ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကြေညာစာတမ်းကို လေ့လာပါ

ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကြေညာစာတမ်းကို လေ့လာပါ

-ဗဩ-

“ကွန်မြူနစ်ဝါဒကိုကျွန်တော်/ကျွန်မလေ့လာချင်ပါတယ်၊ ဘယ်စာအုပ်ဖတ်ရမလဲ၊ ဘာကစဖတ်ရမလဲ”လို့ မေး တာတွေ မကြာခဏကြုံဖူးပါတယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ ဖတ်သင့်တယ်ထင်တာအကုန်ဖတ်ပါ၊ ဒါပေမဲ့ကွန်မြူနစ်ပါတီ ကြေညာ စာတမ်းကိုတော့ ဖတ်ဖြစ်အောင်ဖတ်ပါလို့ပြန်ဖြေလေ့ ရှိခဲ့ ပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့၁၈၉နှစ်နီးပါးတုန်းက အသက် ၂၉နှစ်အရွယ်မာ့က်စ်နဲ့ ၂၇နှစ်အရွယ်အိန်ဂယ်ဆိုတဲ့ ဂျာမန်အမျိုးသား လူငယ်နှစ်ယောက်က ၁၈၄၇ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာကနေ ၁၈၄၈ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလအတွင်း အပြီးရေးခဲ့တဲ့၊ ဥရောပတိုက်ကြီးကို တစ္ဆေကြီလိုခြောက်ခဲ့တဲ့ ဒီကြေညာစာတမ်းဟာ ဒီနေ့အထိတလေးတစားကိုးကားပြောဆိုတာ၊ ရန်ညှိုးတကြီးတိုက်ခိုက် တာတွေ ခံနေရဆဲဖြစ်တာအားလုံးအသိပါ။ “သင်တို့မှာဘာဆုံးရှုံးစရာမှမရှိ၊ အောင်နိုင်စရာကားတကမ္ဘာလုံးတည်း” ဆိုတဲ့ စာသားမျိုးတွေနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲမှာသွေးအစုပ်ခံရဆုံးနဲ့ အောက်ဆုံ်မှာရောက်နေတဲ့ အလုပ် သမားလူတန်းစားကို ကိုယ့်ကိုယ်ယုံကြည်၊ အားတက်ခေါင်းထောင်စေပြီး ခွန်အားတွေပေးခဲ့တဲ့ ဒီကျမ်းအငယ်လေးထဲမှာ့ သမိုင်း၊ အဘိဓမ္မာ၊ နိုင်ငံရေး ဘောဂ ဗေဒဆိုင်ရာ အယူအဆတွေကို တိုတုတ်၊ တိကျ၊ ရှင်းလင်းစွာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ နောက်ပြီး ဒီစာတမ်းမှာ ဓနရှင်လူတန်းစား၊ ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစား၊ လူတန်းစားတိုက်ပွဲတွေကို တင်ပြလိုက်တာဟာ သမိုင်းတခေတ် ပြောင်းလဲဖို့ အလင်းရောင်ထွန်းညှိလိုက် သလိုလည်း ဖြစ်သွား ခဲ့ပါတယ်။

ဒီစာအုပ်ထဲက အကိုးကားအခံရဆုံး နောက်စာတကြောင်းကတော့ “ယနေ့အထိတည်ရှိနေသော လူ့အဖွဲ့အစည်း များ၏သမိုင်းသည် လူတန်း စားတိုက်ပွဲသမိုင်းသာဖြစ်ပေသည်”ဆိုတာလို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်းဒီစာတမ်းရဲ့ ထူးခြားချက်နဲ့အရေးပါမှုတွေကိုပြောဆို ကိုးကားကြရာမှာ ထောက်ပြလေ့ရှိကြတဲ့ အချက်တွေထဲမှာ ဒီစာတမ်းက လူတန်းစားကို အလေးထားပြီး လူအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြတာနဲ့ လူ တန်းစားအသီးသီးရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ၊ သူတို့ရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ၊ ပေါ်ပေါက်ပုံ၊ အတက်အကျ၊ အလားအလာစတာတွေကို ရှင်းပြတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ရှေ့သို့တိုးတက်မှုဆိုတာ လူ့အဖွဲ့အစည်းအဟောင်းထဲက ပဋိပက္ခတွေထဲကနေ အသစ်ပေါက်ဖွားလာခြင်း ဖြစ်တယ်ဆိုတာ မာ့က်စ်တို့ တင်ပြလိုက်တဲ့ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး အဘိဓမ္မာသဘောတရားသစ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

မှန်ပါတယ်။ ဘာလင်တံတိုင်းနောက်ပိုင်းမှာ ကမ္ဘာပေါ်ကဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံတွေအရောင်ပြောင်း၊ ကွန်မြူနစ်ပါတီတွေ အင်အားချည့်နဲ့သွား ရာကနေ အခုအထိကွန်မြူနစ်ဝါဒဟာ ပြန်နာလန်မထူနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ကွန်မြူ နစ်အင်အားဟာ ကွန်မြူကြေညာစာတမ်း မထွက် မီကာလထက် အများကြီးပိုအားကြီးပြီး ဒီဝါဒကိုသိရှိလိုက်စားသူလည်း အများကြီးများပြားပါတယ်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီကအာဏာရထားတဲ့ နိုင်ငံတွေ ရှိသလောက်ရှိနေပါသေးတယ်။

ဒီနေရာမှာဖြတ်ပြီးပြောချင်တာက လူ့ဇာတ်ခုံပေါ်ကို ဓနရှင်လူတန်းစားစပြီးရောက်ခဲ့တာဟာ အလယ်ခေတ် အစောပိုင်း ၁၁ရာစုနှစ်ထဲမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အုတ်/ကျောက်တံတိုင်းတွေကာထားတဲ့ ပြင်သစ်ကအလယ်ခေတ်က“မြို့”တွေက လူလတ်တန်းစားတွေကို ပြင်သစ်စကားနဲ့ ဘူဇွာလို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဓနရှင်လူတန်းစားကိုအားရှိလာစေတဲ့ စက်မှုတော်လှန်ရေးဟာ အင်္ဂလန်မှာ ၁၆-၁၇ရာစုမှာပေါ်ပေါက်တာပါ။ အဲဒီဓနရှင် လူတန်းစားကနေ အဲဒီအခါကအုပ်စိုးသူပဒေသရာဇ်မင်းတွေကို ပုန်ကန်တာတွေဟာ အင်္ဂလန်မှာ ၁၇ရာစုနှစ်နဲ့ ပြင်သစ်မှာ၁၈ရာစုနှစ်တို့ကစပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီတော် လှန်ရေးတွေဟာ အောင်မြင်လိုက်၊ ပြန်ရှုံးနိမ့်လိုက်နဲ့သံသရာစက်ဝိုင်းကြီးကို နှစ်ပေါင်းများစွာဖြတ်သန်းပြီးမှ တည်ငြိမ်တဲ့ ဓနရှင်နိုင်ငံတွေကို တည် ထောင်နိုင်ခဲ့ကြတာပါ။ ပဒေသရာဇ်အုပ်စိုးသူတွေကို တော်လှန်ပြီးယူခဲ့တဲ့ဓနရှင်တွေအထဲက အစောဆုံးတခုလို့ ပြောနိုင်တဲ့နယ်သာလန် တော်လှန်ရေး ဟာ ၁၅၈၈ခုနှစ်မှာသူတို့ကို ကိုလိုနီပြုထားတဲ့ စပိန်ဘုရင်စနစ်ကို တွန်းလှန်ပြီး လွတ်လပ်တဲ့သမတနိုင်ငံတခု တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီ နောက်မှာ အဲဒီသမ္မတနိုင်ငံသမားတွေဟာ ပြန်ရှုံး-ပြန်နိုင်နဲ့ နှစ်ပေါင်းနှစ်ရာကျော်လောက် စစ်ပွဲမျိုးစုံအလီလီဖြစ်ပွားပြီး ၁၈ ရာစု ထဲမှာမှ တစုံတရာ တည်ငြိမ်တဲ့ သမ္မတနိုင်ငံတခုဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေ့အားလုံးသိကြတဲ့ ပြင်သစ်သမ္မတနိုင်ငံ (République de Français) ဆိုတာဟာ ပဉ္စမမြောက်ပါ။ ပထမသမ္မတနိုင်ငံက ၁၇၉၂-၁၈၀၄၊ ဒုတိယသမ္မတနိုင်ငံက ၁၈၄၈-၁၈၅၂၊ တတိယသမ္မတနိုင်ငံက ၁၈၇ဝ- ၁၉၄ဝ၊ စတုတ္ထသမ္မတနိုင်ငံက ၁၉၄၈-၁၉၅၆၊ ပဉ္စမသမ္မတနိုင်ငံက ၁၉၅၆-မျက်မှောက်ကာလ စသဖြင့် တည်ရှိခဲ့ရပါတယ်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံရဲ့သမိုင်းမှာလူသိများကြတဲ့ အင်္ဂလိပ် ပြည်တွင်းစစ် (English Civil War) (၁၆၄၂-၁၆၅၁) ဆိုတာဟာလည်း ၁၈ရာစုအထိမပြတ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အင်္ဂလန်နိုင်ငံကပါလီမံဝါဒီတွေ (ဓနရှင်လူတန်းစား)နဲ့ ပဒေသရာဇ် မင်းတွေအကြားက တိုက်ပွဲတွေထဲက အစဦးစစ်ပွဲတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာတွေအထဲမှာ ရှေ့ပိုင်းကသမတနိုင်ငံတွေက ပဒေသရာဇ်ကို အနိုင်ရလိုက်၊ ပြန်ရှုံးနိမ့်လိုက်နဲ့ သစ်ငုတ်မြင့်တုံ မြက်မြင့်တုံပေါ်ပေါက်တည်ရှိခဲ့တဲ့ ဓနရှင်နိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာ အသစ် ဖြစ်ပေါ်တဲ့လူတန်းစားတရပ် အာဏာ ရဖို့ဆိုတာ အလွယ်တကူ၊ ခဏတဖြုတ်နဲ့ရတာမဟုတ်ဘူး၊ တခါရလိုက်ရင် တလျှောက်လုံးအိုကေပဲလို့ မဆိုနိုင် ဘူးဆိုတာပါ။

၁၉၈၉ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာ၂၉ရက်နေ့က ဘာလင်တံတိုင်းကြီးပြိုသွားတဲ့အခါမှာ အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးပဂေးတွေရဲ့ အာဘော်ဖြစ်တဲ့ ဝေါစထရိ ဂျာနယ် (Wall Street JournaL) က “ငါတို့နိုင်ပြီ”လို့ စာလုံးကြီးတွေနဲ့ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါဖြင့်အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာ အရင်းရှင်စနစ်ကြီးဟာ အောင်လံ တလူလူ၊ သီချင်းတငြိမ့်ငြိမ့်နဲ့ ရှေ့သို့ချီတက်နေခဲ့ပါသလား။ အဲဒီအဖြစ်အပျက်ပြီးလို့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာပဲ အာရှကျားတွေရဲ့အကျပ်အတည်းဟာ တကမ္ဘာလုံးကိုပြန့်သွားခဲ့ပြီး ဒီကမ္ဘာမှာကုန်သွယ်ရေးအကျပ်အတည်း၊ ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်တည်းစသဖြင့် သမိုင်းမှာအရှည်ကြာဆုံးနဲ့ အနက်ရှိုင်းဆုံး စီးပွား ရေး အကျပ်အတည်းတွေ တခုပြီးတခုဆက်တိုက်ပေါ်နေလိုက်တာ ဒီကနေ့ဂရိဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းအထိ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေ့အခါ အရင်းရှင်နိုင်ငံ တိုင်းလိုလို၊ အထူးသဖြင့်ဗမာပြည်လိုမဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ လူ့လက်တဆုပ်စာလေးကပဲ နိုင်ငံဓနအားလုံးနီးပါးကိုချုပ်ကိုင်ထားပြီး ပြည်သူတွေ ဖွတ်ကျောပြာစုဖြစ်နေတာ၊ လူတန်းစားအရ၊ လူမျိုးရေးအရ၊ အယူဘာသာအရ၊ ကျား-မအရ ခွဲခြားဖိနှိပ်နေတာဟာ သမိုင်းအဆက်ဆက်က လူသား တွေရဲ့ စိတ်ကူးဈာန် ထဲကလူ့အဖွဲ့အစည်းမဟုတ်ကြောင်းပြသနေတာလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ သူချမ်းသာဖို့ငါတို့အစတေးခံနေရတဲ့ဘဝကို ဘယ်သူကမှ၊ ဘယ်ဘဝတုန်းကမှ ဆုတောင်းခဲ့ကြမှာမဟုတ်ပါဘူး။

မာ့က်စ်ဝါဒ၊ အထူးသဖြင့်မာ့က်စ်ဝါဒရဲ့ဘောဂဗေဒသဘောတရားမှာ အထင်ရှားဆုံးတခုလည်းဖြစ်၊ ဒီနေ့အထိ လူတိုင်းအသိ အမှတ်ပြုနေ ရတဲ့သဘောတရားတခုက အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့စီးပွားရေးကပ်သဘောတရားဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို စီးပွားရေးကပ်တွေနဲ့ကြုံကြရတဲ့အခါမှာ အရင်းရှင်သဘော တရားဆရာတွေ၊ မီဒီယာတွေကတောင် ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ရာစုနှစ်တစ်ခုဝက်ကျော်ကတည်းက ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း၊ စီးပွား ရေး မညီမမျှဖြစ်ထွန်းမှု၊ နိုင်ငံရေး အကျင့်ပျက်မှု၊ လက်ဝါးကြီးအုပ်မှု၊ နည်းပညာဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုတွေအကြောင်း ကြိုမြင်၊ ကြိုပြောခဲ့တယ် ဆိုတာကို အသိ အမှတ်ပြုကြရပါတယ်။

နိုင်ငံရေးမှာဆိုရင်လည်း အာဏာရှင်တွေအကြီးအကျယ်ခေါင်းထောင်လာပြီး အာဖရိကတတိုက်လုံးမှာ အီရတ် စစ်ပွဲကစပြီး နိုင်ငံကြီးတွေဟာ ပြောင်ရောလျှို့ဝှက်ပါဝင်ပါနေကြပါတယ်။ ရေနံထွက်တဲ့အာဖရိကမြောက်ပိုင်းကတော့ အဆိုးဆုံးဒဏ်ခံရသူပါပဲ။ ဒီနေ့ခေတ်သစ်သမိုင်းရဲ့ ကမ္ဘာ့ အပူ ကွက်လို့ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့နေရာ တိုင်းရဲ့ပြဿနာတွေမှာ အဲဒီ ထိပ်သီးအရင်းရှင်နိုင်ငံကြီးတွေ ပါနေခဲ့တာပဲမဟုတ်ပါလား။ ဘောဂဗေဒ ပညာရှင်တွေ ကတော့ အမေရိကန်နဲ့အရင်းရှင် နိုင်ငံကြီးတွေဟာ သူတို့တိုင်းပြည်တွေကစီးပွားရေးကျဆင်းလာလို့ စစ်ပွဲတွေဖန်တီးနေတယ်လို့ ဝေဖန်နေကြပါတယ်။

ဒီလိုအခါမှာ ဘောဂဗေဒပညာလိုက်စားသူတိုင်း မာ့က်စ်ရဲ့သဘောတရားတွေကိုပြန်ဖတ်ကြ၊ ကိုးကားကြလုပ်ကြပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ ကွန်မြူ နစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းလည်းပါပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲထင်ပါတယ်၊ ဝီကီပီးဒီးယားက မာ့က်စ်ကို လူ့သမိုင်းမှာ လူတွေအပေါ်သြဇာအညောင်းဆုံး ပုဂ္ဂိုလ် တဦးလို့ ဖွင့်ဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဒီနေရာမှာမာ့က်စ်ဝါဒနဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းတို့ပေါ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းနောက်ခံကို အကျဉ်းရုံးဖော်ပြဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။

ပဒေသရာဇ်စနစ်အောက်မှာ နှစ်တွေရာထောင်ချီပြီးနေခဲ့ရတဲ့ ဥရောပတိုက်သားတွေဟာ ပဒေသရာဇ်အုပ်စိုးမှုကို တွန်းလှန်လိုက်တဲ့နောက်မှာ စက်မှုလုပ်ငန်းတွေ၊ ကုန်သွယ်ရေးတွေတစတစ်ထူထောင်လာကြတော့ အသစ်ပေါ်လာတဲ့ ဓနရှင်လူတန်းစားနဲ့ ဓနရှင်စနစ်အပေါ် အားထားမျှော်လင့် ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရာစုနှစ်တခု၊ နှစ်ခုလောက်လွန်တာနဲ့ပဲ ဒီစနစ်ကမွေးဖွားပေးလိုက်တဲ့ ပစ္စည်းမဲ့လူတန်းစားရဲ့ဘဝတွေကိုကြည့်ပြီး ဒီစနစ်ရဲ့ ဆိုးဝါးမှု တွေကို ကြုံတွေ့ခံစားခဲ့ကြရ၊ ဒီစနစ်ဆိုးကနေ လွတ်မြောက်မှုကိုစဉ်းစားရှာကြံခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါကိုနိုင်ငံရေး လောကမှာသာမကပဲ ဥရောပစာပေ အနု ပညာလောကမှာသိသာထင်ရှားစွာတွေ့မြင်ရပါတယ်။ အင်္ဂလန်သာမက ပြင်သစ်၊ ရုရှား စတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ ကနေ့အထိ ဂန္ဓဝင်စာပေတွေ၊ ပန်းချီကား တွေအဖြစ် တည်ရှိနေတဲ့ လက်ရာတွေဟာ အဲဒီတုန်းကခေတ်နဲ့ စနစ်ကိုမကျေနပ်သူ တွေရဲ့လက်ရာတွေဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်စာပေလောကရဲ့ ရိုမင်းတစ်ခေတ်က “သူပုန်လေးတွေ”လို့ နာမည်ရခဲ့ကြတဲ့ ဘိုင်ရွန်၊ ကိစ်၊ ရှယ်လီစသူတွေထဲက ရှယ်လီရဲ့ကဗျာတွေဟာ မာ့က်စ်အပေါ်မှာ အင်မတန် သြဇာညောင်း ခဲ့တယ်လို့ မာ့က်စ်ကိုယ်တိုင်ဝန်ခံဖူးပါတယ်။ ဒီအရင်းကျမ်းပေါ်ထွက်ဖို့အခြေအနေတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့နောက်ခံမှာ ရုပ်ပိုင်းအရဆိုရင် စက်မှုနဲ့သိပ္ပံပညာ၊ စိတ်ပိုင်းမှာဆိုရင် ရုပ်ဝါဒအဘိဓမ္မာနဲ့ တော်လှန်ရေးအတွေးအခေါ် စတာတွေထွန်းကားလာတာတွေကိုလည်း မာ့က်စ်ဝါဒီတွေက ထည့်ပြောလေ့ရှိကြပါတယ်။ ဆိုလိုတာ အခြေအနေတွေရင့်မှည့်လို့ မာ့က်စ်ဝါဒပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ အရင်းရှင်စနစ်ဟာ ပဋိပက္ခတွေ ကြားထဲက ပေါ်ထွက်လာပြီး ပဋိပက္ခတွေနဲ့ပြွမ်းတီးနေတာပါ။ ၁၉ရာစုနှစ်တုန်းက အမျိုးသားနိုင်ငံတွေ(nation states)ပေါ်လာတာဟာ အဲဒီအချိန်အခါက လိုအပ်ချက်အရပေါ်လာတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အရင်းရှင်စနစ် သန္ဓေတည်ဖို့၊ ပေါက်ဖွားကြီးထွားဖို့၊ အသီးအပွင့် တွေထွက်လာဖို့၊ ကုန်လုပ်စွမ်းအားတွေ၊ သိပ္ပံနည်းပညာနဲ့ အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းတွေ ကြီးထွားထွန်းကားဖို့လိုအပ်ချက်တွေနဲ့အညီလို့ဆိုရပါမယ်။ ဒါပေမဲ့နောက်ပိုင်းမှာတော့ ကုန်လုပ်စွမ်း အားစုတွေဟာ နိုင်ငံဆိုတဲ့ကန့်သတ်ချက်အပြင်ကို ရောက်ရှိလာသလိုပုဂ္ဂလိကပိုင်ဆိုင်မှုဟာလည်း နိုင်ငံနယ်နိမိတ်တွေကို လွှားကျော်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကတဆင့်အုပ်စိုးမှုကို နိုင်ငံနယ်နိမိတ်အပြင်ပို့ခဲ့ကြတာ၊ တနည်း- ကိုလိုနီကျွန်ပြုတာတွေလည်း ဆက်တိုက်ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီထဲမှာ အဆိုးထဲက အကောင်းလို့ဆိုနိုင်တဲ့အချက်တချက်ကတော့ ကိုလိုနီနိုင်ငံသားတွေဟာ နယ်ချဲ့သမားတွေဆီကတဆင့် မာ့က်စ်ဝါဒကို ရရှိလိုက်တာဖြစ်ပါ တယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း၁၆ဝနီးပါးကရေးခဲ့တဲ့ ကျမ်းတစောင်ဟာ ဒီနေ့အထိ ပြင်စရာမရှိတော့ဘူးလား။ အားလုံးမှန်နေတုန်းပဲလားလို့မေးတဲ့လူ ရှိကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ မှန်ပါတယ်။ လုံးဝပြင်စရာမလိုဘူးလို့ မာ့က်စ်တို့ကတောင် မဆိုခဲ့ပါဘူး။ မာ့က်စ်ဟာ ၇၂ရက်ကြာသက်တမ်းရှိခဲ့တဲ့ ၁၈၇၁ ခုနှစ် ပဲရစ်ဘုံအဖွဲ့ကြီး ပေါ်ပေါက်ကျဆုံးသွားမှပဲ အောင်မြင်တဲ့တော်လှန်ရေးတရပ်ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် တော်လှန်တဲ့နိုင်ငံရေးပါတီတရပ် လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို သိမြင် ခဲ့တယ်လို့ဝန်ခံခဲ့ပါတယ်။ ကြေညာစာတမ်းထွက်ပြီးလို့ ၂၅နှစ်အကြာ၊ ၁၈၇၂ခုနှစ်မှာရေးတဲ့ သူတို့ရဲ့ဂျာမန်ဘာသာထုတ်ဝေခြင်းအမှာစာမှာ ရေးထား တာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။

“လွန်ခဲ့သည့်၂၅နှစ်အတွင်းအခြေအနေအပြောင်းအလဲတွေ မည်သို့ပင် ရှိခဲ့ပါစေ၊ ကြေညာစာတမ်းထဲတွင်ပါရှိသော အခြေခံမူများမှာ တခုလုံး အနေဖြင့်ပြောရလျှင် ယနေ့အထိ အခြေခံအရမှန်ကန်နေသည်။ အချို့အသေးစိတ်ကလေးများကို ဟိုနားဒီနားပြင်ရတာတော့ ရှိပါလိမ့်မည်။ ဤမူများကို လက်တွေ့ကျင့်သုံးမှုမှာတော့ ကြေညာစာတမ်းမှာဖော်ပြထားသကဲ့ သို့ပင် တည်ရှိနေသောသမိုင်းအခြေအနေနှင့်အချိန်ကာလနှင့်အညီ ကျင့်သုံးရပါမည်။ ထို့ကြောင့်လည်းအခန်းနှစ်တွင် ဖော်ပြထားသော တော်လှန်ရေးလက်တွေ့လုပ်ငန်းများအပေါ် အထူးအလေးတင်းခြင်းမပြုခဲ့ချေ။ ယနေ့ရေးရလျှင် ယင်းအပိုဒ်ကို နေရာအတော်များများတွင် စာသားပြောင်းရေးရပါလိမ့်မည်။ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ဆယ့်ငါးနှစ်အတွင်းခေတ်သစ်စက်မှုလုပ်ငန်း၏ ခြေလှမ်း ကျယ်ကြီးများနှင့် တပါတည်းကပ်ပါလာသော ပိုမိုကောင်းမွန်တိုးချဲ့ခဲ့သည့် အလုပ်သမားလူတန်းစား၏ နိုင်ငံရေးပါတီဖွဲ့စည်းမှု၊ ပထမဖေဖော်ဝါရီ တော်လှန်ရေး၊ အဲဒီနောက် အလုပ်သမားလူတန်းစားက နှစ်လတိတိ နိုင်ငံရေးအာဏာကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည့် ပဲရစ်ဘုံအဖွဲ့တို့ကို ကြည့်လျှင် ဤကြေညာ ချက်သည်အချိုအသေးစိပ်လေးများတွင် ခေတ်နောက်ကျသွားပေပြီ။”

ဒီနေရာမှာ မာ့က်စ်နဲ့အိန်ဂယ်တို့ထောက်ပြတာက ကြေညာစာတမ်းထဲမှာ အခြေခံမူများမှန်ကန်ခြင်းနဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ နောက်ဆက် ဖြစ်ပေါ် တိုးတက်မှုများနဲ့ ၁၈၇၁ ခုနှစ် ပဲရစ်ဘုံအဖွဲ့တို့အရ တချို့အသေးစိတ်လေးတွေဟာ ခေတ်နဲ့မကိုက်ညီ တော့ဘူးလို့ဝန်ခံတာဖြစ်ပါတယ်၊ မာ့က်စ်ရဲ့ ပြင်သစ်ပြည်တွင်းစစ်ဆိုတဲ့စာအုပ်ထဲမှာပါတဲ့ “ဘုံအဖွဲ့ကအထူးသက်သေပြခဲ့သည့်အချက်က အလုပ်သမားလူတန်းစားအနေဖြင့် အသင့်ရှိနေသောနိုင်ငံ တော် ယန္တရားကြီးအား အလွယ်တကူကောက်သုံးကာ မိမိရည်မှန်းချက်များကို အကောင်အထည် ဖော်ရန်မဖြစ်နိုင်”လို့ ဆိုတဲ့ စာသားများဟာလည်း ကြေညာစာတမ်းကို အသေမယူဖို့ ထောက်ပြတာဖြစ်ပါတယ်။

အမှန်ပဲ၊ မာ့က်စ်-အိန်ဂယ်တို့ခေတ် မရှိတော့တဲ့နောက်ပိုင်းမှာ အရင်းရှင်စနစ်မှာ အပြောင်းအလဲတွေအမျိုးမျိုး ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်။ အရင်းရှင် စနစ်ဟာ သူများတိုင်းပြည်တွေကိုသိမ်း၊ ကိုလိုနီတွေထူထောင်မှာကို သူတို့နှစ်ယောက်အတိအကျ ကြိုမမြင်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒီနယ်ချဲ့စနစ် ဖြစ်ပေါ်မှုကို လီနင်လက်ထက်မှ သုံးသပ်ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကနေတဆင့် နယ်ချဲ့နိုင်ငံတွေက မတတ်သာလို့ လွတ်လပ်ရေးတွေပေးရတဲ့နောက်မှာ ကိုလိုနီ တပိုင်းနိုင်ငံတွေပေါ်လာတာကို တွေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အရင်းရှင်စနစ်ဟာ တကမ္ဘာလုံးအပေါ်သွေးစုပ်နိုင်ဖို့အတွက် သူ့ကိုယ်သူ ပြုပြင်ထိန်း ညှိလုပ်ကိုင်ရင်း ပုံသဏ္ဌာန်တွေ အမျိုးမျိုးပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဘယ်သူကမှ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်းမရှိတဲ့၊ ဘာမှ ထွင်း ဖောက်မမြင်ရတဲ့၊ အင်န်ဂျီအိုတွေ၊ နိုင်ငံလွန်ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးတွေ(TNC) ကတဆင့် ကမ္ဘာဖြန့်သွေးစုပ်၊ အစိုးရတွေကို ကန့်လန့်ကာ နောက်ကွယ် ကချုပ်ကိုင်တဲ့ခေတ်-စနစ်တရပ်ကို ရောက်နေပါပြီ။ (၂၁ရာစုနှစ်ရဲ့ လီနင်တယောက် ပေါ်ပေါက်ဖို့ပဲလိုပါတော့တယ်)။ ဒါပေမဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာ စာတမ်းကိုပြန်ဖတ်ကြည့်လိုက်တော့ အခုဖြစ်ပေါ်နေတာတွေဟာ ကြေညာစာတမ်းရဲ့ ပထမအခန်း၊ ဓနရှင်နှင့်ပစ္စည်းမဲ့ ဆိုတဲ့အခန်းမှာ မာ့က်စ်တို့ အိန်ဂယ်တို့ ကြိုမြင်တင်ပြခဲ့တာတွေအတိုင်း ဖြစ်ပေါ်တယ်ဆိုတာကိုတွေ့ရမှာပါ။ ဒီနေရာမှာ တချို့က နည်းပညာသစ်တွေပေါ်ထွက်မှုစတာတွေကိုရော မာ့က်စ်တို့က ကြိုမြင်ခဲ့လို့လားလို့ မေးကောင်းမေးပါမယ်။ မှန်ပါတယ်။ သူတို့ဟာ ကွန်ပြူတာ၊ သတင်းကွန်ယက်စတာတွေကို လူတွေက အသုံးပြုကြ လိမ့်မယ်လို့တော့ မပြောခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းထဲမှာ “ထုတ်လုပ်မှုကိုအစဉ် တစိုက် တော်လှန်ပြောင်းလဲနေရခြင်း၊ လူမှု အခြေအနေတွေအားလုံးအဆက်မပြတ်မတည်ငြိမ်ခြင်း၊ မဆုံးနိုင်တဲ့မသေချာ မရေရာမှု၊ မကျေနပ်ဖြစ်ခြင်းတို့မှာ ဓနရှင်ခေတ်အား သူ့ အရင်ခေတ်များနှင့် ကွဲပြားစေသောလက္ခဏာများဖြစ်သည်”လို့ ရေးခဲ့တာကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။ မာ့က်စ်ဝါဒရဲ့အခြေခံအကျဆုံးသဘောတရားဟာ အနုပဋိလောမ ရုပ်ဝါဒနဲ့ သမိုင်းရုပ်ဝါဒဖြစ်တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ မာ့က်စ်နဲ့အိန်ဂယ်တို့ရဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းဟာ အနုပဋိလောမရုပ်ဝါဒနဲ့ သမိုင်းရုပ်ဝါဒကို သဘောတရားရေးဝေါဟာရတွေ အနည်းဆုံးနဲ့ အထိရောက်ဆုံး လက်တွေ့ ကျကျရှင်းပြတာဖြစ်ပါတယ်။

(အထက်မှာရေးခဲ့တာတွေဟာ ဒီကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းကိုဖတ်ပြီးရင် လုံလောက်ပြီ၊ တခြားမာ့က်စ်ဝါဒစာပေတွေကို ဖတ်ဖို့ မလိုတော့ဘူး လို့ မဆိုလိုတာ အထူးပြောဖို့ မလိုဘူးထင်ပါတယ်။)

-ဗဩ-

(အချက်အလက်များကို အိန္ဒိယကွန်မြူနစ်ပါတီ(မာ့က်စ်ဝါဒ) ကထုတ်တဲ့ ကွန်မြူနစ်ပါတီကြေညာစာတမ်းနှင့်တော်လှန်ရေး သဘောတရား စာအုပ်နဲ့ တခြားအင်တာနက်ဝက်ဘ်ဆိုက် တွေပေါ်ကယူပါတယ်။)

(ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ၀ဘ်ဆိုက်မှ ကူးယူဖော်ပြပါတယ်)