ယန်ရွယ်တုန်းနဲ့ ဝမ်လျဲ့ တို့ရဲ့ဆွေးနွေးခန်း “မျက်မှောက်ကမ္ဘာနဲ့ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒဂျာနယ်” ၁၉၉၈ ခုနှစ် အမှတ်(၃) ဇူလိုင်လထုတ် တရုတ်ဘာသာကနေ ဗမာလိုပြန်ထားတဲ့ “တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုနဲ့ တရုတ်ပြည်” လေ့လာဆွေးနွေးချက်များဆိုတဲ့စာတမ်းမှ “တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုနဲ့တရုတ်ပြည်” အပြီးသတ်အပိုင်းကို ကောက်နှုတ် ဖော်ပြထားတာဖြစ်ပါတယ်။
ယန်ရွယ်တုန်း။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှဘဏ္ဏာရေးအကျပ်အတည်းကိုကြည့်ပြီး လူတချို့က တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ထဲပါဝင်တာကို ဆန့်ကျင်လာကြတယ်။ တချို့ ပညာရှင်တွေကဆိုရင် ‘မှီခိုခြင်းသဘောတရား’ ရှုထောင့်ကကြည့်ပြီး တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ထဲက တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေဟာ မလွဲမသွေ မှီခိုတဲ့အဆွယ်အပွားဘဝသို့ လျော့ကျသွားလိမ့်မယ်လို့ပြောကြပါတယ်။
ဒီလိုနိဂုံးချုပ်တာမျိုးဟာ န ည်းနည်းတော့အဆိုးပြင်းထန်ပေမယ့် လူတွေကို သတိရှိလာအောင် အတော်ကလေး လှုံ့ဆော်နိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။ အနည်းဆုံး တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ကဖန်တီးလိုက်တဲ့ အပြုသဘော မဆောင်တဲ့ဂယက်တွေနဲ့အန္တရာယ်တွေကို ကျနော်တို့ရှင်းလင်းစွာနားလည်စေဖို့ ဒီအမြင်မျိုးက သတိပေးလိုက်နိုင်ပါတယ်။
ဝမ်လျဲ့။ တရုတ်ပြည်ဟာ ခင်ဗျားပြောတဲ့အချက်တွေထဲက သင်ခန်းစာနှစ်ခု ထုတ်လိုက်သင့်တယ်ထင်ပါတယ်။ ပထမသင်ခန်းစာက တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုအပေါ် သိပ်စိတ်ကူးယဉ်ထားလို့မဖြစ်ဘူး။ လက်ရှိ တကမ္ဘာလုံးစီးပွားရေးအဆောက်အအုံပင်ကိုယ်မှာလည်း တန်းတူမညီမျှတတွေ အတော်ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့အချက်၊ စီးပွားရေးတကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုမှာ စွန့်လွှတ်ရမယ့်ကိစ္စကြီးတွေ ဖုံးကွယ် ကိန်းအောင်းနေတယ်ဆိုတဲ့အချက် အဲ့ဒါမျိုးတွေကလည်း အဓိကအားဖြင့် ပိုလျှံနေတဲ့အရင်းအနှီးတွေသုံးပြီး အကွက်ချောင်းအမြတ်ထုတ်တာတွေကြောင့် ဖြစ်ရတယ်ဆိုတဲ့အချက်တွေကို သိထားဖို့လိုတယ်။
ဒုတိယသင်ခန်းစာက တရုတ်ပြည်ဟာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတစ်ခုအနေနဲ့ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ထဲ ပါဝင်မယ်ဆိုရင် အချိန်ကိုက်ညီမှုပြဿနာကို သတိပြုရမှာပါ။ အချိန်ကိုက်ညီမှုပြဿနာဆိုတာ မိမိရံ့လိုက်လျောညီထွေလုပ်နိုင်စွမ်း၊ အရေးပေါ်လုပ်နိုင်စွမ်းနဲ့ရပ်တည်နိုင်စွမ်းတို့ကိုမူတည်ပြီးတော့မှ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုအတွင်းက နယ်ပယ်အသီးသီးထဲကိုဝင်ရောက်မယ့်အချိန်ကိုရွေးချယ်ဖို့ ကျနော် ပြောချင်တာပါ။ ဒါကလည်း စွန့်လွှတ်ရတာတွေ အကုန်အကျတွေ တတ်နိုင်သမျှလျော့နည်းသွားအောင်လို့ပါ။ ဒီနေရာမှာ မက္ကဆီကိုဘဏ္ဏာရေးမုန်တိုင်းကြီးနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ ဘဏ္ဏာရေးကပ်ကြီးတို့ထဲက အလွန်ကောင်းတဲ့ ဥပမာတွေကိုရနိုင်ပါတယ်။
ယန်ရွယ်တုန်း။ ဟုတ်ပါတယ် တရုတ်ပြည်ဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်အတွင်း ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့
အတွေ့အကြုံထဲမှာ ပြန်လည်သုံးသပ်ကြရမယ့်အရာတွေအများကြီး ရှိပါတယ်။ ဒီကိစ္စမှာ လျှောက်ခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ ဖြစ်ပေါ်တိုးပွားခဲ့တဲ့လမ်းကြောင်းကို ပြန်သုံးသပ်ဖို့တင်မကပါဘူး။ ကိုယ်ပိုင်စဉ်းစားတွေးခေါ်ပုံတွေ၊ စိတ်ခံစားပုံတွေကိုပါ ပြန်သုံးသပ်ကြရမှာပါ။
ဝမ်လျဲ့။ ခင်ဗျားအမြင်ကို ကျနော်သဘောတူပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အထူးအလေးထားပြောချင်တာ တစ်ခုရှိပါတယ်။ တရုတ်ပြည် တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ထဲ ပါဝင်တဲ့လမ်းကြောင်းအတွင်းမှာ ‘တရုတ်ပြည်ကို ဗဟိုချက်မအဖြစ် ထားတဲ့အမြင်’ ခေါင်းပြူလာမှာ၊ ပြန့်ပွားလာမှာကို မုချသတိထားနေဖို့ပါ။ ‘ဗဟိုချက်မအမြင်’ဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်နဲ့ ဦးတည်လားရာဘက်ချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေပါတယ်။
ဒီအမြင်ဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ကြီး နက်ရှိုင်းလာတာနဲ့အမျှ စစ်ထုတ်စွန့်ပယ်ခံရမှာပါ။ အခုအခါမှာ တချို့လူများဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အချို့အတွင်း တရုတ်ပြည်ရဲ့ ထူးထူးခြားခြားအောင်မြင်မှုနဲ့ ‘နိုင်ငံကြီးစိတ်ဓာတ်’တွေကို အသုံးပြုပြီးတော့ ‘တရုတ်ပြည်ကို ဗဟိုချက်မအဖြစ်ထားတဲ့အမြင်’ကို မြှောက်ပင့်နေကြတယ်။ ဒီလို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မျက်ကန်းအထင်ကြီးနေတာဟာ အတော့်ကိုအန္တရာဉ်ကြီးပါတယ်။ အဲဒါတွေဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ် အတွင်းက တရုတ်ပြည်ရဲ့အနေအထားကိုထိခိုက်စေရုံမက ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနဲ့ အတွေးအခေါ် လွတ်မြောက်ရေးတွေကို နက်ရှိုင်းသထက်နက်ရှိုင်းအောင်လုပ်နေတာကိုလည်း အတားအဆီးပြုလာနိုင်ပါတယ်။
ချုပ်ပြောရမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ဘဝနယ်ပယ်အသီးသီးထဲရောက်နေတဲ့ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုဖြစ်စဉ်ကြီးနဲ့ ပတ်သက်လို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ ဒါကို မျက်ကန်းအကောင်းမြင်လိုက်လုပ်လို့မဖြစ်သလို၊ အဆိုးမြင်ဆန်ဆန်နဲ့ ဖယ်ရှားလို့လည်း ပိုပြီးမဖြစ်ပါဘူး။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမြဲ ခေါင်းရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖြစ်နေကြပြီး စူးရှထက်မြက်စွာ စစ်ဆေးအကဲဖြတ်နေကြရမှာပါ။ ဒီနည်းအားဖြင့် တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုအတွင်းက စိန်ခေါ်ချက်တွေနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို ကြိုဆိုကြရပါလိမ့်မယ်။ (ပြီးပါပြီ)
