ထောင်ထဲကပေးစာ (ဇူလိုင် ၄ ရက်အပေါ် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်တဦးရဲ့သဘောထား)

(ဇူလိုင် ၄ ရက်အပေါ် ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်တဦးရဲ့သဘောထား)

----

ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ် ထုတ်ဝေခြင်း ၇၅ နှစ်ပြည့်အထိမ်းအမှတ်

ပြည်သူ့အာဏာဂျာနယ် အမှတ်(၄၃) တွင် ဖော်ပြမည့် ဘာသာပြန်ကဗျာ

အယ်ဒီတာ့မှတ်ချက်- အလုပ်သမားသတင်းစာ (အရင်က ဒေလီဝပ်ကား၊ နောင်မှာပြည်သူ့ကမ္ဘာ- People’s Worldလို့ နာမည် ပြောင်းလိုက်တယ်)ရဲ့ အယ်ဒီတာတဦးဖြစ်တဲ့ ကားလ်ဝင်းတား (Carl Winter) ဟာ အမေရိကန်အစိုးရကို ဖြုတ်ချဖို့ကြံစည်တယ်ဆိုပြီး ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှာ ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေး စမစ်ဥပဒေ (Smith Act) နဲ့ အဖမ်းခံရတဲ့ ပထမဆုံး အစုထဲကတဦးဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကိုအမေရိကန်တရားရုံးက ထောင်ဒဏ် ၅နှစ်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ 

 

သူလွတ်ရက်စေ့တဲ့အချိန်မှာ သူ့ကိုပြန်ဖမ်းပြီး ၁၉၆၃ ခုနှစ် ကျမှ လွတ်ပါတယ်။ စမစ်ဥပဒေလို့ခေါ်တဲ့ နိုင်ငံခြားသားများ မှတ်ပုံတင်ဥပဒေဟာ အမေရိကန်အစိုးရကို အကြမ်းဖက်တဲ့နည်းနဲ့ဖြုတ်ချဖို့ကြံစည်သူ၊ တင်ပြသူမှန်သမျှကို ရာဇဝတ်မှုလို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ နောက်ပြီးအမေရိကန်နိုင်ငံသားမဟုတ်တဲ့ အရွယ်ရောက်သူမှန်သမျှ အစိုးရဆီမှာမှတ်ပုံတင်ရမယ်လို့ လည်း ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။ စစ်အေးစစ်ပွဲဖြစ်တော့ ဒီဥပဒေဟာ အမေရိကန်ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်တွေကို ပစ်မှတ်ထားအရေးယူဖို့အတွက် လက်စွဲတခုဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ တရားစွဲသူတွေဟာ ကွန်မြူနစ်ကြေညာစာတမ်းထဲက အရင်းရှင်စနစ်ကိုဖြိုချပြီး ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နဲ့ အစားထိုးရမယ်ဆိုတဲ့စာသားတွေကိုပဲ ထောက်ပြကြပါတယ်။ တရားခံတွေကို အဲဒီစာသားတွေကိုယုံကြည် သဘောတူသလားလို့မေးပြီး “ယုံကြည်သဘောတူတယ်”လို့ဖြေလိုက်ရုံနဲ့ အမေရိကန်အစိုးရကို ဖြုတ်ချဖို့ယုံကြည်သဘောတူတယ် လို့အဓိပ္ပာယ်ထွက်သွားတော့ တာပါပဲ။ အဲဒီဥပဒေကို ၁၉၅၇ခုနှစ်ကျမှ တခြားအလားတူဥပဒေတွေနဲ့အတူ အခြေခံဥပဒေနဲ့မကိုက်ညီဘူးဆိုပြီး ပြန်ပြင်ခဲ့ပါတယ်။

 

 

ကားလ်ဝင်းတားရဲ့သမီး မီရှယ်လ်အာ့ထ်(Michele Artt)က ပြည်သူ့ကမ္ဘာကို ၁၉၅၁ခုနှစ်တုန်းက သူ့ ဖခင် ထောင်ထဲကနေရေးပေးခဲ့တဲ့ စာတစောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစာထဲမှာ ဇူလိုင်၄ရက် (အမေရိကန်နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးနေ့)နဲ့ လွတ်လပ်ရေးအတွက်တိုက်ပွဲဝင်ခြင်း အဓိပ္ပာယ်တို့နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကဗျာတစ်ပုဒ်ပါ ပါတယ်။ ဒီစာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မီရှယ်လ်က“ဇူလိုင်၄ရက်နေ့ရောက်တိုင်း လူဝစ္စဘာ့ဂ် အကျဉ်းထောင်ထဲမှာ စမစ်ဥပဒေနဲ့အဖမ်းခံနေရတုန်း ကျွန်မအဖေ ကျွန်မဆီကို ရေးလိုက်တဲ့စာလေးကို သတိရနေတယ်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်တုန်းက အခြားကွန်မြူနစ်ပါတီခေါင်းဆောင်များနဲ့အတူ ကျွန်မအဖေဟာ ‘အစိုးရကို အကြမ်းဖက်တဲ့နည်းနဲ့ဖြုတ်ချဖို့ သင်ပြဖော်ထုတ်တယ်’လို့ တရားစွဲပြစ်ဒဏ်ပေးခံခဲ့ရပါတယ်။ လီဘာတီရုပ်တုနဲ့ ဒီရုပ်တုကိုကာကွယ်သူတွေကို ဂုဏ်ပြုရေးသားတဲ့ သူ့ရဲ့မျိုးချစ်ကဗျာဟာ ၁၉၉၁ခုနှစ် သူကွယ်လွန်တဲ့အချိန်အထိ သူကာကွယ်သွားတဲ့ သူ့ယုံကြည်ချက်တွေကို ပြောကြားသလို ဖြစ်နေပါတယ်။

 

အောက်မှာဖော်ပြထားတာက သူ့ရဲ့ကဗျာအပြည့်အစုံပါ။ ဒီလွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ ဖိနှိပ်မှုတွေအကြားကနေ စစ်မှန်တဲ့ဒီမိုကရေစီအတွက် တိုက်ပွဲဝင်သွားသူတွေကို ဆက်လက်သတိရသွားကြရအောင်ပါ။

ချစ်သမီးလေးမစ်ကီ (မီရှယ်လ်ကို ချစ်စနိုးခေါ်တဲ့နာမည်ပါ)-

ဘက်ဒ်လိုကျွန်းမှာ(Bedloe’s Island) လေဘာတီရုပ်တုကြီးကို စိုက်ထူဖို့အုတ်မြစ်ချတာဟာ မနေ့ကဆိုရင် ၆၇ နှစ်တိတိပြည့်ပါပြီ။ နယူးယောက် ဟယ်ရလ်ထရီဗြွန်းသတင်းစာထဲမှာ အဲဒီရုပ်တုရဲ့ လှပတဲ့ပုံကို တွေ့လိုက်ရတယ်။ အဲဒီတော့မှပဲ သမီးကို နှုတ်ဆက်တဲ့အနေနဲ့ အဖေ နယူးယောက်ကနေ သမီးရဲ့အမေကတဆင့် လေဘာတီရုပ်တုကလေးပေးလိုက်တုန်းက ပေးချင်တဲ့ သတင်းစကားလေးကို ပြန်ရမိတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကဗျာလေးကိုပဲ သမီးအတွက်ရေးပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒီကဗျာထဲမှာ အဖေပြောချင်တာတွေအားလုံး၊ ဒါမှမဟုတ် တစိတ်တပိုင်းပါဝင်ပါတယ်။ ဒါတွေကို အဖေ့ခေါင်းထဲမှာ သိမ်းထားခဲ့ရာကနေ အခုတော့ သွန်ထုတ်လိုက်ပါပြီ။ တခါတလေ ဒါကို စန္ဒရားပေါ်မှာ သီချင်းလေး တပုဒ်ဖန်တီး၊ ကကွက်ကလေးတခုဖော်ဆောင်ပြီး အဖေ့ကိုတီးပြ၊ ကပြပေါ့။

I sent a little statue

That can always look right at you

From a place upon your shelf

And seem to say demurely,

You must know who I am, surely

For I’m Miss Liberty herself.

Now remember, darling daughter,

That the ship that early brought her

Came from France across the sea,

Where they sent her to remind us

By her torch—not to blind us

That all men seek liberty

And the book she holds up high

Dated: Fourth of July

Gave that promise to all men;

But the meaning in the writing–

Grown through many years of fighting–

Needs defending yet again

So, whenever you look upon her

You may feel with pride and honor

That you know her very well,

If you don’t rely on pictures

Or on neatly written structures,

But in freedom’s fighting ranks you dwell.

Carl Winter

Inmate 19439 

သူ့ကိုတင်ထားတဲ့စင်ပေါ်ကနေ

သမီးကိုအမြဲတစေစိုက်ကြည့်နေပြီး

အလေးအနက်ပြောနေသလိုရှိတယ်-

ငါဘယ်သူဆိုတာမင်းသိမှာပါ

ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ငါက လေဘာတီမိခင် ကိုယ်တိုင်ဖြစ်လို့ပါပဲ။

ချစ်သမီးလေးသတိရဖို့က 

အရင်က သူ့ကို ပင်လယ် ပြင်ဖြတ်သယ်လာတဲ့သင်္ဘော ပြင်သစ်ကသင်္ဘော

အဖေတို့ကို သူတို့က ဒီမီးရှူးတိုင်ပို့ပေးတာဟာ

မျက်စိတွေပြာဝေစေဖို့မဟုတ်

လူတိုင်းလွတ်လပ်ရေးကို လိုချင်ကြတယ်ဆိုတာကို သတိပေးဖို့။ 

နောက်ပြီး သူမကိုင်ထားတဲ့

ဇူလိုင် ၄ရက်ရက်စွဲထိုးထားတဲ့စာအုပ်ဟာလည်း

လူတိုင်းကို အဲဒီကတိပေးခဲ့တယ်။

ဒါပေမဲ့ အဲဒီမှာရေးထားတဲ့အဓိပ္ပာယ်ဟာ

တိုက်ခိုက်မှုနှစ်ပေါင်းများစွာကိုဖြတ်သန်းတော့

သူ့ကိုယ်သူ ပြန်ကာကွယ်ရဖို့လိုလာပြန်တယ်။

သူ့ကို သမီးကြည့်လေတိုင်း

သူ့ကို သမီးနားလည်သဘောပေါက်တဲ့အတွက်

သမီးမှာဂုဏ်ယူစိတ်တွေပေါ်ပေါက်လိမ့်မယ်။

သမီးအနေနဲ့ရုပ်ပုံတွေနဲ့

သပ်ရပ်စွာစာထိုးတားတဲ့အဆောက်အဦတွေကိုသာ

အားထားနေတာမဟုတ်ဘဲ

သမီးပါဝင်နေတဲ့လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲဝင်နေသူတွေ

ကိုသာ အားကိုးအားထားပြုတာဆိုရင်ပေါ့လေ။ ။

ကားလ်ဝင်းတား

အကျဉ်းသားအမှတ် ၁၉၄၃၉

https://www.peoplesworld.org/.../letter-from-prison.../ ကိုဘာသာပြန်တာပါ။

ထောင်ထဲကပေးစာ