ေလွစီးေျပး ခုိးဝင္ဘဂၤလီနဲ႔
ကုိယ္ခ်င္းစာတရား (Sam Kosai)
(ေလွစီးေျပး)
သူတုိ႔ေတြဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လူမဆန္တဲ့ဖိႏွိပ္မႈကုိ ခံခဲ့ၾကရတယ္။ ဥပေဒနဲ႔အညီ ႏုိင္ငံေတာ္ကႀကီးမႉးၿပီး ဖိႏွိပ္တာေရာ ေဒသႏၲရအမိန္႔ဆုိတာနဲ႔ေရာေပါ့။ ဥပေဒမဲ့လုပ္တာေရာ လူမဆန္တာေရာ ပါတာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ေတြ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ၾကရတာ။ နံမည္ကုိက ဒုကၡသည္စခန္းဆုိေတာ့ ဒုကၡခ်ည္းပဲေပါ့။ စိတ္ခ်မ္းသာစရာေကာင္းတာ ဘာ႐ွိမလဲ။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး အားလုံးကုိ ကန္႔သတ္ခံထားရတာ။ အလုပ္လုပ္လုိ႔မရ၊ အျပင္ထြက္လုိ႔မရ။ ကုိယ္ေတြဆုိရင္ေကာ ေနႏုိင္ၾကမလား။ ကုိယ္ခ်င္းစာၾကည့္ဖုိ႔ပါ။ အေနေခ်ာင္အစားေခ်ာင္တယ္လုိ႔ အလြယ္မေျပာၾကပါနဲ႔ သူမ်ားမ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး ေပးစာကမ္းစာ စားေနရတဲ့ဘဝ ဘယ္သူကမွ မလုိခ်င္ပါဘူး။ အရင္က အလုပ္အကုိင္႐ွိတဲ့ ပညာတတ္၊ အစုိးရဝန္ထမ္းလုပ္ခဲ့သူေတြ၊ လယ္ပုိင္ယာပုိင္႐ွိခဲ့သူေတြပဲေလ။ ဒီေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ကုိ ေျပးတယ္။ မေလး႐ွားကုိ ေျပးတယ္။ အသက္စြန္႔ၿပီး ေျပးရတာပါ။ ငရဲခန္းကေန၊ ငရဲသားေတြလက္ထဲကေန လြတ္ေအာင္ေျပးၾကရတာပါ။ ေမတၱာတရားတုိ႔၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားတုိ႔၊ ကုိယ္က်င္႔သီလတုိ႔မ႐ွိေတာ့တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္စရာမက်န္ေတာ့တဲ့ ႏုိင္ငံကေန ထြက္ေျပးၾကရတာပါ။ သတ္မယ္ျဖတ္မယ္နဲ႔ ဘီလူးသဘက္စိတ္ေပါက္ေနတဲ့သူေတြလက္ထဲကေန ေျပးၾကရတာပါ။
(ခုိးဝင္)
ပတ္စပုိ႔႐ုံးကုိသြားတဲ့အခါ လူတန္း႐ွည္ႀကီးကုိ ေတြ႔ရမယ္။ လူငယ္ေတြ ဘယ္ကုိသြားၾကသလဲ။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ သူတုိ႔ေတြ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထြက္သြားၿပီး ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ျပန္လာၾကသလဲ။ တ႐ုတ္ျမန္မာနယ္စပ္ မူဆယ္ၿမိဳ႕က နယ္စပ္ဝင္ေပါက္ေတြမွာ လူေတြတန္းစီၿပီး ဝင္သူဝင္ထြက္သူထြက္ ႐ႈပ္႐ွက္ခတ္လုိ႔ေနပါတယ္။ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္ ဝင္ေပါက္ေတြမွာလည္း ဒီလုိပါပဲ။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာ ခက္ခဲလြန္းလုိ႔၊ အလုပ္မ႐ွိလုိ႔၊ ထမင္းမဝလုိ႔၊ စစ္ျဖစ္လုိ႔၊ စစ္သား စုေဆာင္းလုိ႔၊ မတရားဖမ္းဆီး ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္လုိ႔၊ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ ျပည္ပထြက္ၿပီး ဒုကၡေတြၾကားမွာ တရားဝင္ေရာ တရားမဝင္ေရာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီ ႐ွိေနပါတယ္။ တရားမဝင္ အလုပ္လုပ္ေနသူေတြက အဖမ္းအဆီးေတြၾကားထဲ၊ မမွ်တတဲ့လုပ္ခလစာနဲ႔၊ အႏၲရာယ္႐ွိတဲ့အလုပ္ေတြကုိ အကာအကြယ္နဲ႔ ကူသူကယ္သူ မ႐ွိပဲ လုပ္ေနၾကရပါတယ္။ တေလာက တ႐ုတ္ျပည္မွာ အဖမ္းအဆီးမ်ားေနလုိ႔ ႀကံခင္းထဲ ပုန္းေနၾကရတဲ့ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ပုံကုိ ဝမ္းနည္းစရာ ျမင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ကြၽန္ေတာ္ ခုိးဝင္လုိ႔ မေခၚရက္ဘူး။ ခုိးဝင္႐ွမ္းေတြ၊ ခုိးဝင္ကခ်င္ေတြ၊ ခုိးဝင္ခ်င္းေတြ၊ ခုိးဝင္ဗမာေတြလုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ ရက္ရက္စက္စက္ မေျပာရက္ဘူး။
(႐ုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ဘဂၤလီ)
ဘာလုိ႔ သတင္းသမား၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြက ဘဂၤလီလုိ႔မေခၚဘဲ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ေခၚသလဲတဲ့။ ေဒၚလာ စားေနရလုိ႔လားတဲ့။
ဝင္ေငြနဲ႔ပတ္သက္တာကေတာ့ ဒီလုိေျပာခ်င္ပါတယ္။ သတင္းသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြဟာ တျခားလူေတြအားလုံးလုိပဲ အသက္ေမြးဖုိ႔၊ ထမင္းစားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ထုိက္သင့္တဲ့ဝင္ေငြရတဲ့အလုပ္ကုိ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ လုပ္ၾကရပါတယ္။ လူလူခ်င္းတန္ဖုိးထားတာ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားလုိက္နာတာနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာလုပ္ငန္းခြင္စံႏႈန္းေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရပါတယ္။ မလုိက္နာတဲ့သူေတြ ေငြေၾကးမသမာမႈ လုပ္တဲ့သူေတြကုိ ႀကီးၾကပ္တာေတြ၊ အေရးယူမႈေတြ၊ ထိန္းကြပ္မႈေတြ၊ ဖယ္က်ဥ္မႈေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာလား ဘဂၤလီလားဆုိတဲ့ကိစၥပါ။ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြက Right to self identify ကုိ ေျပာၾကပါတယ္။ မိမိကုိယ္မိမိ ေဖာ္ျပပုိင္ခြင့္၊ အမည္မွည့္ေခၚပုိင္ခြင့္လုိ႔ေျပာရမယ္ ထင္တယ္။ လူနည္းစုေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတရားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီသေဘာတရားအတြက္မွီးျငမ္းၾကတဲ့ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း UDHR၊ ပုံစံမ်ိဳးစုံႏွင့္ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားဆက္ဆံေနမႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူခ်က္ ICERD၊ စီးပြားေရး လူမႈေရး ယဥ္ေက်းမႈအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ICESCR၊ ျပည္သူႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ICCPR စတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
လြယ္လြယ္နဲ႔ အမ်ားနားလည္ေအာင္ ဒီလုိေျပာၾကည့္လုိ႔ ရပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြကုိေျပာျပရင္ ပုိနားလည္ရ လြယ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ ဗမာေတြက ပေဒါင္လုိ႔ ေခၚတယ္။ ႐ွမ္းေတြက ပတ္ေတာင္း (ေၾကးပတ္သူေတြ) လုိ႔ ေခၚရာကေန ဒီနံမည္တြင္လာတယ္။ ဒါကုိ သူတုိ္႔က မႀကိဳက္ဘူး။ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ကယန္းလုိ႔ေခၚတယ္။ ဒါက သူတုိ႔အခြင့္အေရးပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဒီနံမည္ကုိ အသိအမွတ္မျပဳဘူးလုိ႔ သြားေျပာလုိ႔မရဘူး။ ေနာက္ဥပမာက ကခ်င္။ ဒီနံမည္က အဂၤလိပ္ေခတ္ကမွ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ျဖစ္လာတာ။ ဘယ္ကလာသလဲလုိ႔ေမးေတာ့ ဂါးၿခိဳင္ (ေျမနီ)အရပ္က လာတယ္လုိ႔ေျဖတာကုိ ကခ်င္လုိ႔ျဖစ္တာလုိ႔ဆုိပါတယ္။ သူတုိ႔က ဂ်င္ေဖာ္၊ ဇုိင္ဝ၊ လာခ်ိတ္ စသျဖင့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေခၚၾကတယ္။ စုေပါင္းနံမည္ကုိ ဝန္ေပါင္လုိ႔ေခၚတာ မၾကာေသးဘူး။ ဒါကုိ မေခၚရဘူးလုိ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မွာ ေျပာပုိင္ခြင့္မ႐ွိဘူးေလ။
႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ သမုိင္းမွာ မ႐ွိခဲ့ဘူး၊ မၾကာေသးခင္ကမွ မွည့္ထားတာလုိ႔ ျငင္းၾကတဲ့အခါ ဒီတုိင္းျပည္ရဲ့နံမည္ ''ျမန္မာ''ဆုိတာေတာင္ မၾကာခင္ကမွ မွည့္ေခၚခဲ့တာကုိ သတိရဖုိ႔လုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သမုိင္းအေထာက္အထားေတြထဲမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ႐ွိခဲ့ၿပီး ဦးႏုလက္ထက္မွာ ကက္ဘိနက္ဝန္ႀကီး တာဝန္ယူခဲ့တဲ့လူေတြ႐ွိသလုိ၊ အစုိးရရဲ့ ေရဒီယုိအစီအစဥ္မွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအစီအစဥ္ကုိလည္း လႊင့္ခြင့္ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံဝန္ထမ္းေတြလည္း ႐ွိခဲ့ၾကၿပီး ႏုိင္ငံသားကဒ္ေတြလည္း ႐ွိခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိသူတုိ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ေခၚတာကုိ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ အခြင့္အေရး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မွာ မ႐ွိပါဘူး။ သူတုိ႔ကုိ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ေခၚတာဟာ အေျခခံအက်ဆုံး သူတုိ႔ရဲ့လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားတာ သူတုိ႔ရဲ့ျဖစ္တည္မႈကုိေလးစားတာ စာနာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ နံမည္မက်န္ေတာ့တဲ့အခါ လူမ်ိဳးပါေပ်ာက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ့နံမည္ကုိမေခၚဘဲ တျခားနံမည္ကုိေခၚတယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးကုိ ကမၻာေပၚက ပေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္တဲ့ မတရားမႈမွာ အလုိတူအလုိပါ ျဖစ္တယ္လုိ႔ျမင္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ သတင္းအခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔က အေထာက္အထားနဲ႔တကြ ဂ်ီႏုိဆုိက္ လူမ်ဳိးတုံး႐ွင္းလင္းမႈ ႐ွိေနတယ္လုိ႔ေျပာတာ အေၾကာင္း႐ွိလုိ႔ပါ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ေရာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေရာ ဘယ္သူကမ်ား ကုိယ့္လူမ်ိဳးကုိ နံမည္ေပ်ာက္ကြယ္သြားေစခ်င္ပါ့မလဲ။
ဘဂၤလီဆုိတာကေတာ့ ဘဂၤလီဘာသာစကားေျပာတဲ့ လူမ်ဳိး၊ ယဥ္ေက်းမႈကုိေျပာတယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံအေနာက္ဘင္ေဂါနယ္က လူ၊ ဘာသာစကားနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈကုိေျပာတာလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘဂၤါလီစာဆုိႀကီး ရာဘင္ျဒာနတ္သ္တဂုိးရဲ့စာေတြ ကဗ်ာေတြကုိ ျမန္မာစာေပကဗ်ာခ်စ္သူေတြက ျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိး ဘာသာျပန္ဆုိ ဖတ္႐ႈခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးလုိအပ္ခ်က္အရ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ၾကျခင္း)
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ လူမ်ိဳးတုိ႔၊ ႏုိင္ငံတုိ႔ဆုိတာက ေခတ္ကာလကုိလုိက္ၿပီး၊ လုိအပ္ခ်က္ကုိလုိက္ၿပီး လူေတြက ဖန္တီးတည္ေဆာက္ ျပဳျပင္ယူခဲ့ၾကတယ္ဆုိတာပါပဲ။ မေျပာင္းမလဲ အၿမဲ႐ွိခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံ၊ ေသြးမေႏွာတဲ့လူမ်ိဳးဆုိတာ မ႐ွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါက လူမႈေရးသိပၸံ၊ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံ၊ မႏုႆေဗဒ႐ႈေဒါင့္ကေန ေျပာၾကတာပါ။ အရင္ကမ႐ွိခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံကုိ ႐ွိလာေအာင္ စုဖြဲ႔တည္ေဆာက္ၾကတဲ့အခါမွာ အတူေနထုိင္သူေတြအားလုံးကုိ ကုိယ့္လူလုိ႔ သေဘာထားႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ကုိယ္ခ်င္းစာတရား ေလာကပါလတရား)
လူ႔ေဘာင္တစ္ခု ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ဖုိ႔ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အေျခခံအက်ဆုံးကေတာ့ လူ႔တန္ဖုိးပါပဲ။ လူသားခ်င္းစာနာစိတ္ ႐ွိတာပါပဲ။ သတၱဝါအေပါင္းကုိ ေမတၱာ က႐ုဏာတရားထားတာဟာ ဗုဒၶဘာသာရဲ့အေျခခံတန္ဖုိးလည္း ဟုတ္တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးကုိ ေလာကကုိမပ်က္စီးေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္တတ္တဲ့ ေလာကပါလတရား လုိ႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။
ခုတေလာ ရ႒ပါလ အသင္းႀကီးဖြဲ႔စည္းတယ္ ဆုိတာၾကားရပါတယ္။ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရမယ္ ဆုိတာလည္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ၾကားေနရပါတယ္။ ဘာကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေစာင့္ေ႐ွာက္ခ်င္ၾကပါသလဲ။ ဘယ္လုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကမွာပါလဲ။
ဗုဒၶဘာသာကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူဝတ္ေတြ ရဟန္းေတာ္ေတြက ဗုဒၶရဲ့အဆုံးအမ တရားေတာ္ေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံး ျခင္းအားျဖင့္သာ ေစာင့္ေ႐ွာက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးလား။ ဗုဒၶဘာသာလုိ႔ခံယူထားသူေတြက အေျခခံငါးပါးသီလကုိ လုံပါၿပီလား။ ကုိယ္နဲ႔မတူသူေတြကုိ သတ္ျဖတ္ပစ္ဖုိ႔၊ အမ်ိဳးမက်န္ေအာင္ မ်ိဳးျဖဳတ္ပစ္ဖုိ႔၊ အားလုံးကုိ ဗုံးခြဲသတ္ပစ္ဖုိ႔ ကာယကံ ဝစီကံ မေနာကံေတြနဲ႔က်ဴးလြန္ေနၾကတာ ဆုိ႐ွယ္မီဒီယာေတြေပၚမွာ ျမင္မေကာင္းေအာင္ပါပဲ။
ဒီလုိေျပာေန ဆုိေနသူေတြထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြ၊ ရဟန္းေတာ္ေတြပါ ပါေနတာ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဗုဒၶရဲ့အဆုံးအမေတြကုိ ပစ္ခ်နင္းေျခၿပီး ဒီလုိျပဳမူေနတာဟာ သာသနာေတာ္ကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေနတာလား ဖ်က္ဆီးေနတာလားလုိ႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။
ရ႒ပါလ တုိင္းႏုိင္ငံကုိေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္း လုိ႔ေျပာတဲ့အခါ သီလပါလ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းတုိ႔၊ သုစရိတပါလ ေကာင္းမြန္ေသာအက်င့္တရားတုိ႔ကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းတုိ႔ကုိေရာ မေျပာၾကေတာ့ဘူးလားလုိ႔ ေမးစရာျဖစ္ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ရ႒ တုိင္းႏုိင္ငံဆုိတာ ဘာကုိေျပာတာပါလဲလုိ႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ ေျမႀကီးကုိ ေျပာတာလား၊ အစုိးရကုိေျပာတာလား။ အဲဒီေနရာမွာ ျဖစ္တည္ေနၾကတဲ့လူေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ တန္ဖုိးထားမႈ ေတြကုိေရာ ဘယ္လုိေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကမွာပါလဲ။
လူ႔ေလာကႀကီးဟာ တုိင္းႏုိင္ငံေတြဟာ မတူညီတဲ့လူေတြ၊ မိသားစုေတြ၊ လူမ်ိဳးေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဘာသာ တရားေတြ၊ ယုံၾကည္မႈေတြ၊ ဝါဒေတြနဲ႔စုဖြဲ႔ထားတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေတြဟာ အေျခခံလူ႔တန္ဖုိး၊ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈနဲ႔ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားမ႐ွိဘူးဆုိရင္ ဘယ္လုိ အတူေနႏုိင္ပါ့မလဲ။ ဘယ္ေတာ့မ်ားမွ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး တုိးတက္တဲ့ႏုိင္ငံကုိ ျမင္ၾကရပါ့မလဲ။ အနာဂတ္ဆုိတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ့လက္႐ွိကာလမွာ ႀကံစည္ျပဳမူတာေတြ၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ့ေရြးခ်ယ္မႈေတြအေပၚ မူတည္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အမုန္းတရားအေၾကာက္တရားကုိ ေရြးၾကမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္နဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားကုိ ေရြးၾကမလား။
ယူတာက https://www.facebook.com/sam.kosai/posts/10217550173364491
(ေလွစီးေျပး)
သူတုိ႔ေတြဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လူမဆန္တဲ့ဖိႏွိပ္မႈကုိ ခံခဲ့ၾကရတယ္။ ဥပေဒနဲ႔အညီ ႏုိင္ငံေတာ္ကႀကီးမႉးၿပီး ဖိႏွိပ္တာေရာ ေဒသႏၲရအမိန္႔ဆုိတာနဲ႔ေရာေပါ့။ ဥပေဒမဲ့လုပ္တာေရာ လူမဆန္တာေရာ ပါတာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ေတြ ဒုကၡသည္စခန္းထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေနခဲ့ၾကရတာ။ နံမည္ကုိက ဒုကၡသည္စခန္းဆုိေတာ့ ဒုကၡခ်ည္းပဲေပါ့။ စိတ္ခ်မ္းသာစရာေကာင္းတာ ဘာ႐ွိမလဲ။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး အားလုံးကုိ ကန္႔သတ္ခံထားရတာ။ အလုပ္လုပ္လုိ႔မရ၊ အျပင္ထြက္လုိ႔မရ။ ကုိယ္ေတြဆုိရင္ေကာ ေနႏုိင္ၾကမလား။ ကုိယ္ခ်င္းစာၾကည့္ဖုိ႔ပါ။ အေနေခ်ာင္အစားေခ်ာင္တယ္လုိ႔ အလြယ္မေျပာၾကပါနဲ႔ သူမ်ားမ်က္ႏွာၾကည့္ၿပီး ေပးစာကမ္းစာ စားေနရတဲ့ဘဝ ဘယ္သူကမွ မလုိခ်င္ပါဘူး။ အရင္က အလုပ္အကုိင္႐ွိတဲ့ ပညာတတ္၊ အစုိးရဝန္ထမ္းလုပ္ခဲ့သူေတြ၊ လယ္ပုိင္ယာပုိင္႐ွိခဲ့သူေတြပဲေလ။ ဒီေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ကုိ ေျပးတယ္။ မေလး႐ွားကုိ ေျပးတယ္။ အသက္စြန္႔ၿပီး ေျပးရတာပါ။ ငရဲခန္းကေန၊ ငရဲသားေတြလက္ထဲကေန လြတ္ေအာင္ေျပးၾကရတာပါ။ ေမတၱာတရားတုိ႔၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားတုိ႔၊ ကုိယ္က်င္႔သီလတုိ႔မ႐ွိေတာ့တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္စရာမက်န္ေတာ့တဲ့ ႏုိင္ငံကေန ထြက္ေျပးၾကရတာပါ။ သတ္မယ္ျဖတ္မယ္နဲ႔ ဘီလူးသဘက္စိတ္ေပါက္ေနတဲ့သူေတြလက္ထဲကေန ေျပးၾကရတာပါ။
(ခုိးဝင္)
ပတ္စပုိ႔႐ုံးကုိသြားတဲ့အခါ လူတန္း႐ွည္ႀကီးကုိ ေတြ႔ရမယ္။ လူငယ္ေတြ ဘယ္ကုိသြားၾကသလဲ။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ သူတုိ႔ေတြ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထြက္သြားၿပီး ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ျပန္လာၾကသလဲ။ တ႐ုတ္ျမန္မာနယ္စပ္ မူဆယ္ၿမိဳ႕က နယ္စပ္ဝင္ေပါက္ေတြမွာ လူေတြတန္းစီၿပီး ဝင္သူဝင္ထြက္သူထြက္ ႐ႈပ္႐ွက္ခတ္လုိ႔ေနပါတယ္။ ထုိင္းျမန္မာနယ္စပ္ ဝင္ေပါက္ေတြမွာလည္း ဒီလုိပါပဲ။ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာ ခက္ခဲလြန္းလုိ႔၊ အလုပ္မ႐ွိလုိ႔၊ ထမင္းမဝလုိ႔၊ စစ္ျဖစ္လုိ႔၊ စစ္သား စုေဆာင္းလုိ႔၊ မတရားဖမ္းဆီး ညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္လုိ႔၊ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ေၾကာင့္ ျပည္ပထြက္ၿပီး ဒုကၡေတြၾကားမွာ တရားဝင္ေရာ တရားမဝင္ေရာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီ ႐ွိေနပါတယ္။ တရားမဝင္ အလုပ္လုပ္ေနသူေတြက အဖမ္းအဆီးေတြၾကားထဲ၊ မမွ်တတဲ့လုပ္ခလစာနဲ႔၊ အႏၲရာယ္႐ွိတဲ့အလုပ္ေတြကုိ အကာအကြယ္နဲ႔ ကူသူကယ္သူ မ႐ွိပဲ လုပ္ေနၾကရပါတယ္။ တေလာက တ႐ုတ္ျပည္မွာ အဖမ္းအဆီးမ်ားေနလုိ႔ ႀကံခင္းထဲ ပုန္းေနၾကရတဲ့ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ပုံကုိ ဝမ္းနည္းစရာ ျမင္ခဲ့ရပါေသးတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ကြၽန္ေတာ္ ခုိးဝင္လုိ႔ မေခၚရက္ဘူး။ ခုိးဝင္႐ွမ္းေတြ၊ ခုိးဝင္ကခ်င္ေတြ၊ ခုိးဝင္ခ်င္းေတြ၊ ခုိးဝင္ဗမာေတြလုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ ရက္ရက္စက္စက္ မေျပာရက္ဘူး။
(႐ုိဟင္ဂ်ာနဲ႔ဘဂၤလီ)
ဘာလုိ႔ သတင္းသမား၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြက ဘဂၤလီလုိ႔မေခၚဘဲ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ ေခၚသလဲတဲ့။ ေဒၚလာ စားေနရလုိ႔လားတဲ့။
ဝင္ေငြနဲ႔ပတ္သက္တာကေတာ့ ဒီလုိေျပာခ်င္ပါတယ္။ သတင္းသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြဟာ တျခားလူေတြအားလုံးလုိပဲ အသက္ေမြးဖုိ႔၊ ထမင္းစားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ထုိက္သင့္တဲ့ဝင္ေငြရတဲ့အလုပ္ကုိ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ လုပ္ၾကရပါတယ္။ လူလူခ်င္းတန္ဖုိးထားတာ၊ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားလုိက္နာတာနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာလုပ္ငန္းခြင္စံႏႈန္းေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရပါတယ္။ မလုိက္နာတဲ့သူေတြ ေငြေၾကးမသမာမႈ လုပ္တဲ့သူေတြကုိ ႀကီးၾကပ္တာေတြ၊ အေရးယူမႈေတြ၊ ထိန္းကြပ္မႈေတြ၊ ဖယ္က်ဥ္မႈေတြ လုပ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာလား ဘဂၤလီလားဆုိတဲ့ကိစၥပါ။ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြက Right to self identify ကုိ ေျပာၾကပါတယ္။ မိမိကုိယ္မိမိ ေဖာ္ျပပုိင္ခြင့္၊ အမည္မွည့္ေခၚပုိင္ခြင့္လုိ႔ေျပာရမယ္ ထင္တယ္။ လူနည္းစုေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတရားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီသေဘာတရားအတြက္မွီးျငမ္းၾကတဲ့ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း UDHR၊ ပုံစံမ်ိဳးစုံႏွင့္ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားဆက္ဆံေနမႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူခ်က္ ICERD၊ စီးပြားေရး လူမႈေရး ယဥ္ေက်းမႈအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ICESCR၊ ျပည္သူႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ ICCPR စတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
လြယ္လြယ္နဲ႔ အမ်ားနားလည္ေအာင္ ဒီလုိေျပာၾကည့္လုိ႔ ရပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြကုိေျပာျပရင္ ပုိနားလည္ရ လြယ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ ဗမာေတြက ပေဒါင္လုိ႔ ေခၚတယ္။ ႐ွမ္းေတြက ပတ္ေတာင္း (ေၾကးပတ္သူေတြ) လုိ႔ ေခၚရာကေန ဒီနံမည္တြင္လာတယ္။ ဒါကုိ သူတုိ္႔က မႀကိဳက္ဘူး။ သူတုိ႔ကုိယ္သူတုိ႔ ကယန္းလုိ႔ေခၚတယ္။ ဒါက သူတုိ႔အခြင့္အေရးပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဒီနံမည္ကုိ အသိအမွတ္မျပဳဘူးလုိ႔ သြားေျပာလုိ႔မရဘူး။ ေနာက္ဥပမာက ကခ်င္။ ဒီနံမည္က အဂၤလိပ္ေခတ္ကမွ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ျဖစ္လာတာ။ ဘယ္ကလာသလဲလုိ႔ေမးေတာ့ ဂါးၿခိဳင္ (ေျမနီ)အရပ္က လာတယ္လုိ႔ေျဖတာကုိ ကခ်င္လုိ႔ျဖစ္တာလုိ႔ဆုိပါတယ္။ သူတုိ႔က ဂ်င္ေဖာ္၊ ဇုိင္ဝ၊ လာခ်ိတ္ စသျဖင့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေခၚၾကတယ္။ စုေပါင္းနံမည္ကုိ ဝန္ေပါင္လုိ႔ေခၚတာ မၾကာေသးဘူး။ ဒါကုိ မေခၚရဘူးလုိ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မွာ ေျပာပုိင္ခြင့္မ႐ွိဘူးေလ။
႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ သမုိင္းမွာ မ႐ွိခဲ့ဘူး၊ မၾကာေသးခင္ကမွ မွည့္ထားတာလုိ႔ ျငင္းၾကတဲ့အခါ ဒီတုိင္းျပည္ရဲ့နံမည္ ''ျမန္မာ''ဆုိတာေတာင္ မၾကာခင္ကမွ မွည့္ေခၚခဲ့တာကုိ သတိရဖုိ႔လုိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သမုိင္းအေထာက္အထားေတြထဲမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတာ႐ွိခဲ့ၿပီး ဦးႏုလက္ထက္မွာ ကက္ဘိနက္ဝန္ႀကီး တာဝန္ယူခဲ့တဲ့လူေတြ႐ွိသလုိ၊ အစုိးရရဲ့ ေရဒီယုိအစီအစဥ္မွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာအစီအစဥ္ကုိလည္း လႊင့္ခြင့္ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံဝန္ထမ္းေတြလည္း ႐ွိခဲ့ၾကၿပီး ႏုိင္ငံသားကဒ္ေတြလည္း ႐ွိခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိသူတုိ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ေခၚတာကုိ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ အခြင့္အေရး ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မွာ မ႐ွိပါဘူး။ သူတုိ႔ကုိ ႐ုိဟင္ဂ်ာလုိ႔ေခၚတာဟာ အေျခခံအက်ဆုံး သူတုိ႔ရဲ့လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားတာ သူတုိ႔ရဲ့ျဖစ္တည္မႈကုိေလးစားတာ စာနာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ နံမည္မက်န္ေတာ့တဲ့အခါ လူမ်ိဳးပါေပ်ာက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ့နံမည္ကုိမေခၚဘဲ တျခားနံမည္ကုိေခၚတယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးကုိ ကမၻာေပၚက ပေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္တဲ့ မတရားမႈမွာ အလုိတူအလုိပါ ျဖစ္တယ္လုိ႔ျမင္ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ သတင္းအခ်က္အလက္စုေဆာင္းေရးအဖြဲ႔က အေထာက္အထားနဲ႔တကြ ဂ်ီႏုိဆုိက္ လူမ်ဳိးတုံး႐ွင္းလင္းမႈ ႐ွိေနတယ္လုိ႔ေျပာတာ အေၾကာင္း႐ွိလုိ႔ပါ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ေရာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေရာ ဘယ္သူကမ်ား ကုိယ့္လူမ်ိဳးကုိ နံမည္ေပ်ာက္ကြယ္သြားေစခ်င္ပါ့မလဲ။
ဘဂၤလီဆုိတာကေတာ့ ဘဂၤလီဘာသာစကားေျပာတဲ့ လူမ်ဳိး၊ ယဥ္ေက်းမႈကုိေျပာတယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံအေနာက္ဘင္ေဂါနယ္က လူ၊ ဘာသာစကားနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈကုိေျပာတာလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ဘဂၤါလီစာဆုိႀကီး ရာဘင္ျဒာနတ္သ္တဂုိးရဲ့စာေတြ ကဗ်ာေတြကုိ ျမန္မာစာေပကဗ်ာခ်စ္သူေတြက ျမတ္ျမတ္ႏုိးႏုိး ဘာသာျပန္ဆုိ ဖတ္႐ႈခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးလုိအပ္ခ်က္အရ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ၾကျခင္း)
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ လူမ်ိဳးတုိ႔၊ ႏုိင္ငံတုိ႔ဆုိတာက ေခတ္ကာလကုိလုိက္ၿပီး၊ လုိအပ္ခ်က္ကုိလုိက္ၿပီး လူေတြက ဖန္တီးတည္ေဆာက္ ျပဳျပင္ယူခဲ့ၾကတယ္ဆုိတာပါပဲ။ မေျပာင္းမလဲ အၿမဲ႐ွိခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံ၊ ေသြးမေႏွာတဲ့လူမ်ိဳးဆုိတာ မ႐ွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါက လူမႈေရးသိပၸံ၊ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံ၊ မႏုႆေဗဒ႐ႈေဒါင့္ကေန ေျပာၾကတာပါ။ အရင္ကမ႐ွိခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံကုိ ႐ွိလာေအာင္ စုဖြဲ႔တည္ေဆာက္ၾကတဲ့အခါမွာ အတူေနထုိင္သူေတြအားလုံးကုိ ကုိယ့္လူလုိ႔ သေဘာထားႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။
(ကုိယ္ခ်င္းစာတရား ေလာကပါလတရား)
လူ႔ေဘာင္တစ္ခု ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ဖုိ႔ဆုိတဲ့ေနရာမွာ အေျခခံအက်ဆုံးကေတာ့ လူ႔တန္ဖုိးပါပဲ။ လူသားခ်င္းစာနာစိတ္ ႐ွိတာပါပဲ။ သတၱဝါအေပါင္းကုိ ေမတၱာ က႐ုဏာတရားထားတာဟာ ဗုဒၶဘာသာရဲ့အေျခခံတန္ဖုိးလည္း ဟုတ္တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးကုိ ေလာကကုိမပ်က္စီးေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္တတ္တဲ့ ေလာကပါလတရား လုိ႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။
ခုတေလာ ရ႒ပါလ အသင္းႀကီးဖြဲ႔စည္းတယ္ ဆုိတာၾကားရပါတယ္။ အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရမယ္ ဆုိတာလည္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ၾကားေနရပါတယ္။ ဘာကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေစာင့္ေ႐ွာက္ခ်င္ၾကပါသလဲ။ ဘယ္လုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကမွာပါလဲ။
ဗုဒၶဘာသာကုိ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူဝတ္ေတြ ရဟန္းေတာ္ေတြက ဗုဒၶရဲ့အဆုံးအမ တရားေတာ္ေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံး ျခင္းအားျဖင့္သာ ေစာင့္ေ႐ွာက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးလား။ ဗုဒၶဘာသာလုိ႔ခံယူထားသူေတြက အေျခခံငါးပါးသီလကုိ လုံပါၿပီလား။ ကုိယ္နဲ႔မတူသူေတြကုိ သတ္ျဖတ္ပစ္ဖုိ႔၊ အမ်ိဳးမက်န္ေအာင္ မ်ိဳးျဖဳတ္ပစ္ဖုိ႔၊ အားလုံးကုိ ဗုံးခြဲသတ္ပစ္ဖုိ႔ ကာယကံ ဝစီကံ မေနာကံေတြနဲ႔က်ဴးလြန္ေနၾကတာ ဆုိ႐ွယ္မီဒီယာေတြေပၚမွာ ျမင္မေကာင္းေအာင္ပါပဲ။
ဒီလုိေျပာေန ဆုိေနသူေတြထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြ၊ ရဟန္းေတာ္ေတြပါ ပါေနတာ ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဗုဒၶရဲ့အဆုံးအမေတြကုိ ပစ္ခ်နင္းေျခၿပီး ဒီလုိျပဳမူေနတာဟာ သာသနာေတာ္ကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေနတာလား ဖ်က္ဆီးေနတာလားလုိ႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။
ရ႒ပါလ တုိင္းႏုိင္ငံကုိေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္း လုိ႔ေျပာတဲ့အခါ သီလပါလ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းတုိ႔၊ သုစရိတပါလ ေကာင္းမြန္ေသာအက်င့္တရားတုိ႔ကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းတုိ႔ကုိေရာ မေျပာၾကေတာ့ဘူးလားလုိ႔ ေမးစရာျဖစ္ရပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ရ႒ တုိင္းႏုိင္ငံဆုိတာ ဘာကုိေျပာတာပါလဲလုိ႔ ေမးခ်င္ပါတယ္။ ေျမႀကီးကုိ ေျပာတာလား၊ အစုိးရကုိေျပာတာလား။ အဲဒီေနရာမွာ ျဖစ္တည္ေနၾကတဲ့လူေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ တန္ဖုိးထားမႈ ေတြကုိေရာ ဘယ္လုိေစာင့္ေ႐ွာက္ၾကမွာပါလဲ။
လူ႔ေလာကႀကီးဟာ တုိင္းႏုိင္ငံေတြဟာ မတူညီတဲ့လူေတြ၊ မိသားစုေတြ၊ လူမ်ိဳးေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဘာသာ တရားေတြ၊ ယုံၾကည္မႈေတြ၊ ဝါဒေတြနဲ႔စုဖြဲ႔ထားတာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေတြဟာ အေျခခံလူ႔တန္ဖုိး၊ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈနဲ႔ ကုိယ္ခ်င္းစာတရားမ႐ွိဘူးဆုိရင္ ဘယ္လုိ အတူေနႏုိင္ပါ့မလဲ။ ဘယ္ေတာ့မ်ားမွ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး တုိးတက္တဲ့ႏုိင္ငံကုိ ျမင္ၾကရပါ့မလဲ။ အနာဂတ္ဆုိတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ့လက္႐ွိကာလမွာ ႀကံစည္ျပဳမူတာေတြ၊ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ့ေရြးခ်ယ္မႈေတြအေပၚ မူတည္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အမုန္းတရားအေၾကာက္တရားကုိ ေရြးၾကမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္နဲ႔ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားကုိ ေရြးၾကမလား။
ယူတာက https://www.facebook.com/sam.kosai/posts/10217550173364491
0 comments:
Post a Comment