(ဇာတာ စန်း လဂ်တို့ရဲ့အနာဂတ်)

(ဇာတာ စန်း လဂ်တို့ရဲ့အနာဂတ်)

ခုအချိန်ဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာ အနာဂတ်မှာ ဘယ့်လောက်ရေရာမယ် မရေရာဘူး အပ်ချမတ်ချပြောဖို့ ခက်နေချိန်ပါ။ တချိန်ကဆို အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ကထုတ်ထားတဲ့ ငွေတိုက်စာချုပ်တွေဟာ ပျိုတိုင်းကြိုက်တဲ့နှင်းဆီခိုင်မို့ နိုင်ငံတွေ အလုအယက် ဝယ်ကြစုကြ ကိုင်ထားကြတာပါ။ တချိန်ချိန် ငွေပြန်ဖော်လည်း လွယ်တယ်၊ ရွှေနဲ့ ဖလှယ်လည်း အလျော့တွက်တွေ အပွန်းအပဲ့တွေမရှိဘူးလို့ ယုံယုံကြည်ကြည်ရှိခဲ့ကြတာပါ။ အမေရိကန်ဟာ ဒေါ်လာငွေကို ကမ္ဘာသုံးငွေသဘော ဖန်တီးထားရင်း တပြိုင်တည်းမှာ ဒေါ်လာကို လက်နက်အဖြစ်လည်း သုံးနေတာပါ။ ထိလည်း တကယ်ထိရောက်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကို ဒေါ်လာအစား တခုခုပြောင်းထားရင်၊ ကုန်သွယ်ကြတဲ့နေရာမှာ ဒေါ်လာအစား အခြားငွေကြေးတခုခု ဒါမှမဟုတ် မိမိတို့ ကုန်သွယ်ဘက်ချင်း သူ့ငွေကိုယ့်ငွေသုံးပြီး ကုန်သွယ်ကြရင်(တနည်းပြောရရင် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ကြားခံငွေအဖြစ်မသုံးတာ) အမေရိကန်ဟာ ရက်ရက်စက်စက် လုပ်တတ်တာကို အီရတ်ကဆက်ဒမ် လစ်ဗျားက ကဒါဖီတို့ကိုကြည့်ရင် မြင်နိုင်ပါတယ်။

ခုကိုဗစ်နိုင်တင်န်းကိစ္စမတိုင်ခင်ကတည်း တရုတ်ငွေတန်ဖိုးမြှင့်မပေးတာကိုအကြောင်းပြုပြီး ဒေါ်လာဈေး မကျ ကျအောင်ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ အမေရိကန်ဟာ ဒေါ်လာငွေစက္ကူသစ်တွေ ထရီလီယံနဲ့ချီရိုက်ထုတ်ပြီး ကမ္ဘာ့ငွေကြေးဈေးကွက်ထဲသွန်ချခဲ့တာပါ။ ငွေစက္ကူပုံနှိပ်ခ တရွက်ချင်းကုန်ကျမှုကအတူတူမို့ ကမ္ဘာကိုဒေါ်လာအသစ်တွေဖြန့်တာမှာ တရာတန်တွေချည်းရိုက်ပြီးဖြန့်ပါတယ်။ တရာတန်ပဲရိုက်ရိုက် ၂ ဆယ်တန်ပဲရိုက်ရိုက် တရွက်ချင်းရိုက်နှိပါခအပါအဝင် အရပ်ရပ်ကုန်ကျငွေဟာ ဆင့် ၃ ဆယ်လောက်ပဲကျတာပါ။ နှစ်ဆယ်တန်တွေချည်းရိုက်ရင် တရာဘိုးမှာ ၅ ရွက်ရိုက်ရတာမို့ ကုန်ကျစရိတ်များ ၅ ဆပိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် တရာတန်ချည်းရိုက်တာပါ။ သဘောက တရွက်ကို ပြားသုံးဆယ်ပဲတန်တဲ့ ငွေစက္ကူကို ကျနော်တို့က ဒေါ်လာတရာအဖြစ်သုံးနေရတာပါ။ ငွေစက္ကူသစ်တွေအတွက် ရွှေပေါင်(ရွှေနဲ့ချိန်စက်အာမခံ)ထားတယ်ဆိုပေမယ့် အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အရန်ရွှေဆိုလှောင်မှုဟာ ဘယ်လောက်အာမခံချက်ရှိမှန်းလည်း သိတ်တော့မရေရာပါ။ နောက်တချက်က ငွေကြေးမခိုင်မာတော့လို့ အာမခံထားတဲ့ရွှေတွေထုတ်ရောင်းမယ်ဆိုလည်း ဝယ်သူကဒေါ်လာငွေကြေးနဲ့ပဲပြန်ဝယ်ရမယ့်သဘောမို့ လုံးလည်ချာလည်လိုက်နေမှာပါ။ ကိုယ့်ငွေတန်ဖိုး နိမ့်နေတယ်ဆို ကိုယ့်ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးနိမ့်တာမို့ ဈေးကွက်မှာအဝယ်လိုက် အရောင်းသွက်ပါတယ။ တချိန်က ငွေတန်ဖိုးမြင့်တာဟာ ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ခဲ့တာမှန်ပေမယ့် ဂလိုဘယ်လ်လိုက်ဇေးရှင်န်းခေတ် ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ရောင်းရေးဝယ်တာတွေမှာ ငွေတန်ဖိုးနိမ့်တာဟာ အားသာချက်ပါ။ တရုတ်ထုတ်ကုန်တွေ ဈေးသက်သာတာမို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများကဈေးကွက်တွေမှာ တွင်ကျယ်နေတာပါ။ စကားဘေးချော်သွားမစိုးလို့ လိုရင်းပြန်ကောက်ပါရစေ.

ခု အမေရိကန်ဟာ ငွေစက္ကူသစ်တွေ ထရီလီယံချီရိုက်နေချိန်မှာပဲ အမေရိကန်အစိုးရရသုံးခန့်မှန်းခြေစရိတ်( ဘတ်ဂျက်)လိုငွေပြမှုကကလည်း မိုးထိုးနေတာပါ။ အစိုးရမှာ အကြွေးတွေနဲ့လည်ပတ်နေရတာပါ။ ဒီနေရာမှာ အစိုးရက ငွေချေးတယ်ဆိုတာကို ဗဟိုဘဏ်ကိုငွေစက္ကူသစ်တွေရိုက်နှိပ်ခိုင်းတာပါ။ ခု အမေရိကန်အစိုးရကိုယ်၌ရဲ့အကြွေးပြီးရင် အမေရိကန်ပေးရမယ့်အကြွေးအများဆုံးပြည်ဟာ ဂျပန်ပါ။ ဒါကို ရောက်လွယ်အောင်ပြောရရင် အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ ငွေတိုက်စာချုပ်တွေအများဆုံးကိုင်ထားတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့အကြီးဆုံးမြီရှင်ဟာ အမေရိကန်ပြီးရင် ဂျပန်ပါ။ တရုတ်မဟုတ်တော့ပါ။ တရုတ်က ဒီအလားအလာတွေမြင်လို့များ သူ့ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကို အမေရိကန်ဒေါလာအပြင် တခြားငွေကြေးတွေလည်း မျှပြီးထားသ။လို ရွှေလည်း အကြီးအကျယ်လှောင်ထားတာလားတော့ မပြောတတ်ပါ

တလောက်က အမေရိကန်ဘက်က အသံတသံထွက်ပါတယ်။ သူတို့ ငွေတိုက်စာချုပ်တွေနှစ်စေ့လို့ ငွေပြန်အမ်းရတော့မယ်ဆိုရင် အချိန်ဆက်ဆွဲဖို့ ဒါမှမဟုတ် လုံးဝပြန်မအမ်းတော့ဖို့ဆိုတဲ့အသံပါ။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေမှာ အဲ့သလိုလုပ်ခွင့်မရှဗိပေမယ့် ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်လက်ထက် အပမေရိကန်မှာ ဘာမဆို မိုက်ရူးရဲတဇောက်ကမ်းမလုပ်ဘူးမပြောနိုင်ပါ။ အဲ့ဒီအသံထွက်တုန်းကလည်း တရုတ်ကိုရည်ရွယ်မှန်း သိသာပါ်တယ်။ တရုတ်က သူ့လက်ထဲမှာ အမေရိကန်ငွေတိုက်စာချုပ်တွေ သိတ်မကိုင်ထားတော့ လုပ်ရကိုင်ရခက်နေပုံပါ။ တကယ်လို့ အဲ့သလိုသာ စွတ်ရွတ်လုပ်လိုက်ရင် အထိအနာဆုံးဖြစ်မယ့်နိုင်ငံက ဂျပန်ပါ။

နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ တင်ပြချင်တာက ခုချိန်မှာ အမေရိကန်တွေအကြောက်ဆုံးက ကမ္ဘာ့အနှံ့အပြားမှာ ပြန့်နှံ့နေတဲ့ ငွေတိုက်စာချုပ်တွေနဲ့ အမေရိကန်ဒေါ်လာတွေ အမေရိကန်ကိုပြန်ဝင်လာပြီး ရွှေနဲ့လဲခိုင်းမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့သလိုဖြစ်လာရင်(အချိန်အနည်းငယ် နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းတော့ မဖြစ်နိုင်သေးပါ) အမေရိကန်ကြီး ရမ်းရမ်းကားကား ကမူးရှူးထိုး တဇွတ်ထိုးတဇောက်ကန်းလုပ်လာနိုင်တယ်ဆိုတာပါ။ အကြွေးပြန်မဆပ်ရအောင် စစ်ပွဲတွေဖန်တီးလာနိုင်တာပါ။ လက်နက်အားကိုးနဲ့ မီးကုန်ယမ်းကုန် ကြမ်းလာနိုင်တာပါ။
မျိုးမြင့်ချိဒ
၂၉၊ ဇွန်၊ ၂၀၂၀