လတ္တေလာယူကရိန္းကိစၥ၊ ပူတင္နဲ႔ရုရွားကိုၾကည့္တဲ့ ကိုဝတုတ္ စာ

လတ္တေလာယူကရိန္းကိစၥ၊ ပူတင္နဲ႔ရုရွားကို ၾကည့္တဲ့ ကိုဝတုတ္ စာ

အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ယူကရိန္းမွာျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သမာသမတ္က်က်၊ မွ်မွ်တတရႈျမင္ထားတဲ့ေဆာင္း ပါးတပုဒ္ မတ္လ ၇ ရက္ထုတ္ FT မွာ ပါလာတယ္။ နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၊ အေရးအခင္းေတြကို စိတ္ဝင္စားသူေတြကို ဒီေဆာင္းပါးက အက်ိဳးရွိမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔စဥ္းစားစရာေတြေပးမွာ က်ိန္းေသတယ္လို႔ ယံု ၾကည္တာမို႔ထပ္ဆင့္ ရွဲလိုက္တယ္။

FT ရဲ့ အယ္ဒီတာ ေဆာင္းပါးရွင္ေတြက အခု ယူကရိန္းကိစၥကို ရုသွ်သမၼတပူတင္ အေစာႀကီးထဲက စီစဥ္ထားတဲ့လုပ္ရပ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတာဟာ ရုသွ်အေနနဲ႔ အေနာက္အုပ္စုက သူ႔ကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဝိုင္းၿပီး စပါးႀကီးက်င့္ က်င့္တယ္လို႔ ခံစားရလို႔လို႔ ဆင္ေျခေပးတယ္။

ပူတင္ဟာ အေနာက္လိုလားလြန္းအားႀကီးတဲ့ ယဲ့ဆင္ကိုယ္တိုင္က ေကာက္တင္ထားသူျဖစ္ၿပီးအစပိုင္းမွာ (သူ႔သမၼတသက္တမ္းအစမွာ) သူဟာ အေနာက္နဲ႔ engagement လုပ္နိုင္ဖို႔ကို ရိုးရိုးသားသားနဲ႔ နွစ္နွစ္ ကာကာယံုၾကည္ခဲ့သူျဖစ္တယ္လို႔ ပူတင္ရဲ့အႀကံေပးအရာရွိေဟာင္းက ေျပာတယ္။ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ တိုက္ခိုက္မႈအၿပီးမွာ သူဟာ အာရွအလယ္ပိုင္းက စစ္စခန္းတခ်ိဳ႔ကို အေမရိကန္ေတြအသံုးျပဳနိုင္ေအာင္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သလို က်ဳးဘားက ရုသွ်ေရဒီယိုစခန္းတခုနဲ႔ ဗီယက္နမ္ကရုသွ်အေျခစိုက္စခန္းကိုလည္း ပိတ္ေပးခဲ့တယ္။ သူ႔ဘက္က ဒီလိုလုပ္ေပးတဲ့အတြက္ အေနာက္ဘက္ကလည္း တစံုတရာတုန္႔ျပန္မႈကို သူေမွ်ာ္လင့္ေပမယ့္ မျဖစ္စေလာက္ပဲ ျပန္ရခဲ့သတဲ့။ (ဒီေနရာမွာ စစ္ေအးမစခင္ကာလကအျဖစ္ အပ်က္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္သင့္တယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္မွာ နာဇီေတြကိုအနိုင္ရေရးကိုဦးစားေပးအျဖစ္ သေဘာထားၿပီးစစ္ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ဆက္ဆံေရးေခ်ာေမြ႔ေရး ေရွးရႈၿပီးစတာလင္ဟာ ကမၻာ့ပစၥည္းမဲ့ေတာ္လွန္ေရးေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ဖြဲ႔ထားတဲ့ ကြန္မင္တန္းကို ၁၉၄၃ မွာ ဖ်က္ေပး ခဲ့ေပမယ့္ ဒီလုပ္ရပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးအေမရိကန္နဲ႔ၿဗိတိသွ်ေတြဆီက ထိုက္သင့္တဲ့တုန္႔ျပန္မႈမရခဲ့တာဟာ စတာလင္ရဲ့ အေနာက္နိုင္ငံေတြနဲ႔ စစ္ၿပီးတဲ့အခါ အလုပ္လုပ္လို႔ရနိုင္ဖို႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကိုထိခိုက္ေစခဲ့ တယ္လို႔ ရုသွ်အကဲခတ္ေတြက ေထာက္ျပဖူးတယ္)

ေနာက္တခါ ေနတိုးနယ္နမိတ္ကို ဂ်ာမနီနဲ႔တင္ရပ္မယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ သူ႔ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြလည္း ပ်က္ကုန္တယ္။ ဒါတင္မကေသးဘူး။ အေနာက္မဟာမိတ္ေတြဟာ ဥေရာပမွာ ဒံုးလက္နက္ရန္ ကာကြယ္ေရးစနစ္ တည္ေဆာက္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တာေတြလည္း သဲထဲေရသြန္ျဖစ္ကုန္တယ္။

ယူကရိန္းမွာ ၂၀ဝ၄ လိေမၼာ္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္တဲ့အခါ အေနာက္နိုင္ငံေတြဟာ ရုသွ်ကို ဝိုင္းဖို႔ ႀကံေနၿပီလို႔ ပူတင္ သံသယျဖစ္လာတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ျဖစ္ျပီးေနာက္မွာ ပူတင္ဟာ အေနာက္နိုင္ငံေတြ ကေခါင္းေဆာင္ေတြကို ရက္အေတာ္ၾကာ စကားမေျပာဘဲေရွာင္ေနခဲ့တယ္လို႔ သူ႔ရဲ့ အႀကံေပးေဟာင္းကျပန္ေျပာျပတယ္။ ဒီရက္ေတြဟာ ပူတင္ရဲ့အျမင္အားလံုးကိုေျပာင္းလဲသြားေစတယ္လို႔ ပူတင္ရဲ့မိသားစုနဲ႔နီးစပ္သူတေယာက္က ေျပာျပတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကစၿပီးပူတင္ဟာ ဥပေဒျပဳေရးရာ ကိစၥေတြ၊ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ေဒသဆိုင္ရာကိစၥရပ္ေတြမွာ အရင္ကထက္တင္းတင္က်ပ္က်ပ္လုပ္လာတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ ရုသွ်က အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ ေျမစာပင္ျဖစ္ခဲ့ရသတဲ့။ ရုသွ်ပညာတတ္ လူတန္းစားၿပိဳလဲဖို႔ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ဒီအျဖစ္အပ်က္ဟာ အခု ခရိုင္းမီးယားမွာျဖစ္ေနတာထက္ေတာင္ ပိုၿပီးဆိုးေသးတယ္လို႔ ပူတင့္အႀကံေပးေဟာင္းက FT ကို ေျပာတယ္။

ျပည္တြင္းမွာတင္းက်ပ္လာသလို နိုင္ငံတကာစင္ျမင့္မွာလည္း ပူတင္ဟာ မာ ျပလာတယ္။ ၂၀ဝ၇ ျမဴးနစ္ လံုၿခံဳေရးကြန္ဖရင့္မွာ ပူတင္က အေမရိကန္ကို ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကိုေႁမွာက္မေပးဖို႔ သတိေပးတယ္။ ေနာက္တနွစ္ အၾကာမွာ ယူကရိန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း အေနာက္ကို အလားတူသတိေပးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔သတိေပးခ်က္ကို အေနာက္ကပုဂၢိဳလ္ေတြက ေလးေလးနက္နက္မယူတဲ့အခါမွာ ပူတင္ဟာ သူ သတိေပးေနတာေတြဟာ အလကားမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုလက္ေတြ႔ျပဖို႔လုပ္လာတယ္။ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာနဲ႔ ငါးရက္ၾကာစစ္ကေန ရုသွ်အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးထိခိုက္ခဲ့သလို အာရပ္နိုင္ငံေတြက အံုႂကြမႈေတြကေန အေမရိကန္ေတြဟာ တကမၻာလံုးမွာအနၱရာယ္ႀကီးတဲ့ 'experiments' ေတြ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ယံုၾကည္မႈက ပိုအားေကာင္းဖို႔ျဖစ္လာတယ္။

အခုယူကရိန္းကိစၥမွာ ရုသွ်ေတြဘက္ကျပင္ဆင္ထားမႈေတြဟာ အံ့အားသင့္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္တိက်လြန္းတယ္လို႔ အေမရိကန္ အရာရွိတေယာက္က ေျပာတယ္။ ၾကည့္ရတဲ့ပံုက အေနာက္က ခရိုင္းမီးယားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အရဲကိုးမွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ ရုသွ်ဟာ ခရိုင္းမီးယားလက္က်မယ့္ပံုရတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရတယ္။

အေနာက္နိုင္ငံေတြက ပူတင္ကို ရာရွင္နယ္မက်တဲ့လူ၊ လက္ေတြ႔နဲ႔ကင္းကြာေနသူအျဖစ္ျမင္ၾကေပမယ့္ တကယ္တမ္း လက္ေတြ႔နဲကင္းကြာေနသူေတြက အေနာက္နိုင္ငံေတြပဲဆိုၿပီး ကေန႔ခ်ိန္မွာ ပူတင္ကို အႀကီးအက်ယ္ေဝဖန္ေနတဲ့ သူ႔ရဲ့ အရင္အႀကံေပးအရာရွိေဟာင္းရဲ့ မွတ္ခ်က္နဲ႔ ေဆာင္းပါးကိုအဆံုးသတ္ထားတယ္။

(တကယ္ေတာ့ စစ္ေအးသမိုင္းကို မွန္မွန္ကန္ကန္သံုးသပ္နိုင္သူေတြဟာ ဒီေဆာင္းပါးရဲ့တန္ဖိုးကို ေကာင္းေကာင္းသေဘာေပါက္မွာပဲ။ စစ္ေအးအစပိုင္းမွာ ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အေမရိကန္သံအမတ္ေဂ်ာ့ကင္နန္ရဲ့ ကြန္တိန္းမင့္ေပၚလစီသာဆက္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ေရာ၊ ဆိုဗီယက္ေရာ နွစ္နိုင္ငံစလံုးဟာ အဓိပၸါယ္မဲ့တဲ့၊ ဘာမွအက်ိဳးမရွိတဲ့ ကမၻာဖ်က္လူသတ္လက္နက္ေတြထုတ္လုပ္တဲ့ပိုင္းမွာ တိုင္းျပည္ရဲ့ အရင္းအျမစ္ေတြကိုပံုေအာအသံုးခ်စရာလိုတဲ့အျဖစ္ကို ေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အေမရိကန္လည္း အေႂကြးဒီေလာက္ထိတင္မွာ မဟုတ္တဲ့အျပင္ ဆိုဗီယက္ရုသွ်မွာလည္း တိုင္းျပည္ရဲ့အရင္းအျမစ္ေတြကို အႀကီးစားစက္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာမဟုတ္ဘဲ စားသံုးကုန္၊ လူသံုးကုန္ေတြထုတ္လုပ္တဲ့ပိုင္းမွာ ပိုသံုးနိုင္မွာျဖစ္တယ္။ ဒီကေန intellectual class ေပၚထြန္းဖို႔၊ အားေကာင္းဖို႔ပဲရွိၿပီးေရရွည္မွာ ဆိုဗီယက္ရုသွ်အတြက္ေရာ၊ ကမၻာအတြက္ပါ အက်ိဳးရွိေစမွာ။ စစ္ေအးကို ဘာသာေရးစစ္ပမာသေဘာထားၿပီး (ဒါအေမရိကန္ေရာဂါ သက္သက္ပဲ။ အိုင္စင္ေဟာင္ဝါလက္ထက္က ဒုသမၼတလုပ္ခဲ့တဲ့ နစ္ဆင္၊ ကေနဒီနဲ႔ေရဂင္တို့အားလံုးရဲ့လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ မိန့္ခြန္းေတြကို ျပန္ၾကည့္ၾကည့္။ အခုစစ္ေအးအေၾကာင္းေရးေနတာမို႔ ေနာက္ပိုင္း ေတြ႔ရမယ္) ကိုယ့္ရန္သူကိုအျပဳတ္တိုက္ေရးလမ္းစဉ္ဟာ ဘယ္ေလာက္ မလိုလားအပ္လဲဆိုတာ သင္ခန္းစာယူသင့္တယ္။ ကေန႔ေခတ္မွာ ဘယ္သူမဆို ကိုယ့္ၿပိဳင္ဘက္ကိုအျပတ္ရွင္းဖိုဆိုတာ မျဖစ္နိုင္သလို အဲဒီလို ရွင္းနိုင္ဖို႔ကိုလည္း စိတ္ကူးမယဉ္သင့္ဘူး။ အားလံုးမွာ ကမၻာဖ်က္လက္နက္ေတြပိုင္ဆိုင္ထားတာမို႔ တေယာက္ေယာက္က စ သံုးတာနဲ႔ တကမၻာလံုးပ်က္မွပြဲသိမ္းမယ့္အေျခအေနမ်ိဳး။  ဒီလိုအေျခအေနမွာ ပိုေတာင္စိတ္ကူးမယဉ္သင့္ဘူး။ ဒီအျမင္ကိုလက္ခံရင္ ကိုယ့္ၿပိဳင္ဘက္ရဲ့ မဟာဗ်ဴဟာအရအေရးပါတဲ့ေနရာေတြကို သြားမထိသင့္ဘူး။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ တရုတ္က ပနားမားမွာစစ္စခန္းလာေဆာက္တာကို မႀကိဳက္ရင္ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ျပင္နဲ႔အေရွ့ဥေရာပမွာလည္း ကိုယ့္လုပ္ရပ္ကိုဆင္ျခင္သင့္တယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘဲ တကမၻာလံုးကို ႀကီးစိုးနိုင္ေရးကို ဘာသာေရးစစ္ပမာသေဘာထားေနသူေတြဟာ လက္ေတြ႔နဲ႔ ကင္းကြာေနသူေတြပဲဆိုတာ ထပ္ဆင့္မွတ္ခ်က္ ေပးလိုက္ခ်င္တယ္။)

https://www.facebook.com/ko.watote