"စစ် ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်" -ရဲဘော်ဖိုးသံချောင်း-

"စစ် ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်"-ရဲဘော်ဖိုးသံချောင်း- 

အခုတလော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး စကား၊ ရင်ကြားစေ့ရေးစတဲ့အသံတွေ အများကြီး ကြားနေရပါတယ်။ သူ့ခေတ်နဲ့သူ့အခါကြားရတာမို့ မဆန်းဘူးလို့ပဲအောက်မေ့နေလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလိုပြောမှုဆိုမှုတွေထဲမှာ စစ်ဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းဟာ သုံးမျိုးပဲရှိတယ်ဆိုတဲ့ ပြောနည်းမျိုးကို ကြားလိုက်ရပါတယ်။ ပြောကြတာက စစ်မက်ဖြစ်ပွားတယ်ဆိုတာဟာ (၁)လူမျိုးရေး၊ (၂)ဘာသာရေး၊ (၃)ဝါဒရေးဆိုတဲ့ အကြောင်းရင်း သုံးခုကြောင့်ဖြစ်ပွားတာဖြစ်တယ်၊ တခြားအကြောင်းရင်းမရှိဘူးဆိုတဲ့အယူအဆဖြစ်ပါတယ်။ သဘောတရားတခု တင်လာတဲ့ သဘောလိုဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီအယူအဆ၊ ဒီလိုအပြောအဆိုကို အရင်ကလည်း ဖတ်ဖူး၊ ကြားဖူးပါတယ်။ တဖြည်းဖြည်း များလာတဲ့သဘောရှိတဲ့အတွက် ကိုယ့်အမြင်ကိုတော့ ပြောမှပဲဆိုပြီး ကီးဘုတ်ကိုနှိပ်နေမိပါတယ်။ တချိန်ထဲမှာ ကိုယ်လက်လှမ်းမီတဲ့ စစ်ပွဲတွေကိုလည်း ပြန်စဉ်းစားနေမိပါတယ်။

ဦးဆုံးကတော့ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမားနဲ့ ဗမာပဒေသရာဇ်တွေ တိုက်ခဲ့ကြတဲ့စစ်ပွဲတွေပါ။ ၁၉ ရာစုနှစ်အတွင်းမှာ အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့သမားက ဗမာပြည်ကို စစ်သုံးကြိမ်တိုက်ပြီး ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်တာဟာ ဝါဒကြောင့်လား၊ လူမျိုးရေးကြောင့်လား၊ ဘာသာရေးကြောင့်လား။ ဘယ်ဟာမှ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဖြင့် အဲဒီအရင်လေးကဖြစ်ခဲ့တဲ့ မင်းတုန်းနဲ့ကနောင် မင်းသားညီနောင်တို့ ရွှေဘိုကိုသွား အောင်မြေနင်းပြီး သူတို့ရဲ့အကို ပုဂံမင်းကို ပုန်ကန်တာကရော- ဝါဒကြောင့်လား၊ လူမျိုးရေးကြောင့်လား၊ ဘာသာရေးကြောင့်လား။ ဘယ်ဟာကြောင့်မှ မဟုတ်ပါဘူး။ ဗမာပြည် ပြည်သူတွေက အင်္ဂလိပ်နယ်ချဲ့နဲ့ ဂျပန်ဖက်ဆစ်တွေကို လက်နက်ကိုင်ခြင်းအပါ နည်းမျိုးပေါင်းစုံနဲ့တော်လှန်တိုက်ပွဲဝင်ကြတာဟာ အဲဒီလူမျိုးတွေကို မုန်းလို့လား၊ ဘာသာရေးကြောင့်လား၊ ဒါမှမဟုတ် အယူဝါဒတွေ ကွဲနေလို့လား။ မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ့်တိုင်းကိုယ့်ပြည်ကိုချစ်လို့၊ လွတ်လပ်ချင်လို့ဆိုတာ သိပ်ရှင်းနေပါတယ်။

ဒါဖြင့် ဒီနေ့ဗမာပြည်မှာဖြစ်နေတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကကော-။ ဘာကြောင့်ဖြစ်နေတာလဲ။ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေနဲ့ ဗမာလူမျိုးတွေအကြား စစ်ဖြစ်နေတာလား။ မဟုတ်ပါဘူး။ ခရစ်ယံတွေနဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာတွေအကြားက စစ်ပွဲလား။ ဒါလည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဖြင့် ဘာအယူဝါဒနဲ့ ဘာအယူဝါဒအကြားက တိုက်ပွဲလဲ။ သူတို့ပြောတဲ့ အထက်က စံသုံးချက်ထဲက တချက်နဲ့မှ မကိုက်ဘူးထင်ပါတယ်။ ဒီတိုင်းပြည်မှာ ရာစုနှစ်တဝက်ကျော် ဖြစ်နေတဲ့စစ်ပွဲဟာ ဗမာလူမျိုးထဲက လူမျိုးကြီးဝါဒနဲ့စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ကျင့်သုံးတဲ့ စစ်အာဏာရှင်တွေကတဘက်၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့လူမျိုးကြီးဝါဒကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဗမာအပါလူမျိုးစုံပြည်သူတွေကတဘက် ဖြစ်တဲ့စစ်ပွဲပါ။

သမိုင်းမှာ ဘာသာရေးစစ်ပွဲ၊ လူမျိုးရေးစစ်ပွဲဆိုတာတွေ မရှိခဲ့ဖူးဘူး မဟုတ်ပါဘူး။ အားလုံးသိကြတဲ့ ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲလိုဟာတွေ အများအပြားပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါတွေဟာ ပဒေသရာဇ်စနစ် ကုန်ဆုံးတာနဲ့ အခြေခံအားဖြင့် ခေတ်ကုန်ဆုံးသွားတယ်လို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။ ခြွင်းချက်လောက်ပဲ ကျန်တတ်ပါတယ်။ တချိန်က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပဒေသရာဇ်စနစ်လွှမ်းမိုးနေတုန်းက ဝါဒရေးရာဆိုတာ မရှိသလောက်ပါ။ အဲဒီတုန်းက အဓိကအားဖြင့် အယူဝါဒ-ဘာသာရေးပဲရှိပါတယ်။ အဲဒီနောက် ကမ္ဘာကြီးကို အရင်းရှင်စနစ်က အဓိကလွှမ်းမိုးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်ပွားတဲ့စစ်ပွဲတွေထဲက အများတကာ့အများစုဟာ အရင်းရှင်လက္ခဏာဆောင်တဲ့၊ နယ်ချဲ့ဖို့ဖြစ်တဲ့၊ အရင်းရှင်နယ်ချဲ့တွေအတွက် အရင်းမြှုပ်နှံ စရာ၊ သွေးစုပ်စရာနယ်ပယ်နဲ့ သယံဇာတ လုယက်စရာနယ်တွေလုဖို့၊ အဲဒီအတွက် သြဇာခံနယ်တွေ ထူထောင်ဖို့စတဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကြောင့် ဖြစ်ကြတာတွေပါ။

ဝါဒကြောင့်ဖြစ်တဲ့စစ်ပွဲ-။ သမိုင်းမှာ ကွန်မြူနစ်ဝါဒနဲ့အရင်းရှင်ဝါဒတို့အပါ၊ ဝါဒတခုနဲ့တခုအကြား၊ ဝါဒအတွက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့စစ်ပွဲလို့ ပြောနိုင်တာဘယ်တခုများ ပီပီပြင်ပြင်ရှိခဲ့လို့လဲ။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲ၊ ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲစတာတွေဟာ ဝါဒနှစ်ခုအကြားစစ်ဖြစ်တာဆိုတာထက် သြဇာခံဒေသလုယက်မှုကနေ ပေါ်ပေါက်တယ်ဆိုမှသာ ပိုမှန်မယ်လို့ထင်ပါတယ်။ ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ စစ်ပွဲတွေအများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့အာဖရိကတိုက်မြောက်ပိုင်းတို့မှာ ဖြစ်ပေါ်နေ(ခဲ့)တဲ့စစ်ပွဲတွေဟာ ခုနက အကြောင်းရင်းသုံးခုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်နေ(ခဲ့)တာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီဒေသတွေမှာရှိတဲ့ သယံဇာတတွေအတွက် မမှန်ကန်တဲ့ဆင်ခြေတွေအမျိုးမျိုးပေးပြီး ဝင်တိုက်နေကြတာဖြစ်တယ်ဆိုတာ လူတိုင်းသိပါတယ်။ ဘုံဘေဘားမားသစ်ကုမ္ပဏီအတွက် အထက်ဗမာပြည်ကို ဆက်တိုက်သိမ်းတယ်ဆိုတဲ့ အဖြစ်မျိုးနဲ့ ဘာမှမကွာပါဘူး။ ဒီနေ့အခါမှာ တရုတ်နဲ့အမေရိကန် ရှားစောင်းစေးနဲ့မျက်ချေးဖြစ်နေကြတာကကော- အယူဝါဒကြောင့်လား။ လုံးဝမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ချင်း အခုလို ဘာကြောင့်စောင်နေကြတယ်ဆိုတာ ဗမာပြည်သားတွေ အသိဆုံးပါ။ တိုင်းပြည်ရဲ့လူအင်အား၊ ဓနအင်အားတွေ အမြောက်အမြားအဆုံး အရှုံးခံပြီး အယူဝါဒအတွက် စစ်ပွဲတွေဆင်နွှဲရလောက်အောင် ဒီနေ့ခေတ်မှာ ဘယ်သမတ၊ ဘယ်ဝန်ကြီးချုပ်မှ မမိုက်ပါဘူး။ “အကြမ်းဖက်ဝါဒ”ကို တိုက်ပါတယ်ဆိုတဲ့ အမေရိကန်အပါ အနောက်နိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ပြောတဲ့ “အကြမ်းဖက်”ဝါဒီတွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင်က ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ထုတ်မပြောပါဘူး။ ထိန်ထားကြပါတယ်။ နောက်ပြီး“အကြမ်းဖက်ဝါဒကို နှိမ်နင်းတဲ့”စစ်ပွဲဆိုတာတွေ အားလုံးဟာလည်း သယံဇာတ (အထူးသဖြင့်ရေနံ) ပေါကြွယ်ဝတဲ့၊ ပထဝီအရ အချက်အခြာကျတဲ့ဒေသတွေမှာချည်း ဖြစ်နေတာဟာလည်း တိုက်ဆိုင်လွန်းလှချည့်လားလို့တောင် ပြောရမလို ဖြစ်နေပါတယ်။

တခါ ပြည်တွင်းစစ်တွေဆိုရင်လည်း အာဏာသိမ်းမှုတွေနဲ့၊ လက်နက်ကိုအမိန့်ပေးနိုင်တဲ့ အုပ်စိုးသူတွေက သူတို့အာဏာလိုချင်လို့၊ ဒါမှမဟုတ် အာဏာကိုလက်မလွှတ်ချင်လို့ အကြမ်းဖက်ရာကနေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာတွေက ဧရာမအများစုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစစ်ပွဲတွေဟာ အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ အာဏာရှင်မဟုတ်တဲ့စနစ် စသဖြင့် စနစ်တွေအကြား တိုက်ပွဲပေါ်ပေါက်တာပါ။ နောက်ပြီး အဲဒီစနစ်တွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ လူတန်းစားတွေရှိတယ်ဆိုတာကို ဒီနေ့ဗမာပြည်အခြေအနေလောက် သိသာထင်ရှားတာ မရှိဘူးလို့ထင်ပါတယ်။

သူတို့ပြောသလိုသာ စစ်ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းဟာ ဒီသုံးမျိုးထဲရှိတယ်လို့ အသေသတ်မှတ်ထားရင် ဒီနေ့ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့စစ်ပွဲတွေကို သုံးသပ်တာတွေ အကုန် မှားကုန်နိုင်ပါတယ်။ တခြားမပြောနဲ့ ဗမာပြည်ကပြည်တွင်းစစ်ကို အဲဒီ စံသုံးခုနဲ့တိုင်းလိုက်ရင် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ဖိနှိပ်မှုနဲ့(တိုင်းရင်း သားပေါင်းစုံ) ပြည်သူလူထုအပေါ်စစ်ခင်းခြင်းဆိုတဲ့ တကယ့်သွင်ပြင်လက္ခဏာတွေကို ဖုံးကွယ်ပေးပြီးသားဖြစ်သွားမယ့်အပြင် စစ်အုပ်စုနဲ့ခရိုနီတွေအတွက် စစ်ခင်းနေတဲ့စစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေဟာ “ဗမာလူမျိုး”တွေကို ကိုယ်စားပြုသလိုလို၊ “ဗမာလူမျိုး”အားလုံးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသယောင်ယောင်၊ သူတို့ကို“ဗမာလူမျိုး”အားလုံးကပဲ တခြားတိုင်းရင်းသားတွေကိုတိုက်ဖို့ တာဝန်ပေးထားတဲ့အလား တလွဲ အဓိပ္ပါယ်တွေပေါက်ကုန်နိုင်ပါတယ်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်းကျမှ ပေါ်ပေါက်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အမြောက်အမြားဟာ စစ်တပ်က (သူတို့နောက်ကွယ်မှာ ပြည်ပအင်အား ပါချင်ပါမယ်၊ မပါချင်မပါဘူး) အာဏာသိမ်းလို့ ဖြစ်ပွားတဲ့စစ်ပွဲတွေ အာရှ၊ အာဖရိကနဲ့လက်တင်အမေရိကတို့မှာ နည်းသမို့လား။ သူတို့ပြောတဲ့စံသုံးချက်ဟာ ဒီအချက်ကို တမင်ရှောင်သွားတာလား၊ ဖုံးပေးတာလား၊ စဉ်းစားစရာပါ။

နောက်ပြီး ဗမာပြည်သားတိုင်း အသဲထဲမှာစွဲနစ်နေတဲ့ ဆရာစံလယ်သမားအုံကြွမှု။ ဒီသူပုန်ထမှုကြီးဟာ အဲဒီ စံသုံးချက်အထဲက ဘယ်အချက်ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာလဲ၊ လယ်သမားတွေဆီက လယ်တွေကိုလုယူ၊ ဆန္ဒပြတော့အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်း၊ အဲဒီလို လူတန်းစား ပဋိပက္ခတွေကနေ ပေါ်ပေါက်လာတာဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သမိုင်းမသင်ဖူးတဲ့လူတောင် သိပါတယ်။ နောက်ပြီး ၁၉၄၆ ခုနှစ်မှာ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ လယ်ဝေးသူပုန်။ အင်္ဂလိပ်ကိုလိုနီအစိုးရ တာဝန်ပေးချက်နဲ့ ဗိုလ်နေဝင်း ကိုယ်တိုင်သွားပြီး နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့ လယ်သမားသူပုန်ထမှုကြီး။ အားလုံးဟာ လူတန်းစားတိုက်ပွဲက ပေါ်ထွက်လာတာတွေချည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီစံသုံးချက်ထဲမှာတော့ ဒီနေ့ မြေယာလုယက်မှုတွေရဲ့ ဆိုးဝါးမှုကို လျှော့ပေါ့ချင်ထားချင်လို့လားမသိဘူး လူတန်းစားတိုက်ပွဲတွေကနေ စစ်ပွဲတွေဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို တမင်ချန်ထားသလိုဖြစ်နေပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ တပါတည်းထောက်ပြသင့်တာတခုက “စစ်ရဲ့အကြောင်းရင်းမှာ ဘာသာရေးနဲ့လူမျိုးရေးတို့ ပါဝင်တယ်”ဆိုတဲ့အပြောမျိုးအရဆိုရင် ဒီနေ့ဗမာပြည်မှာ တမင်ဖန်တီးထားတဲ့ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး တင်းမာမှုတွေကနေ စစ်ပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာနိုင်တယ်၊ ဒါကြောင့် စစ်တပ်ရဲ့အခန်းကို အသိအမှတ်ပြုရမယ်၊ “အာဏာသိမ်းသင့်လို့သိမ်း”တာကို အသိအမှတ်ပြုရမယ်ဆိုတဲ့ လောဂျစ်တွေ ဆက်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ၁၉၆၂ ခုနှစ်က “တိုင်းရင်းသားတွေ အစည်းအဝေးလုပ် လို့ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ လက်တလုံးခြားသာလိုတော့တဲ့” အခြေအနေမျိုးတွေကလည်း ပေါပြီးရင်းပေါ်နေပါလိမ့်မယ်။

ဒီကနေ့ ကမ္ဘာမှာဖြစ်နေတဲ့ စစ်ပွဲတွေဟာ အဓိကအားဖြင့် နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ သြဇာခံနယ်မြေတိုးချဲ့မှု၊ သယံဇာတလုယက်မှု၊ နောက်ပြီး ဒေသခံအာဏာရှင်တွေရဲ့ ကိုယ့်အာဏာနဲ့ဓနခိုင်မြဲရေးတို့ကနေ ဖြစ်ပေါ်တာသာဖြစ်တယ်ဆိုတာကို အတိအလင်းဖော်ထုတ်ဖို့လိုနေပါပြီ။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေထဲမှာ အာဏာသိမ်းခွင့်ကို ပြဋ္ဌာန်းထားတာကိုကပဲ အချိန်မရွေး စစ်ဖြစ်ဖို့အခြေအနေတွေ ဖန်တီးထားတာဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ထောက်ပြကြရပါတော့မယ်။

-ရဲဘော်ဖိုးသံချောင်း-
-----
၂၀၁၆ ဩဂုတ်