အာဏာရွင္ေတြသယ္လာတဲ့ မကူးစက္နိုင္တဲ့ေရာဂါ (ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း)

အာဏာရွင္ေတြသယ္လာတဲ့ မကူးစက္နိုင္တဲ့ေရာဂါ (ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း)

မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ဒီေန႔ကမၻာမွာ လူေတြအမ်ားဆံုးေသဆံုးေနရတယ္လို႔ဆိုလိုက္ရင္ အမွတ္တမဲ့ နားမလည္ႏိုင္ဘဲျဖစ္သြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေနသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ စိမ္းေနသူ တေယာက္အဖို႔ ႏွစ္စဥ္လူ ၃၆ သန္းေက်ာ္ေသ ဆံုးေနရတဲ့အေၾကာင္းရင္းလို႔ၾကားလိုက္ရရင္ တကယ့္ကိုအ့ံၾသစရာ ျဖစ္သြားမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ ဒဗလ်ဴအိပ္ခ်္အိုေခၚ ႏိုင္ငံတကာက်န္းမာေရးအဖြဲ႔အစည္းႀကီးကထုတ္ျပန္တဲ့ကိန္းဂဏန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့ႏွစ္စဥ္ေသဆံုးမႈရဲ႕ ၆၀% ျဖစ္တယ္လို႔လည္းဆိုပါတယ္။

ဒီေန႔ ကမၻာ့က်န္းမာေရးေလာကမွာ လူေတြအထူးအာ႐ံုစိုက္စရာျဖစ္လာတဲ့ဒီျပႆနာကို အဂၤလိပ္လို NCD- Non Communicable Diseases လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ အင္န္စီဒီ ေခၚ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါစာရင္းထဲ မွာ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ပန္းနာ၊ ကင္ဆာ အမ်ဳိးအစားအမ်ားအျပား၊ ဆီးခ်ဳိ၊ နာတာ႐ွည္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အယ္လ္ဇိုင္းမားေခၚ လူအိုထံုန’တဲ့ေရာဂါ၊ မ်က္စိတိမ္က်ျခင္း၊ အ႐ိုးေတြကၽြပ္ဆတ္လာျခင္း စတာေတြပါပါတယ္ (တျခားအမ်ားႀကီး႐ွိပါေသးတယ္)။

ဒီေရာဂါနဲ႔ ဒီျပႆနာကိုအေလးထားလာၾကတဲ့ ေနာက္အေၾကာင္းရင္းတခုကေတာ့ ဒီေရာဂါေၾကာင့္ေသဆံုးသူေတြထဲမွာ ႏွစ္စဥ္လူ ၂၉ သန္း၊ တနည္း- ေသဆံုးသူအားလံုးရဲ႕ ၈၀% ဟာ ၀င္ေငြနည္းပါးတဲ့၊ အလယ္အလတ္တန္း၀င္ေငြသာ႐ွိတဲ့နိုင္ငံေတြမွာ ေတြ႔ေနရတာေၾကာင့္ပါပဲ။ ဒီအထဲမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာျပႆနာဦးေရက (ႏွစ္စဥ္) ၁၇.၃ သန္းနဲ႔ ထိပ္ဆံုးမွာ႐ွိၿပီး ကင္ဆာက ၇.၆သန္း၊ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းျပႆနာက ၄.၂ သန္းနဲ႔ ဆီးခ်ဳိက ၁.၃ သန္းဆိုၿပီး စာရင္းထဲမွာေပၚလာပါတယ္။ ဒီေလးမ်ဳိးကပဲ အင္န္စီဒီ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ေသဆံုးသူအားလံုးရဲ႕ ၈၀% ေလာက္ ႐ွိပါတယ္။

ခုလို လူေသေစႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြ ျဖစ္ေပၚရတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ အသိသာဆံုးက ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ လႈပ္႐ွားမႈနည္းပါးျခင္း၊ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္ျခင္းနဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔မသင့္ေတာ္တဲ့အစားအစာေတြစားတာမ်ားျခင္းလို႔ ဆိုပါတယ္။

ဒါေတြနဲ႔တဆက္ထဲမွာ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ႀကီးထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ဒီစာရင္းဇယားတခုကိုေတာ့ ဗမာျပည္သားေတြ စိတ္၀င္စား၊ အာ႐ံုစိုက္သင့္တယ္ထင္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္းက ဗမာျပည္မွာ လူေသဆံုးမႈ ၄၀% ေက်ာ္ဟာ ဒီ အင္န္စီဒီ ေခၚ မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြနဲ႔ေသဆံုးျခင္း ျဖစ္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ အၾကားမွာ ေလျဖတ္တာေၾကာင့္ေသဆံုးရတဲ့ႏႈန္းဟာ ေသဆံုးမႈအားလံုးရဲ႕ ၂.၉% ကေန ၆.၉% အထိ ျမင့္တက္လာတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါတို႔ေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူႏႈန္းဟာလည္း ဒီကာလအတြင္း ႏွစ္ဆေလာက္ျဖစ္လာတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒီကိန္းဂဏန္းေတြကို သာမန္ၾကည့္လိုက္ရင္ပဲ ဒါဟာ ပံုမွန္ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတဲ့ေရာဂါျဖစ္မႈႏႈန္း၊ လူေသမႈႏႈန္းမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိသာလွပါတယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲေတြရဲ႕ေနာက္ကြယ္မွာ ဘာအေၾကာင္းရင္းေတြ႐ွိတယ္ဆိုတာကို တာ၀န္႐ွိသူေတြ အေလးထားဆန္းစစ္ၾက၊ တားဆီးၾက၊ ျပဳျပင္ၾကဖို႔လိုပါၿပီ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔သိထားၾကဖို႔လိုတာက ဗမာျပည္ဟာ အေ႐ွ႔အာ႐ွနဲ႔ပစၥိဖိတ္ေဒသမွာ လူသားတိုးတက္မႈႏႈန္း ဒုတိယအနိမ့္ဆံုးျဖစ္တယ္၊ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးသူငယ္ေသဆံုးမႈႏႈန္းဟာ ဒီေဒသနဲ႔တကမၻာလံုးက ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ပိုျမင့္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး တီဘီေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာဆိုရင္ ဒီေဒသထဲက ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းရဲ့ နွစ္ဆ႐ွိၿပီး တကမၻာလံုးပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ သံုးဆေတာင္႐ွိပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္းမာေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြက ဗမာျပည္ရဲ႕ ဒီ “အေျပာင္းအလဲ”ေတြအေၾကာင္းကို စူးစမ္းဆန္းစစ္ၾကေတာ့ သူတို႔ေတြ႔လာတဲ့အေၾကာင္းရင္းက နအဖ-န၀တနဲ႔ လက္႐ွိအစိုးရလက္ထက္မွာ ဒီႏိုင္ငံအတြင္းကို ဒလေဟာ၀င္ေရာက္လာတဲ့ အရက္ေသစာ၊ ေဆးလိပ္နဲ႔အခ်ဳိရည္လုပ္ငန္းႀကီးေတြ ထြန္းကားတိုးပြားလာျခင္းျဖစ္ေနပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးနိုင္ငံေတြမွာ ေဒ၀ါလီခံရလုနီးပါး စီးပြားေတြက်ဆင္းေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြ၊ ကုမၸဏီေတြဟာ မဖြံ႔ၿဖိဳးေသးတဲ့ႏိုင္ငံေတြကိုပစ္မွတ္ထားၿပီး ရင္းႏွီးမႈေတြတင္ပို႔ေနတာ ကာလအတန္ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီအခါမွာ ဗမာျပည္က ေခတ္ပ်က္သူေ႒းဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၊ ခ႐ုိနီေတြနဲ႔ အဲဒီကုမၸဏီေတြလည္ခ်င္းယွက္ၾကတာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာက စက္႐ံုေတြ၊ စားေသာက္ကုန္ေတြကိုစိစစ္တဲ့၊ ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈတဲ့ဥပေဒေရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြပါနည္းတဲ့အျပင္ အကပ္ေကာင္းရရင္ ဘာလုပ္လုပ္-လုပ္လို႔ရသလိုျဖစ္ေနေတာ့ ဒီကုမၸဏီေတြအဖို႔ အခ်ဳိ႐ွာသကာေတြျဖစ္တာ မဆန္းပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ ဒီစစ္အာဏာ႐ွင္လက္ထက္မွာပဲ သေျပခက္နဲ႔ေငြဖလားသႀကၤန္ဟာ ဘီယာနဲ႔စီးကရက္သႀကၤန္ျဖစ္သြားရတာ၊ တႏိုင္ငံလံုးမွာ အရက္နဲ႔စီးကရက္ေၾကာ္ျငာေတြကို ေ႐ွာင္မရဘဲျဖစ္ေနတာ စတာေတြဟာ ဒီအခ်က္ကိုေဖာ္ျပေနတဲ့ အထင္႐ွားဆံုးအမွတ္လကၡဏာေတြလို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ “အေျပာင္းအလဲ”တခုေၾကာင့္ “အေျပာင္းအလဲ” တခုျဖစ္ရတဲ့သေဘာပါ။

စာရင္းဇယားေတြအရဆိုရင္ ဗမာျပည္က ရင္ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရးေကာ္မ႐ွင္ဟာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အလယ္ပိုင္းကေနစၿပီး ကေန႔အထိ ကားလ္စဘာ့ဂ္ အပါ (Heineken and Carlsberg) အရက္လုပ္ငန္းအသစ္ ၆ ခု ကို တည္ေထာင္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ ဇန္န၀ါရီလအတြင္းခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ ဖက္စပ္ကုမၸဏီ ၄ ခုလည္း ပါပါတယ္။ ၂၀၁၁ – ၁၂ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း ဗမာႏိုင္ငံမွာ အခြန္အေဆာင္ရဆံုးလုပ္ငန္းဟာ ျမန္မာဘီယာလီမိတက္ (Myanmar Brewery Limited) ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုၾကည့္ရင္ပဲ အေျခအေနဟာ ဘယ့္ကေလာက္ရင္ေလးစရာေကာင္းတယ္ဆိုတာ သိျမင္ႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ဇာတ္လမ္းတခုကေတာ့ ဧရာမေဆးလိပ္ကုမၸဏီႀကီးတခုနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြပလူးေနတဲ့ကိစၥပါ။ အဲဒါကေတာ့ ကမၻာေပၚမွာ ဒုတိယအႀကီးဆံုးေဆးလိပ္ထုတ္လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္တဲ့ ၿဗိတိသွ်အေမရိကန္ တိုဘက္ကိုးဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ဇူလိုင္လအတြင္းက ဗမာျပည္မွာ ေဒၚလာသန္း ၅၀ တန္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕စီးကရက္ေတြထုတ္လုပ္၊ ျဖန္႔ခ်ိဖို႔စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕စက္႐ံုကို ရန္ကုန္ၿမိ့ဳအျပင္နားမွာ ေဆာက္မယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ကမၻာမွာ တတိယအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္တိုးဘက္ကိုးကုမၸဏီႀကီးကေတာ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ဖက္စပ္လုပ္ကိုင္ဖို႔စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုထားၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ကအႀကီးဆံုးစီးကရက္လုပ္ငန္းကလည္း ေဒၚလာသန္းေပါင္းမ်ားစြာတန္တဲ့ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းတခု စီစဥ္ေနပါတယ္။

ကိုကာကိုလာနဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္ငန္းထူေထာင္လိုက္ေတာ့ တခ်ဳိ႕က ဗမာျပည္ေခတ္မီလာၿပီလို႔ ေႂကြးေၾကာ္ခ်င္ၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို ကမၻာ့က်န္းမာေရးေလာကက စိတ္မသက္မသာျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာက ဒီလိုလာၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတယ္ဆိုရင္ ပထမငါးႏွစ္မွာ အခြန္သက္သာခြင့္ေတြေပးထားေတာ့ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ရဲ႕အထြက္ပစၥည္းေတြကို ေစ်းနည္းနည္းနဲ႔ေရာင္းခ်၊ ျပည္သူေတြက ပိုမိုသံုးစြဲ၊ ေရာဂါေတြပိုျဖစ္ ဒီတတိယကမၻာရဲ့သံသရာဆိုးထဲ တန္း၀င္သြားပါေတာ့တယ္။

တကယ္က အခုမွ ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို တံခါးပိုဖြင့္ေပးတဲ့ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာကအေတြ႔ အႀကံဳေတြ၊ သင္ခန္းစာေတြယူမယ္ဆိုရင္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္က်ဳိးမွတပါး ဘာမွမ႐ွိၿပီလို႔ ထုတ္မေျပာ႐ံုတမယ္ျဖစ္တဲ့ အာဏာ႐ွင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ့ပုလင္းတူဗူးဆို႔ခ႐ိုနီေတြဟာ အဲဒီ အဆိပ္လုပ္ငန္းႀကီးေတြ၀င္လာတာကို အေ၀းႀကီးကေန မီးစိမ္းျပ၊ လက္မေထာင္ျပေနၾကပါတယ္။

ေသခ်ာေနတာကေတာ့ ဒင္းတို႔တေတြခ်မ္းသာေရးနဲ႔ ငါတို႔တေတြက်န္းမာေရးဟာ ထိပ္တိုက္ပဋိပကၡျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီလိုအဆိပ္ပင္ေရေလာင္းေနတာေတြကို တားဆီး-ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြအေျမာက္အျမားေပၚေပါက္ခဲ့၊ တည္႐ွိေနေပမယ့္ ဗမာျပည္မွာ အခုအထိေပၚမလာေသးတာဟာ စဥ္းစားစရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အဲဒီလိုအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဖြဲ႔စည္းလႈပ္႐ွားခြင့္ ေပးပါ့မလားဆိုတာလည္း စဥ္းစားစရာပါ။ အခုေတာ့ ဒင္းတို႔က “အေျပာင္အလဲ” ဆိုၿပီး ဗေလာင္းဗလဲလုပ္ေလေလ ျပည္သူေတြအဖို႔ ဆင္းရဲတြင္းသာမက ေသတြင္းကိုပါတူးရသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။

ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း