မဲဆောက်နေသူများ

"မဲဆောက်နေသူများ"

၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ မင်းအောင်လှိုင်စစ်အုပ်စုက စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မဲဆောက်ဘက် ထွက်ချလာသူတွေ သောင်းချီရှိနေပါသည်။

တချို့မှာ ပုဒ်မမျိုးစုံ အထုတ်ခံရသောကြောင့်၊ တချို့မှာ ဆန္ဒပြရာတွင် ဦးစီးဦးဆောင်ပြုခဲ့သောကြောင့်၊ တချို့မှာ CDM လုပ်ပြီး မနေဝံ့တော့သောကြောင့်၊ တချို့မှာ NUG တို့၊ CRPH တို့၊ သက်ဆိုင်ရာ PDF တို့နှင့် အလုပ်လုပ်ရန်ဖြစ်ပြီး တချို့မှာမူ အခွင့်သာခိုက် တတိယနိုင်ငံတွေထွက်ရလိမ့်နိုးနိုးနှင့် ထွက်လာကြသူတွေဖြစ်၏။ အခွင့်သာခိုက်တတိယနိုင်ငံ ထွက်ရနိုးနိုးလူတွေထဲတွင် လက်ရှိနိုင်ငံရေးနှင့်ရော အတိတ်ကနိုင်ငံရေးနှင့်ပါ ဘယ်လိုမှတိုက်ရိုက် မဆိုင်ခဲ့သူတွေပါသလို အမှန်တကယ်လုပ်ခဲ့ဖူးသည့် နိုင်ကျဉ်းဟောင်းတချို့လည်းပါကြ၏။ ပြောရလျှင် ရောကောသောကော။

ထွက်လာကြသူတွေမှာ တယောက်ချင်းထွက်လာကြသူတွေရှိသလို မိသားစုပါတပါတည်းခေါ်ပြီး ထွက်လာကြသူတွေလည်းရှိ၏။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့ထွက်ချလာခဲ့ကြ၏။ တရားဝင် အတိအလင်းပြန်ဝင်ရန်မလွယ်တော့။ ခိုးပြီးပြန်ဝင်လို့မိလျှင် တရားမဝင်နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုနှင့် အဖမ်းခံရမည်။ ပုဒ်မအတပ်ခံရလို့ ထွက်ပြေးလာသူဆိုလျှင်တော့ နှစ်မှုဖြစ်သွားလိမ့်မည်။ ပြန်ရေးမလွယ်။

ထိုင်းကို အစောဆုံးထွက်ချလာသူတချို့မှာ တတိယနိုင်ငံတွေရောက်ပြီး အခြေချနေကြပေပြီ။ နောက်ပိုင်းထွက်လာသူတွေထဲမှတချို့မှာ မဖြစ်မနေဗျူးရမည့် အင်တာဗျူးမှန်သမျှလည်းပြီးပြီ၊ ဆေးစစ်တာတွေဘာတွေလည်း ပြီးပြီ။ Cultural Orientation ခေါ် ယဉ်ကျေးမှုမိတ်ဆက်သင်တန်းတွေပင်လျှင် တက်ပြီးကြပြီ။ သဘောက သူတို့ကိုလက်ခံမည့် တတိယနိုင်ငံတွေကိုထွက်ခွာဖို့ အသင့်ဖြစ်နေကြပြီ။

ထိုသူတွေထဲမှ တချို့ကို မဲဆောက်ရှိ ဈေးသက်သာသောဟိုတယ်လ်များတွင် ယာယီနေထိုင်တည်းခိုခွင့်ကို UNHCR နှင့် IOM တို့မှာ စီစဉ်ပေးသည်ဟုဆိုသည်။ ထို့ကြောင့် ဟိုတယ်လ်နေပြီး တတိယနိုင်ငံထွက်ရန် စောင့်နေသူများဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

သို့သော် အများတကာအများစုကြီးမှာကား အပြင်မှာနေနေကြရသည်။ ပါလာသည့်ပိုက်ဆံလေးတွေ ကျစ်ကျစ်ပါအောင်ဆုပ်ပြီး အိမ်ခန်းများ ငှားနေကြရသည်။ တချို့မှာ ပြည်တွင်းကနေ ပြန်မှာသုံးကြသည်။ တချို့မှာ နိုင်ငံခြားနေဆွေမျိုး၊ မိတ်ဆွေများအထောက်အပံ့နှင့် ခြစ်ခြစ်ကုပ်ကုပ်။ တချို့မှာ ရရာအလုပ်တွေ ကြုံရာကျပန်းလုပ်ရင်း ဘဝနှင့်အသက်ကို တရက်ချင်းဆက်နေကြရသည်။ တချို့မှာ ပြည်တွင်းတွင်ကျန်ခဲ့သည့်အိမ်များ လုပ်ငန်းများ ချိတ်ပိတ်ခံလိုက်ကြရရှာသည်။

သည်ကြားထဲ ထိုင်းရဲ။ ထိုင်းလဝကများကိုလည်း ကြောက်နေကြရသည်။ အိမ်ထဲ အခန်းထဲနေလျှင် သိတ်ကိစ္စမရှိသေးသော်လည်း အပြင်ထွက်လို့ ဘာလက်မှတ်မှမပါလျှင် အဖမ်းခံရမည်။ တရားဝင် ဒဏ်ငွေဆောင်ရမည်။ တရားမဝင် လဘ်ထိုးရမည်။ ထိုသို့မလုပ်နိုင်ပါက အဖမ်းခံရကာ Detention Center များတွင်ချုပ်ထားပြီးနောက် ဗမာပြည်ဘက် ပြန် "သွန်"ခံထိမည့်အရေးရှိသည်။ ပြောရလျှင် မဲဆောက်သည် တောကြမ်းသည်။ နတ်ကြီးသည်။ အန္တရာယ်ပြွမ်းသည်။

ဒီမနက် သတင်းတခုကြားရသည်။ သတင်းက ဟိုတယ်လ်တွေမှာ နေနေကြသူများ ယခုနှစ်အကုန်တွင် ဖယ်ပေးကြရမည်။ ပြီးတော့ UNHCR က သတ်မှတ်ဆောက်လုပ်ထားသည့်နေရာများတွင်နေပြီး တတိယနိုင်ငံ ထွက်ခွာခွင့်ကိုစောင့်ရမည်ဟုဆိုသည်။

ဒီသတင်းကြားပြီး ကျွန်တော်မနေနိုင်။ ထိုင်းနှင့် မဲဆောက်ရှိအဆက်အသွယ်များကိုလှမ်းမေးပြီး သတင်းကို Confirm လုပ်သည်။ သတင်းထွက်နေတာတော့မှန်သည် အတိအကျအတည်ပြုလို့တော့ မရသေးဟုဆိုကြသည်။ သတင်းထွက်လာမှုအရ ဖြစ်နိုင်ခြေက ၂ ခုရှိနိုင်သည်ဟုဆိုသည်။

တခုက မဲဆောက်ရှိ UNCHR အသိအမှတ်ပြုပြီးသူများ တနည်းပြောရလျှင် UN တွင် Refugee အဖြစ်မှတ်ပုံတင်ပြီးသူများအားလုံး ထိုင်း-ဗမာနယ်စပ်တလျှောက်ရှိ ဒုက္ခသည်စခန်းများသို့ ဝင်ရမည်။ နောက်တခုက ၈၈ အပြီး နယ်စပ်ထွက်လာသူများအား ရပ်ရှ်ပူရီခရိုင်တွင် မနီလွိုင်စခန်းဖွင့်ပြီး ထားသလိုထားလိမ့်မည်ဆိုခြင်းပင်။ ဘယ်ဟာမှတော့ မသေချာသေး။ အတိအကျအတည်ပြုရန်လိုနေသေး၏။ နိုင်ငံအချို့ကတော့ ထိုသူများအား မနီလွိုင်လိုစခန်းသွင်းထားရန် အကြံပြုကြသည်ဟုလည်းဆို၏။

တဆက်တည်းပါလာသည့် နောက်သတင်းတခုမှာ အင်တာဗျူး အားလုံးလည်း ပြီးပြီ၊ ဆေးစစ်တာလည်း အောင်သည်၊ ယဉ်ကျေးမှုမိတ်ဆက်သင်တန်းလည်း ပြီးပြီ၊ IOM ကိစ္စတွေလည်းပြီးပြီဆိုသူများအား ၂၀၂၃ ဧပြီလောက်တွင် တတိယနိုင်ငံတွေပို့ပြီး အကုန်ရှင်းထုတ်မည်ဆိုသည့်သတင်းပင်။ စောင့်တော့ ကြည့်ရဦးမည်။

ကျွန်တော်လည်း ထိုင်း-ဗမာနယ်စပ်တလျှောက်ရှိ ဒုက္ခသည်များအတွက် စိတ်ပူရသလို မဲဆောက်နေသူများအတွက်လည်း စိတ်မောရ၏။ ထိုင်းအစိုးရလည်း အကျပ်အတည်းကြီး၏။ ဝန်ပိ၏။