(Vaping အကြောင်း တစေ့တစောင်း)
မြီးကောင်ပေါက်အရွယ် အမေရိကန်လုူငယ် ၄၁ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ E-Cigs လိုအတိုကောက်ခေါ်တဲ့ လျှပ်စစ်စီးကရက်တွေကို စမ်းတဲ့သဘောသောက်ရာကနေ စွဲစွဲမက်မက်သုံးစွဲနေကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါဟာ လိုတာထက် ပိုချဲ့ကားထားတဲ့အချက်အလက်တွေဖြစ်တယ်လို့ E-Cigs ထုတ်လုပ်သူတွေဘက်က ငှားရမ်းထားတဲ့ လော်ဘီသမားတွေကဆိုနေကြပါတယ်။ သူတို့ လော်ဘီအဖွဲ့တွေဟာ လွှတ်တော်အမတ်တွေကိုချဉ်းကပ်ပြီး E-Cigs အပေါ် တင်းကျပ်တဲ့ဥပဒေစည်းမျဉ်းတစုံတရာ လုပ်မလာရေးချဉ်းကပ်ဆွေးနွေးနေပါတယ်။ ချဉ်းကပ်တာက အလကားကပ်လို့မရသလို လော်ဘီသမားလည်း ငွေကုန်ကြေးကျခံပြီး ငှားရတာပါ။ ဘယ်ဟာမှ အခမဲ့ free မရှိပါ။ စီးပွားရေးသမား၊ နိုင်ငံရေးသမားနဲ့ ကြားခံအောင်သွယ်ပွဲစားများရဲ့အဆက်အစပ်ပါ။ ဗမာပြည်နိုင်ငံရေးမှာလည်း နဝတ၊ နအဖ၊ သိန်းစိန်ခေတ်တွေအထိ သူတို့ကျူးလွန်ထားတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် အမေရိကန်အစိုးရကနေ စီးပွားရေးအရ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေမလုပ်အောင် လုပ်ခဲ့ရင်လည်း သက်သက်ညှာညှာလေးလုပ်ရအောင် အမေရိကန်လွှတ်တော်အမတ်တွေကိုချဉ်းကပ်ဖျောင်းဖြဖို့ လော်ဘီသမားတွေ(ရှေ့နေလိုဟာတွေများပါတယ်)ကို ဒေါ်လာသိန်းချီပြီးငှားရမ်းကြပါတယ်။ ခု ဒေါ်စုခေတ်မှာတော့ ရိုဟင်ဂျာအရေးကြောင့် အစိုးရကို ဒဏ်ခတ်တာမလုပ်ဖို့ အမေရိကန်က နံမညာ်မကျော့နတတကျော်လော်ဘီအပဖွဲ့ငှားထားရတာပါ။ နံမည်မကျော့်တကျော်တောင် ဒေါ်လာ ၃ သိန်းလောက်(အနည်းဆုံး)ပေးရပါတယ်။

E-Cigs တွေမှာ E-Cigs တွေထဲမှာ Vape လို့ခေါ်တဲ့ ဆေးရွက်ကြီး Tobacco ကနေထုတ်တဲ့ နစ်ကိုတင်န်း Nicotine အစစ်အစား နစ်ကိုတင်အရသာမျိုးခံစားရစေတဲ့ဓာတ်ပစ္စည်း၊ သစ်သီးနံ့ ပန်းနံ့စတဲ့အနံ့အရသာတမျိုးမျိုးကိုစပ်ပြီး လျှပ်စစ်ရှူတံ လှလှလေးတွေထဲ ထည့်ရှူရတာပါ။ ဒီလိုရှူရှိူက်တာကို Vaping လုပ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီ Vape တွေထုတ်တဲ့ပုမ္ဗဏီပေါင်း ဆယ်ဂဏန်းအထိရှိပြီး လူငယ်တွေအစွဲမက်ဆုံးကတော့ JUUL တံဆိပ်ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကို ဂျူလ်လို့အသံထွက်ပြီး တနှစ်တနှစ်အမြတ်ငွေဟာ ဒေါ်လာ သန်း ဆယ်ဂဏန်းလောက်ဖြစ်နေပြီလို့ဆိုပါတယ်။

ဒီ Vape က တကယ့်စီးကရက်တို့ ဆေးပြင်းလိပ်တို့လို ဆေးလိပ်နံ့ဆေးပြင်းလိပ်နံ့တွေမထွက်သလို ရှူရှိူက်သွင်းတဲ့အခါမှာလည်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်းတလျှောက်နဲ့အဆုပ်မှာ သိပ်ပြင်းပြင်းထန်ထန် နင့်ကနဲနင့်ကနဲ မခံရတာကြောင့် တဖွာတရှိူက်မှာ မီးခိုးတွေအများကြီးရှိူက်သွင်းနိုင်သလို ပြန်မှုတ်ထုတ်လိုက်တဲ့အခါလည်း နှာခေါင်းနဲ့ပါးစပ်ကနေ နဂါးကြီးတကောင်ကောင် ပါးစပ်ကနေ မီးခိုးမီးငွေ့တွေမှုတ်ထုတ်သလို ဖွားနေအောင်မှုတ်ထုတ်လို့ရပါတယ်။ (သဘောက တအားရှိူက်သွင်းလိုက်လည်း ရင်ဘတ်မအောင့်ဘူးဆိုတာပါ) တချို့ ရှူသက်ရင့်နေသူတွေဆို ထွက်လာတဲ့မီခိုးငွေ့တွေဟာ တိမ်တိုက်တွေလို ထုနဲ့ထည်နဲ့ကို အလုံးလိုက်ကြီးတွေ အဆုပ်လိုက်ကြီးတွေ ထွက်လာတာပါ။ ကြိုက်သူတွေအတွက်တော့ အကြည့်ရအလွန်ကောင်းသလို ရှူနေသူအတွက်ကျတော့လည်း ဒီလိုလုပ်ပြနေရတာကနေရတဲ့ စိတ်ကြည်နူးမှုကိုရစေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ သဘောက လူကြည့်ခံရတာကိုကြိုက်တဲ့အရသာမျိုးနဲ့အတူ စိတ်ကျေနပ်မှုရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဆေးလိပ်လို ဖွာပြီးမှရှိူက်ရတာမျိုးမဟုတ်ပဲ ဆေးခြောက်ကို ပြောင်းနဲ့ရှူသလို တခါတည်း တချက်တည်းရှိူက်သွင်းရတာပါ။ ဒါ့ကြောင့် Vaping လုပ်တာကို ရှူတယ် Inhale လို့ပဲသုံးပါတယ်။

နောက်တချက်ကတော့ Vape မှာသုံးတဲ့ သစ်သီးနံ့ ပန်းနံ့အဆီတွေရဲ့ အနံ့ အရသာ Flavor အပေါ်စွဲမက်မှုဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီအနံ့အရသာ Flavor (အမေရိကန်အသုံးမို့ u ပြုတ်ပါတယ်)ဟာ အတော့်ကိုစွဲမက်စရာလို့ဆိုပါတယ်။ လူငယ်တွေက အဲ့ဒါကိုလည်း မက်ရည်စက်ရည်ရှိကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

နောက်တချက် သိမ်းရဆည်းရ ဖွက်ရပြုရလွယ်သလို ရှူတံလေးတွေရဲ့အလှအပလက်ရာနဲ့ အရောင်လေးတွေ ပုံစံလေးတွေကြောင့်လည်း ပါပါတယ်တဲ့။ နောက်ဆုံးတချက်ကတော့ ခုချိန်ထိ Vape ကို ဘယ်အသက်အရွယ်မှာမှ ဝဝယ်လို့ရမယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေတိတိကျကျ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိသေးတာပဲဖြစ်ပါတယ်တဲ့။ စည်းမျဉ်းသဘောတွေတော့ ရှိပါတယ်။ တချို့ပြည်နယ်တွေမှာ အသက် ၁၈ ပြည့်မှ ဝယ်ခွင့်ရှိပေမယ့် တချို့ဒေသတွေမှာတော့ ကွမ်းယာဆိုင်မှာ ဆေးလိပ်ဝယ်သလို လွယ်လွယ်ကူကူဝယ်လို့ရနေတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဆိုတော့ ခု အမေရိကန်အထက်တန်းကျောင်းသားတွေကြားမှာ Vaping လုပ်တာက ၂ ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိဖြစ်လာ အပြင်မှာလည်း လူရွယ်တွေကြား ၄ ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းလောက်အထိသုံးလာကြတော့ E-Cigs လုပ်ငန်းကြီးဟာ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်အလွန်ကြီးတဲ့လုပ်ငန်းကြီးဖြစ်လာသလို ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်လို့လည်း ပြဿနာတွေ အကြီးအကျယ်စတက်လာပါပြီ။ Vaping ကြောင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း၊ အဆုပ်၊၊ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြောအပြင် ကင်န်ဆာရောဂါတွေပါဖြစ်နေတဲ့လူနာပေါင်း ၃ ရာလောက်ရှိပြီး တယောက်ကတော့ သေဆုံးသွားပါပြီ။ ဒါ့ကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက Vaping ကိစ္စကို တပြည်လုံးဆိုင်ရာပြဿနာ National Crisis လို့ကြေညာပြီး အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲမှုဌာန FDA ကလည်း သတိပေးတာတွေလုပ်လာပါပြီ။ ဒီမနက် CBS သတင်းမှာ Food and Drug Administration ကပုဂ္ဂိုလ်တွေ ကျန်းမာရေးဌာနကပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ Vaping ဆန့်ကျင်ရေးသမားတွေအကြောင်း တင်ဆက်သွားပါတယ်။

အဓိကပြောချင်တာက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို အကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ရောက်လာကြတဲ့ ဗမာပြည်ဖွားမိဘများရဲ့ကလေးတွေကြားမှာလည်း Vape ဟာ အပြောများပြီးခေတ်စားနေတယ်လို့ကြားနေရပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အထက်တန်းကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကြားမှာလို့လည်း ကြားရပါတယ်။ မိဘတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်သားသမီးလေးတွေ အဲ့ဒါကို စမ်းရှူမိတာမျိုးမဖြစ်အောင်၊ အဲ့ဒါရှူတဲ့ကလေးတွေနဲ့ အနေဝေးအောင်လည်းလုပ်ဖို့လိုသလို Vaping ဘာလဲ၊ သူ့အန္တရာယ်တွေဘာတွေလဲ စတာတွေကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျသိမြင်လာအောင် ကိုယ်တိုင်လေ့လာဖတ်ရှုပြီးသိနေအောင်လုပ်ရပါလိမ့်မယ်။ သူတို့ကို လူကြီးလေးတွေသဖွယ် အသိပေးဆွေးနွေးတာလည်း တလေးတစားလုပ်ကြမှဖြစ်မှာပါ။

Vaping ဟာ Vaping မှာ မရပ်ပါဘူး။ အဲ့ဒီကနေမှ တကယ့်ဆေးလိပ်အစ်၊ ဆေးလိပ်အစစ်ကနေမှ ဆေးခြောက်နဲ့အခြားမူးယစ်ဆေးဝါးများအထိ တဆင့်ပြီးတဆင့်တက်သွားစရာအကြောင်းလည်း ရှိနေတယ်မဟုတ်ပါလား။
မျိုးမြင့်ချို
စက္တင္ဘာ ၁ဝ၊ ၂ဝ၁၉