(စစ်ကို စစ်လိုပဲဖြစ်လို့ရတယ်)

(စစ်ကို စစ်လိုပဲဖြစ်လို့ရတယ်)
ရခိုင်တပြည်လုံး စစ်ဖြစ်နေတာမဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ရခိုင်ပြည်မှာ စစ်ဖြစ်နေတယ်၊ စစ်ဖြစ်နေတဲ့နေရာမှာ လက်နက်မဲ့မဲ့ မမဲ့မဲ့ အစိုးရထောက်ခံတယ်သွားလုပ်ရင် ဟိုဘက်ကအရေးယူမှာပဲ။ အဲ့သလိုပဲ လက်နက်မဲ့မဲ့ မမဲ့မဲ့ တဘက်အင်အားစုကို ထောက်ခံရင်လည်း စစ်တပ်ကအရေးယူမှာပဲ။ ဒီလို အရေးယူနေကြတာတွေလည်း တပြည်လုံးမျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ပဲ။ ဒီနေရာမှာ ကလေး လူကြီး မိန်းမ ယောက်ျား ပါတီ ကောင်စီ စတာတွေနဲ့ မဆိုင်ဘူး။

ဒီတော့ ဘယ်ဘက်ကကြည့်ကြည့် လက်နက်မဲ့တယ်ဆိုတိုင်း လက်နက်မဲ့တိုင်း အပြစ်မမဲ့ဘူး။ ပြည်တွင်း နှစ် ၇ ဆယ်ကျော် ကာလတလျှောက်လုံး လက်နက်မဲ့ Under Cover ထောက်လှမ်းရေးတွေ၊ သတင်းပေးတွေ၊ လက်ထောက်ချတွေကြောင့် မိသားစုလိုက် သေကြကြေကြ ဘဝပျက်ကြရသူတွေ အများကြီးပဲ။ အညိုရောင်နယ်မြေတွေမှာ နှစ်ဘက်လုံက လူမွေးကြရတာ ချည်းပဲ။

မွေးကြတာချင်းအတူတူ စစ်တပ်က ပိုမွေးနိုင်တယ်။ ငွေကြေး ရိက္ခာအပြင် တခြားအခွင့်အရေးတွေလည်း ပိုပေးနိုင်တယ်။ အညိုရောင်နယ်မြေတွေက လူမျိုးစုအမျိုးသမီးတွေနဲ့ အိမ်ထောင်ကျပြီး အဲ့ဒေသတွေမှာအခြေချနေကြတဲ့ စစ်ထွက်တွေရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းအများစုဟာ စိတ်ပါလက်ပါဖြစ်စေ မလွဲသာလို့ဖြစ်စေ စစ်တပ်သတင်းပေးလုပ်နေကြတာ ချည်းပဲ။ ဒါ ကိုယ်တွေ့မို့ ပြောတာ။ မမှန်ဘူးထင်ရင် အချက်အလက်နဲ့ ပြန်ငြင်းလို့ရပါတယ်။

အဲ့သလို မွေးထားတဲ့လူတွေ မိရင် ဟိုဘက်က ဘာလုပ်တယ်မလုပ်ဘူးကို အတိအကျမပြောနိုင်ပေမယ့် စစ်တပ်က ဘာလုပ်တယ်ဆိုတာလည်း ကိုယ်တိုင် မြင်ခဲ့တွေ့ခဲ့တယ်။ စစ်ရင်း လက်လွန်လို့ဆိုပြီး သတ်ပစ်တယ်။ မသေရင်လည်း ပြည်မအထိပို့ပြီး ပုဒ်မ ၁၇/၁၊ ၁၇/၂ တွေနဲ့ထောင်ချတယ်။ ထောင်ထဲမှာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပမ်းတယ်။ ထောင်ဝင်စာမရှိဘူး။ မိသားစု လာမတွေ့နိုင်ဘူး။ ထောင်အစားအသောက် အလွန်ဆင်းရဲတယ်။ ဆေးဝါးကုသမှု မဖြစ်စလောက်သာရှိတယ်။ ကုမပေးပဲ တမင်ပစ်ထားပြီး သေခါနီးမှ ထောင်ဆေးရုံတင်တာ အပြင်ဆေးရုံထုတ်တာတွေရှိတယ်။

ပြည်မက နံမည်ကြီး နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုတောင် အဲ့သလိုလုပ်တာ။ ဟိုး တောထဲက ဖမ်းလာတဲ့ အားလုံးနဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်နေတဲ့ လူမသိသူမသိ နံမည်မရှိဘာမရှိ အညတြ တော်လှန်ရေးသမားတွေ၊ သူတို့ကို ကူညီထောက်ခံသူတွေဆို တွေးသာ ကြည့်ပေတော့။ ထောင်ထဲမှာ သေကုန်တဲ့ မတရားသင်းဝင်တွေ မတရားသင်းဆက်သွယ်မှုတွေ အများကြီးပဲ။

ဟိုဘက်က လူတွေမှာ ထောင်မရှိဘူး။ အကြာကြီးဖမ်းထားပြီး တရိရိညှဉ်းပြီးသေအောင် လုပ်လို့မရဘူး။ ဒီတော့ သတ်ရင်သတ် မသတ်ရင် နောင်ကျဉ်အောင်လုပ်ပြီး ပြန်လွှတ်ရင်လွှတ် ဒါပဲလုပ်ဖို့ရှိလိမ့်မယ်။

သုံ့ပန်းပေါ်လစီကတော့ ဖြစ်နေတဲ့ဘက်တိုင်းမှာရှိမှာပဲ။ ဘယ့်လောက်ကျင့်သုံးမသုံး ဘယ်လိုကျင့်သုံး မသုံးပဲ စကားပြောတာ။

ခုရခိုင်စစ်မှာဖြစ်နေတာက တခြားစစ်တွေမှာဖြစ်နေတာနဲ့ ဘာမှမခြားနားဘူး။ သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက်၊ သူ့လူကိုယ့်လူ၊ သူ့အလုပ်အကျွေးပြုသူ၊ ကိုယ့်အလုပ်အကျွေးပြုသူတွေရှိတာပဲ။ ရှိတော့ မိတာပဲ။ မိတော့ အရေးယူတာမျိုးပဲ။ အရပ်သားမို့လို့ စစ်ထွက်မို့လို့အမတ်မို့လို့ ပါတီမို့လို့ ကောင်စီမို့လို့တွေနဲ့ တွေးပြီးလုပ်နေကြတာ ဖြစ်နေကြတာမဟုတ်ဘူး။ စစ်ဖြစ်နေလို့ စစ်ကာလကိစ္စဖြေရှင်းနေကြတာပဲ။

စစ်ကို ဥပဒေနဲ့အညီတိုက်လို့ရကြေးသာဆို စစ်ဟာတိုက်နေစရာကို မလိုဘူး။ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ဥပဒေသာ တကယ် တည်တည်တန့်တန့်ရှိနေရင် စစ်ဆိုတာရှိနေစရာမှမလိုတာ။ စစ်ဥပဒေတွေဆိုတာ စစ်ဖြစ်ပြီးမှ ထွက်လာတာ ချည်းပဲ။

စစ်က ရခိုင်မှာမှမဟုတ်ဘူး ကမ္ဘာပေါ်က ဘယ်နေရာမှ မပြီးသေးဘူး။ ပထမကမ္ဘာစစ်ကြီးကို စစ်တွေကို အပြီးသတ်မယ့်စစ်ကြီးဆိုပြီး တိုက်ခဲ့ကြတယ်။ ဘယ်နှနှစ်မှ မကြာလိုက်ဘူး သူ့ထက်ပိုကြီးတဲ့ နောက်စစ်ကြီးတပွဲ ထပ်ဖြစ်တာပဲမဟုတ်လား။ စစ်ဆိုတာ စစ်လိုပဲဖြစ်လို့ရပါတယ်။ စစ်လိုပဲ ဖြစ်ကြပါတယ်။

ဗမာပြည်မှာ စစ်ရှိနေတယ်။ နှစ် ခွန်နှစ်ဆယ်ကျော်ပြီ။ စစ်ကိုဖန်တီးနိုင် ဒါမှမဟုတ် ရပ်စဲနိုင်တာဟာ အားအကြီးဆုံးဖြစ်သူရဲ့ လက်ထဲမှာသာရှိတယ်။ ဗမာပြည်မှာ စစ်အုပ်စုဟာ အားအကြီးဆုံးဖြစ်တယ်။ သူ့ဘက်ကသာ တကယ့်သဘောရိုးနဲ့စစ်ရပ်ဖို့ ကမ်းလှမ်းကြည့် ဘယ်သူမှ ချန်မနေခဲ့ဘူး။ ခု စစ်မရပ်ချင်တာက ပြည်တွင်းစစ်နဲ့ကြီးပွားနေတဲ့ စစ်အုပ်စုဖြစ်တယ်။ အပစ်မရပ်ချင်တာက စစ်အုပ်စုဖြစ်တယ်။ လူတယောက် သတ်လိုက်တိုင်း၊ ကျည်တတောင့်ပစ်လိုက်တိုင်း၊ အမြောက်တချက် ထုလိုက်တိုင်း၊ ဗုံးတလုံး ကြဲလိုက်တိုင်း၊ တိုက်လေယဉ်တစီးဝယ်လိုက်တိုင်း သူတို့ ဘဏ်စာရင်းထဲ ဒေါ်လာငွေတွေ ဟောကနဲဟောကနဲဝင်နေတာက စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေပဲ။

ကျနော်တို့ဟာ ဗမာပြည် ပြည်တွင်းစစ်ကို တည့်တည့်ကြည့်ပြီး လက်သည်အစစ်ကို ရှင်းရှင်းမြင်ဖို့ပါပဲ။ ခုလို တယောက်ယောက်ကို တဘက်ဘက်ကဖမ်းပြီး တခုခုလုပ်လိုက်တိုင်းသာ လိုက်ဆန့်ကျင်နေရရင် ဆန်စင်ရာကျည်ပွေ့လိုက်လို့ဆုံးမှာ မဟုတ်ဘူး။ နောက်ပြီး တကယ့်လက်သည် တရားခံဖြစ်တဲ့စစ်အုပ်စုနဲ့ တဘက်အင်အားစုတွေကြား ကိုယ်ကပါဝင်ပြီး ကြေးတန်းတိုက်ပေးရင်း ပြည်တွင်းစစ်လက်သည်အစစ်ကို ကူဖျောက်ဖျက်ပေးရာသာ ရောက်လိမ့်မယ်။ အဲ့သလိုလုပ်တာသာ အဖတ်တင်လိမ့်မယ်။ ကိစ္စက နင်တန်နင်တန် ပန်းကန်ကွဲ ကိစ္စတောင်မဟုတ်ဘူး။

စိတ်လိုက်မန်ပါပြောသလိုဖြစ်လို့ စကားတွေတင်းနေ ထောင့်နေ လေသံတွေမာနေတာကို သည်းခံကြပါလို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်ခင်ဗျာ။
မျိုးမြင့်ချို

read more

ကျွန်တော်တွေးမိသလို ရေးပါမည် (၃၈၇) မောင်အောင်မွန် (ဝင်းအောင်ကြီး)

ကျွန်တော်တွေးမိသလို ရေးပါမည် (၃၈၇)မောင်အောင်မွန် (ဝင်းအောင်ကြီး)
( ၅ ရက်ကျော်အချိန်ယူ ရေးသားထားသည်ကို ၅ မိနစ်လောက် အချိန်ပေးဖတ်ကြည့်ပြီးမှ စာဖတ်သူ၏ ကွန်မင့်ရေးရန် မေတ္တာရပ်ခံပါသည်)
Christmas နှင့်ကျွန်တော်
(၁)
ကျွန်တော်သည် ဘာသာရေးကိုင်းရှိုင်းသော အစဉ်အလာကို လေးစားသော မိဖနှစ်ပါးမှ မွေားဖွားသည့် ဆင်းရဲသား တောသားဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့ရွာတွင် လူမျိုးမတူ ဘာသာကွဲပြားကြသူချင်း အေးချမ်းစွာ အတူနေထိုင်ကြ၏။ ကျွန်တော့်ကလေးဘဝ ရွာတွင် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် ရယ်လို့ရှိမရှိ အတိအကျမသိခဲ့ပါ။
(၂)
ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ၁၉၄၉ ခုတွင် ပဲခူးသို့ကျွန်တော်တို့ မိသားစုထွက်ပြေးလာခဲ့ကြရသည်။
အေဘီအမ်ကျောင်း ( American Baptist Mission School) တွင်နေရ၏။ ကျောင်းကြီးကို
အမြောက်တပ်ကသိမ်း စစ်သားများနေထိုင်နေကြ၍ တဲထိုးကာစာသင်ကြရသည်။ အတန်းပိုင်ဆရာမ ဒေါ်ထွန်းရင်သည် ကရင်အမျိုးသမီးကြီး၊ ကျွန်တော့အမေလိုခပ်ဝဝမို့ချစ်၏။ မနက်တိုင်း ဝတ်ပြုဆုတောင်း၏။ မှတ်မိသလောက်” အို--အဘဘုရားသခင်၊ ဤအတန်းထဲရှိ ကိုယ်တော်၏ သားသမီးငယ်များအား လိမ္မာသူများ ဖြစ်စေတော်မူပါ၊ သင်ကြားပို့ချသော သင်ခန်းစာများကိုလည်း လွယ်ကူစွာတတ်မြောက်၊မှတ်မိနိုင်သူများဖြစ်ရေး ကိုယ်တော်စောင့်ရှောက်တော်မူပါ-- “ စသဖြင့် ဆုံးသွားလျှင် ခေါင်းငုံ့နေကြသော အတန်းသားများက အားမင်း ဟုဆိုကြရ၏။
ရွာစာသင်ကျောင်းတုန်းက သြကာသ--ကြကာသ ကာယကံ ၀စီကံ--စသဖြင့် မနက်တိုင်းဘုရားရှိခိုး ခဲ့ရသလိုပါပဲ။ ထို့နောက် ကျောင်းစာများကိုသာလျှင် ဆက်သင်သွားသည်။ သာသနာပြုကျောင်းဆိုသော်လည်း ခရစ်ယာန် ဘာသာအကြောင်း မသင်မပို့ချပါ။ ပြောဆိုခြင်းလည်းမပြုပါ။
ကျောင်းနှင့်ကပ်လျက် တစ်လမ်းခြား၌ Baptist Church ခေါ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်းရှိသည်။
Sunday School ဟုခေါ်ကြသည့် တနင်္ဂနွေနေ့ ဘာသာရေးသင်တန်းကမူ စိတ်ဝင်စားသော ခရစ်ယာန်ကျောင်းသား များပင်လျှင် တက်ချင်မှတက်၏။ ကျောင်းပိတ်ရက်မို့ လာသူသိပ်မရှိလှပါ။ ကျွန်တော်ကမူ သိချင်၍ မကြာခဏရောက်သွားတတ်သည်။
ယေရှုခရာစ်တော် မွေးဖွားတော်မူသော ဒီဇင်ဘာလ(၂၅) ရက်နေ့ကို Christmas နေ့ဟုခေါ်ပုံအစချီ၍ ပြောပြသည်ကို စိတ်ဝင်စားစွာသိလိုက်ရ၏။ ရောင်စုံ Post Card လှလှလေးလည်းရခဲ့၏။ ခပ်လှမ်းလှမ်းတွင် Chinese Methodist Church ရှိ၏။ ဖြတ်သွား ဖြတ်လာ၊ အထဲသို့မူ မရောက်ဖူးပါ။
Christmas ကိုတော့ သိခဲ့ကြားဖူးခဲ့လေပြီ။

(၃)
၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ကျွန်တော် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရောက်သည်။
ကမ္ဘာသစ်တစ်ခုသို့ ရောက်သွားသည့်အလား တောသားကျွန်တော့်အဖို့ အသစ်အဆန်းတွေ တွေ့မြင်လိုက်ရလေပြီ။ ဦးစွားသတိထားမိသည်ကား လူမျိုးကသပ်သပ် ဘာသာကသီးခြားဆိုသည့် အချက်ပါ။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များအနက် ဗမာများသာမက မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ပအို့ဝ်စသဖြင့်၊ အလားတူ အစ္စလမ်ဘာသာဝင်တွေထဲ၌လည်း တရုတ်နွှယ်တွေ၊ ရှမ်းတွေ၊ မြိတ်ဘက်ကပသျှူးနွှယ်တွေ၊ ရခိုင်တွေ--။
ခရစ်ယာန်တွေထဲမှာလည်း ကျွန်တော်သိထားသည့် Baptist, Methodist အပြင် Catholic, Anglican စသဖြင့် မျိုးမျိုးရှိပြန်ရော၊ အံ့ကိုသြ။ သို့သော်လည်း သူတို့အားလုံး Christmas နေ့ကျင်းပကြသည်။ အကြိုည၌ လှည့်လည်၍ ဓမ္မတေးဆိုကြသည်ကိုလည်း ကြားဖူးမြင်ဖူးလိုက်၏။ သက်ဆိုင်ရာ ဘုရားရှိခိုးကျောင်း (Church) များသို့ သွားရောက်ဝတ်ပြုကာ အဓိပ္ပါယ်ရှိ အနှစ်သာရပြည့်ဝစွာ ကျင်းပကြပုံကိုမြင်တွေ့ရသည်။
တက္ကသိုလ်နယ်မြေအတွင်း ပါမောက္ခများကလည်း ဗုဒ္ဒဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်၊အစ္စလမ်စသဖြင့် စုံသကိုး။
မောင်မယ်သစ်လွင်နေ့တွင် ပါမောက္ခချုပ် ဒေါက်တာထင်အောင်က တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားဟူသည် Gentleman ဆိုသည့် စကားတစ်ခွန်းနှင့်ပင် လိုသည်ထက်ပိုနေပါပြီ။ အားလုံးအေးအတူ ပူအမျှ သဟဇာတရှိရှိ နေထိုင်နေကြပြီမို့ နောက်ထပ် ဟောပြောပွဲ၊ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ ရယ်လို့မလိုတော့ပါ။
ထိုစဉ်က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ ကျင့်သုံးသော ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်း ( Standard of Culture) သည် ကမ္ဘာအဆင့်မီဟု ကျွန်တော်ရဲဝံ့စွာ အာမခံပြောကြားနိုင်၏။
(၄)
၁၉၅၉ ခု၊ အောက်တိုဘာလတွင် ကျွန်တော်မြန်မာ့အသံ၌ အလုပ်ရသည်။
လူမျိုးစုံ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသား အစီအစဉ်များနှင့် ဘာသာစုံနှင့် ကြုံရပြန်သည်။ အပြန်အလှန် လေးစားမှု (Mutual Respect) နှင့် ခင်မင်လေးစားစွာ လုပ်ကိုင်ကြသည်ကို ဌာနတိုင်းတွင် တွေ့မြင်နေရ၏။ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်တို့ Christmasနေ့မြတ်ကို တလေးတစားကျင်းပကြသည်။ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲသက်သက်မဟုတ်။
(၁၉၆၅-၆၈) ခုအတွင်း ဆိုဗီယက်ယူနီယံတွင် ဘာသာမဲ့တွေကြား အလုပ်သွားလုပ်ရ၏။ ယုံကြည်သူ ယုံကြည်ရာ လုပ်ဆောင်သည်ကို နောက်ပြောင်စော်ကားခြင်း ကင်းရှင်းစေရန် တိကျပြတ်သားသော ကွန်မြူနစ် ဥပဒေက ကာကွယ်ပေးထား၏။
၁၉၆၀ ခုတွင် မြန်မာပြည်၌ ဖဆပလ နှစ်ခြမ်းကွဲပြီးနောက် တခြမ်းပဲ့က မဲရရေးအတွက် ဘာသာရေးကို အသုံးချရာကနေ လက်နက်ကိုင်တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့သစ်ထပ်တိုးလာ၏။ ၁၉၆၂ခုနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးပြဿနာ ပေါ်လာတိုင်း ဘာသာရေးသည် အသုံးချစရာဖြစ်လာ၏။
နိုင်ငံနှင့်သက်တန်းတူ ပြည်တွင်းစစ်မီး ပိုတောက် ပိုလောင် ပိုသေ ပိုကြေ ပိုပျက် ပိုနာကြသည်။
(၅)
(၁၉၉၂-၉၅) ခုနှစ်များအတွင်း ဘန်ကောက်မြို့၌ ကျွန်တော် အလွတ်သတင်းထောက်လုပ်၏။
ထိုင်းနိုင်ငံတွင် နိုင်ငံပေါင်း(၇၁) နိုင်ငံက စီးပွါးရေးလာလုပ်နေကြ၍၊ ကုလသမဂ္ဂ၏ အေဂျင်စီရုံးခွဲမျာရှိ၍ လူမျိုးစုံ ဘာသာစုံနှင့် ကြုံတွေ့ရပြန်ပြီ။ တစ်ကြိမ်မတော့ ထိုင်ဘုရင်က တရုတ်တန်းက ဘုန်ကြီးကျောင်းတွင် ဝါဆိုသင်္ကန်းကပ်ပွဲ သွားလုပ်သည်ကို ကျွန်တော်သတင်းရေးဖူး၏။ ဘန်ကောက်ရှိ ဘုရားရှိခိုးကျောင်း (Church) များက မြန်မာကျောင်းသားများအား ပစ္စည်းတွေ ထောက်ပံ့ကူညီနေပုံလည်း မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့။
ဘာသာရေး သဟဇာတ မြင့်မားလှပါဘိ။
၁၉၉၅ ခု၊ အောက်တိုဘာလတွင် VOA မြန်မာပိုင်း၌ လုပ်ရ၍ Washington DC သို့ရောက်လာ၏။ ပို၍လူမျိုးစုံလင် ပို၍ဘာသာစုံလင်ဟု ဆိုရမည့်ပြည်ထောင်စုကြီးပါ။ လွတ်လပ်ခွင့်ရှိသော်ငြားလည်း အမုန်းပွါးစေမှု (Hate Crime) ဆိုလျှင် ပြင်းထန်စွာအရေးယူ အပြစ်ပေးသည်။
ကျွန်တော်လာနိုင်ရေး ဘန်ကောက်တွင် လာရောက်ဆွေးနွေး ကူညီသူသည် VOA ၌ East Asia and Pacific ဌာန ဒုတိယအကြီးအကဲပါ။ Christmas လက်ဆောင်အဖြစ် ဂျပန်ယွန်း လက်ဖက်ရည် ပန်းကန်စုံလေး ပေးတော့ သဘောကျလွန်း၍ ဝမ်းသာပျော်မြူးနေ၏။ သို့သော် သိပ်စျေးကြီးပစ္စည်းလော--၊ သူ့အထက်က အကြီးအကဲအား ပြကြည့်ပြီးတော့ US $25. ထက်ကျော်လျှင် လာဘ်ယူသည်ဟု ဥပဒေကတားမြစ်ထား၍ မယူရဲပဲ ပြန်ပေးသည်။
ချောကလက်လေးပဲ ပေးပါဝင်းအောင်ရာဟု ဆိုရှာ၏။
အခြားခင်မင်သော ကျေးဇူးရှင် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် များစွာရှိသေးသည်။ အလုပ်ခွင်တွင် ပြောနေကျ Merry Christmas ဆိုတာလောက်မကသေးပဲ Christmas Card ပို့တန်ပို့ လက်ဆောင်ပေးသင်လျှင်ပေးရစမြဲ။ VOA မြန်မာပိုင်းမှ ဦးခင်မောင်ဝင်း၏ ဇနီး Bobby Win ဆိုလျှင် အင်မတန်ချစစရာကောင်းသော Irish အနွယ်ဝင် မျက်နှာဖြူမ၊ VOA မှအနာယူပြီးနောက် စားသောက်ဆိုင်များမှ ပိုလျှံ(အကျန်မဟုတ်) အစားအစာများ လိုက်လံယူပြီးနောက် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့များအား သူတို့Catholic Church ကအဖွဲ့သားများနှင့် လိုက်ကျွေးနေသည်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာခဲ့ပြီ။
ဦးခင်မောင်ဝင်းကို ထားရသည့် သက်ကြီးဂေဟာ အနီး၌နေထိုင်သူ Bobby Win ထံ (၂၂) ကြိမ်မြောက် တယ်လီဖုန်းဆက် Merry Christmas ဟု တလေးတစား နှုတ်ခွန်းဆက်ရ၏။ သူ့သားနှင့်ချွေးမ၊ သမီးနှင့်သမက် မြေးများစုပြီး သတိရတစ်ချက် မရတစ်ချက် ဖြစ်နေသူ ဦးခင်မောင်ဝင်းထံ သွားမည်ဟုဆို၏။ တကယ်တော့လည်း Christmas ထုံးစံမှာ မိသားစုပြန်လည် ဆုံစည်းရသည့်ပွဲ မဟုတ်ပါလား။
အမေရိကန် ဂျူးများ၏သြဇာ ကြီးမားသည်နှင့်အညီ နောက်ပိုင်း၌ Merry Christmas အစား Happy Holiday ဟုသုံးလာကြရသည်။
(၆)
မြန်မာပြည်တွင်လည်း မကြုံစဖူး ဧရာမ Christmas ပွဲကြီး Face Book ကနေမြင်လိုက်ရ၏။
ပျော်ပွဲ ရွှင်ပွဲ မီးထွန်းပွဲကြီးပမာ-- Christmas Tree တွေတသီတတန်းကြီး။ Pope ရဟန်းမင်းကြီး ကိုယ်တိုင်လည်း မြန်မာပြည်သို့ ကြွခဲ့သေးသကိုး၊ မြန်မာပြည်ရှိ ကက်သလစ်တို့ ဝမ်းသာလိုက်မည့်ဖြစ်ခြင်း။ သို့သော်လည်း ထို့သို့ကြွမလာမီ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက Pope ရဟန်းမင်းကြီးလိုဝတ်ကာ မိန်းကလေးနှဖူးကို လက်နှင့်ထိပြီး ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲ လုပ်ထားပုံလည်း ထပ်တလဲလဲမြင်တွေ့နေခဲ့ရ၏။
ထိုအဆောင်အယောင်သည် မြန်မာပြည်ရှိ ကက်သလစ်တို့၊ လက်ရှိ Pope ရဟန်းမင်းကြီးပိုင်မဟုတ်၊ ဘီလျံနှင့်ချီရှိသော ကက်သလစ်တို့၏ အထွပ်အမြတ်ထားရာ ဆိုသည်ကိုမမေ့အပ်။ ယခု Christmas ပွဲကြီး ကျင်းပချိန်၌လည်း ကက်သလစ်အပါအဝင် ခရစ်ယာန်အားလုံး၏ ဘုရားသခင်ယေရှုအား နောက်လိုက် ပြောင်လိုက် လုပ်နေကြ၏။
(၇)
ဘာသာရေးဟူသည် လူတွေကို အနည်းနှင့်အများ ဆိုသလိုယဉ်ကျေးစေသည် မဟုတ်ပါလား။
မိမိ၏ ဘာသာကို တန်ဖိုးထားသလို သူတပါး၏ဘာသာကိုလည်း လေးစားရခြင်းသည်လူ့ကျင့်ဝတ်။ ဘာသာရေးသည် Sensitive ဖြစ်၏။ ပဋိပက္ခဖြစ်ရန် အင်မတန်လွယ်ကူ၏။ လွတ်လပ်ခွင့်အကြောင်းပြကာ သူတပါးဘာသာကို ပျော်ပျော်ပါးပါး စော်ကားရာကနေ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း လူတွေသေကြ၊ အဖိုးတန် ရှေးဟောင်း သမိုင်းဝင် အဆောကအအုံတွေ ပျက်စီးနေရာ အဆုံးမသတ်နိုင်သေးမဟုတ်လား။
ကျွန်တော်သည် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် မဟုတ်ပါ။
Christmas Party လည်းမတက်ဖူးပါ။ ဒီအချိန်ရောက်လာလျှင် သူတို့နည်းတူ ပျော်လာ၏။ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် အားလုံးကိုလည်း ပျော်စေချင်၏။ ဓမ္မတေးများ ဆိုကြစေချင်၏။ Christmas လက်ဆောင်များလည်း ရကြစေချင်၏။
ယနေ့မြန်မာပြည်က Christmas ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲနှင့် ထိုနေ့ကသတင်းကို နားထောင်ရင်း လွန်ခဲ့သည့် နှစ်(၇၀)ကျော် ကလေးဘဝက ပထမဆုံးသိခဲ့ရသည့် ယေရှုခရစ်တော် မွေးဖွားပုံကို ပြန်လည်တွေးမိကြောင်းပါ။
၂၀၁၇ ခု၊ဒီဇင်ဘာလ(၂၅) ရက်နေ့ကရေးခဲ့ခြင်းပါ။
၂၀၁၈ ခု၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၅) ရက်။

read more

(သူတော်ချင်းချင်း)

(သူတော်ချင်းချင်း)
ဆော်ဒီနိုင်ငံသား၊ အမေရိကန်သတင်းဌာနအတွက် အလုပ်လုပ်နေသူ ခါရှော်ဂီ အသတ်ခံရတာ မှတ်မိကြမယ်ထင်ပါတယ်။ သူ အသတ်ခံရတာက တူရကီနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဆော်ဒီသံရုံးမှာပါ။ သူက ဆော်ဒီနိုင်ငံသားဖြစ်နေတာ့ သူ့အိမ်ထောင်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့စာရွက်စာတမ်းတွေ ဆော်ဒီသံရုံးမှာ သွားယူရင်း အဖြောင်ခံလိုက်ရတာပါ။ လက်စတုံးလိုက်ပြီးတဲ့နောက် အလောင်းကို တစစီခုတ်ထစ်ပြီး ဖျောက်ဖျက်ပစ်ခဲ့တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒီရာဇဝတ်မှူမှာ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းသားက အဓိက စီစဉ်သူအဖြစ်ပါဝင်တယ်လို့ စွပ်စွဲကြတာရှိပါတယ်။ အကြောင်းက သတင်းထောက် ခါရှော်ဂီက ဆော်ဒီ တော်ဝင်မိသားစုအတွင်းရေးတွေ၊ ဆော်ဒီအစိုးရရဲ့ပေါ်လစီတွေ နိုင်ငံရေးတွေကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဘန်ရေးသား ဖော်ထုတ်ဖွင့်ချနေလို့ လို့ဆိုပါတယ်။

ဒီအချိန်မတိုင်ခင်လေးကပဲ(ထရမ့်တက်လာပြီးနောက်ပိုင်း တလျှောက်လုံး)ဆော်ဒီက အမေရိကန်ဆီကနေ ဒေါ်လာ ဘီလီယံ တရာဖိုးလောက် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ဝယ်လိုက်တာပါ။ ဒီ့မတိုင်ခင်ကလည်း အမြောက်အမြားဝယ်ခဲ့သလို နောင်လည်း တပုံကြီးဝယ်ဖို့ ကန်ထရိုက်တွေချထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ အာရပ်ကမ္ဘာမှာ အမေရိကန်စစ်လက်နက်ပစ္စည်း ဝယ်လက်အကြီးဆုံးက ဆော်ဒီနဲ့အစ္စရေးလ်မဟုတ်လား။ ဒီတော့ ထရမ့်က ဆော်ဒီနဲ့ဆက်ဆံရေး ကောင်းသထက်ကောင်းအောင် လုပ်ထားချင်တယ်။

ဆော်ဒီဟာ အမေရိကန်အတွက် စစ်ရေး နိုင်ငံရေးမဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့အပြင် ရေနံစျေးကစားဖို့ ထိန်းချုပ်ဖို့လည်း အခရာကျပါတယ်။ ဆော်ဒီကိုင်ပြီး အာရပ်နိုင်ငံတွေကို တဘက်လှည့်နဲ့ထိန်းရင်း ဆော်ဒီ-အစ္စရေးနိုင်ငံရေးမဟာမိတ် မဖြစ်ဖြစ်အောင်လည်း နည်းလမ်းစုံအကျပ်ကိုင်ပြီး ဂွင်ထဲသွင်းထားတာပါ။ ဆိုတော့ အမေရိကန်အတွက် ဆော်ဒီဟာ အရေးကြီးတယ်။ ဆော်ဒီနဲ့ မိတ်ပျက်မယ့်ကိစ္စ မျက်နှာပျက်ရမယ့်ကိစ္စမှန်သမျှ အမေရိကန်ကရှောင်တယ်။ ဆော်ဒီဘက်က သိတ်လွန်ကျူးကျူးကြီးတွေ သိတ်ဗြောင်ကျလွန်း အားကြီးနေတာမျိုးကြီးတွေရှိတောင် ယူအင်န်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့မျက်နှာစာတွေမှာ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းပြောတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် ရေငုံနှူတ်ပိတ်နေတယ်။ မသိကျိုးကျင်ပြုတယ်။ ဆော်ဒီမှာက အိမ်ရှေ့မင်းကို ထရမ့်က ပိုအရေးပေးတယ်။ မျက်နှာသာပေးတယ်။

အိမ်ရှေ့မင်းကလည်း ရှေးရိုးစွဲအစဉ်အလာတွေကို တဖြည်းဖြည်းဖယ်ရှားနေသလို (အမေရိကန်ခွင့်ပြုတဲ့ အကန့်အသတ်အတွင်းကနေ) သူ့နိုင်ငံကို စစ်ရေးအရေ ခတ်မီရေးတည်ဆောက်နေတယ်။ လူမှုပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေနဲ့အတူ အုပ်ချုပ်ရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှူတွေ လုပ်နေတယ်။ တူရကီဘာတို့လို အမေရိကန်ကို အာခံလာနေတဲ့ မွတ်စလင်မ်နိုင်ငံတွေကိုလည်း အမေရိကန့်နောက်ရပ်ပြီး ဆန့်ကျင်ပေးတယ်။ ဒီတော့ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းဟာ အမေရိကန် သည်းခြေကြိုက်မင်းသားကြီး ဖြစ်နေတယ်။ ဒါက အမေရိကန်အစိုးရအဆက်ဆက်ရဲ့ ဆော်ဒီဲ့ဆက်ဆံရေး ဆော်ဒီအပေါ်ထားတဲ့ သဘောထား။ အမေရိကန်ပြည်သူတရပ်လုံးသဘောတော့လည်း မဟုတ်ဘူး။ အမေရိကန့်ပါဝါကို ကြိုးကိုင်ထားတဲ့ တနည်းပြောရရင် အမေရိကန်အာဏာကိုကိုင်ထားတဲ့ ဒီမိုကရက်နဲ့ရီပတ်ဘလီကင်န် ၂ ပါတီလုံးက အရင်းရှင်ကြီးတွေရဲ့ သဘောထားလို့ ပြောမှမှန်မယ်။

ထားပါတော့။ ခုကိစ္စပြန်ကောက်ရရင် ခါရှော်ဂီ အဖြောင်ခံရတဲ့ကိစ္စကြီး ဖုံးမနိုင်ဖိမရကြီးလည်း ပေါ်လာရော ထရမ့် အငိုက်မိသွားတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ FBI ကိုယ်တိုင်က ဒီကိစ္စမှာ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းပါတာတွေကို အထောက်အထားနဲ့တကွကို မီဒီယာတွေနဲ့အစိုးရနဲ့ ထုတ်ပေးလိုက်လို့ပဲ။ ဒီတော့ အငိုက်မိသွားတဲ့ထရမ့် (အမေရိကန်အစိုးရ)ဟာ တရားမျှတမှူအတွက် ဥပဒေဘောင်အတွင်းက တရားမျှတစွာရပ်တည်ပေးရမယ့်စား ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းနဲ့ မသက်ဆိုင်သယောင်ယောင် ပြောလာတယ်။ ကျန်တဲ့သတင်းဌာနတွေကပါ ဝိုင်းပြောြတော့မှ သူပါရင်လည်း ပါနေလိမ့်မယ်၊ ဒီလို သူပါတယ်ဆိုရင်လည်း ဒါအမေရိကန်နဲ့မဆိုင်ဘူး၊ တူရကီနဲ့ ဆော်ဒီနဲ့သာဆိုင်တယ်။ နောက်ပြီး အသတ်ခံရတဲ့ခါရှော်ဂီဟာ အမေရိကန်အတွက်အလုပ် လုပ်တာမျန်ပေမယ့် အမေရိကန်နိုင်ငံသား မဟုတ်ဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်း (တနည်းပြောရရင် ဆော်ဒီအစိုးရ)နဲ့ ဆက်ဆံရေး အထိခိုက်မခံနိုင်ဘူး။ သူတို့ဟာသူတို့ရှင်းကြပေ့စေ အမေရိကန်က လေညှာကအနေသာကြီးဆိုပြီး ပေါက်တဲ့နဖူး မထူးဇာတ်ခင်းပြလိုက်တယ်။ ဒီလိုနဲ့ ဒီသတင်းဟာ ပင်မမီဒီယာကြီးတွေကနေ ကြက်ပျောက်ငှက်ပျောက်ပျောက်သွားတယ်။ လူတွေလည်း မေ့သလောက်ဖြစ်သွားတယ်။

မနေ့ကတော့ ဆော်ဒီအာဏာပိုင်(အစိုးရ)က ခါရှော်ဂီအသတ်ခံရမှူအတွက် တာဝန်ရှိသူတရားခံ ၅ ဦးကို သေဒဏ်ပေးလိုက်တယ်ဆိုပြီး တရားဝင်ထုတ်ပြန်တယ်။ အမေရိကန်မီဒီယာတွေမှာ သူ့ထက်ငါ အလုအယက်ဖော်ပြကြတယ်။ ထမိန်မနိုင်ပုဝါမနိုင် ချီးမွမ်းသူချီးမွမ်းကြတယ်။ အိမ်ဖြူတော်ကလည်း ဒီတရားစီရင်မှူကို နှစ်ခြိုက်သယောင်ယောင်ထင်ရအောင် ခပ်မဆိတ် တိတ်တိတ်နေပေးတယ်။ သမတပါးစပ်က ဘာမျမပြောသေးပေမယ့် ဒီတရားစီရင်မှူကို ကြိုဆိုသယောင်ယောင် ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်နိုင်တဲ့စကားတွေကို တချို့နေရာတွေကနေ တဘက်လှည့်နဲ့ ထုတ်ပေးတယ်။ ဟို သေဒဏ်အချခံရတဲ့ ၅ ယောက်က တကယ်ပါခဲ့တာဖြစ်ဦးတောင် တကယ်အကွပ်မျက်ခံရမလား နောက်တော့ ဆော်ဒီဘုရင်မင်းမြတ်၏သနားဂရုဏာတော်ဘာညာတွေ အစိုးရရဲ့လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာတွေဘာတွေနဲ့ပဲ လူမသိသူမသိ တိတ်တိတ်လေးလွှတ်လိုက်မလားကတော့ ဘယ်သူမှမပြောတတ်သေးဘူး။ ဆော်ဒီမှာက တချို့အမှူတွေကို သေဒဏ်စီရင်တာကို(ကွပ်မျက်တာကို) လူအများမြင်ကွင်းမှာလုပ်တာတော့ရှိပါတယ်။

ထားပါတော့ ဒါလည်း။ ဒါနဲ့ ဒီမနက် အဲ့ဒီသတင်းကို CBS က သတင်းသုံးသပ်ချက်နဲ့လွှင့်နေတာကို ကျနော်က ထုံးစံအတိုင်း ပေါင်ပေါ်လက်ပ်တော့ပ်တင်ပြီး ထိုင်နားထောင်နေတယ်။ ဇနီးက အကြောဖြေ အကြောလျှော့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရင်း ကြည့်နေတယ်။ သတင်းဆုံးတော့ ကျနော်က ထရမ့်က ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းနဲ့ အလွမ်း မတရားသင့်တော့ ဘာမှတော့ ပြောမယ်မထင်ဘူးနော်။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုသတင်း ထွက်လာတော့ သူ့မိတ်ဆွေကြီးအတွက် ကြိတ်တော့ အူမြူးနေမှာပဲ၊ တကယ်တော့ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့မင်းက လူကောင်းမဟုတ်ပါဘူးလို့ လှမ်းပြောမိတယ်။ ဇနီးက သူလည်း(ထရမ့်ကို)လူကောင်းမှ မဟုတ်တာ၊ မကောင်းတဲ့လူမျန်သမှန်နဲ့ အမေရိကန်က တည့်တယ်။ မကောင်းတဲ့လူမှန်သမျှနဲ့ ထရမ့်နဲ့ သူတော်ချင်းချင်း သတင်းလွေ့လွေ့ ပေါင်းဖက်တွေ့ကြတာပဲ ဆိုတဲ့သဘောပြောတော့ ကျနော်လည်း ပြုံးမိတာပါပဲ။

ဒါ ဒီမနက်အတွက်သတင်းပေါ့ဗျာ။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၂၃၊ ၂ဝ၁၉

54

read more

(ရှောင်လို့ရသွားတဲ့ ဂါးဗမင်န့်ရှပ်ဒေါင်း)

(ရှောင်လို့ရသွားတဲ့ ဂါးဗမင်န့်ရှပ်ဒေါင်း)
လာမယ့်နှစ်အတွက် ဒီမိုကရက်နဲ့ ရီပတ်ဘလီကင်န် ၂ ပါတီလုံးကသဘောတူပြီး အတည်ပြုထားတဲ့ အစိုးရအသုံးစရိတ်(ဘတ်ဂျက်)က အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒဿမ ၄ ထရီလီယံဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတက လက်မှတ်ထိုးအတည်ပြုဖို့ တင်ထားပြီးသားပါ။ ဒါကို သမ္မတက လက်မှတ်မထိုးဘဲ တင်းခံနေတာပါ။ အကြောင်းပြချက်က မက္ကဆီကို-အမေရိကန်နယ်စပ်တံတိုင်းခတ်ဖို့ သူတင်တောင်းတဲ့ငွေပဏာမအတိုင်း လွှတ်တော်တွေက ချပေးဖို့ ငြင်းဆန်လို့ပါ။ တံတိုင်းအတွက် သူ တင်တောင်းတာက ဒေါ်လာ ၈ ဒဿမ ၆ ဘီလီယံဖြစ်ပါတယ်။ လွှတ်တော်တွေက ၁ ဒဿမ ၄ ဘီလီယံဒေါ်လာသာ ခွင့်ပြုပါတယ်။ ဒါတောင် အကန့်အသတ်နဲ့ပါ။

သူတောင်းတဲ့အတိုင်း လွှတ်တော်တွေက ခွင့်မပြုလို့ဆိုပြီး ဘတ်ဂျတ်ဥပဒေကို အတည်ပြုလက်မှတ်ထိုးမပေးလို့ အမေရိကပြည်ထောင်စုမှာ သမိုင်းတွင်လောက်အောင်ကြာတဲ့ Government Shutdown (အစိုးရအလုပ်များရပ်ဆိုင်းသွားခြင်း) မနှစ်ကဖြစ်ခဲ့တာ မှတ်မိကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ကြားဖြတ်သဘောတူညီချက်တွေနဲ့ အစိုးရ ပြန်လည်ပတ်နေပေမယ့် ဘတ်ဂျတ်ဥပဒေကတော့ သမ္မတလက်မှတ်မထိုးလို့ တိုးလို့တန်းလန်းဖြစ်နေတာပါ။ ဒီအတိုင်းဆို နောက်တကြိမ် ရှပ်ဒေါင်းများဖြစ်လာလိမ့်ဦးမလားလို့ လူတွေစိတ်ထဲ သံသယဝင်နေတုန်းမှာပဲ ထရမ့်က ဘတ်ဂျက်ဥပဒေကို သဘောတူကြောင်း လက်မှတ်ထိုးအတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။ လူတွေ အံ့အားတော့မသင့်ကြပါ။

သမ္မတကို အယုံအကြည်မရှိအဆို အောက်လွှတ်တော်တင်ပြီး မဲခွဲဆုံးဖြတ်တာမှာ အရှူံးကြီးရှူံးခဲ့ပြီးပါပြီ။ အထက်လွှတ်တော်တင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရင် သမ္မတဘက်ကနိုင်နိုင်ခြေရှိတာမှန်ပေမယ့် အောက်လွှတ်တော် သဘာပတိ ဒီမိုကရက်နန်စီပလိုဆီက တင်မပေးသေးပါ။ ဒီကိစ္စကို အထက်လွှတ်တော်က ဘယ်ပုံဘယ်နည်းကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာကိုထုတ်ပြန်မှ တင်ပေးဖို့စဉ်းစားမယ်ဆိုပြီး ထစ်ထားလိုက်တာပါ။ ဘယ်သူမှ ထင်မှတ်မထား တွက်မထားတဲ့တိုက်ကွက်မို့ ရီပတ်ဘလီကင်န်တွေ အငိုက်မိသွားတာတော့အမှန်ပါ။

အဲ့ဒီမတိုင်မီအထိ အပေါ်မှာပြောခဲ့တဲ့ အစိုးရအသုံးစရိတ် (ဘတ်ဂျက်)ဥပဒေကို အတည်ပြုလက်မှတ်ထိုးဖို့ သမ္မတက တင်းခံထားတာပါ။ ခုတော့ လိုက်လျောလိုက်ပြီမို့ ဂါးဗမင်န့်ရှပ်ဒေါင်းဖြစ်မယ့်အရေးကို ရှောင်ရှားလိုက်နိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ တံတိုင်းခတ်ဖို့ပိုက်ဆံကတော့ သူတောင်းသလောက်မရပဲ လွှတ်တော်တွေကခွင့်ပြုသမျှကို ကျေနပ်လိုက်ရတာပါ။

နီးစပ်တဲ့ရပ်ကွက်တွေက ထွက်တဲ့သတင်းတွေမှာ ဒီဘတ်ဂျက်ကိစ္စကို ရီပတ်ဘလီကင်န်တွေကိုယ်တိုင်က သမ္မတကို အတည်ပြုပေး စေချင်တာဖြစ်ပြီး အတည်မပြုလို့ နောက်တကြိမ် ရှပ်ဒေါင်းထပ်ဖြစ်ရင် ရီပတ်ဘလီကင်န်တွေရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ ရစရာမရှိအောင်ကျမှာ စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အယုံအကြည်မရှိအဆို အောက်လွှတ်တော်မှာရှူံးတာနဲ့တင် ပါတီ့ပုံရိပ်အတော်ထိခိုက်နေကြပြီလို့ဆိုပါတယ်။ ဒီအတိုင်းကြီးနဲ့ ဆက်သွားရင် ၂ဝ၂ဝ မှာ ကွဲမှာပါ။ ဒါနဲ့ ရီပတ်ဘလီကင်န်တွေနဲ့သမ္မတထရမ့် လက်ဝါးရိုက်ပြီး ဘတ်ဂျက်ဥပဒေကို သဘောတူပေးလိုက်ရတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ပြဿနာက ပါတီ နှစ်ရပ်ကြားမှာမဟုတ်ဘဲ ရီပတ်ဘလီကင်န်အမတ်တွေနဲ့ ရီပတ်ဘလီကင်န် သမ္မတကြားမှာ ကျနေတာပါ။ သမ္မတဘက်က ဘတ်ဂျက်လက်မှတ်ထိုးဖို့ လိုက်လျောလိုက်ရသလို အထက်လွှတ်တော်(ဆီးနိတ်) အမတ်တွေဘက်ကတော့ အယုံအကြည်မရှိ သူတို့ဆီတက်ရင် မြောင်းထဲရောက်သွားစေရမယ့် မနိုင်စေရဘူးဆိုတဲ့ကတိ (သဘောက သမ္မတ မပြုတ်စေရဘူးဆိုတဲ့ကတိ)အတိအကျပေးလိုက်ရတာလျို့ ဆိုပါတယ်။

ဒါလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံရေးမှာ အလွန်ဖြစ်တောင့်ဖြစ်ခဲ့ကိစ္စလို့ပြောသူကပြောပြီး တကြိမ်တခါမှမဖြစ်ဖူးသေးတဲ့ ဖြစ်စဉ်အသစ်လို့ ဆိုသူဆိုပါတယ်။ အကဲဖြတ်တယောက်အပြောမှာတော့ အကယ်၍သာ အောက်လွှတ်တော်မှာ အယုံအကြည်မရှိအဆို မနိုင်ခဲ့ရင် ခုဖြစ်သွားတဲ့အပေးအယူ ဖြစ်စရာမရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အပေးအယူဆိုတာက လွှတ်တော်နဲ့သမ္မတအပေးအယူကိုပြောတာမဟုတ်ပဲ ရီပတ်ဘလီကင်န်အမတ်တွေနဲ့ သမ္မတလုပ်ခဲ့တဲ့အပေးအယူကို ညွှန်းတာဖြစ်ပါတယ်။

မီဒီယာတချို့ကတော့ သမ္မတဆိုပြီး နေရာတကာထင်ရာစိုင်းလို့မရဘူးဆိုတဲ့အကြောင်း လွှတ်တော်တွေက သတိပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး သမ္မတကိုနောင်ကျဉ်သွားစေမယ်လို့ ဟောကိန်းထုတ်ကြသလို မီဒီယာတချို့ကလည်း Check and Balance နဲ့ ဒီမိုကရေစီ့အောင်ပွဲလို လက်ခမောင်းခတ်တာကြားရပါတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် သူ့မူကိုယ်မူကိုင်ပြီး အပေးအယူအလျှော့အတင်းနဲ့ ပြဿနာတခု ပြေလည်သွားတယ်ဆိုတော့ အမေရိကန်တွေ စိတ်အေးလက်အေး နေလို့ရသွားပါတယ်။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၂၁၊ ၂ဝ၁၉

read more

(ဗြုတ်စဗြင်းတောင်း သတင်းပလင်းများ)

(ဗြုတ်စဗြင်းတောင်း သတင်းပလင်းများ)
ကျနော့်အကျင့်ကတခုက ညဘက်အိပ်ယာဝင် ဘယ်လောက်နောက်ကျကျ မနက် ၅ နာရီဆို နိုးလာတတ်တာပါပဲ။ နိုးရင် မျက်နှာသစ်တာ သွားတိုက်တာ နောက်မှလုပ်ပြီး ရေအရင် တဝသောက်ပါတယ်။ ရေသောက်ပြီးတာနဲ့ ကော်ဖီတခွက် ဖျော်ပါတယ်။ ဇနီးလည်း နိုးနေပြီ သူလည်း သောက်မယ်ဆို နှစ်ခွက်ဖျော်ပါတယ်။ ကော်ဖီတခွက် ဇနီးအတွက်ထား ကိုယ့်အတွက်တခွက်ကိုယူပြီး ဧည့်ခန်းထဲက လက်ပ်တော့ပ် ကွန်ပြူတာဖွင့်ပါတယ်။ တပြိုင်တည်းမှာ ရုပ်မြင်သံကြားပါ ဖွင့်ပါတယ်။ အရင်ဆုံးကြည့်တဲ့ သတင်းချယ်နယ်လ်က CBS ပါ။ ပြီးမှ CNN တို့ဘာတို့တွေ လိုက်ကြည့်ပါတယ်။ CBS ကိုဦးစားပေးကြည့်ရတာက သတင်းချင်းတူနေဦးတောင် အချက်အလက်ထုတ်ယူပုံ သတင်းတင်ပြပုံ သတင်းခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပုံတွေ မတူပါ။ ကောင်းတယ်မကောင်းဘူး မပြောလိုပေမယ့် ကျနော့်အကြိုက်နဲ့ညီလို့ပါ။ Fox သတင်းဌာနတော့ နောက်ဆုံးမှကြည့်ပါတယ်။ ကြည့်လည်း သာမန်ကာရှန်ကာ များပါတယ်။

သတင်းကြည့်နေရင်းက ကိုယ်လိုပဲသိချင်သူတွေအတွက် သိချင်မယ်ထင်တာလေးတွေပါလာရင် စက်ကလေးပေါင်ပေါ်တင်ပြီး မီသမျှအတိုကောက်လိုက်မှတ်ပါတယ်။ နောက်မှပြန်ရေးမှဆိုပြီး တေးထားလိုက်ပါတယ်။ ချက်ခြင်းကောက်ရေးနိုင်လောက်တဲ့ဟာမျိုးဆို နားထောင်နေရင်းတန်းလန်းကနေ ကောက်ရေးပါတယ်။ ဥပမာ ဒီမနက် သတင်းတခုမှာ အမေရိကန်ကပုလိပ်အရာရှိဟောင်းတွေမှာ စိတ်ရောဂါအဖြစ်များနေတဲ့အကြောင်း ၂ဝ၁၉ တနှစ်တည်းမှာ စိတ်ကျရောဂါအခြေခံပြီးဖြစ်တဲ့ စိတ်ရောဂါတွေကြောင့် မိမိကိုယ်ကိုယ်သတ်သေတဲ့ ပုလိပ်အရာရှိပေါင်း ၂ ရာရှိတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမျိုးပါ။ ဒီသတင်းမှာက အခြေခံက အမှုထမ်းခဲ့ချိန်ရခဲ့တဲ့ စိတ်ဝေဒနာတွေဟာ အနားယူတဲ့အခါမှာ စိတ်ရောဂါတွေအဖြစ် ပြန်ပေါ်ပြီး စိတ်ကျဝေဒနာခံစားရတာမျိုးကို မီးမောင်းထိုးပြချင်တာပါ။ ကျနော်က သတင်းကြီးတပုဒ်လုံးကို ဝေဝေဆာဆာပြန်ပြောမနေတော့ဘဲ ချုပ်ပြော ချုံ့ပြော ပြောပြတဲ့သဘောပါ။

တခါတလေ သတင်းက သတင်းပုံစံထက် သတင်းဇာတ်လမ်းလေးတွေလည်းဖြစ်၊ ကိုယ်စိတ်ဝင်စားတဲ့အကြောင်းအရာမျိုးလည်း ဖြစ်နေရင်တော့ အစအဆုံး ဖြစ်နိုင်သမျှ လုံးစေ့ပတ်စေ့မှတ်မိအောင် ကြည့်ရှုနားထောင်ပါတယ်။ ပြီးမှ အေးအေးဆေးဆေးဖြည်ဖြည်ဖြန့်ဖြန့်လေး ပြန်ရေးပါတယ်။ နားထောင်နေချိန်(ကြည့်နေချိန်)က ဘယ်သတင်းဌာနက ဘယ်ပရိုဂရမ်မှာလွှင့်သွားတယ်ဆိုတာကို အသေအချာမှတ်ထားတဲ့အခါ မှတ်ထားလိုက်ပြီး မေ့လျော့သွားတဲ့အခါလည်း မေ့လျော့သွားတတ်ပါတယ်။

တခါတလေ တူတဲ့အကြောင်းအရာ(ဥပမာ အမေရိကန်-တရုတ်ကုန်သွယ်စစ်လိုဟာမျိုး) လိုဆိုရင်တော့ သတင်းဌာနတွေကို မှတ်ကိုမနေတော့ပါ။ တဌာနကပြောသားပြီးကိုဖယ် နောက်တဌာနကရတာကို ထပ်ပေါင်း၊ နောက်တဌာနကရတာ ထပ်ဖြည့်နဲ့ သတင်းဌာနပေါင်းစုံကရတဲ့ အချက်အလက် သ္ဗ္ဗန နမ်ပေါင်းကို တစုတရုံးတည်းပြန်လုပ်ပြီး ကျနော့် ထင်မြင်ချက်လေးစွက်ကာ ဆောင်းပါးဆန်ဆန်လေးတွေလည်း ပြန်ပြောတတ်ပါတယ်။ ကျနော့်လောက် သတင်းနဲ့အချက်အလက်တွေ လက်လှမ်းမမီသူတွေ၊ လက်လှမ်းမီပေမယ့် အချိန်မရသူတွေအတွက် အဓိကရည်ရွယ်တာပါ။ ပညာရှင်တွေ ဘာသာရပ်နယ်ပယ်အလိုက် ကျင်လည်သူတွေအတွက်တော့ အသုံးတည့်မှာမဟုတ်ပါ။

နောက်တချက်က ကျနော် အဲ့သလို သတင်းဌာနစုံကနေ ရသမျှ သ္ဗ္ဗနနမ်ပေါင်းအချက်အလက်တွေကို ပြန်စု ပြန်စီပြီးပြောတဲ့အခါမှာ သတင်းလင့်ခ်တွေထည့်ပေးတာ မရှိပါ။ မျက်စေ့နောက်မှာစိုးတာရယ် ကျနော်ပြောချင်တာ မပါမှာစိုးတာရယ် ကျနော်က သတင်းသမားလို သတင်းဘာသာပြန်နေတာရယ်လည်း မဟုတ်လို့ပါ။ ဒါ့ကြောင့် ကျနော် ပြန်စုပြန်ပြောပြတာတွေမှာ သတင်းလင့်ခ်တွေ မညွှန်းတာပါ။

ကျနော်ကိုယ်တိုင်လည်း ဆောင်းပါးရှင်နဲ့ သတင်းဌာနရဲ့အာဘော်ကို ဆုပ်ဆုပ်ကိုင်ကိုင်သိချင် ကျနော့်နည်းတူသိချင်သူတွေအတွက်တော့ သတင်းခေါင်းစည်းလေးလောက် အချက်အလက်လေးနည်းနည်းလောက် ကောက်ကက်ထုတ်ပြီး စိတ်ဝင်စားရင်ဖတ်ဖို့ပါဆိုပြီး မူရင်းလင့်ခ်ကို တပါတည်းတွဲတင်ပါတယ်။
များသောအားဖြင့်တော့ မနက်ခင်းတိုင်း မလုပ်ဖြစ်တာများပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ရင် မနက်တိုင်းလုပ်ဖြစ်အောင် အားထုတ်ကြည့်မယ်တွေးထားပါတယ်။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၂၁၊ ၂ဝ၁၉

read more

(ကျီမီး လှန့်သူများ)

(ကျီမီး လှန့်သူများ)
စစ်အုပ်စုကို စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို စစ်ဗျူရိုကရေစီယန္တယားကြီးနဲ့ စစ်လက်ဝါးကြီးအုပ် အရင်းရှင်စနစ်ကို ဘယ်သူဆန့်ကျင်ဆန့်ကျင် ဘယ်သူ ဘယ်ပုံနဲ့ထိုးနှက်ထိုးနှက် ကျနော် ထောက်ခံပါတယ်၊ ကြွက်မနိုင်လို့ ကျီမီးနဲ့ရှိူ့ဆိုတာမျိုးတော့ လက်မခံနိုင်ပါ၊ မီးလာရှိူ့ပေးဖို့ ဖိတ်ခေါ်တာမျိုးလည်း ဆန့်ကျင်မှာပါ။ လက်ရှိအနေအထားမှာ ဘယ်အင်အားကြီးနိုင်ငံကမှ ကျီဝင်ပြီး မီးရှိူ့မယ့်လက္ခဏာနဲ့ အရိပ်အယောင်မှ မရှိသေးပါ၊ ကျီမီးရှိူ့မယ့်သူကို နိုင်ငံရေးသတိနဲ့ မျက်ခြေမပြတ်ကြည့်ဖို့လိုသလို ကျီမီးရှိူ့တော့မလိုလို လှန့်လုံးထွင်တာကိုလည်း သတိထားကြဖို့လိုပါလိမ့်မယ်၊

စစ်အုပ်စုဆိုတဲ့ကြွက်ဟာ သူ့ဘက်ကို ပြင်ပနဲ့နိုင်ငံတကာ အခြေအနေတရပ်ရပ်က ဖိအားပေးလာပြီဆိုရင် နိုင်ငံကြီး/ငယ်တွေက ဗမာပြည်ဆိုတဲ့ကျီကို မီးလာရှိူ့တော့မယ့်အတိုင်း လှန့်လုံးထွင်ပါတယ်၊ သာမန်အချိန်မှာတောင် ပြည်တွင်းကဖိအားပေးနိုင်တဲ့အင်အားစုတွေကို ပြည်ပအားကိုးပုဆိန်ရိုးလို့ ယိုးမယ်ဖွဲ့နေတာပါ၊ ပြည်ပဖိအားဆိုတာ ပြည်တွင်းလှူပ်ရှားမှူနဲ့ပဲ ဆိုင်ပါတယ်၊ စစ်အုပ်စု တကယ်ကြောက်တာက ပြည်တွင်းဖိအားပါ၊ လူထုအင်အားပါ၊ လူထုတိုက်ပွဲပါ၊ ပြည်တွင်းကလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှူနဲ့အတူ လူထုလှူပ်ရှားမှူပေါ်လာမယ့် အရိပ်အခြေပေါ်လာတိုင်းမှာ စစ်အုပ်စုဟာ ပြည်ပကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ခြောက်လေ့ရှိပါတယ်၊ ပြည်ပဖိအားကို ပိုကြောက်စရာကောင်းတဲ့ရန်သူအဖြစ်ဖန်ဆင်းပြီး သူနဲ့မဟာမိတ်ပြုရေးနည်းနာ ကိုင်တာပါ။ သူ့အောက် ဝင်ခိုင်းတာပါ။

စစ်အုပ်စုဟာ လက်နက်ကိုင်ဖိနှိပ်အုပ်စိုးသလို လက်နက်နည်းသာအမှန်တရား အားသာတရား Might is Right ကိုကိုင်စွဲထားတာပါ။ ဒီနေရာမှာပြောတဲ့ Might က စစ်အင်အားသက်သက်ကိုပဲပြောတာပါ။ အလားတူပဲ တပ်မတော်သမိုင်းကြောင်းရေးခဲ့တဲ့ ရေးထားတဲ့ ရေးနေပြောနေဆဲ စာအုပ်စာတမ်းတွေ မိန့်ခွန်းပေါင်းစုံတွေကို လေ့လာကြည့်ပါ စစ်တပ်(စစ်အုပ်စု)ကသာ ဦးဆောင်ခဲ့တာ စစ်အုပ်စုကသာ ဆင်နွှဲခဲ့တာဆိုတဲ့သဘော မပေါ်ပေါ်အောင် မပေါက်ပေါက်အောင် မရောက်ရောက်အောင် လီဆည်လုပ်ကြံရေးသားထားတာ တွေ့ရမှာပါ။

စစ်သာအား အားသာတရားကိုင်စွဲထားတဲ့စစ်အုပ်စုအဖို့ ခုလိုမျိုး ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ လွှတ်တော်နဲ့ လက်ဝေခံအရပ်သားအစိုးရနဲ့ ဟန်ကျပန်ကျဖြစ်ခဲ့တာ သမိုင်းမှာ တခါမှမရှိခဲ့ဖူးပါ၊ ဒီအခြေအနေကို အင်န်အယ်လ်ဒီနဲ့ဒေါ်စုခံပြီး ထိန်းထားတာပါ၊ ဒီအခြေအနေ ယွင်းသွားမှာ အဖြစ်မခံနိုင်ပါ၊ ရသမျှ ကျားကုပ်ကျားခဲ ကာကွယ်မှာပါ၊ ဒါ့ကြောင့် သူတို့ မအောင့်နိုင်မအီးနိုင် ထွက်ကိုပြောနေတာပါ။ ဒေါ်စုရှိနေတုန်းမှာ ကိစ္စတွေပြတ်အောင်လုပ်ကြပါ၊ ဒေါ်စုလက်ထက်မှာမှ ဒီမိုကရေမရရင်၊ အပစ်မရပ်နိုင်ရင်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးမရရင်၊ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံမတည်ဆောက်နိုင်ရင် ဘယ်တော့မှ ရတော့မယ်မထင်နဲ့ ဘာညာဆိုပြီး၊ တကယ်က စစ်အုပ်စုသက်ဇိုးရှည်နေသမျှ ဒေါ်စုမကလို့ သိကြားမင်း နားကင်းကြီးနဲ့ဆင်းလာပြီး ခေါင်းဆောင်လည်း ဘာမှမရ ဘာမှမဖြစ်ပါ။ ပြည်တွင်းပြည်ပ ဖိအား ဟန်ချက်ညီညီမပါပဲ စနစ်ကြီးတခုပြောင်းလဲသွားဖို့ဆိုတာ မျက်မှောက်ကမ္ဘာမှာ ခဲယဉ်းပါတယ်။

ဒေါ်စုကိုယ်တိုင်ကလည်း လူထုခေါင်းဆောင်ဘဝက နိုင်ငံတကာအားနဲ့ ပြည်တွင်းအား မျှသုံးပြီး စစ်အုပ်စုကိုဖိအားပေးခဲ့တာပါ၊ ရှင်တို့လွတ်လပ်ခွင့်ကိုသုံးပြီး ကျမတို့လွတ်လပ်အောင် ကူညီပါဆိုတဲ့အထိ ထုတ်ပြောခဲ့တာ အထင်အရှားရှိပါတယ်။ သဘောက ပြည်ဖိအားဆိုတာ အရေးပါပါတယ်လို့ ဝန်ခံတာပါ။ ခု သူ ပြည်ပနဲ့ဆက်ဆံနေတာကတော့ သူ့အပေါ်ရော စစ်အုပ်စုအပေါ်ရော ကျလာနေတဲ့ပြည်ပဖိအားတွေကို အရူးအမူး အသည်းအသန် ခုခံကာကွယ်နေရတဲ့အနေအထား ရောက်သွားတာပါ၊

ဒီအချိန်မှာ သူဟာ အရင်လို ကျမတို့လွတ်လပ်ဖို့ ရှင်တို့လွတ်လပ်ခွင့်သုံးပြီး ကူပါလို့ပြောမရတော့ပါ။ အဲ့လို သုံးပြီးလုပ်လာမယ်ဆိုရင် စုပေါင်းအင်အားနဲ့ ရင်ဆိုင်မယ်ဆိုပြီး ထွက်ပြောလာရပါတယ်၊ သူပြောတဲ့ စုပေါင်းအင်အားထဲမှာ စစ်အာဏာရှင်တွေက ထိပ်ဆုံးကပါ။ တို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို တခြားစကားလုံးနဲ့ပြောတာပါ၊ ကျီမီးလာရှိူ့ကြလိမ့်မယ်ကို တခြားဖော်ပြချက်နဲ့ ဖော်ပြတာပါ။

ပြန်ချုပ်ရရင် ပြည်တွင်းဆိုတဲ့ကျီမှာ စစ်အုပ်စုဆိုတဲ့ကြွက် ထနေတာကြာပါပြီ၊ ရိုဟင်ဂျာအရေးနဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အနိဌာရုံတွေအကြောင်းပြုပြီး ပြည်ပဖိအားဟာ သဏ္ဍန်တမျိုးနဲ့ ပြန်ထွက်ပေါ်နေပါတယ်၊ ဘယ်သူမှ ကျီ မီးလာရှိူ့မယ့်လက္ခဏာ မပြသေးပါ၊ မီးလှန့်သံချောင်းခေါက်ပြီး စစ်အာဏာကို ကာကွယ်နေကြတာနဲ့ ကာကွယ်ပေးနေတာကို သတိရှိကြဖို့ပါ။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၂၁၊ ၂ဝ၁၉

read more

မျက်မှောက်ခေတ်ကမ္ဘာ့အမျိုးသားရေးဝါဒ(ချိန်ရင်ချင်) (၁)

မျက်မှောက်ခေတ်ကမ္ဘာ့အမျိုးသားရေးဝါဒ(ချိန်ရင်ချင်) (၁)

၂၁ ရာစု သမိုင်းကြောင်းတလျှောက်မှာ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အတွေးအခေါ်ရေစီးကြောင်းနဲ့ လက်တွေ့လှုပ်ရှားမှု တခုအဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဝါဒဟာ အရင်းရှင်ဝါဒ၊ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒတို့နဲ့အတူ သုံးပွင့်ဆိုင်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေခံအင်အားတရပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ကမ္ဘာ့အသွင်အပြင်ကိုဖန်တီးတဲ့ အဓိက အကြောင်းအချက်အလက်တခုလည်း ဖြစ်တယ်။ အမျိုသားရေးပဋိပက္ခများကို ငြိမ်အောင်ထိန်းထား ခဲ့တဲ့ စစ်အေးယန္တယားကြီး ၈ဝ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကစပြီး ပြိုလဲပျက်စီးသွားခဲ့ခြင်း၊ လောလောဆယ်ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး အဆောက်အအုံစနစ်တွေမှာ တန်းတူညီမျှမရှိတဲ့အခြေအနေတွေက ပိုမိုဆိုးဝါးလာခဲ့ခြင်း၊ နိုင်ငံအသီးသီး အမျိုးသားအသီးသီးတို့ရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုတွေ ပိုပြီး မညီမညာဖြစ်လာခြင်း၊ အုပ်စိုးသူလူတန်းစားရဲ့ အမျိုးသားရေးပေါ်လစီတွေကလည်း လွဲချော်နေခြင်းတို့ကြောင့် အမျိုးမျိုးအစားစားသော အမျိုးသားရေးဝါဒမုန်တိုင်းများထလာပြီး နေရာအနှံ့ပြန့်လာပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ တိုင်းပြည်တချို့ အမြန်မွေးဖွားထွက်ပေါ်လာခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး မြေပုံမှာ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ နောက်ပြီး အမျိုးသားရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အငြင်းပွားမှုအသစ်တွေ၊ အတိုက်အခံဖြစ်မှုအသစ်တွေ လည်း အများအပြားပေါ်လာပြီး၊ အမျိုးသားတွေ၊ တိုင်းပြည်တွေ၊ ဒေသတွေအတွင်းမှာ မငြိမ်မသက်မှုတွေနဲ့ အသစ်တဖန်ကွဲပြဲမှု၊ အသစ်တဖန် ပေါင်းစည်းမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာကြပါတယ်။ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အမျိုးသားရေးဝါဒ အသစ်တဖန် ပြန်လည်ထိုးထွက်လာတဲ့အချက်ဟာ နိုင်ငံ တကာအသိုင်းအဝိုင်းက အာရုံစိုက်နေရတဲ့ ဦးနှောက်လည်းခြောက်နေရတဲ့ ဗဟိုအချက်အချာပြဿနာတခုဖြစ်ပြီး မျက်မှောက် ကမ္ဘာ့ဖြစ်ထွန်း မှုတွေအပေါ် ဂယက်ရိုက်တဲ့ အရှိန်အဟုန်အကြီးမားဆုံး အကြောင်းအချက်တခုလည်း ဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီး ဒါဟာ အမျိုးသားတွေအကြား၊ တိုင်းပြည်တွေအကြား၊ တိုင်းပြည်အုပ်စုတွေအကြား ပြိုင်ဆိုင်မှု၊ ပူးပေါင်းမှု သို့မဟုတ် အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေကို ပြဌာန်းဖန်တီးပေးတဲ့ နှောင်ကြိုးလည်းဖြစ်၊ ဆက်သွယ်ရေးတံတားလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီလိုဆိုရင် မျက်မှောက်ကာလ ကမ္ဘာ့အမျိုးသားရေးဝါဒမှာ ဘာ ထူးခြားချက်တွေ ရှိနေပါသလဲ။ ဘယ်လို ပုံသဏ္ဍန်တွေ ရှိနေပါသလဲ။ ဒါတွေကို ဘယ်လို အကဲဖြတ်မလဲ။ ဒါတွေဟာ ဘယ်လို ဆက်လက် ဖြစ်ထွန်းလာနိုင်ပါသလဲ။

အပိုင်း(၁)။ ထူးခြားချက်များ။
အမျိုးသားရေးဝါဒဆိုတာဟာ ဟောင်းလည်းဟောင်းနွမ်း၊ သစ်လည်းသစ်လွင်တဲ့ အကြောင်းအရာတရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဟောင်းနွမ်းတယ် ဆိုတာက အနီးခေတ် အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း (၃ဝဝ) ကျော်မျှကတည်းက ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး အပြောင်းအလဲကြီးများ ကြုံခဲ့ရပြီ ဖြစ်လို့ပါ။ အနီးခေတ်ရဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ၁၇၊ ၁၈ ရာစုမှာ ဥရောပရဲ့ ပထမဆုံးသော အမျိုးသားနိုင်ငံတော်များ တည်ထောင် ခဲ့တဲ့ အချိန်ကစပြီး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ ၁၉ ရာစုမှာ ဥရောပနဲ့ မြောက်အမေရိကတို့မှာ ဒီဝါဒဟာ အကြီးအကျယ်ဖွံ့ဖြိုးခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝ ရာစုအတွင်းမှာတော့ ကမ္ဘာ့နေရာဒေသအသီးသီးသို့ ပြန့်နှံ့သွားခဲ့ပြီး အကြောင်းအချက်စုံလင်စွာ ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသားရေး ဝါဒဟာ သစ်လည်းသစ်လွင်တယ်ဆိုတဲ့သဘောက မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အသစ်တဖန် ထိုးထွက်လာတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒမှာ နဂိုတုန်းက မရှိခဲ့ဖူးတဲ့ ထူးခြားချက်အသစ်တွေ အများအပြားပါဝင်နေလို့ပါ။

ထူးခြားချက်(၁)။ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာ၊ အနှံ့အပြားလက္ခဏာဆောင်တဲ့ဘက်ကို ဦးတည်ဖြစ်ပေါ်နေတယ်။
မျက်မှောက်ခေတ် အမျိုးသားရေးဝါဒဆိုတာ သဘောတရားတရပ်၊ မူတရပ်လည်းဖြစ်၊ လက်တွေ့တရပ်၊ လှုပ်ရှားမှုတရပ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဝါဒရဲ့ဖော်ပြချက်တွေကို ကမ္ဘာ့တိုက်အသီးသီး၊ ဒေသအသီးသီး၊ တိုင်းပြည်အသီးသီးတိုင်းမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီဝါဒဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်မှုနဲ့ အနှံ့အပြားလက္ခဏာဆောင်မှု ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော်တို့နိုင်ငံအတွင်းက ပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ဒီအချက်အပေါ် အမြင်မတူကြပါဘူး။ တချို့ရဲဘော်တွေက မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒ အသစ်တဖန်ထိုးထွက်လာတာကို ငလျင်ကြီး တကြိမ် လှုပ်လိုက်တာမျိုးနဲ့တင်စားပြီး ငလျင်စလှုပ်တဲ့နေရာနဲ့ ငလျင်ဗဟိုချက်မဟာ ဥရောပအရှေ့ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်းနဲ့ ယခင် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုတို့ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ ငလျင်ကြီးဟာ အခြားဒေသများသို့ ပြန့်နှံ့ရိုက်ခတ်သွားခဲ့တယ်လို့ဆိုတယ်။ ဒါတွေကို ဒေသ လက္ခဏာ၊ တစိတ်တပိုင်းလက္ခဏာဆောင်တဲ့ အခြင်းအရာဖြစ်သာ မြင်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရဲဘော်အများစုကတော့ မျက်မှောက်ခေတ် အမျိုးသားရေးဝါဒကို တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာနဲ့ အနှံ့အပြားလက္ခဏာဆောင်တဲ့ အခြင်းအရာအဖြစ် မြင်ကြတယ်။

ဒီဝါဒကိုဖော်ပြတဲ့သဏ္ဍန်တွေ၊ အခိုင်အမာအကြောင်းတရားတွေ၊ အတိုင်းအတာအပြင်းအပျော့တွေက မတူတာတော့ရှိကြပါတယ်။ ဒီလို မတူတာကလည်း ရှည်ကြာတဲ့သမိုင်းဇစ်မြစ်တွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ လက်တွေ့အကြောင်းအချက်တွေကြောင့် ဒေသတိုင်း၊ တိုင်းပြည်တိုင်း၊ လူမျိုး တိုင်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးမှုမတူညီတာ၊ အကျိုးစီးပွားမတူညီတာ၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ စိတ်ဓာတ်များ မတူညီတာတွေရှိနေကြလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို မတူတာ တွေ ရှိနေတာကြောင့်ပဲ လူမျိုးအသီးသီးရဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒများဟာ မိမိတို့ ရပ်တည်ရှင်သန်စရာ ကွက်လပ်တွေနဲ့အတူ လူထုအခြေခံတွေကို ခိုင်ခိုင်မာမာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ကြပြီး မတူတဲ့သဏ္ဍန်တွေနဲ့ တည်ရှိနေကြ ဖြစ်ထွန်းနေကြတာပါ။ ဥပမာ အနောက်ဥရောပဆိုပါစို့။ ကာလ
(၂)
ရှည်ကြာစွာ အစဉ်အလာရှိခဲ့တဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများရဲ့ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေးဘဝနဲ့ နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီတို့ကို ထိန်းချုပ်တဲ့ အချက်အလက်တရပ် ဖြစ်နေပါသေးတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်နေခဲ့တာ ကာလကြာခဲ့ပါပြီ။ အနောက်ဥရောပရဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ နဂိုတုန်းကရှိခဲ့သလို တိုင်းပြည်တခုခြင်းမှာ ပေါ်ပေါက်တဲ့သဏ္ဍန်အဖြစ်မှ ဥရောပဘုံအဖွဲ့ (EC) ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) တို့ကို ဝင်ရိုးအဖြစ် ထားတဲ့ တိုင်းပြည်အုပ်စုစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ(တနည်းအားဖြင့် ဒေသစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ ဒီလို သဏ္ဍန် အပြောင်းအလဲပဲ ရှိပါတယ်။ နောက်ဥပမာတခုက ဥရောပနဲ့ကပ်နေတဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသဆိုရင်လည်း အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံ ကိစ္စတွေက ရပ်သွားသေးတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီ ပဋိပက္ခတွေဟာ ပါလက်စတိုင်းပြဿနာကို ဗဟိုအချက်အချာအဖြစ်ထားပြီး အစ္စရေးလ်နဲ့ အာရပ်နိုင်ငံများအကြား ရာစုနှစ်ဝက်ကြာမျှ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေခဲ့တာပါ။ အစ္စရေးလ်ဘက်ကလည်း သူတို့အမျိုသားရေးဝါဒဘက်ကပဲ ခေါင်းမာမာနဲ့ ဆက်လက်ရပ်တည်နေပါတယ်။ အစ္စလာမ်အမျိုးသားရေးဝါဒကလည်း အစ္စရေးလ်ကို ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီးဆန့်ကျင်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စမှာ ဖြေရှင်းရခက်တဲ့ လိပ်ခဲတည်းလည်းအခြေအနေကြီးကို ကြုံနေရတာပါ။ တချိန်တည်းမှာ အာရပ်နိုင်ငံများအချင်းချင်းကြားမှာလည်း အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားချင်း မတူကြတာကြောင့် ပဋိပက္ခဖြစ်မှုတွေ၊ အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေ အခါမလပ် ပေါက်ကွဲနေကြပါတယ်။ နောက်ထပ် ဥပမာပေးရရင် အာဖရိကမှာလည်း လူမျိုးတွေအကြား၊ လူ့နွယ်(အသားအရောင်)တွေ အကြား၊ မျိုးတူအုပ်စုတွေအကြား၊ ဘာသာရေးဂိုဏ်းတွေအကြား၊ ဒေသတွေအကြားမှာ သမိုင်းအရလည်းရှုပ်ထွေး၊ လက်တွေ့အကျိုးစီးပွားများ အရလည်း ပဋိပက္ခတွေရှိနေကြလို့ လူမျိုး၊ လူ့နွယ်ဆိုင်ရာ အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေဟာ မြုတ်နေလိုက်၊ ပေါ်လာလိုက်၊ အေးသွားလိုက်၊ ပြင်းထန် လာလိုက်နဲ့ တအုံနွေးနွေးဖြစ်နေပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ဆိုမာလီနိုင်ငံနဲ့ လိုက်ဘေးရီးယားနိုင်ငံတို့လို နိုင်ငံတချို့ဟာ အက်ကြောင်းအမျိုးအမျိုး ပေါ်ထွက်နေကြတယ်။ ရဝမ်ဒါနဲ့ ဘူရွန်ဒီနိုင်ငံတွေကြပြန်တော့လည်း တွတ်ဆီလူမျိုးနဲ့ ဟူတူလူမျိုးအကြား အတိုင်းအတာကြီးမားတဲ့ လူမျိုး၊ လူ့နွယ်ရေးရာသတ်ဖြတ်မှုကြီးတွေ ဖြစ်နေကြတယ်။ ကမ္ဘာကြီးကိုခြံုကြည့်လိုက်ရင် အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာ ဆောင်တယ်၊ အနှံ့အပြားလက္ခဏာဆောင်တယ်ဆိုတာ သံသယပွားစရာမလိုတဲ့ လက်တွေ့အချက်တခုဖြစ်ပါတယ်။

ထူးခြားချက်(၂)။ အရည်အသွေးအရ အကြောင်းအချက်စုံလင်ခြင်း ရှုပ်ထွေးခြင်း။
အနီးခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့အချိန်ကနေ ၂ဝ ရာစု အစောပိုင်းကာလအထိ တလျှောက်လုံးမှာ ကမ္ဘာ့အရင်းရှင်ဝါဒ အတွေးအခေါ်၊ အရင်းရှင်လူမှုစနစ်တို့နဲ့ အနီးကပ်ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံတွေနဲ့ တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအပြား ပေါ်လာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း(တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာကြီးကို လူမှုစနစ်နှစ်မျိုး၊ တိုင်းပြည်အမျိုးအစားသုံးမျိုးရှုထောင့်က ခွဲခြားလိုက်တဲ့နောက်ပိုင်း) မှာ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ဘယ်လို လူမှုစနစ်မှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘယ်လို တိုင်းပြည်အမျိုးအစားမှာဖြစ်ဖြစ် သဏ္ဍန်မျိုးစုံနဲ့ အနှံ့အပြား တည်ရှိနေပါ တယ်။ ဒါ့ကြောင့် သူ့ရဲ့ အရည်အသွေးဟာလည်း အကြောင်းအချက်စုံလင်မှု၊ ရှုပ်ထွေးမှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ တနည်းပြောရရင် အမျိုးသားရေး ဝါဒဟာ အတွေးအခေါ်ဝါဒအမျိုးမျိုး၊ လူမှုစနစ်အမျိုးမျိုးတို့နဲ့ ဆက်စပ်မှုလည်းရှိ ကွာခြားမှုလည်းရှိပြီး လက်တွေ့လုပ်ဆောင်တဲ့နေရာမှာတော့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို စံအဖြစ်ထားလေ့ရှိပါတယ်။ တစုံတရာအဓိပ္ပာယ်အရပြောရရင် နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်တွေရဲ့အထက်မှာ ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စစ်အေးခေတ်လွန်ကာလမှာ ဝန်ရိုးစွန်းနှစ်ခုပြိုကွဲပြီးနောက် သက်ဆိုင်ရာအင်အားစုများ၊ အတွေးအခေါ်များ ပျောက်ကွယ် “လစ် ဟာသွားမှု” ကို အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ သဏ္ဍန်အမျိုးမျိုးနဲ့ အစားထိုးဖြည့်ဆည်းခဲ့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ တိုင်းပြည် အများအပြားဟာ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံ ရေးမှာ ဒီဝါဒကို အစချီချက်နဲ့ ဦးတည်ချက်အဖြစ် ထားကြပါတယ်။ အဲ့ဒီအခြေအနေကိုကြည့်ပြီး ပြည်တွင်းပြည်ပ ပညာရှင်တချို့က အမျိုသား ရေးဝါဒဟာ ကြားနေသဘောသဘာဝရှိပြီး အမျိုးသားအသီးသီးအတွက် “ဆက်သွယ်ပေး” တဲ့ တံတားလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ “အဆက်ဖြတ် ပေး”တဲ့ တံတိုင်းလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မြင်ကြတယ်။ မျက်မှောက်ခေတ် အမျိုးသားရေးဝါဒလှုပ်ရှားမှုတွေကို တွန်းဆော်ပေးနေတဲ့ပဋိပက္ခ တွေက ရောထွေးယှက်နွယ်နေကြပြီး လှုပ်ရှားမှုရဲ့အကြောင်းရင်းတွေကလည်း ရှုပ်ထွေးများပြားလှပါတယ်။ အဲ့ဒီအချက်ကို ကျနော်တို့ မြင်ကြ ရမယ်။ အဲ့ဒီလို ပဋိပက္ခလက္ခဏာတွေကလည်း ကွဲပြား၊ အကြောင်းရင်းတွေက မတူတာကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒရဲ့ “အရည်အသွေးလက္ခဏာ”တွေကလည်း မတူကြတော့ဘူး။ ဒီဝါဒ ဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်တို့ရဲ့ ဦးတည်ရာဘက်တွေလည်း မတူကြတော့ဘူး။ သမိုင်းမှာ သူ့ရဲ့အခန်းဝင်မှုတွေဟာလည်း မတူကြတော့ဘူး။ ဒါ့ကြောင့် ဒီဝါဒရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့လက္ခဏာဟာလည်း အပြည့်အဝ ပေါ်လွင်လာ တယ်။ လက်တွေ့အရပ်ရပ်တွေအရ ပြောနိုင်တာကတော့ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ အလွန့်အလွန်ထက်တဲ့ အသွားနှစ်ဘက် ပါတဲ့ ဓားတလက်နဲ့တူပါတယ်။ အမျိုးသားနိုင်ငံတွေကို တည်ဆောက်တဲ့၊ တိုင်းပြည်တပေါင်းတစည်းထဲရှိမှုနဲ့ အမျိုးသားဂုဏ်သိက္ခာတို့ကို ကာကွယ်တဲ့၊ သို့မဟုတ် ခိုင်မာအောင်လုပ်တဲ့ ကိုယ်စောင့်နတ်တပါး ဖြစ်နိုင်သလို၊ အခြားတဘက်မှာလည်း တိုင်းပြည်တည်ငြိမ်မှုနဲ့ တပေါင်း တစည်းထဲရှိမှုတို့ကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့ သို့မဟုတ် ဖျက်ဆီးတဲ့ တံခါးဖျက်တင်းပုတ်ကြီးအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။ နောက်ပြီး ဒီဝါဒဟာ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ ကိုလိုနီဝါဒဆန့်ကျင်ရေး၊ ဗိုလ်ကျလွှမ်းမိုးမှုဆန့်ကျင်ရေးတွေ လုပ်နိုင်သလို၊ ဒေသတွေ မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေတဲ့၊ နိုင်ငံတကာစည်းစနစ်တွေကိုလှိုက်စားတဲ့ လူသတ်လက်နက်တခုအဖြစ်သို့လည်း ပြောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

ထူးခြားချက်(၃)။ အတွင်းသဘော စုံလင်ရှုပ်ထွေးခြင်း။ (၃)
အနီးခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ထွက်ပေါ်လာကာစမှာ အတွင်းသဘောက တစ်ခုတည်းပါ။ အဲ့ဒီ အတွင်းသဘောက ကိုယ့်အမျိုးသားဆိုရင် အသိအမှတ်ပြုလိုတဲ့စိတ် သို့မဟုတ် နီးစပ်ရင်းနှီးလိုစိတ်တွေရှိပြီး ကိုယ့်အမျိုးသားမဟုတ်သူတွေ အပေါ်မှာဆိုရင်တော့ လစ်လျူရှုချင်စိတ် သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်ချင်စိတ်ရှိတဲ့သဘောပါဘဲ။ ခေတ်တွေတိုးတက်လာတာ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ တစတစ ပြောင်းလဲလာတာကြောင့်၊ နောက်ပြီး အမျိုးသားရေးဝါဒအသီးသီးရဲ့ ဦးထိပ်ပန် ပန်းတိုင်တွေကလည်းမတူတာ၊ ရရှိထားတဲ့ အဆင့်နေရာတွေကလည်း မတူတာတွေ ကြောင့် အမျိုးသားရေးဝါဒတွေဟာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့အတွေးအခေါ်၊ ဘာသာရေး၊ နယ်မြေ စတဲ့အချက်အလက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်လေ့ ရှိလာပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ သူ့ရဲ့အတွင်းသဘောဟာလည်း တမျိုးတည်းမဟုတ်တော့ဘဲ စုံလင်များပြားလာပြီး ရှုပ်ထွေးတဲ့ အမျိုးသား ရေးဝါဒတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဥပမာ(နိုင်ငံရေးဘက်ကို အလေးတင်းတဲ့) နိုင်ငံရေးစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ၊ (အလားတူစွာပဲ) စီးပွားရေးစွဲအမျိုး သားရေးဝါဒ၊ ယဉ်ကျေးမှုစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ဘာသာရေးစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ၊ ဒေသစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ စတာတွေဖြစ်လာပါတယ်။

နိုင်ငံရေးစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒဆိုရင် ကိုယ့်တိုင်းပြည်ကိုယ့်လူမျိုးရဲ့ နိုင်ငံရေးအကျိုးစီးပွားကိုထိပ်တန်းတင်ပြီး ကိုယ့်တိုင်းပြည် ကိုယ့်လူမျိုးရဲ့ လွတ်လပ်မှု၊ အချုပ်အချာအာဏာပိုင်မှု၊ တပေါင်းတစည်းထဲဖြစ်မှုတို့ကို လမ်းညွှန်ပန်းတိုင်အဖြစ် ဦးထိပ်ပန်ကာကွယ်တယ်။ စီးပွားရေးစွဲ အမျိုးသားရေးဝါဒကတော့ ကိုယ့်အမျိုးသားတိုင်းပြည်ရဲ့ စီးပွားရေးအကျိုးစီးပွားများကာကွယ်ရေးကို နိုင်ငံခြားနဲ့ဆက်ဆံရာမှာ ဦးစားပေး စဉ်းစားဖြေရှင်းတဲ့ပန်းတိုင်အဖြစ် သဘောထားတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒကဆိုရင် ကိုယ့်အမျိုးသားရဲ့ ထူးခြားချက်ဖြစ်တဲ့ ကိုယ့် သမိုင်းအစဉ်အလာတွေကိုအလေးထားပြီး ကိုယ့်အမျိုးသားရဲ့ စည်းလုံးကြံ့ခိုင်မှု၊ ကိုယ့်အမျိုးသားရဲ့(ပတ်ပတ်လည်မှာ တခြားအမျိုးသားများ ဝန်းရံလာစေတဲ့) ဗဟိုဆွဲဆောင်မှုအင်အား (CENTRIPETAL FORCE) တို့ကို ခိုင်မာကြီးထွားစေတယ်။ အဲ့ဒီကတဆင့် ကိုယ့်ယဉ်ကျေးမှုရဲ့ သီးခြားထူးခြားချက်ကို အခြေခံအဖြစ်ထားကာ ကိုယ့်အမျိုးသားရဲ့ဝိဉာဉ်အင်အားကို ထိန်းသိမ်းတယ် သို့မဟုတ် တိုးချဲ့တယ်။ ဒေသစွဲအမျိုး သားရေးဝါဒကတော့ မျက်မှောက်ခေတ်ကျမှထွက်ပေါ်တဲ့ သမိုင်းအချင်းအရာသစ်တခု ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်နဲ့ဆိုဗီယက် အင်အားလွန် နိုင်ငံကြီးနှစ်ခုတို့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေကြပြီး ကမ္ဘာ့အရေးကိစ္စတွေကို ထိန်းချုပ်နေကြတဲ့ နိုင်ငံတကာအနေအထားကာလတုန်းက အလတ် စားနဲ့ အငယ်စားတိုင်းပြည် အတော်များများဟာ အင်အားချိနဲ့မှု၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးဖို့အားနည်းမှုတို့ကို ခံစားခဲ့ကြရပြီး ဒါရဲ့အကျိုးဆက် အနေနဲ့ ဒေသလက္ခဏာဆောင်တဲ့ တိုင်းပြည်အုပ်စုလေးတွေကိုဖွဲ့လာကြပြီး အုပ်စုစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒကို အလေးတင်းလာကြတယ်။ တညီ တညွတ်တည်းလှုပ်ရှားတဲ့နည်းနာတွေအသုံးပြုပြီး အမျိုးသား ဘုံအကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ကြတယ်။ အဲဒီလို နယ်မြေဒေသစွဲအမျိုးသား ရေးဝါဒရဲ့ စံအကျဆုံးဖော်ပြမှုကို ဥရောပသမဂ္ဂဝင်နိုင်ငံတွေမှာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

အပိုင်း(၂) အမျိုးသားရေးဝါဒရဲ့ အမျိုးအစားပုံစံများနဲ့ ၎င်းတို့အား အကဲဖြတ်ချက်။
အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒမှာ ပုံစံတွေကလည်းများပြား၊ ထူးခြားချက်တွေကလည်း ထွေပြား၊ အရည် အသွေးတွေကလည်း ကွဲပြားကြတာကြောင့် အကွက်အပြောက်၊ အရောင်အသွေး ရှုပ်ထွေးစုံလင်တဲ့ ပုံကားချပ်တခုဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီဝါဒ အပေါ် ဘယ်လိုရှုမြင်သုံးသပ် အကဲဖြတ်ကြမလဲဆိုတဲ့ပြဿနာအပေါ် ကမ္ဘာ့ပညာရှင်အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ ခွဲခြမ်းမှုအမျိုးမျိုး၊ တင်ပြမှုအဖုံဖုံရှိပါတယ်။

အနောက်တိုင်း ရှေ့တန်းရောက်နိုင်ငံများကပညာရှင်တွေ၊ နိုင်ငံရေးမားတွေမှာ တချို့က ဒီလိုမြင်ကြတယ်။ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒကို အနောက်တိုင်းပုံစံနဲ့ အနောက်တိုင်းမဟုတ်တဲ့ပုံစံ(သို့မဟုတ် အနောက်တိုင်းကိုဆန့်ကျင်တဲ့ပုံစံ)ရယ် လို့ ခွဲခြားကြတယ်။ ဒါမှမဟုတ် ဒီမိုကရေစီကျတဲ့ပုံစံ(သို့မဟုတ် ဒီမိုကရေစီကိုဆန့်ကျင်တဲ့ပုံစံ) အဖြစ် ခွဲခြားကြတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အပြု သဘော(တည်ဆောက်မှုသဘော)ဆောင်တာနဲ့ အဖျက်သဘောဆောင်တာအဖြစ် ခွဲခြားကြတယ်။ တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေနဲ့ တရုတ်ပြည်က တချို့ပညာရှင်တွေကတော့ ဖိနှိပ်ရေးပုံစံနဲ့ ဖိနှိပ်မှုဆန့်ကျင်ရေးပုံစံအဖြစ် ခွဲခြားတာ၊ သို့မဟုတ် ချဲ့ထွင်ရေးပုံစံနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ရေး ပုံစံအဖြစ်ခွဲခြားတာလုပ်ကြပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ စုစည်းခြင်း (FUSION) ပုံစံနဲ့ ကွဲထွက်ခြင်း (FISION)ပုံစံရယ်လို့ခွဲတာက ပိုပြီး သင့်လျော်မယ်ထင်ပါတယ်။

အနောက်တိုင်းပုံစံနဲ့ အနောက်တိုင်းမဟုတ်တဲ့ပုံစံ(သို့မဟုတ် အနောက်တိုင်းဆန့်ကျင်တဲ့ပုံစံ)ဆိုတဲ့ မြင်ပုံမြင်နည်းတွေဟာ ကာလ တော်တော် ကြာကြာကတည်းက ဖြစ်ပေါ်တိုးပွားလာတာပါ။ ဒီပုံစံနှစ်ခုဟာ အမြင်ချင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းကွဲပြားပြီး ခွဲခြားတဲ့မျဉ်းဟာလည်း ပြတ်သား တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ဒီလို ခွဲခြားနည်းကိုထောက်ခံတဲ့လူ နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိနိုင်ပါတယ်။ တမျိုးက စာကြည့်ခန်းထဲကပညာရှင်များဖြစ်ပြီး သူတို့ဟာ ပဌမမှာတော့ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒကို ပညာရှင်ဆန်ဆန် လေ့လာသုတေသနပြုကြတာပါ။ ဒါပေမဲ့ တယူသန်ကျမှု တွေကြောင့်၊ ဒါမှမဟုတ်ရင်လည်း အနောက်တိုင်းအမျိုးသားရေးအမြင်၊ တန်ဖိုးထားချက်အမြင်တွေကိုပဲ ပိုင်းခြားရေးစံတွေအဖြစ် သဘော ထားကြတာတွေကြောင့်၊ သူတို့မှာ လက်တွေ့နဲ့မကိုက်ညီတဲ့၊ တဘက်သတ်ကျတဲ့ကောက်ချက်တွေ ထွက်ပေါ်လာပြီး မျက်မှောက်ခေတ်
(၄)
အမျိုးသားရေးဝါဒကို အနောက်တိုင်းပုံစံနဲ့ အနောက်တိုင်းမဟုတ်တဲ့ပုံစံရယ်လို့ ရိုးရိုးစင်းစင်းလေးပဲ ခွဲခြားလိုက်တယ်။ တကယ့်လက်တွေ့မှာ ဒါဟာ အနောက်တိုင်းအမျိုးသားများနဲ့ အနောက်တိုင်းကမဟုတ်တဲ့အမျိုးသားများကြားက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စည်းခြားထားမှုတွေကို သင်ပုန်းချေ ဖျောက်ဖျက်ပစ်ရေးအတွက် အကျိုးမရှိပါဘူး။ ဒုတိယလူမျိုးကတော့ မျက်မှန်စိမ်းတပ်ထားတဲ့ သို့မဟုတ် စစ်အေး အတွေးအခေါ်ရှိနေသေးတဲ့ နံမည်ကြီးနိုင်ငံရေးသမားများ၊ ပညာရှင်များဖြစ်ကြပါတယ်။ သူတို့ဟာ အနောက်တိုင်းကိုဆန့်ကျင်ကြတဲ့၊ သူတို့ရဲ့စိတ်မှန်းရန်သူ (IMAGINARY ENEMY) များကို နည်းမျိုးစုံနဲ့ ရှာဖွေဖော်ထုတ်ချင်ကြတယ်။ နောက်ပြီး အနောက်တိုင်း အင်အားကြီးနိုင်ငံတချို့ တခြားအမျိုးသားများအပေါ် စော်ကားမော်ကား အနိုင့်ထက်ပြုတာ ဗိုလ်ကျနေတာကိုလည်း သူတို့တတွေက အသိရှိစွာ သို့မဟုတ် အသိမဲ့စွာ ရှေ့နေလိုက်ပေးတတ်ကြ တယ်။ ချုပ်ပြောရရင် အမျိုးသားရေးဝါဒတွေကို အနောက်တိုင်းပုံစံနဲ့ အနောက်တိုင်းမဟုတ်တဲ့ပုံစံ(သို့မဟုတ် အနောက်တိုင်းဆန့်ကျင်တဲ့ ပုံစံ)အဖြစ် ခွဲခြားကြည့်မြင်နည်းဟာ အနှစ်သာရအရဆိုရရင် ယဉ်ကျေးမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုအဝန်းအဝိုင်းမတူကြတဲ့ တိုင်းပြည်နဲ့လူမျိုးတွေကို ရန်သူ တွေအဖြစ် သဘောထားတဲ့အမြင်ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကို အန်တုဘက်တွေအဖြစ်သဘောထားပြီး ထိန်းချုပ်တာ၊ ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့တာတွေ ကြိုးစားလုပ်ကြတယ်။ ဒါဟာ သဘောတရားရေးအရလည်း မှားယွင်းတယ်။ ဒါကို နိုင်ငံတကာနိုင်ငံရေးမှာ သုံးလာရင်တော့ အန္တရာယ်တောင် ရှိပါတယ်။

အမျိုးသားရေးဝါဒီတွေကို ဒီမိုကရေစီကျတာနဲ့ မကျတာ၊ သို့မဟုတ် လွတ်လပ်မှုလိုလားတာနဲ့ မလိုလားတာရယ်လို့ ခွဲခြားတဲ့အမြင်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ထက်ထက်သန်သန် ဆွေးနွေးကြဖို့လိုပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်မှုစတာတွေလို အယူအဆမျိုးတွေဟာ နဂိုမူလအရဆိုရင် ပြင်သစ်ဓနရှင်လူတန်းစားတော်လှန်စဉ်အခါက တင်ပြခဲ့တာတွေဖြစ်လို့ ဒါတွေဟာ သမိုင်းအရ တိုးတက်တဲ့သဘောရှိတယ် ဆိုတာ သံသယရှိစရာမလိုပေမယ့် ခေတ်တွေတိုးတက်၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ ပြောင်းလဲလာတာနဲ့အမျှ ဒီမိုကရေစီဆိုတာတို့၊ လွတ်လပ်မှု ဆိုတာတို့ရဲ့ အနှစ်အဓိပ္ပာယ်နဲ့ တိုးချဲ့အဓိပ္ပာယ်တို့ဟာလည်း ကြွယ်ဝ၊ ဖွံ့ဖြိုး၊ ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မတူတဲ့ခေတ်အသီးသီး၊ တိုင်းပြည်အသီးသီး သို့မဟုတ် လူမျိုးအသီးသီး လူတန်းစားအသီးသီးတို့မှာလည်း ဒီမိုကရေစီ၊ လွတ်လပ်မှုဆိုတာတို့အပေါ် ကိုယ့်နားလည်မှုနဲ့ ကိုယ် ရှိနေကြတာပါ။ ဥပမာ “အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား”ဆိုတဲ့အချက်အပေါ် နားလည်မှု မတူကြတာမျိုးလိုပေါ့။ ဒါ့ကြောင့် ခုနေအခါမှာ ဒီမို ကရေစီ၊ လွတ်လပ်မှုဆိုတဲ့စကားတွေကို ယေဘုယျကျကျ၊ အနှစ်မဲ့မဲ့၊ ဝေဝေဝါးဝါးအသုံးပြုပြီး သို့မဟုတ် အခြေအနေနဲ့ကိုက်ညီမှုမရှိတဲ့ နည်းကို အသုံးပြုပြီး မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုလို့ မဖြစ်ပါဘူး။ အဲ့ဒီလိုလုပ်ရင် လူတွေအနေနဲ့ နားလည်ရခက်၊ ဆုပ်ရကိုင်ရခက်ပြီး တပြေးညီစံလည်း ရှိလာနိုင်တော့မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲ့ဒီလို ဖွင့်ဆိုမယ်ဆိုရင် အနောက်တိုင်းရဲ့အတွေးအခေါ်တွေ၊ တန်ဖိုး ထားချက်တွေအရ အမျိုးသားရေးဝါဒအပေါ် သံသယပွားနေကြတာကို တားဆီးရှောင်လွှဲဖို့ ခဲယဉ်းပါလိမ့်မယ်။ ဖိနပ်နဲ့တော်အောင် ဖနောင့်ကို လှီးရမလိုခံစားမှုမျိုးလည်း အလွယ်တကူ ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးရေးဝါဒရဲ့ပုံစံတွေက များမြောင်ရှုပ်ထွေးလှတာကြောင့် ဒါတွေအားလုံးကို ပုံစံအသေတခုထဲကို သွတ်သွင်းပစ်နိုင်ဖို့ဆိုတာ ခဲယဉ်းပါတယ်။ တဆင့်တိုးပြောရရင် အနောက်တိုင်းစံနဲ့ကိုက်တဲ့ အမျိုးသား ရေးဝါဒတွေကိုတော့ ဒီမိုကရေစီကျတဲ့၊ လွတ်လပ်မှုရှိတဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒတွေဆိုပြီး သိမ်းသွင်းတာမျိုး၊ အနောက်တိုင်းစံနဲ့ မကိုက်တာတွေကို တော့ ဒီမိုကရေစီမကျတဲ့၊ လွတ်လပ်မှုမရှိတဲ့(ဒါမှမဟုတ် ဒီမိုကရေစီကိုဆန့်ကျင်တဲ့၊ လွတ်လပ်မှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့) အမျိုးသားရေးဝါဒတွေပဲဆိုပြီး ဝိုင်းပယ်တာ ကျဉ်တာမျိုးတွေဟာ တကယ်တော့ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒအတွေးအခေါ် ဖော်ပြချက်တွေဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသားရေးဝါဒတွေကို အပြုသဘောဆောင်တာနဲ့ အဖျက်သဘောဆောင်တာရယ်လို့ နှစ်မျိုးခွဲခြားတာမှာ ကြောင်းကျိုးဆီလျော်မှု တစုံ တရာရှိပေမယ့် ဒါဟာ ပြဿနာကို ရိုးစင်းလွန်းသွားစေတာမို့ အဆုပ်ကိုင်ရခက်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသား ရေးဝါဒဆိုတာ သဏ္ဍန်များစုံလင်ရှုပ်ထွေးလှပြီး သူ့ရဲ့ အရည်အသွေး လက္ခဏာတွေဟာလည်း တမျိုးကတမျိုးကို အပြန်အလှန်ပြောင်းတတ် လို့ပါဘဲ။ “အပြုသဘောဆောင်တဲ့” အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်တယ်ဆိုရင်တောင်မှပဲ သူ့မှာ သင့်တော်တဲ့ “အကန့်အသတ်ဘောင်”တခု ရှိရမှာပါ။ အကန့်အသတ်မဲ့တိုးချဲဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ အဲ့ဒီ သင့်တော်တဲ့ “အကန့်အသတ်ဘောင်” ကို ကျော်သွားခဲ့ရင် သူနဲ့ဆန့်ကျင်ဘက်ကိုပြောင်းသွား ပြီး အဖျက်သဘောဆောင်တဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ “အပြုသဘော” နဲ့ “အဖျက် သဘော” ကြားထဲမှာရှိတယ်ဆိုတာလည်း ပြောဖို့လိုပါသေးတယ်။ ဆိုလိုတာက အဲ့ဒီဝါဒထဲမှာ တစုံတရာ “အပြုသဘော”ပါဝင်သလို တစုံ တရာ “အဖျက်သဘော”လည်း ပါဝင်နေတာချည်းပါဘဲ။ ဒါမဟုတ်ရင်ဟိုဟာပဲ ဆိုတဲ့သဘော ရိုးစင်းတဲ့နည်းနဲ့ ဖွင့်ဆိုလို့မရပါဘူး။

ဖိနှိပ်ရေးပုံစံနဲ့ ဖိနှိပ်မှုဆန့်ကျင်ရေးပုံစံအဖြစ် အမျိုးသားရေးဝါဒတွေကိုခွဲခြားတဲ့နည်းကတော့ ၂ဝ ရာစုမတိုင်မီကာလနဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးမှ (၆ဝ) ခုနှစ်အထိ ကာလများမှာ ခေတ်စားခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာရှ၊ အာဖရိက အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ဒီရေမြင့်ခဲ့ခြင်း၊ အဖိနှိပ်ခံအမျိုးသားအများအပြား လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံများထူထောင်ကြခြင်း၊ ကိုလိုနီစနစ်ပြိုလဲခဲ့ခြင်း စတဲ့အခြေအနေတွေရှိလာတာနဲ့အမျှ အဲ့ဒီခွဲခြားနည်းဟာ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အခြေခံအားဖြင့် မကိုက်ညီတော့ပါဘူး။ ပဌမအကြောင်းက ရှေ့တန်းရောက် အရင်းရှင်နိုင်ငံဟောင်း များအနေနဲ့ အရင်တုန်းကလို ဗြောင်ကျတဲ့ဖိနှိပ်ရေးပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒကိုအသုံးပြုပြီး တက်သစ်စ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကိုအုပ်ချုပ်ဖို့ သို့မဟုတ်
(၅)
ရင်ဆိုင်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး။ ဒုတိယအကြောင်းရင်းက တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသစ်တွေမှာ အတွင်းပိုင်းအတိုက်အခံဖြစ်မှုများ(အာဖရိက တောင်အာရှနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတို့မှာလို နိုင်ငံတွေကျတော့ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် လူ့အနွယ်(အသားအရောင်)ဆိုင်ရာ အတိုက်အခံ ဖြစ်မှုများ)ရှိနေကြပေမယ့် အဓိအားဖြင့်တော့ ဒေသအကျိုးစီးပွားကိုကာကွယ်တာ သို့မဟုတ် မိမိတို့ အသားအရောင်၊ ဘာသာရေးကိုးကွယ် ယုံကြည်မှုတို့ကို ကာကွယ်တာတွေက အစချီကြပါတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး အချုပ်အချာပိုင်တဲ့နိုင်ငံထူထောင်ရေးကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းတောင်း ဆိုတဲ့ အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေက အနှံ့အပြားအခြင်းအရာ လုံးဝ မဟုတ်ပါဘူး။

တိုးချဲ့ရေးပုံစံနဲ့ မိမိကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်ရေးပုံစံ အမျိုးသားရေးဝါဒရယ်လို့ ခွဲခြားတာနဲ့ပတ်သက်လို့ပြောရရင်လည်း အထက်က ခွဲနည်းတွေ လိုပါဘဲ။ မျက်မှောက်ခေတ်မှာ အနှံ့အပြားသုံးလို့ မဖြစ်တော့ပါဘူး။ မျက်မှောက်ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကမ္ဘာတခုလုံးဆိုင်ရာ ဗိုလ်ကျရေးအကျိုးစီးပွား၊ သို့မဟုတ် ဒေသဆိုင်ရာ ဗိုလ်ကျရေးအကျိုးစီးပွားအတွက်လုပ်နေတဲ့ တိုးချဲ့ရေးပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ရှိနေသေးပြီး၊ တဖက်မှာလည်း ဆုံးရှံူးသွားတဲ့နယ်မြေတွေကို ပြန်ရဖို့ကြိုးစားနေတဲ့။ သို့မဟုတ် အမျိုးသားတပေါင်းတစည်းထဲရှိရေးအတွက်လုပ်နေတဲ့၊ သို့မဟုတ် နိုင်ငံတော် အချုပ်အချာပိုင်မှုကိုကာကွယ်တဲ့ မိမိကိုယ်ကိုကာကွယ်ရေးပုံစံအမျိုးရေးဝါဒဟာလည်း ရှိနေသေးတာအမှန်ပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီလိုခွဲခြားနည်းဟာ အကြောင်းအချက်စုံလင်လာ၊ ရှုပ်ထွေးလာတဲ့ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒအခိုင်အမာဖြစ်ထွန်းမှုကို ပေါင်းချုပ်ရည်ညွှန်းနိုင်စွမ်း အတော့်ကိုမရှိတော့ပါဘူး။

အထက်ပါအခြေအနေတွေအရ မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒတွေကို စုစည်းခြင်းပုံစံနဲ့ ခွဲထွက်ခြင်းပုံစံရယ်လို့ခွဲခြားတာက ပိုသင့်တော် မယ်ထင်ပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီလိုခွဲခြားနည်းက မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်ထွန်းမှုရဲ့ အခိုင်အမာအခြေအနေကို ပကတိဘာဝကျကျ ရောင်ပြန်ဟပ်နိုင်ပြီး၊ ချီးကျူး ပြစ်တင်တဲ့သဘောလည်း နည်းနည်းမှမပါပဲ အရည်အသွေးလက္ခဏာအမျိုးမျိုးရှိတဲ့ အမျိုး သားရေးဝါအားလုံးအတွက်လည်း သုံးလို့ရပါတယ်။ အခုခေတ် နိုင်ငံတကာလူ့အဖွဲ့အစည်းကို တခုလုံးအနေအထားအရ လေ့လာကြည့်မယ် ဆိုရင် မျက်မှောက်ခေတ်အမျိုးသားရေးဝါဒတွေဟာ စုစည်းခြင်းပုံစံနဲ့ ခွဲထွက်ခြင်းပုံစံဆိုတဲ့ ပုံစံနှစ်မျိုးနဲ့ တပြိုင်နက်တည်းမှာ ယှဉ်တွဲဖြစ်ထွန်း နေကြောင်း တွေ့ရမှာပါ။ ဒီပုံစံ နှစ်မျိုးဟာ ထိပ်တိုက်လည်းဖြစ်နေ၊ ယှဉ်တွဲလည်းရှိနေပြီး စုစည်းမှုထဲမှာလည်း ကွဲထွက်မှုရှိ၊ ကွဲထွက်မှုထဲမှာ လည်း စုစည်းမှုရှိနေတယ်။ အပြန်အလှန် ယှက်နွယ်ယှက်သန်းဖြစ်ထွန်းနေပြီး ရှုပ်ထွေးပွေလီတဲ့ အခြင်းအရာတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။

စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒကို ဥရောပသမဂ္ဂဝင်နိုင်ငံများမှာ စံအကျဆုံး၊ အပေါ်လွင်ဆုံးတွေ့ရပါတယ်။ ကာလ လတ်၊ ကာလရှည် အမြင်နဲ့ကြည့်ရင် ဥရောပသမဂ္ဂအမှူးပြုတဲ့အမျိုးသားစုစည်းမှုဟာ ဥရောပတတိုက်လုံးမှာ ဖြစ်ထွန်းနေပါတယ်။ (အတ္တလန်တိတ်သမုဒ္ဒရာမှ (ရုရှားနိုင်ငံအတွင်း အာရှနဲ့ဥရောပကို ပိုင်းခြားထားတဲ့) ယူရယ်လ်တောင်တန်းအထိကျယ်ပြန့်တဲ့ “ဥရောပတိုင်းပြည်စုကြီး” ထူထောင်ရေး ကြံစည်ချက်ကတော့ အတော်ရှည်ကြာဦးမယ့်ကိစ္စတော့ ဖြစ်တာပေါ့။ နောက်တခုက အဲ့ဒီလို ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံများအတွင်းမှာ အမျိုးသား စုစည်းမှုရေစီးကြောင်းတွေ အားကောင်းကောင်းနဲ့ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့တချိန်တည်းမှာပဲ၊ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ စပိန်၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ စတဲ့နိုင်ငံတွေ အတွင်းမှာတော့ ဒေသစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒ အကြောင်းအချက်တွေကြောင့် အတိုင်းအတာမတူတဲ့ ကွဲထွက်မှုအခြင်းအရာတွေ ထွက်ပေါ်နေ ပါတယ်။ ဒီအချက်ကို အခိုင်အမာဖော်ပြနေတာကတော့ ဒေသခွဲထွက်(ခွဲခြား)ရေးဝါဒဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ ပြင်သစ်မှာ ကော်စီကားနဲ့ ဘရစ်တန် နီ၊ အင်္ဂလန်မှာ မြောက်အိုင်ယာလန်နဲ့ စကော့တလန်၊ စပိန်မှာ ဘက်စ်လ် (BASQUE)နဲ့ ကာတာလောနီးယား၊ ဘယ်လ်ဂျီယံမှာ ဖလင်းဒါးနဲ့ ဝဲလွန်း၊ အီတလီမှာ တောင်ပိုင်း၊ မြောက်ပိုင်း၊ အလယ်ပိုင်း သုံးခုမှဒေသသားများအတွင်းမှာ ခွဲထွက်ရေး သို့မဟုတ် ခွဲခြားရေးတိမ်းညွှတ်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒေသခွဲထွက်ရေးဝါဒအပေါ်တိုက်ပွဲဆင်ကာ တိုင်းပြည်တပေါင်းတစည်းထဲရှိမှုကိုကာကွယ်ရေးဆိုတာ အနောက် ဥရောပတိုင်းပြည်အချို့ရဲ့ ခက်ခဲတဲ့တာဝန်တရပ်ဖြစ်နေပါသေးတယ်။

ကမ္ဘာ့ တခြားနေရာတွေမှာလည်း အဲ့ဒီလို စုစည်းမှုဘက်ကိုဦးတည်နေတဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပါသေးတယ်။ တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ် ကိုကျော်လွန်ပြီး စီးပွားရေးအရပူးပေါင်းမှုကိုအဓိကထား၊ နိုင်ငံရေးအရပူးပေါင်းမှုကို အရန်ထားတဲ့ပုံစံတွေကို အဓိကတွေ့ရပါတယ်။ ဥပမာ အာဆီယံအဖွဲ့လိုမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီလိုအမျိုးသားရေးဝါဒကတော့ ဖွံ့ဖြိုးမှုရေချိန်အရ၊ ရင့်မှည့်မှုအဆင့်အတန်းအရ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံတွေ ထက် အနည်းငယ်နိမ့်ပါတယ်။ အာဆီယံလိုဟာမျိုးကို ပူးပေါင်းရေးအမျိုးသားရေးဝါဒ သို့မဟုတ် အာရှရဲ့စုစည်းခြင်းပုံစံ အမျိုးသားရေးဝါဒ ဘက်သို့ ဦးတည်နေတဲ့အရာအဖြစ်ပြောရင်လည်း ရပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအဆင့်နေရာ အတော်အတန်မြင့်မားတဲ့ ရှေ့တန်းရောက်နိုင်ငံများ ပါဝင်တဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂရဲ့ စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ဒေသအတွင်းမှာ အားပျော့သွားတဲ့ သို့မဟုတ် “သေးကြုံ့သွားတဲ့” အမျိုးသား ရေးဝါဒဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြမယ်ဆိုရင်လည်း အာဆီယံနဲ့ တခြား ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံအဖွဲ့အစည်းများရဲ့ စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒကတော့ အားကောင်းလာတဲ့ သို့မဟုတ် “ကြီးထွားလာတဲ့”အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြရမှာပါပဲ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အာဆီယံမှာလို စုစည်း ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒ ပေါ်ထွက်အားကောင်းလာခြင်းဟာ အဲ့ဒီလိုနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးစနစ်ထဲမှာ အားနည်းတဲ့
(၆)
အနေအထားမှာရောက်နေရတာကို ခံစစ်သဘောနဲ့တုံ့ပြန်ခြင်းတမျိုးဖြစ်လို့၊ နောက်ပြီး သူတို့တတွေရဲ့ အမျိုးသားရေး ဘုံအကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ် ဖို့အတွက်လုပ်တဲ့ စုပေါင်းကြိုးစားမှုတရပ်ဖြစ်လို့ နောက်တဘက်ကကြည့်ရင် ဒါဟာ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ အင်အားသုံး နိုင်ငံရေးနဲ့ ဗိုလ်ကျရေးဝါဒကိုဆန့်ကျင်တဲ့ အံတုမှုတမျိုးဖြစ်လို့ပါဘဲ။ ဒါတွေကြောင့် အဲ့ဒီအမျိုးသားရေးဝါဒရဲ့ အလားအလာဟာ အားကောင်း လာမှာပါ။ အားနည်းသွားမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒကိုတော့ ရုရှားနိုင်ငံ လွတ်လပ်သောဓနသဟာယနိုင်ငံများအဖွဲ့ (CIS) အရှေ့ဥရောပ၊ အလယ်ဥရောပဒေသ စတဲ့နေရာတွေမှာ အထင်ရှားဆုံးတွေ့ရပါတယ်။

ရုရှားပြည်ထောင်စုထဲမှာ လူမျိုးပေါင်းတရာကျော်ရှိပါတယ်။ လူမျိုးစုဦးရေဟာ တနိုင်လုံးဦးရေရဲ့ ၁၇%၅ သာရှိပေမယ့် သူတို့နေထိုင်ရာဒေသ အကျယ်အဝန်းကတော့ တပြည်လုံးရဲ့ တဝက်ကျော်ကျော်တောင်ရှိပါတယ်။ မကြာသေးမီနှစ်များက ပြည်ထောင်စုဗဟိုအစိုးရဟာ တိုင်းပြည် တပေါင်းတစည်းထဲရှိရေးနဲ့ ဒေသများအပေါ်ထိန်းချုပ်ရေးကို အားဖြည့်ဖို့အတွက် စီမံချက်ကြီးတချို့ကို ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနောက်မှာ အမျိုး သားခွဲထွက်ရေးဝါဒနဲ့ ဒေသခွဲထွက်ရေးဝါဒရဲ့အရှိန်အဟုန်တွေကို ဇက်သတ်နိုင်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ခွဲထွက်ရေးပုံစံအမျိုးသားရေးအင်အားတွေ ကတော့ တည်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဥပမာ နှစ်အတော်ကြာတည်ရှိလာခဲ့တဲ့ ချီချင်ညာပြဿနာကို အကုန်အစင်ဖြေရှင်းလို့ မပြီးသေးပါဘူး။ ဗဟိုနဲ့ နယ်များအကြားပဋိပက္ခ၊ ရုရှားလူမျိုးနဲ့ လူမျိုးအသီးသီးတို့အကြားရှိ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးပဋိပက္ခတို့ဟာ မြုပ်ချီတခါ ပေါ်ချီတလှည့်နဲ့ ရပ်စဲမသွားနိုင်သေးပါဘူး။ အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုနဲ့ ခွဲထွက်ရေးပြဿနာတို့ဟာလည်း ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ပါသေးတယ်။

လွတ်လပ်သော ဓနသဟာယနိုင်ငံများအခြေအနေကလည်း ထိုနည်း၎င်းပါပဲ။ ဥပမာ ဂျော်ဂျီယာဟာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အလွန့် အလွန်ရှုပ်ထွေးတဲ့ အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုများ ရပ်စဲသွားတယ်လို့မရှိဘဲ တိုးလို့သာနေပါတယ်။ မိုလ်ဒိုးဗားနိုင်ငံတွင်းက အမျိုးသား ရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေကလည်း အတော်ပြင်းထန်ပါတယ်။ အာမေးနီးယားနဲ့ အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံတို့အကြားမှာ နာဂိုနိုကရာဘတ်ဒေသကို ရရှိရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်မီးတွေ မပြတ်လောင်နေပါတယ်။ ကက်စပီယံဝန်းကျင်ဒေသ ရေနံသယံဇာတာများ ခွဲဝေရယူရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး တော့လည်း သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေဟာ အငြင်းပွားနေကြတုန်းပါဘဲ။

အရှေ့ဥရောပနဲ့ အလယ်ဥရောပဒေသမှာဆိုရင် အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေဟာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအသီးသီးကို အကျပ်ရိုက်စေတဲ့ အပူစက် ပြဿနာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဘောစနီးယားငြိမ်းချမ်းရေးဟာလည်း အားအင် ယဲ့ယဲ့နဲ့ပဲရှိသေးပြီး သူ့ရဲ အမျိုးသားသင့်မြတ်ရေးတာဝန် ဟာလည်း ခက်ခဲပင်ပမ်းတဲ့ ရေရှည်တာဝန်ကြီး ဖြစ်နေပါတယ်။ ဘော်လ်ကန်ဒေသတခုလုံးဟာ အမျိုးသားရေးပြဿနာတွေ၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးနေတယ်။ ဒီဒေသမှာ အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံသော အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုတွေဟာ ကမ္ဘာ့မြေအောက်မီး၊ မြေအောက် ကျောက်ရည်တွေလို လှုပ်ရှားနေကြပြီး အချိန်မရွေး ပေါက်ကွဲထိုးထွက်လာကာ နေရာအနှံ့စီးဆင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

တချိန်တည်းမှာ အထက်ပါတိုင်းပြည်များရဲ့အတွင်းပိုင်းနဲ့ သူတို့ အချင်းချင်းကြားမှာလည်းပဲ ကွဲထွက်ခြင်း အခြင်းအရာတွေရှိနေရုံမက မမြင် သာတဲ့ စုစည်းခြင်း တိမ်းညွှတ်မှုကလေးတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဥပမာ ရုရှား ဘဲလိုရုစ်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်တာ ကာလ အတွင်းမှာ ပေါင်းစည်းရေးသဘောတူညီချက်ကို ချုပ်ဆို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံအမှူးပြုတဲ့ လွတ်လပ်သော ဓနသဟာယ နိုင်ငံများအဖွဲ့ဟာ အဖွဲ့ဝင်အချင်းချင်းကြား ပူးပေါင်းရေး သို့မဟုတ် ပူးတွဲရေးကိုအားဖြည့်ဖို့အတွက် ပေါ်လစီအမျိုးမျိုးချမှတ်ထားကြပါတယ်။ ဥရောပအလယ်ပိုင်းဒေသက ပိုလန်၊ ချက်၊ ဟန်ဂေရီ စတဲ့နိုင်ငံများဟာလည်း ဥရောပသမဂ္ဂဝင်ခွင့်ရဖို့ လုံးပမ်းပြင်ဆင်တဲ့အနေနဲ့ သူတို့အချင်း ချင်းကြားမှာ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုနဲ့ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်မှုတို့ကို အားဖြည့်ခဲ့ကြတယ်။

ကမ္ဘာ့အခြားနေရာများမှာ အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှာလည်းပဲ သမိုင်းအရရှုပ်ထွေး၊ လက်ရှိပဋိပက္ခတွေလည်းများပြား၊ အခွင့်အာဏာနဲ့ အကျိုးစီးပွားခွဲဝေမှုအရလည်း မမျှတတွေကြောင့် သို့မဟုတ် လူမျိုး၊ လူ့နွယ်၊ မျိုးတူအုပ်စု၊ ဘာသာရေး၊ ဒေသ စတဲ့ကွဲပြားမှုအသီးသီးတို့ကြား ပဋိပက္ခများနဲ့ တိုင်းပြည်အသီးသီးတို့အကြားပဋိပက္ခများ ရှိတာတွေကြောင့် အမျိုးသားကွဲထွက်ရေးတိမ်းညွှတ်မှုတွေရှိနေတဲ့ အမျိုးသားရေး ဝါဒများ ပေါ်ထွက်လာနေပါတယ်။ ဒီဝါဒတွေရဲ့ ဖြစ်ထွန်းမှုအတိုင်းအတာဟာ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲစေလောက်တဲ့အထိ မရောက်သေးပေမယ့် ဒါတွေ ကို အတိုက်အခံဖြစ်မှုဘက်ဦးတည်နေတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒများ သို့မဟုတ် အာရှရဲ့ ကွဲထွက်ရေးပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒများလို့ ခေါ်ဝေါ်နိုင်ပါ တယ်။

(၇)
အမျိုးသားစုစည်းမှုနဲ့ အမျိုးသားကွဲထွက်မှုဆိုတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒနှစ်မျိုးအပေါ် ဘယ်လို အကဲဖြတ်သင့်ပါသလဲ။
ယေဘုယျအနေနဲ့ပြောရရင် အမျိုးသားစုစည်းမှုဟာ တက်ကြွတဲ့အဓိပ္ပာယ်ဆောင်ပါတယ်။ သမိုင်းရေးအရ တိုးတက်တဲ့ဖော်ပြချက်တမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒါဟာ အမျိုးသားနိုင်ငံများရဲ့အကျိုးစီးပွား သို့မဟုတ် သက်ဆိုင်ရာလူမျိုးများရဲ့အကျိုးစီးပွားနဲ့ကိုက်ညီပြီး လူသားများရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းဖွံ့ဖြိုးရေး ရေရှည်ဦးတည်ချက်နဲ့လည်း ကိုက်ညီလို့ပါဘဲ။ နောက်ပြီး ဒါဟာ အမျိုးသားပေါင်းစည်းရောပြွမ်း သွားရေးဆိုတဲ့ နောက်ဆုံးပန်းတိုင်ကိုသွားနေတဲ့ အားကောင်းတဲ့ခြေလှမ်းတရပ် ဖြစ်လို့ပါဘဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာမှာ တောင်းဆိုချက်တွေရှိပါ တယ်။ အဲ့ဒါကတော့ အဲ့ဒီ စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်းနာနဲ့လုပ်ဆောင်ဖို့၊ တခြားအမျိုးသားတွေရဲ့အကျိုးစီးပွားကို မထိခိုက်စေဖို့၊ အများလက်ခံထားတဲ့ နိုင်ငံတကာဥပဒေစံတွေနဲ့ ကိုက်ညီစေဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသားကွဲထွက်မှုတွေအပေါ်ရော ဘယ်လိုကြည့်မြင်မလဲ။ အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ပညာရှင်များ အတော်ငြင်းခုန်ကြပါတယ်။ အချက်အချာ ပြဿနာကတော့ လူမျိုးပေါင်းစုံမှီတင်းနေထိုင်တဲ့နိုင်ငံတခုဟာ(လူမျိုးစုတွေရဲ့)တိုင်းပြည်သေးသေးလေးတွေအဖြစ်သို့ ကွဲထွက်သွားတာဟာ သမိုင်းအမြင်အရ တိုးတက်မှုလား နောက်ပြန်ဆွဲမှုလားဆိုတဲ့ပြဿနာပါ။

ဒါဟာ အတော့်ကို ရှုပ်လည်းရှုပ်ထွေး စူးလည်းစူးရှတဲ့ပြဿနာတရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို ယေဘုယျလောက်နဲ့ပဲ ချုပ်ပြောလိုက်တာမျိုး လုံးဝ လုပ်လို့မဖြစ်ပါဘူး။ အခိုင်အမာပြဿနာတွေကို အခိုင်အမာခွဲခြားတဲ့သဘော ရှိရပါမယ်။ သာမန်အခြေအနေမှာ နိုင်ငံတခုအတွင်း အမျိုးသား တွေ ကွဲထွက်သွားတာမှာဖြစ်ဖြစ်၊ စုစည်းသွားတာမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အကြောင်းအချက်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဥပမာ ဘုံစိတ်ကူးစံ(ဘုံဦးတည် ချက်) ရှိကြသလား၊ လူမျိုးတမျိုးချင်း အကျိုးစီးပွားတွေရဲ့အပေါ်မှာ ဦးထိပ်ပန်ရမယ့် ဘုံအကျိုးစီးပွားရှိသလား၊ တောင့်တင်းတဲ့စီးပွားရေးဆက် ဆံမှု ရှိသလား၊ အမျိုသားဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ အမျိုးသားဆင်ခြင်တုံအသိရှိမှုအခြေအနေတွေ ရှိသလား၊ သမိုင်းအရ၊ လက်တွေ့အခြေအနေအရ လူမျိုး ချင်း ဆက်ဆံမှုတွေမှာ တန်းတူမှု၊ သင့်မြတ်မှုရှိသလား၊ အဓိကဦးဆောင်နေတဲ့လူမျိုးက မှန်ကန်တဲ့အမျိုးသားရေးပေါ်လစီကို ကျင့်သုံးနေ လား၊ ပြည့်စုံတဲ့ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်ရေးယန္တရားရှိသလား၊ ပြင်ပအင်အားစုတွေက ဝင်နှောက်တာရှိသလား စတဲ့အခြေအနေတွေဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ အဲ့ဒီအခြေအနေတွေရှိတယ်ဆိုရင် အမျိုးသားရေးစုစည်းမှုဘက်က အဓိကနေရာရပါလိမ့်မယ်။ ဒါတွေမရှိရင်တော့ အမျိုးသားကွဲ ထွက်မှုက အပေါ်စီးနေရာ ရနိုင်ပါတယ်။ အခိုင်အမာထောက်ပြရရင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနဲ့အရှေ့ဥရောပမှာ တုန်လှုပ်ခြောက်ခြားဖွယ် အမျိုးသားရေးပြိုကွဲမှုကြီးဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ အခြေခံအကြောင်းရင်းဟာ အထက်ကပြောခဲ့တဲ့အခြေအနေတွေ မဲ့လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောရရင် ပြည်တွင်းပြည်ပ အခြေအနေမျိုးမျိုး ယှက်နွယ်နေတာကြောင့် အဲ့ဒီဒေသကြီးမှာ အမျိုးသားရေးပြိုကွဲမှုဖြစ်ခဲ့တာ မကောင်းတဲ့ဂယက် က အတော်ကြီးပါတယ်။ ဥပမာ ဆိုရှယ်လစ်အင်အားများ အကြီးအကျယ် နောက်ဆုတ်လိုက်ရတယ်။ အဲ့ဒီဒေသတွေမှာ မငြိမ်သက်မှုတွေ၊ အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေအပြင် သွေးထွက်သံယိုစစ်တွေတောင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒီပြိုကွဲမှုတွေမှာ တစုံတရာ ကျိုးကြောင်းဆီလျော် မှုတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဥပမာ အဲ့ဒီလိုပြိုကွဲမှုဖြစ်လာခဲ့လို့ တချို့အမျိုးသားနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အပြင်အပရဲ့ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှုတွေကို ဖယ်ရှား ပစ်နိုင်ခဲ့တယ်။ လုံးဝလွတ်လပ်မှုနဲ့ အချုပ်အချာပိုင်မှုကို ရရှိခဲ့တယ်။ မိမိတိုင်းပြည်နဲ့လျော်ညီတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးလမ်းပေါ်လျှောက်ဖို့ အခွင့်အလမ်း တွေ ရရှိလာခဲ့တယ်။ အဲ့ဒီလိုပြိုကွဲမှုတွေဖြစ်လာခဲ့လို့လည်း ဖွံ့ဖြိုးမှုအဆင့်မြင့်ပြီး အင်အားလည်းရှိတဲ့အမျိုးသားများအနေနဲ့ တ့ခြားအမျိုးသား တွေရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုကိုဖယ်ရှားပြီး မိမိတို့နိုင်ငံကို အမှီခိုကင်းစွာထူထောင်လာနိုင်ကြပြီး ခြေလှမ်းမှန်မှန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်နိုင်လာကြ တယ်။ ဒီလိုကွဲထွက်မှုတွေမှာ သော့ချက်ကျတာက ကျိုးကြောင်းဆီလျော်တဲ့ “အကန့်အသတ်ဘောင်” တခု ထားရှိဆုပ်ကိုင်ထားဖို့ဘဲ။ ဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ အမျိုူးသားကွဲထွက်ရေးရဲ့ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှုလက္ခဏာတချို့ဟာ ပြောင်းပြန်သဘောဖြစ်သွားတတ်ပြီး အဆိုးက အကောင်းအပေါ် လွှမ်းမိုးသွားတတ်တယ်။ ဒါမျိုးမဖြစ်သင့်ပါဘူး။

အပိုင်း ၃။ ၂၁ ရာစုအတွင်း အမျိုးသားရေးဝါဒ ဖွံ့ဖြိုးမှုအလားအလာ။
၂၁ ရာစုဟာ ရောက်လာပါတော့မယ်။ လာမယ့်ရာစုမှာ အမျိုသားရေးဝါဒဟာ ဘယ်လိုဖြစ်ထွန်းလာနိုင်ပါသလဲ။ ဒီပြဿနာဟာ နိုင်ငံတကာ လူမှုလောကအတွင်းမှာ အပြန့်အနှံ့စဉ်းစားနေကြတဲ့ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။

တခုလုံးခြုံပြောရရင် ရာစုနှစ်အပြောင်းမှာ နိုင်ငံတကာလူမှုလောကအတွင်းမှာ အမျိုးသားကွဲထွက်မှုနဲ့ အမျိုးသားစုစည်းမှုတို့ကို အသီးသီး တွန်းအားပေးတဲ့အင်အားကြီးတွေ တည်ရှိနေပါတယ်။ အမျိုးသားရေးဝါဒ ပေါက်ဖွားကြီးပြင်းတဲ့ရေခံမြေခံတွေ အကျယ်အပြန့်ရှိနေပါသေး တယ်။

တဘက်ကကြည့်ရင် မျက်မှောက်ခေတ်မှာ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဟာ အဟုန်မြင့်မားစွာ ဖွံ့ဖြိုးနေတာနဲ့အမျှ ကုန်ပစ္စည်းဆိုင်ရာ၊ ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဆိုင်ရာ၊ နည်းပညာဆိုင်ရာ၊ အရင်းအနှီးဆိုင်ရာဖလှယ်မှုနဲ့ စီးဆင်းမှုတွေဟာလည်း ကျယ်ပြန့်လာနေပြီး နိုင်ငံဘောင်ကျော် ကော်ပိုရေး
(၈)
ရှင်းကြီးများ၊ ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အဖွဲ့အစည်းများဟာလည်း ကမ္ဘာကြီးကို တနေ့တခြား သိပ်သည်းစွာနဲ့ ဆက်စပ် ချည်နှောင်ပေးနေတယ်။ ကမ္ဘာကြီးဟာ “သေးငယ်” သွားတယ်။ နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဟာ အရှိန်အဟုန်မြန်ဆန်စွာ တပေါင်းတစည်းထဲ ဖြစ်လာနေတယ်။ တချိန်တည်းမှာ ခေတ်မီရှေ့တန်းရောက်တဲ့ ဆက်သွယ်ဖြန့်ချိရေးကိရိယာများရှိနေမှု၊ လူအများ မပြတ်ကူးသန်းသွားလာ နေမှု၊ အတွေးအခေါ် ယဉ်ကျေးမှုများ ဖလှယ်နေမှုတို့ကြောင့် သတင်းအချက်အလက်များ ဆက်သွယ်ရေးဖြန့်ချိမှုဟာ မြန်ဆန်လာ၊ ကျယ်ပြန့် လာတယ်။ သတင်းအချက်အလက် လွှမ်းလာခြင်း၊ “ပွင့်လင်းမြင်သာလာခြင်း”တို့ကြောင့် လူသားဘဝ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်လာခြင်း ဆိုတဲ့ တိမ်းညွှတ်မှုဟာလည်း တနေ့တခြား ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးလာတယ်။ အမျိုးသားအသီးသီးရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုစနစ်တွေဟာ ခါတိုင်းထက် အကြိမ်ရေ စိပ်စိပ်နဲ့ အချင်းချင်းထိတွေ့တာ၊ ရင်ဆိုင်တိုးမိတိုက်မိတာ၊ ဖလှယ်တာ၊ တခုကတခုကို လက်ခံသွတ်သွင်းတာတွေရှိလာပြီး၊ အမျိုးသားယဉ် ကျေးမှုတွေဟာလည်း တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာဆောင်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအဖြစ်သို့ တလှမ်းချင်းလှမ်းနေတယ်။ အဲ့ဒီလိုနဲ့ စီးပွားရေးနဲ့ယဉ်ကျေးမှု တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာ ဆောင်လာနေမှုတို့ကြောင့် နဂိုတုန်းက တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ်ရဲ့ အကန့်အသတ်ကို ခံထားရတဲ့လူတွေရဲ့ အတွေးအခေါ် ခံယူချက်တွေမှာလည်း အပြောင်းအလဲကြီးတွေ ဖြစ်ရှိလာတယ်။ လူတွေဟာ မိမိအမျိုးသား(လူမျိုး) ခံယူချက်တွေကို ထိန်းသိမ်းတာနဲ့ တချိန် ထဲမှာ ဒေသဆိုင်ရာခံယူချက်အတွေးအခေါ်နဲ့ တကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခံယူချက်အတွေးအခေါ်တွေလည်း ရှိလာတယ်။ အဲ့ဒီလို တိုင်းပြည် နယ် နိမိတ်ဘောင်ကျော်သွားတဲ့ ဒေသဆိုင်ရာခံယူချက်နဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာခံယူချက်တွေကြောင့်ပဲ အမျိုးသားရေးစုစည်းမှုနဲ့ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်မှု ဆိုင်ရာအင်အားတွေ တိုးပွားလာပြီး စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒဟာလည်း အလျှင်အမြန် ဖြစ်ပေါ်တိုးပွားလာတာဖြစ်ပါတယ်။

တခြားတဘက်ကကြည့်ရင် နိုင်ငံတကာ လူမှုလောကအတွင်း အမျိုးသားတွေအကြား တိုင်းပြည်တွေအကြား ဖွံ့ဖြိုးမှုကွာခြားချက်များ၊ အခွင့် အရေး အကျိုးစီးပွားခွဲဝေမှု မညီမျှချက်များ၊ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေခဲ့တဲ့ အမျိုးသားရေး စိတ်နေစိတ်ထားဆိုင်ရာ ကာဆီးထားချက် များဟာ အနှံ့အပြားရှိနေသေးတယ်။ နောက်ပြီး အင်အားသုံးနိုင်ငံရေး၊ ဗိုလ်ကျလွှမ်းမိုးရေးတွေ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးရှိနေသေးတယ်။ အမျိုးသားတခုနဲ့ တခုနဲ့ကြား သို့မဟုတ် တိုင်းပြည်တခုနဲ့တခုကြားမှာ ကြီးသူက ငယ်သူကို၊ အားကောင်းသူက အားနည်းသူကို၊ ချမ်းသာသူက ဆင်းရဲသူကို ဗိုလ်ကျ အနိုင်ကျင့်တာတွေဟာလည်း နေရာတကာမှာ တွေ့နေရတုန်းဘဲ။ တချိန်ထဲမှာ တချို့နိုင်ငံတွေအတွင်းမှာ လူမျိုး၊ လူ့နွယ်၊ ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ ပြင်းထန်တဲ့ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ဒေသတွေအကြား အကျိုးစီးပွားချင်း ထိပ်တိုက်ဖြစ်နေမှုတွေကိုလည်း မှန်မှန်ကန်ကန် မဖြေရှင်းရသေးပါ ဘူး။ အဲ့ဒီလို အချက်အလက်တွေကြောင့် ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒအဟောင်း၊ အသစ်တို့မှာတည်မြဲစရာ နေရာလပ်တွေနဲ့ လူထု အခြေခံတွေ အတော်ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒီကတဆင့် တိုင်းပြည်တခုနဲ့တခုအကြားမှာ သို့မဟုတ် တိုင်းပြည်တွေ အတွင်း မှာ အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေ ပေါက်ဖွားလာနိုင်ပါတယ်။

အဲ့ဒီလို တခုလုံးခြုံငုံအကဲဖြတ်ချက်အရ ၂၁ ရာစုရဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒဖွံ့ဖြိုးမှုအလားအလာကို ခန့်မှန်းတွက်ဆကြည့်နိုင်ပါတယ်။

နယ်မြေဒေသကို အခြေခံယူနစ်အဖြစ်ထားတဲ့ စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒ(တနည်းအားဖြင့်ပြောရရင် နယ်ဒေသတခုအတွင်းထဲမှာပါတဲ့ တိုင်းပြည်အသီးသီးကြားမှာ အမျိုးသားရေး အကာအရံအတားအဆီးများအား တဖြည်းဖြည်းချင်း လျှော့ချဖယ်ရှားပြီး အမျိုးသားများကိုတော့ အမျိုးသားရေးစည်းခြားမှုတမျိုးမျိုးနဲ့ဆက်ဆံတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒ)ဟာ ကြီးထွားလာနိုင်ပြီး နေရာတကာမှာ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖွံ့ဖြိုးလာနိုင်ပါ တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားတွေထဲမှာ စီးပွားရေးအရဖွံဖြိုးရေးဟာ အခြေခံအကျဆုံးဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးအရ ဖွံ့ဖြိုး ခြင်းကို ဦးထိပ်ပန်ဆင် လုပ်ဆောင်ကြတဲ့ပုံစံတွေထဲမှာ ပုံစံတခုကတော့ နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းမှုအဖွဲ့အစည်းအချင်းချင်းကြား ယှဉ်ပြိုင်မှုပုံစံဖြစ်တယ် ဆိုတာ၊ နောက်ပြီး ဒီပုံစံဟာ အားသာချက်တွေကိုသုံးပြီး အပြန်အလှန် အထောက်အကူပြုနိုင်တယ်၊ အကျိုးအမြတ် ကြီးကြီးမားမားရနိုင်တယ် ဆိုတာ၊ တနေ့တခြား သည်းသန်လာတဲ့နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးပြိုင်ဆိုင်မှုအတွင်းမှာ ဒီပုံစံဟာ မိမိရဲ့တည်မြဲမှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုရအောင်လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်ဆိုတာတို့ကို တိုင်းပြည်တိုင်း လူမျိုးတိုင်းက အသေအချာ သဘောပေါက်နေကြလို့ပါဘဲ။ ဒါ့ကြောင့်ပဲ စုစည်းခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒရဲ့ အခြေခံအနှစ်သာရဟာ စီးပွားရေးစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်ပါတယ်။ တနည်းပြောရရင် နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းမှုအဖွဲ့အစည်းပုံစံနဲ့ဖော်ပြတဲ့ စီးပွားရေးစွဲ အမျိုးသားရေးဝါဒဟာ ၂၁ ရာစုအတွင်းမှာ အဓိကအဆင့်နေရာမှာရှိတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ခွဲထွက်ခြင်း၊ အတိုက်အခံဖြစ်ခြင်းတို့နဲ့ဖော်ပြတဲ့ ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒဟာလည်း လာမယ့်ရာစုနှစ်အတွင်းမှာ တည်မြဲဖို့၊ ဖွံ့ဖြိုးဖို့ နေရာလပ်တွေ တစုံတရာရှိနေသေးပေမယ့် တခုလုံးအရကြည့်ရင် တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအရကြည့်ရင် သူ့ရဲ့အားအင်တွေကတော့ ကုန် ခမ်းသွားပါပြီ။ ဒါဟာ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုရင် ၂ဝ ရာစုနှစ်အတွင်းမှာ အတိုင်းအတာကြီးမားတဲ့ အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ အကြိမ်တချို့ ပေါက်ကွဲခဲ့ပြီး အမျိုးသားအတွေးအခေါ် ဖွံ့ဖြိုးရင့်ကျက်တဲ့၊ အင်အားလည်းတောင့်တဲ့ အမျိုးသားတော်တော်များများဟာလည်း ရှေ့ဆင့်နောက် ဆင့်ဆိုသလို အမျိုးသားရေးအရ လွတ်လပ်တဲ့အချုပ်အချာပိုင် နိုင်ငံပေါင်းရာကျော်မျှကို ထူထောင်ခဲ့ကြလို့ပါဘဲ။ အခု အခါမှာတော့ လွတ်လပ် တဲ့တိုင်းပြည်ထူထောင်ဖို့ရာ အချက်အလက်လည်းရှိ၊ အလားအလာလည်း အထင်အရှားရှိတဲ့အမျိုးသားဆိုလို့ အတာ့်ကိုနည်းသွားပါပြီ။
(၉)
ချုပ်ပြောရရင် ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒရဲ့ ဒီရေမြင့်ကာလဟာ ကုန်ဆုံးသွားခဲ့ပါပြီ။ လှိုင်းဂယက်တွေတော့ ကျန်နေသေးတာပေါ့။ ဥပမာတခုပြောရရင် အနောက်တိုင်းက ရှေ့တန်းရောက်နိုင်ငံများမှာ အမျိုးသားရေးပြဿနာ သို့မဟုတ် အသားအရောင်ပြဿနာ၊ ဒေသဆိုင် ရာ ပြဿနာတွေရှိနေသေးပေမယ့် ဒါတွေဟာ အတိုင်းအဆကြီးမားတဲ့ အကြမ်းဖက်အတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေ ပေါက်ဖွားလာဖို့ဆိုတာကတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေ အတော်နည်းပါတယ်။ ဒါတွေကို ငြိမ်းချမ်းတဲ့နည်း၊ ညှိနှိုင်းတဲ့နည်း၊ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတဲ့နည်း၊ လူထုဆန္ဒနဲ့ဆုံးဖြတ်တဲ့နည်းတွေနဲ့ အစီအစဉ်ရှိရှိ ဖြေရှင်းလို့ရပါတယ်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်အတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံမှာ ကွီးဘက်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းခဲ့ပုံဟာ သာဓကတခုပါ။ နောက်ဥပမာ တခုက ရုရှားနိုင်ငံ၊ လွတ်လပ်သောဓနသဟာယအဖွဲ့ဝင်များ၊ အလယ်ဥရောပ၊ အရှေ့ဥရောပဒေသများမှာ အကြမ်းဖက်ပုံစံသို့ပြောင်းသွားဖို့ အလားအလာတွေရှိတဲ့အမျိုးသားရေးဝါဒနဲ့ အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေဟာ ဆိုးဝါးစွာတည်ရှိနေဦးမှာဖြစ်ပေမယ့် စစ်အေးခေတ်ရဲ့ အကျိုးဆက်များ တဖြည်းဖြည်း ကွယ်ပျောက်လာတာ၊ အပူစက်ဒေသများ နေရာအနှံ့အပြားမှာ အပူရှိန်ကျသွားတာ၊ ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်ရေး ယန္တရားတွေလည်း မှန်မှန်ကြီးဖွံ့ဖြိုးလာတာတွေကြောင့် အဲ့ဒီဒေသတွေမှာ ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံအမျိုးသားရေးဝါဒ ဒီရေမြင့် ထပ်ပြီးမပေါ်နိုင်တော့ ပါဘူး။ တဘက်ကလည်း နိုင်ငံသစ်တချို့ ပေါ်ထွက်လာနိုင်ဖွယ် အလားအလာတွေကိုလည်း မဖျောက်ဖျက်နိုင်သေးပါဘူး။ နောက်ထပ် ဥပမာ တခု တင်ပြရရင် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု အတော်နှေးကွေးနောက်ကျတဲ့ တတိယကမ္ဘာက ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် အာဖရိကနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ နိုင်ငံများအနေနဲ့ လူမျိုး၊ လူ့နွယ်ဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ပဋိပက္ခတွေ တက်လိုက်ကျလိုက် ဖြစ်ပေါ်နိုင်သေးပြီး လူမျိုး၊ လူ့နွယ်ပေါင်းစုံ ရောနှောနေထိုင်ကြတဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံအနည်းငယ်မှာလည်း ကွဲထွက်မှုအလားအလာတွေကို မဖျောက်ဖျက်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ တိုင်းပြည်အများစုအတွင်းမှာ အမျိုးသားရေးအတိုက်အခံဖြစ်မှုတွေဟာ ဒေသလက္ခဏာ သို့မဟုတ် တစိတ်တပိုင်းလက္ခဏာဆောင် တာ များပါတယ်။ ယေဘုယျအားဖြင့် မီးခိုးကြွက်လျှောက် ပျံ့တဲ့သဘောမရှိပါဘူး။ နောက်ပြီး အဲ့ဒီ လူမျိုး၊ လူ့နွယ်ဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှုတွေရဲ့ အဓိကဦးတည်ချက်တွေကလည်း သိတ်ပြီး ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမရှိလှပါဘူး။ တခါတလေမှာ အမျိုးသားရေးအခက်အခဲတွေကိုဖြေရှင်းဖို့ ရည် ရွယ်ကြတယ်။ တခါတလေမှာတော့ အမျိုးသားရေးမကျေနပ်ချက်တွေကို ရင်ဖွင့်ဖို့လောက်သာဖြစ်ပါတယ်။

လွတ်လပ်တဲ့အမျိုးသားနိုင်ငံထူထောင်ရေးကို စိတ်ရောကိုယ်ပါရည်ရွယ်တဲ့လှုပ်ရှားမှုဆိုလို့ များများစားစား မတွေ့ရပါဘူး။ ဒါ့ကြောင့် လာမယ့်ရာစုနှစ်အစပိုင်းမှာ ကွဲထွက်ခြင်းပုံစံတိမ်းညွှတ်မှုတွေရှိသေးတဲ့ တိုင်းပြည်အများအပြားအတွင်းမှာ အမျိုးသားရေးဝါဒတိုက်ပွဲများရဲ့ မြားဦးဟာ အလှည့်အပြောင်းတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ အများစုဟာ ယဉ်ကျေးမှုစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒနဲ့ စီးပွားရေးစွဲအမျိုးသားရေးဝါဒပုံစံတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက အခုလက်ရှိ နိုင်ငံနယ်နိမိတ်တွေအတွင်းမှာဘဲ မိမိတို့အမျိုးသား(လူမျိုး)ရဲ့ယဉ်ကျေးမှု ဝိသေသတွေ တည်မြဲ ဖွံ့ဖြိုးဖို့တိုက်ပွဲဝင်တာ၊ မိမိတို့အမျိုးသား(လူမျိုး)ရဲ့ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးရေချိန်ကိုမြှင့်တင်ဖို့၊ မိမိလူမျိုးနဲ့ အဓိကလူမျိုးကြီးတို့အကြား ကွာခြားမှုကို နည်းပါးစေဖို့ စီးပွားရေးအကျိုးစီးပွား ပိုမိုများပြားစွာရရှိရေးကြိုးပမ်းတာတွေ လုပ်ဆောင်လာကြဖွယ်ရှိပါတယ်။

ဒီနေရာမှာ အခုရှိနေတဲ့ လူမျိုးစုံ(ရောနှောနေထိုင်တဲ့)တိုင်းပြည်တွေရဲ့ ၂၁ ရာစုသမိုင်းကံကြမ္မာကို အလေးထားပြောဆိုလိုပါတယ်။ စာရင်းများအရ ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တိုင်းပြည် ၁၉ဝ လောက်ထဲမှာ လူမျိုးတမျိုးတည်းသတ်သတ်ဖြစ်တဲ့တိုင်းပြည်က ၂ဝ မပြည့်ပါဘူး။ ဒီလို တိုင်းပြည်မျိုးအများစုကလည်း ဥရောပတိုက်မှာရှိပါတယ်။ လက်တင်အမေရိကတိုက်မှာဆိုရင် အာဂျင်တီးနား၊ ဥရုဂွေး၊ ချီလီနဲ့ ဒိုမီနီကန်နိုင်ငံ တွေဖြစ်ပါတယ်။ အာရှမှာဆိုရင်တော့ တောင်ကိုးရီးယား၊ မြောက်ကိုးရီးယားနဲ့ ဂျပန်တို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတောင်မှ အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ (လူမျိုး တမျိုးတည်းသာရှိတဲ့)ဥရောပနိုင်ငံတချို့ဆိုတာက အများစုအတွင်းမှာ လူနည်းစု ဂျူးလူမျိုး၊ လူနည်းစု ဂျစ်ပစီလူမျိုး စတာတွေ ရောနှောနေ ထိုင်ကြတယ်။ အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံတွေမှာ သွားရောက်နေထိုင်ကြသူ လူဦးရေဟာလည်း နည်းလှတာမဟုတ်ပါဘူး။ လက်တင်အမေရိကတိုက် နိုင်ငံ ၄ ခုဆိုတာမှာလည်း လူမျိုးနွယ်အရောအနှောမရှိ “သန့်”နေသလားဆိုတာ ပြောရခက်ပါတယ်။ အာရှတိုက် ဂျပန်နိုင်ငံ ဟိုကိုင်းဒိုးကျွန်း မှာလည်း ဟာယီလူမျိုးတွေ ရှိနေတုန်းပါ။ ဒါ့ကြောင့် တကယ်တမ်း လူမျိုးတမျိုးတည်းသတ်သတ် နေထိုင်တဲ့နိုင်ငံဆိုတာမျိုးဟာ အတော်ကို နည်းပါတယ်။ လူမျိုးစုအမျိုးအမည်အရေအတွက် နည်းတာများတာ၊ လူမျိုးစုလူဦးရေရဲ့ အချိုးအဆ နည်းတာများတာပဲကွာပါတယ်။ ၂၁ ရာစု အတွင်းမှာ လူမျိုးစုံတိုင်းပြည်အများစု(အထူးသဖြင့် လူမျိုးစုံတိုင်းပြည်ကြီးများ)အနေနဲ့ “အသေးစားပုံစံ” တိုင်းပြည်ကလေးများအဖြစ် ကွဲသွားဖို့အလားအလာ ရှိပါသလား။ အနည်းတကာအနည်းစုကိစ္စများမှအပ သိပ်မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဘာ့ကြောင့်လဲဆိုတော့ အခုရှိနေတဲ့ လူမျိုးစုံ တိုင်းပြည်အများစုဟာ ရာစုနှစ်အချို့မျှသောသမိုင်းအတွင်း ဖြစ်ပေါ်တည်ရှိလာခဲ့ပြီး သမိုင်းရဲ့ မိုးသက်မုန်တိုင်းဒဏ် အတော်များများကို အစမ်း သပ်ခံခဲ့ကာ မိမိတို့မှာ အသက်ဝိဉာဉ်အားရှိကြောင်းကို သက်သေပြခဲ့ပြီးဖြစ်လို့ပါဘဲ။ လက်ရှိလူမျိုးစုံတိုင်းပြည်တွေအတွင်းမှာ လူမျိုးစုတွေရဲ့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားတွေကို ကျိုးကြောင်းဆီလျော်တဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ အစီအစဉ်ရှိရှိဖြေရှင်းသွားလို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အမျိုးသားအတွေး အခေါ်တွေ ရင့်ကျက်လာ၊ အမျိုးသားဆင်ခြင်တုံတရားတွေ ဖွံ့ဖြိုးလာမှု၊ လူမှုရေးပူးတွဲလုပ်ဆောင်မှုယန္တရားများ ပြည့်စုံလာမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးရေး မညီ ညာချက်များ တဖြည်းဖြည်း ပပျောက်လာမှု၊ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုနဲ့ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်မှုတို့ကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် စီးပွားရေးအရ တစုတပေါင်းတည်းဖြစ်လာမှု၊ လူသားဘဝ တကမ္ဘာလုံးလက္ခဏာ ဆောင်လာမှုတို့ကြောင့်၊ လူမျိုးစုံတိုင်းပြည်များအတွင်းမှာ အမျိုးသားရေးကွဲထွက်မှုတွေဟာ အမျိုးသားရေးစုစည်းမှုဘက်သို့ တချိန်ချိန်မှာ ဦးတည်ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့
(၁ဝ)
လူမျိုးစုံတိုင်းပြည်များအနေနဲ့ အမျိုးသားရေးအရ ကျေအေးသင့်မြတ်ပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိမှသာ လူမျိုးအသီးသီးဟာ အတူတကွ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်၊ အတူတကွ ဖူလုံကြွယ်ဝတဲ့လမ်းကို လျှောက်နိုင်ကြမှာဖြစ်လို့ပါဘဲ။

ချုပ်ပြောရရင်တော့ အမျိုးသားတွေအကြား ကွာဟမှု၊ ရင်ဆိုင်တိုးမိတိုက်မိမှု၊ အတိုက်အခံဖြစ်မှု၊ အသစ်တဖန်ဖွဲ့စည်းမှု၊ စုစည်းမှု၊ ရောပြွမ်း သွားမှုဆိုတာဟာ ကမ္ဘာ့အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်ပေါ်တိုးပွားမှုရဲ့ အနုပဋိလောမနဲ့ ယေဘုယျလမ်းကြောင်းဖြစ်ပါတယ်။ ၂ဝ ရာစုနှစ်ရဲ့ အမျိုးသား ရေးဝါဒဖြစ်ထွန်းမှု သမိုင်းလမ်းကြောင်းက အဲ့ဒီတရားကို သက်သေပြခဲ့သလိုပဲ၊ ၂၁ ရာစု အမျိုးသားရေးဝါဒဖြစ်ထွန်းမှုတွေကလည်း ဒီတရား ကို ပိုမိုကြွယ်ဝစွာ သက်သေပြပါလိမ့်မယ်။ ၂၁ ရာစုကို မျှော်ကြည့်လိုက်ရင် အမျိုးသားအသီးသီးရဲ့ အတူတကွကြိုးပမ်းမှုနဲ့ မပြတ်စုပေါင်းလုပ် ဆောင်မှုတွေကြောင့် အမျိုးသားတန်းတူမှုကိုအခြေခံတဲ့၊ ဒေသပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုကို အခြေခံအဆောက်အအုံအဖြစ်ထားတဲ့၊ ဗဟိုချက်မ ရယ်လို့မထားတဲ့၊ ဝန်ရိုးစွန်းစုံစနစ်ဖြစ်တဲ့ နိုင်ငံတကာစနစ်တရပ် ပေါ်ထွက်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်ပိုင်းမှာ ရှည်ကြာတဲ့သမိုင်းဖြစ်စဉ်ကြီး ကို ထပ်ပြီးဖြတ်သန်းလိုက်ရင် ကမ္ဘာ့အဝန်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ အမျိုးသားရေးစုစည်းမှု၊ ရောပြွမ်းမှုဦးတည်ချက်ဆီကို တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ရောက် သွားနိုင်ပြီး၊ နောက်ဆုံးတနေ့မှာ လူသားတရပ်လုံးရဲ့ ဘုံ လူ့အဖွဲ့စည်းကြီး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
ချိန်ရင်ချင်
“မျက်မှောက်ကမ္ဘာနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ”
(၁၉၉၈- ၂၁ ရာစုစာစဉ် အမှတ် ၁ မှ) တရုတ်ဘသာဂျာနယ်မှဆောင်းပါးကို ပြန်ဆိုပါသည်။

read more

(ဖြုတ်ချလို့ရရိုးလားနဲ့ မပြုတ်ခံနိုင်ရိုးလား)

(ဖြုတ်ချလို့ရရိုးလားနဲ့ မပြုတ်ခံနိုင်ရိုးလား)
House of Representatives ခေါ်တဲ့အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်မှာ သမ္မတထရမ့်ကို အာဏာအလွဲသုံးစားမှု၊ လွှတ်တော်လုပ်ငန်းတွေကို ဟန့်တားနှောင့်ယှက်မှု စတဲ့ ၂ ချက်နဲ့ အယုံအကြည်မရှိအဆိုတင်ပြီး မဲခွဲဆုံးဖြတ်တာ အဆိုဘက်က အနိုင်ရသွားပါပြီ။ သဘောက အောက်လွှတ်တော်က သမ္မတကိုအယုံအကြည်မရှိအဆိုကို ထောက်ခံအတည်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဒါလောက်နဲ့တော့ သမ္မတကိုဖြုတ်မရပါ။ အောက်လွှတ်တော်ရဲ့ အနိုင်ရရှိမှုကို အတည်ပြုပေးဖို့ Senate ခေါ်တဲ့အထက်လွှတ်တော်ကို ထပ်တင်ရဦးမှာပါ။ အတည်ပြုထောက်ခံမှုရဖို့ အထက်လွှတ်တော်မှာ ဆွေးနွေးရပါမယ်။ ဆွေးနွေးပြီး မဲခွဲဆုံးဖြတ်ရမယ်။ ဆီနိတ်တာ ၁ဝဝ အနက် ၃ ပုံ ၂ ပုံသော ဆီနိတ်တာတွေက ထောက်ခံမှသာ အဲ့ဒီ အယုံအကြည်မရှိအဆိုဟာ လွှတ်တော် ၂ ရပ်လုံးမှာ အနိုင်ရပြီး သမ္မတပြုတ်မှာပါ။ ခု ဆီနိတ်ခေါ်တဲ့အထက်လွှတ်တော်မှာ ရီပါတ်ဘလီကင်န်က ၅၃ နေရာရထားပြီး ဒီမိုကရက်က ၄၅ ဦးနဲ့ တသီးပုဂ္ဂလ ၂ ဦး နေရာရထားတာပါ။

ဒီအတိုင်းမဲလည်းခွဲလို့ ဒီမိုကရက်တွေအကုန်လုံးက အဆိုကိုထောက်ဦးလို့ဆိုရင်တောင် ဘယ်လိုမှ နိုင်နိုင်ခြေမရှိပါ။ ထောက်ခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံရတဲ့အထိ ထရမ့်ပါတီရီဝင် ပတ်ဘလီကင်န်တွေကို ကိုယ့်ဘက်ပါအောင် ဖဲ့ထုတ်စည်းရုံးလို့ မရနိုင်မှန်းလည်း ဒီမိုကရက်တွေသိပြီးသားပါ။

ဒါ့အပြင် ဆီနိတ် Majority Leader ခေါ်တဲ့ အထက်လွှတ်တော်သဘာပတိ မစ်ချ်မက်ကောနယ်လ်ကလည်း သူ့ဆီရောက်လာရင် အပြတ်ဖြတ်ချမယ်ဆိုပြီး အတိအလင်းစိန်ခေါ်ထားတာပါ။ သူ့ထက်ကဲကတော့ အောက်လွှတ်တော်မှာ အဆိုမတင်ခင်ကတည်းက အပြင်းအထန်ဆန့်ကျင်ရင်း ထင်ရှားလာတဲ့ ရီပတ်ဘလီကင်န်အမာခံအထက်လွှတ်တော်အမတ် လင်ဇီးဂရေဟမ်ကလည်း ဒီအဆိုအတည်ပြုဖို့ရောက်လာရင် အမှိုက်ခြင်းထဲထည့်ပစ်မယ်လို့ ကြ့ုးဝါးနေတာပါ။

ဒီတော့ လူထုကြားမှာ သို့လောသို့လောတွေဖြစ်ကြပါတယ်။ အထက်လွှတ်တော်တင်တာနဲ့ ကွဲမှာပဲ။ ဒါဆို အောက်လွှတ်တော်က ဒီမိုကရက်တွေ ဘာဆက်လုပ်ကြမလဲ၊ မတင်လို့ကလည်း မရဘူးဆိုပြီးတွေးစရာဖြစ်ကုန်ကြတာပါ။ ဒါကို ခု ဗမာပြည်အပစ်ရပ်ရေးမှာ ခေတ်စားနေတဲ့စကားလုံးနဲ့ပြောရရင် တစ်ဆို့မှုဖြစ်နေပြီလို့ ပြောရမှာပါ။ ရှေ့မတိုးသာ နောက်မဆုတ်သာအနေအထားကြီးပါ။ ဒီမိုကရက်တွေ ဘာလုပ်မလဲ ဘာလုပ်မလဲနဲ့ တကမ္ဘာလုံးကလည်း နားစွင့်နေကြတာပါ။

ခုတော့ ဒီ တစ်ဆို့မှုကို ဖြည်မထုတ်နိုင်ပေမယ့် ထရမ့်နဲ့ ဆီးနိတ်ကရီပတ်ဘလီကင်န်တွေ အကျပ်ရိုက်စေမယ့် ဂယ်ပေါက်တခုကို ဒီမိုကရက်တွေက ရှာတွေ့သွားတယ်လို့ပြောရမယ့်သဘော ဖြစ်လာပါတယ်။ အောက်လွှတ်တော်မှာက ဒီမိုကရက်အမတ်က အများစုနေရာနိုင်ထားတာဆိုတော့ လွှတ်တော်ဥက္ကဌ Speaker of House က ဒီမိုကရက်ဝါရင့်အမတ်မကြီး နန်စီပလိုဆီဖြစ်ပါတယ်။

သူက အထက်လွှတ်တော်ကို ဒီအဆိုပြုချက်အတည်ပြုပေးဖို့ မတင်ခင်မှာ အထက်လွှတ်တော်အနေနဲ့ သူ့ဆီ ဒီအဆိုပြုချက်ရောက်လာရင် ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မယ်ဆိုတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် Process ကို အရင်ထုတ်ပြန်ကြေညာပါ။ အဲ့သလိုကြေညာမှ အထက်လွှတ်တော်ကို ဒီအဆိုတင်ဖို့စဉ်းစားမယ်ဆိုပြီး ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ လူတိုင်း ပါးစပ်အဟောင်းသားနဲ့ အံ့အားသင့်သွားစေတဲ့ ကစားကွက်လို့ပြောရမယ်ထင်ပါတယ်။ လူတွေ(အများစုကြီး)ထင်မထားတဲ့ ရွှေ့ကွက်လိုဖြစ်သွားပါတယ်။

ဒီတော့ အထက်လွှတ်တော်အနေနဲ့ နန်စီပြောသလို ဘယ်ပုံဘယ်နည်းကိုင်တွယ်လုပ်ဆောင်မှာပါလို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာတာ မကြေညာတာကနောက်မှ။ အဲ့လို ကြေညာမယ်မကြေညာဘူးတွေကို အခြေအတင်ပြောဆို ငြင်းခုန်နေရတာနဲ့တင် ၂ဝ၂ဝ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲက ဖင်နားကပ်သွားမယ်ထင်ပါတယ်။ အယုံအကြည်မရှိကိစ္စ အဖြူအမည်း မသဲကွဲသေးပဲ လိပ်ခဲတည်းလည်းဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကြီးအောက်မှာ ထရမ့်အတွက် လုပ်ရကိုင်ရခက်သွားမှာတွေ အများကြီးဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ အယုံအကြည်မရှိအဆိုအတင်ခံရရုံမက အောက်လွှတ်တော်မှာပါ ရှူံးထားတဲ့သမ္မတတယောက်ဟာ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်ပွဲတွေမှာ ဘာတွေ ဘယ်လိုအကန့်အသတ်ခံရဦးမလဲ၊ သမ္မတပါဝါ ဘယ်အထိ အထိန်းချုပ်ခံရမလဲစတာတွေကလည်း စိတ်ဝင်စားစရာတွေ ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ ၂ဝ၂ဝ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဒီ အကျယ်အကျယ်မငြိမ်းဖွယ်ကိစ္စတွေက ထရမ့်အတွက်တော့ အဆက်မပြတ်အထိုးခံရမယ့် လက်သီးချက်တွေဖြစ်နေပါလိမ့်မယ်။

ဒီနေရာမှာဆက်ပြီးတွေးကြည့်ရတာက ဥပဒေတိုင်းမှာ ခြွင်းချက်ရှိတယ်ဆိုတာရယ်၊ ပြင်လို့မရတဲ့ဥပဒေရယ်လို့မရှိဘူးဆိုတာရယ်၊ ဥပဒေကပေးထားချက်အတွင်းကနေပဲ အဲ့ဥပဒေကို ကွင်းပြီး တိမ်းပြီးလုပ်သွားလို့ရတယ်ဆိုတာရယ် စတာတွေကတွေးစရာတွေပါ။ နိုင်ငံရေးအရတွေးရင် ဒိုးကနဲဒေါက်ကနဲ ပြောချလိုက်လို့ရပေမယ့် ဥပဒေကြောင်းအရစဉ်းစားရင် တခုခုကို ယတိပြတ်ပြောမရတဲ့အနေအထားတွေရှိတယ်ဆိုတာ ဆင်ခြင်တွေးဆစရာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း ဥပဒေလည်းရှိ ရှိတဲ့ဥပဒေကို ဥပဒေပြုသူတွေကိုယ်တိုင်ကလည်းနာခံ ဥပဒေလည်းစိုးမိုးမှုရှိမှဖြစ်တဲ့ အခြေအနေတွေ အောက်မှာပဲဖြစ်မယ်လို့ယူဆပါတယ်။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ။ ကျနော်တို့ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။ လျှော့မတွက် ပိုမတွက်မိဖို့ပါ။ အမေရိကန်မှာ သမ္မတတယောက်ကို လွယ်လွယ်နဲ့ဖြုတ်ချလို့ရရိုးသာဆို စနစ်ကြီးပါ ဇောက်ထိုးမိုးမျှော်ဖြစ်တာကြာပါပြီ။ အလားတူပဲ ငါသမ္မတဆိုပြီး အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်လည်း ဘယ်သူမှ သမ္မတနေရာမမြဲဘူးဆိုတာ သာဓကတွေရှိခဲ့ပြီးပါပြီ။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၁၉၊ ၂ဝ၁၉

read more

(ကလေးပေမယ့် တွေးတတ်တော့)

(ကလေးပေမယ့် တွေးတတ်တော့)
ဖြစ်ပုံက ဒီလိုဗျ။ သက်လတ်ပိုင်းအရွယ် အမျိုးသား ၂ ယောက်က လိင်တူချင်းလက်ထပ်ပြီး တရားဝင် အကြင်လင်မယားအဖြစ်နေတယ်။ သားသမီး ထွန်းကားစရာမရှိတော့ မိဘများရဲ့စွန့်ပစ်ခံ အသက် ၁၁ နှစ်အရွယ် ယောက်ျာလေးတယောက်ကို အပြီးအပိုင် အမွေစားအမွေခံအဖြစ် မွေးစားတယ်။ ချာတိတ်က ၅ တန်းကျောင်းသား။ တနေ့ ကျောင်းမှာ သူတို့အတန်းပိုင်ဆရာမ မလာနိုင်တာနဲ့ အစားထိုးဆရာမက ခနတာဝန်ယူပြီး စာသင်တယ်။ စာသင်နေရင်း ဆရာမက ထွေရာလေးပါးပြောတော့ လိင်တူချင်းထိမ်းမြားလက်ထပ်တာ လိင်တူချင်း ချစ်ခင်စုံမက်ကြတာတွေကို ပစ်ပစ်ခါခါသဘောပြောတယ်။ ဒီတော့ ခုနပြောတဲ့ချာတိတ်က ဆရာမကို ဆရာမပြောသလိုတွေမဟုတ်ပါဘူး၊ အိမ်မှာ ကျနော့် မိဘတွေက ကျနော့်ကိုဆက်ဆံတာ၊ ကျနော့်ကိုချစ်တာ၊ သူတို့အချင်းချင်း တယောက်ကိုတယောက် ကြင်ကြင်နာနာရှိကြတာတွေ တွေ့ရသလို တခါမှလည်းရန်မဖြစ်ဖူးဘူး၊ လူတိုင်းနဲ့လည်း အဆင်ပြေတယ်၊ ဘုရားကျောင်းလည်း မှန်မှန်သွားတယ်၊ အရက် မူးယစ်ဆေးဝါးတွေလည်း ကင်းပါတယ်ဆိုပြီး ပြန်ပြောတယ။ ဒီတော့ ဆရာမ မင်းက သူတို့ကို အဖေအမေ ဘယ်လိုခေါ်လဲ။ ၂ ယောက်လုံးအဖေလား၊ ၂ ယောက်လုံးအမေလား၊ ဘယ်သူအဖေ ဘယ်သူအမေလဲဆိုပြီး ခတ်ချွတ်ချွတ်မေးတယ်။ ဒီတော့ ချာတိတ်ရဲ့သူငယ်ချင်းမလေး(နံမည်က ဆိုဖီတဲ့)က ဆရာမ အဲ့လိုမပြောပါနဲ့၊ သူ့ဟာသူ ဘယ်သူ့ကို ဘာခေါ်ခေါ် ခေါ်ပါစေ၊ နောက်ပြီး သူ့မိဘများက ကျမတို့မအပေါ်ရော ကျောင်းအပေါ်ရော တခြားလူတွေအပေါ်ရော ဘာမှ မှ မတရားလုပ်နေတာတာ ဒုက္ခပေးနေတာ အကျင့်ပျက်နေတာမှမဟုတ်တာ၊ သူတို့ဟာ သူတို့ ဘယ်လိုနေနေပါ ဆရာမအပူမပါပါဘူးဆိုပြီး ထပြောတယ်၊ ဆိုဖီက ခုနချာတိတ်မိသားနဲ့ သိကြတာမဟုတ်ပေမယ့် အတန်းဖော်ချင်းတွေဆိုတော့ သိတန်သလောက်သိတယ်။ ဆိုဖီ့စကားနားထောင်ပြီး ဆရာမက အေးလေ ကျောင်းကို ကျောင်းသားတွေကို တခြားလူတွေကို ဒုက္ခမပေးပေမယ့် အဲ့ဒါဟာ ဘုရားမကြိုက်တဲ့အလုပ် လုပ်တာမို့ အပြစ်ရှိတယ်လို့ ထပ်ပြောတယ်။ ဒီတော့ အီရစ်ကာဆိုတဲ့ နောက်ချာတိတ်မတယောက်က ဘုရားမကြိုက်တဲ့အလုပ်လို့ပြောတာ ဘယ်ဘုရားလဲဆရာမဆိုပြီးမေးတော့ ထာရဘုရားပေါ့၊ ဂျီးဇပ်စ်ခရိုက်စ်ပေါ့ဆိုပြီးဖြေတယ်၊ ဒီတော့ အီရစ်ကာက ဂျီးဇပ်စ် အဲ့သလိုပြောခဲ့တာ မရှိဘူးဆရာမ၊ မရှိတဲ့အပြင် ဂျီးဇပ်စ်နဲ့ ပီတာ(ပေတရု)က ဘာလိုလိုညာလိုလိုတွေဆိုပြီးတော့တောင် ပြောတာကြားဖူးတယ်ဆိုပြီး ထပြောတယ်။ တခန်းလုံးပွဲကျပြီး ပွက်နေတော့ ကျောင်းအုပ်ချုပ်ရေးမှူးက အပြင်ကနေ အသာနားထောင်နေတယ်။ အဲ့အချိန်မှာ ဆရာမက ရှက်ရမ်းရမ်းပြီး ခုနချာတိတ်ကို မင်းကသူတို့ကိုမိဘ Parent လို့ပြောတယ်နော်၊ တကယ်က မိဘဆိုတာ အမိနဲ့အဖကိုပြောတာ၊ မင်းမှာရှိတာက အမိနဲ့အဖမှမဟုတ်တာဆိုပြီး ကလေးနဲ့ ထပ် ဖက်ဖြစ်တယ်။ ဒီတော့ ချာတိတ်ကစိတ်ဆိုးပြီး သူတို့ဟာသူတို့ ဘာဖြစ်ဖြစ် ဘယ်လိုနေနေ သူတို့ဟာ ကျနော့်မိဘတွေ သူတို့ဟာ လူကောင်းတွေ သူတို့ဟာ ဘုရားကိုယုံတဲ့လူတွေ သူတို့ဟာ လူတွေကို ချစ်တတ်တဲ့လူတွေ လူဆိုးတွေမဟုတ်ဘူး လူဆိုးတွေမဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ငိုယိုပြီး အော်ဟစ်ပြောတော့ တခန်းလုံးက ဆရာမကို အခန်းထဲကထွက်သွား အခန်းထဲကထွက်သွားလို့ ဝိုင်းအော်ကြတယ်။ ဒီတော့ ကျောင်းအုပ်ချုပ်ရေးမှူးဝင်လာပြီး အတန်းကိုထိန်းတယ်။ ကလေးတွေက မကျေနပ်ကြဘူး။ ဒါနဲ့ ကလေးမိဘတွေအကုန်ခေါ်ပြီး အကျိုးအကြောင်းရှင်းပြကြတယ်၊ ကျောင်းဘက်ကရော မိဘတွေဘက်ကရော မီဒီယာတွေနဲ့တွေ့တယ်။ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလုပ်တယ်။ နောက်ဆုံး အစားထိုးဝင်သင်တဲ့ဆရာမကို ကျောင်းကနေ အလုပ်ြုတ်ပစ်တယ်၊ ကျောင်းအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ဒီဖြစ်ရပ်အတွက် ချာတိတ်ရဲ့ မွေးစားမိဘတွေကို အတိအလင်းတောင်းပန်တယ်။ နောက်နောင် မဖြစ်ဖို့တာဝန်ယူတယ်။ မီဒီယာတွေနဲ့တွေ့တာမှာ ခုနချာတိတ်၊ သူ့မိဘ(အမျိုးသား ၂ ယောက်) ဆိုဖီနဲ့အီရစ်ကာတို့လည်းပါတယ်။ ချာတိတ်နဲ့ ချာတိတ်မတွေ ပြောသွားတာ တကယ်အသားပါပါပဲ။ သတင်းသမားတယောက်က အီရစ်ကာကို ဂျီးဇပ်စ်နဲ့ပီတာက အီစီကလီဆိုတာနင့်ကို ဘယ်သူပြောတာလဲဆိုတော့ ပြောတာမဟုတ်ဘူး ဖတ်ဖူးတာ စာအုပ်တအုပ်ထဲမှာတဲ့။ ဒါဆို သူတို့ ၂ ယောက် အဲ့လိုဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ရေးထားတာဖတ်ရတော့ နင့်စိတ်ထဲဘယ်လိုနေလဲတဲ့။ ဘာ ဘယ်လိုနေစရာ လိုလို့လဲ၊ အဲ့လိုနေလည်း နေပေ့စေပေါ့၊ အဲ့ဒါ သူတို့ကိစ္စပဲ၊ အဲ့လိုနေလို့ ဂျီးဇပ်စ်ရဲ့ လူသားတွေအပေါ်ချစ်တဲ့အချစ်နဲ့ အသက်စွန့်သွားရမှူတွေကို မထိခိုက်ပါဘူး၊ ကျမလည်း ဂျီးဇပ်စ်ကို ချစ်တာ ကြည်ညိုတာ လျော့မသွားပါဘူးတဲ့။ ဒါ ဒီမနက် သတင်းတွေလိုက်ဖတ်ရင်း တွေ့တာလေး ပြန်ပြောပြတာပါ။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၂ဝ၊ ၂ဝ၁၉

read more

(Phase One က ပြေငြိမ်းရေးအဆုံးသတ်ဖို့ အစလား)

(Phase One က ပြေငြိမ်းရေးအဆုံးသတ်ဖို့ အစလား)
တရုတ်-အမေရိကန် ကုန်သွယ်စစ်ပြေငြိမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ Phase One သဘောတူညီချက်ရသွားပြီးလို့ နှစ်ဘက်ထိပ်သီးတွေလက်မှတ်ထိုးအတည်ပြုကြမယ့်အကြောင်း ကျနော်ပြောပြီးသားမို့ ထပ်မပြောတော့ပါ။ Phase One က တစုံလုံးဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့ လမ်းစဟုတ်တယ်မဟုတ်ဘူး ပြောဖို့က အတော်ခက်နေပါသေးတယ်၊ အခု ထရမ့်ကို အယုံအကြည်မရှိဆို အောက်လွှတ်တော်မှာတင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ပြီးပါပြီ။ နိုင်ပါတယ်။ အထက်လွှတ်တော်(ဆီးနိတ်)ဆက်တက်ရင် ဒီမိုကရက်တွေ ခဲလေသမျှသဲရေကျဖြစ်ဖို့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်ကတော့ လက်ခမောင်းမခတ်ဦးတောင် လက်ဖျောက်လောက်တော့ တီးနေမှာပါ။ တရုတ်ဘက်က နောက်လာမယ့်ဆွေးနွေးပွဲတွေကို ၂ ဘက်စလုံးက အလောတကြီးမလုပ်မိကြဖို့လိုတယ်လို့ပြောပြီး ၂ဝ၂ဝ အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲပြီးချိန်အထိ ဆွဲဆန့်ထားချင်တာ သေချာနေပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျဉ်ဟာ ထရမ့်လိုရွေးကောက်ပွဲမျိုးနဲ့ သမ္မတအရိုက်အရာကို မျှော်မှန်းအားကိုးနေဖို့မလိုတဲ့ ရာသက်ပန်သဘောသမ္မတဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကို ဒီမိုကရေစီမကျဘူးလို့ပြောမယ်ဆိုရင် တရုတ်ပြည်မှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီအာဏာရထားတယ်ဆိုတာကိုတော့ သတိချပ်မှရမှာပါ။

အမေရိကန်က တရုတ်ဘဏ္ဏာရေးဈေးကွက်ကို ထိုးနှက်နေတာတွေ ပေါ်လာနေပါတယ်။ တရုတ်ဘဏ်အသေးတချို့ပြိုလဲတာရှိပါတယ်။ တရုတ်ဘက်ပြောတာကတော့ ဒီပြိုလဲမှုဟာ တရုတ်ဘဏ်လုပ်ငန်းတခုလုံးရဲ့ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအောက်ပဲ ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဘယ်လောက်ပဲရှိရှိ ထိတာတော့ ထိနေတာပဲမဟုတ်လားလို့ အားတက်သရောပြောသူလည်း ပြောပါတယ်။ တရုတ်ဘက်က နောက်တချက် သူတို့ပြောတာက ဒီ ဒေဝါလီခံတဲ့သဘော ပိတ်ပစ်လိုက်တဲ့ဘဏ်တွေက အရှူံးပေါ်နေတာ ကြာနေပြီဖြစ်လို့ အစိုးရအနေနဲ့ ဝင်ဆယ်တာ မလုပ်တော့ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တာကြောင့်လို့လည်း ကြားရပါတယ်။

တရုတ်ဗဟိုဘဏ်ဆိုတာက ငွေကြေးပေါ်လစီနဲ့ ဘဏ္ဏာရေးပေါ်လစီတွေ ချမှတ်ကျင့်သုံးရာမှာ အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်လောက် လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ မရှိပါ။ အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကတွေက သမ္မတအမည်စာရင်းတင်သွင်းပြီး ဆီးနိတ်ကမဲခွဲဆုံးဖြတ် ခန့်အပ်တာဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတခန့်တွေလို့ ပြောမရပေမယ့် သမ္မတအမည်စာရင်းတင်သွင်းသူတွေပါ။ ဒါပေမယ့် ငွေကြေးနဲ့ ဘဏ္ဏာရေးပေါ်လစီတွေ ချမှတ်ကျင့်သုံးရာမှာတော့ အတော့်ကိုလွတ်လပ်ပါတယ်။ တရုတ်ဗဟိုဘဏ်ကတော့ ကိစ္စကြီးငယ်တိုင်းမှာ အစိုးရရဲ့ ထီးရပ်အောက်နေသွားနေရတာပါ။ ဒါ့ကြောင့် ထရမ့်က တရုတ်ဗဟိုဘဏ်ဥက္ကဌက တရုတ်သမ္မရှီပဲလို့ ဗြောင်ကြီးထွက်ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။

တကယ့်အကျပ်အတည်းကြီးတွေမှာတောင် အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ဟာ အစိုးရခိုင်းတိုင်း နောက်ဆုံးမှလုပ်ရပေမယ့် ရှေ့ပိုင်းမှာတော့ ရနိုင်သမျှ ကလန်ကဆန် ကဏ္ဍကောစတော့ လုပ်ကြဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစိုးရဆိုတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကိုတော့ အဆုံးသတ်မှာ လွန်ဆန်လို့မရပါ။ လိုက်လျောရပါတယ်။ အဲ့သလိုမှ မလိုက်လျောလည်း အစိုးရ ဘာလုပ်ဖို့ ထားနေရမလဲလို့ မေးစရာကြီးဖြစ်မှာပါ။ ဗဟိုဘဏ်ဘက်က ကလန်ကဆန် ကဏ္ဍကောစလုပ်တယ်ဆိုတာကလည်း ဘဏ္ဏာအရင်းရှင်ကြီးတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွား မထိခိုက်အောင်နဲ့ အောက်ခြေလူထုကြားမှာ ချိန်ညှိပြီးလုပ်ရတာပါ။

ဘဏ္ဏာအရင်းရှင်ကြီးတွေဘက်ချည်း ဇောင်းပေးလိုက်ရင်လည်း အခြေခံဆင်းရဲသား အလုပ်သမားဆိုတဲ့ အများတကာ့အများစုကြီးကို သွားထိမှာပါ။ အဲ့ဒီအခါ လူထုမကျေနပ်ချက်တွေ ပေါက်ကွဲပြီး လမ်းမတွေလူပြည့်သွားမှာပါ။ အစိုးရကုလားထိုင်လှုပ်မှာပါ။ အစိုးရကုလားထိုင်လှုပ်ရင် ကျန်တာအကုန် ခါပါတယ်။ နှစ် ၂ ရာကျော် အခိုင်အခံတည်ရှိ လည်ပတ်လာတဲ့ ဗျူရိုကရေစီယန္တယားကြီး(တချို့ကလည်း အင်တစီကျူးရှင်းလို့ သုံးပါတယ်)တွေဟာ အလွယ်တကူ ကျိုးပျက်သွားဖို့မရှိဘူးဆိုတာ မှန်ပါတယ်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ ပြိုကျသလိုမျိုး အမေရိကန်ပြိုလဲမသွားနိုင်ဘူးဆိုတာလည်း ခုချိန်ထိ ငြင်းမရပါ။ သူ့ယန္တယား သူ့လည်ပတ်ပုံဟာ ဘယ်လောက် အခိုင်အဖြီးအတောင့်အတင်းရှိနေရသလဲဆိုတာက အစိုးရတွေ (ပါတီတွေ)တလှည့်စီ အာဏာယူသွားကြ ပြောင်းသွားကြပြေီး ပိုခိုင်ခံ့ ပိုတောင့်တင်းအောင် တည်ဆောက်ယူသွားကြလို့ပါ။ အားနည်းတာ ခေတ်နဲ့မဆီလျော်တော့တာတွေကို အလှည့်ကျအာဏာရသူတွေက နည်းနည်းပါးပါး ဖာတာထေးတာ မွမ်းတာမံတာလောက်လုပ်ပြီး ဆက်ခရီးသွားနေနိုင်တာက သက်သေပါ။

ပြန်ကောက်ရရင် တရုတ်ဘဏ္ဏာရေးဈေးကွက်ုကို အမေရိကန်က ထိုးနေပါတယ်။ Phase One သဘောတူညီချက်ရထားပါပြီ၊ နောက်ကျန်တာတွေကိုတော့ ၂ဝ၂ဝ ရွေးကောက်ပွဲအပြီးမှ ဆက်ဆွေးနွေးကြလိမ့်မယ်လို့ ၂ ဘက်စလုံးက ကိုယ့်တွက်ကိန်းနဲ့ကိုယ် ခတ်ကွင်းပြင်နေကြပါတယ်။ ၂ဝ၂ဝ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ကုန်သွယ်စစ်ပြေငြိမ်းရေးအတွက် တကယ့် အစပဲဖြစ်မယ်ထင်ပါတယ်။ ခု Phase One ကတော့ ထရမ့်မဲဆွယ်ရေးအတွက် သုံးကောင်းရုံလောက် လှန်ပြတဲ့ဖဲတချပ်လို့ ဆိုသူတွေလည်း ဆိုနေကြကြောင်းပါခင်ဗျား။
မျိုးမြင့်ချို
ဒီဇင္ဘာ ၁၉၊ ၂ဝ၁၉

read more

စတာလင် (အောင်ဇံ)

စတာလင်(အောင်ဇံ)
စတာလင် မွေးနေ့ကို တချိန်က ၁၈၇၈-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၁၈)ရက်နေ့ဟုရေးကြသည်။ ၁၈၇၉-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၂၁)ရက်နေ့ဟု အချို့ကရေးကြသည်။ မည်သို့ဆိုစေ စတာလင်၏အသက်မှာ ၁၃၉-နှစ်(သို့မဟုတ်) ၁၄၀ နှစ်မြောက်
မွေးနေ့သို့ ၂ဝ၁၈ ဒီဇင်ဘာလတွင် ကျရောက်ပြီဖြစ်သည်။
၂ဝ-ရာစု ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ကြီးများတွင် စတာလင်သည်အငြင်း အထွက်ဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်များထဲတွင် တဦးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မကြိုက်သူများ၊ လူတန်းစားရန်သူများ၏ အဆိုးချည်းအပြောခံရဆုံးသော ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ စတာလင်အား အဖိနှိပ်ခံလူတန်းစားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကိုလျစ်လျူရှုကာ မိမိပုဂ္ဂိုလ်ရေး သြဇာအာဏာကို တည်ထောင်ခဲ့သူ၊လူ့အသက်ပေါင်းများစွာကို စတေးခဲ့သူဟုလူတန်းစားရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုသည် အမှန်တရားနှင့် နီးစပ်ပါ၏လော။ ဤသည်ကိုခြေခြေမြစ်မြစ်သိဖို့ဆိုလျှင် စတာလင်၏ဘဝကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံနှင့် စေ့စေ့ငုငု လေ့လာဖို့လိုမည်ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အဆိုးအကောင်းကို စဉ်းစားကြရာ၌နိုင်ငံရေးသုခမိန်ကြီးတဦး၏ စကားကို ငှား၍သုံးစွဲရ လျှင် ၁ဝ-၉ဝ လား၊၂ဝ-၈ဝ လား၊ ၃ဝ-၇ဝ လား။ ယေဘူယျချင့်ချိန်စဉ်းစားကြရာ၌
လူပုဂ္ဂိုလ် တဦးချင်း အဖွဲ့အစည်းတခုချင်းကိုလိုက်၍ လူတန်းစားအသိ၊
ထိုလူတန်းစားအသိ၏ စိတ်ခံစားမှုအပေါ် လိုက်ကာ ကွဲပြားကြလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏ လူတန်းစားရန်သူများကမူ အဆိုးဘက်သို့ အလေး ပေးကာ စဉ်းစားကြမည်ဆိုသည်မှာ အငြင်းထွက်ရန်မလိုသည့် ကိစ္စဖြစ်သည်။
၂ဝ၁၄-ခုနှစ် ရုရှား၌ Levada Centre၏ ကောက်ယူသည့်စာရင်းအရ
ရုရှားနိုင်ငံ၏ လူတဝက်ကျော် (၅၂ ရာခိုင်နှုန်း)က စတာလင်၏ ရုရှားနိုင်ငံသမိုင်းရေး အခန်းကဏ္ဍကို အကောင်းမြင်ကြသည်။ အဆိုးမြင်သူမှာ
သုံးပုံတပုံ (၃ဝရာခိုင်နှုန်း) ထက်ပင် နည်းသည်ဟုဆိုသည်။ ဤရလဒ်ကိုထူးခြားသည့်ရလဒ်အဖြစ် ယူဆကြ သည်။ အနှစ် ၆ဝ ခန့် စတာလင်၏ဘဝကို
မေ့ပျောက်အောင်၊ ပျက်စီးအောင် လုပ်ခဲ့သည့်တိုင် သူ၏သြဇာမှာ ယနေ့တိုင်ရှိနေဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။
ဖက်ဆစ်ဝါဒအပေါ် အောင်ပွဲခံသည့် အနှစ် ၇ဝ မြောက် အခါသမယကို မကျင်းပမီ စတာလင်၏ သြဇာမှာ အကြီးအကျယ်တက်လာခဲ့သည်။ စတာလင်၏ ရုပ်ပုံများပါရှိသော ကြော်ငြာပိုစတာများ ကရာစနိုဒါ၊ မာကာချာကာလာ၊ ယီကာတီရင်ဘတ်နှင့် အခြားသောမြို့ကြီးများတွင်လည်းကောင်း၊ စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်ရှိ ဘတ်စ်ကားများတွင်လည်းကောင်း တွေ့ကြရသည်။
လိုင်ပက်ဆစ်နှင့် ခရိုင်းမီးယားတွင် စတာလင် အထိမ်း အမှတ်များစိုက်ထူကြသည်။ (စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်နှင့် ယာကာတီရင်ဘတ်တို့တွင်
စိုက်ထူရန်စီစဉ်နေကြသည် ဟုဆိုသည်။) စင်ဖီရိုပိုလ်း နှင့်အူဆူရီဆစ်တို့တွင် အထိမ်းအမှတ်မော်ကွန်း ကျောက်ပြား ဖွင့်ပွဲများပြုလုပ်ကြ သည်ဟုဆိုသည်။ ဤသည်များမှာ လစ်ဘရယ်မီဒီယာများနှင့်နိုင်ငံရေးသမားများကို စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ် စေခဲ့သည်။ ဤသည်ကိုအနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတွင် စတာလင်ကိုဆန့်ကျင်ကာမဟုတ် တမ်းတရားဝါဒဖြန့်ခဲ့သည့်ကြားမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့်အံ့သြစရာအဖြစ်အပျက်အဖြစ် မှတ်ယူကြသည်။
စတာလင်သည် သူကွယ်လွန်ချိန်အထိ မာ့က်စ်၊ လီနင်ဝါဒအပေါ်သစ္စာစောင့်သိခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဤ သည်မှာ Amsterdam University မှ
စတာလင်၏ကိုယ်ပိုင်စာကြည့်တိုက်ရှိ မာ့က်စ်၊ အိန်ဂျယ် နှင့် လီနင်တို့၏စာအုပ်များတွင် သူရေးမှတ်ထားသည့် မှတ်ချက်များအပေါ် သုတေသနပြုကာ
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒပ်ခ်ျသုတေသနအဖွဲ့က အထောက်အပံ့ပြုသည့်
ပရောဂျက်ဖြင့် သုတေသနပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ လူအတော်များ များက သူ့ကိုယ်သူ
လီနင်၏သစ္စာအရှိဆုံးတပည့်အဖြစ် စတာလင်ကပြောကြားခဲ့ခြင်းကို လက်မခံခဲ့ကြ။
သူ အာဏာရသည်နှင့် မာ့က်စ်၊ လီနင် ဝါဒ အခြေခံမူများအပေါ် သစ္စာဖောက်ခဲ့သည်ဟု
စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် ဤသုတေသနပြုသူများ အဆိုအရ စတာလင်သည်
အပြောနှင့်အလုပ် ညီသည်ဟု ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

ဂြိုးဇကျဖျစတာလငျ ( Joseph Stalin ) (ဂြူဂါရှာဗီလီ)၊ (ငယျနာမညျ ရိုဆစျဖျ ဗီဆာရီယိုဘိုဗစျချြ ဂြူကာ ရှာဗီလီ) ကို ၁၈၇၉-ခုနှစျ ဒီဇငျဘာ
(၂၁)ရက် (၁၈၇၈-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈) နေ့တွင် ကော့ကေးရှပ်တောင်တန်းများပေါ်ရှိ ယခင်ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု၏ ပြည်နယ်တခုဖြစ်သည့်
ဂျော်ဂျီယာ (ယခု ဂျော်ဂျီယာ နိုင်ငံ) တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဖခင်အမည်မှာ
ဗီဆာရီယွန်ဂျူဂါရှာဗီလီဖြစ်ပြီး လယ်သမားမျိုးရိုးဖြစ်သည်။
ဖိနပ်ချုပ်သမားအဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်အာဒဲလ်ခါးနော့ဖ်ဖိနပ်စက်ရုံတွင် အလုပ်သမားအဖြစ် အလုပ်လုပ်သည်။
မိခင်အမည်မှာ အီဘာတာရီးနားဖြစ်ပြီး မြေကျွန်၏သမီးဖြစ်သည်။

တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်သောအခါမှစတာလင်ဟူသော အမည်ကို ယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ '' သံမဏိ '' ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို ၂၅-နှစ်တာကာလမျှ ဦးဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် တန်ခိုးသြဇာတက်စေခဲ့သူဖြစ်ပြီး
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း နာဇီဂျာမဏီများကို အနိုင်တိုက်ခဲ့သူအဖြစ်သူ၏ကျေးဇူးကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြ ရသည်။ စတာလင်ကဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဗဟိုကော်မတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး
အဖြစ် ၁၉၂၂ မှ ၁၉၅၃ ခုနှစ် ကွယ်လွန်ချိန်အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
စတာလင် ၁၁-နှစ်သားအရွယ်တွင် ဖခင်ကွယ်လွန်သည်။ မိခင်ဖြစ်သူက သားဖြစ်သူကို သာသနာ့ ဘောင်ဝင်ကာ ဘုန်းကြီးလုပ်စေချင်သည်။ မိခင်ဖြစ်သူ၏ဆန္ဒအရ ကိုးနှစ်သားအရွယ်၌ ကျမ်းစာသင်ကျောင်းသို့ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ ထိုကျောင်း၌ ပညာဆုံးခန်းတိုင်ပြီးနောက် အသက်၁၅-နှစ်အရောက်တွင် ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဖြစ်သော တစ်ဖလစ်၌
သာသနာ့ဝန်ထမ်းဆိုင်ရာကျောင်းကို တက်ခဲ့ရသည်။
စက်မှုအရင်းရှင်စနစ် ဖွံ့ဖြိုးလာသည်နှင့်အညီ
အလုပ်သမားလူတန်းစားလှုပ်ရှားမှုလည်း တိုးတက် ပေါ်ပေါက်လာသည်။
၁၈၉ဝ-ဆယ်စုနှစ်ကာလများ၌ ထရန်စ်ကော့ကေးရှားသို့ နယ်နှင်ဒဏ်ခံနေကြရသည့်
ရုရှား မာ့က်စ်ဝါဒီများက ထိုဒေသတွင် မာ့က်စ်ဝါဒကို ဝါဒဖြန့်ချိကြသည်။
တစ်ဖလစ်ရှေးရိုးစွဲ သာသနာ့ဝန်ထမ်း ကျောင်းသည် ထိုအချိန်၌ လူငယ်များအကြား
အမျိုးမျိုးသော လွတ်မြောက်ရေးအတွေးအခေါ်များ ကျက်စားရာ နေရာဖြစ်ခဲ့သည်။
အမျိုးသားရေး နရော့ဒ်နစ်ဝါဒမှသည် နိုင်ငံတကာ မာ့က်စ်ဝါဒအထိဖြစ်သည်။
အဆိုပါကာလ အသက် ၁၅-နှစ် အရွယ်မှအစပြု၍ စတာလင်သည်
တော်လှန်ရေးသမားတဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။
၁၈၉၆-ခုနှစ်နှင့် ၁၈၉၇-ခုနှစ်ကာလများတွင် စတာလင်ကမာ့က်စ်ဝါဒလေ့လာရေးအစုအဖွဲ့လေးတခု ကိုဖွဲ့သည်။ ၁၈၉၈-ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင်
တစ်ဖလစ်ဌာနခွဲရှိ ရုရှားဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ မီဆာမဲ့ဒက်စီဟု သိကြသည့် ပထမဂျော်ဂျီယန် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်သည်။ ဤအဖွဲ့က ၁၈၉၃-၁၈၉၈ခုနှစ်များတွင် မာ့က်စ်ဝါဒအတွေးအခေါ်များကို ထိထိရောက်ရောက်
ဖြန့်ချိခဲ့သည်။
စတာလင်က သူ၏အသိပညာများ ကျယ်ပြန့်လာရေးအတွက် ကြိုးစားသည်။
အရင်းကျမ်းနှင့် ကွန်မြူနစ်ကြေညာစာတမ်းတို့အပြင်
မာ့က်စ်နှင့်အိန်ဂျယ်တို့၏အခြားကျမ်းများကိုလေ့လာသည်။ နရော့ဒ်နစ် ဝါဒ၊'' ဥပဒေအတွင်း မာ့က်စ်ဝါဒ'' နှင့် '' စီးပွားရေးဝါဒ'' တို့ကိုတိုက်ခိုက်ဆန့်ကျင်သည့် လီနင်၏ရေးသား ချက်များကိုလည်း လေ့လာသည်။
ထိုကာလတွင် အလုပ်သမားများ၏ လေ့လာရေးအဖွဲ့များ၌ ဝါဒဖြန့်ချိရေးကို
ဇောက်ချလုပ်သည်။ အလုပ်သမားများ၏ တရားမဝင် လျှို့ဝှက်ပြုလုပ်သည့်
အစည်းအဝေးများသို့တက်သည်။ ဖြန့်ဝေစာများကိုရေးသည်။
သပိတ်တိုက်ပွဲများကိုဆင်နွဲသည်။ တစ်ဖလစ်ရှိ တက်ကြွသည့် ပစ္စည်းမဲ့များကြား
တွင် စတာလင်သည် သူ၏လက်တွေ့တော်လှန်ရေး လုပ်ငန်းများကိုသင်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သာသနာ့ဝန်ထမ်းဆိုင်ရာကျောင်းက
စတာလင်၏လျှို့ဝှက်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို သိသွားခဲ့ သည့်အတွက်
၁၈၉၉-ခုနှစ် မေလ ၂၉-ရက်နေ့တွင် သူ့ကိုကျောင်းထုတ်ခဲ့သည်။
ထို့နောက်စတာလင်က တစ်ဖလစ်မြို့၌ပင်
စာရေးအလုပ်ကိုဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်
သူကတော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် မကင်းကွာခဲ့။ ယခုအခါ စတာလင်သည်
တစ်ဖလစ်ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ် လှုပ်ရှားမှုတွင် အတက်ကြွဆုံးနှင့်
ထင်ရှားသည့်ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်လာပြီဖြစ်သည်။
စီးပွားရေးအကျပ်အတည်း တဖြည်းဖြည်းချင်းပေါ်ပေါက်လာသည့် ၁၉ဝဝ
ပြည့်နှစ်နှင့် ၁၉ဝ၁-ခုနှစ် ကာလများတွင် ရုရှားနိုင်ငံတွင်း
အလုပ်သမားလူတန်းစားလှုပ်ရှားမှု၏ သြဇာနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်တို့၏
လှုပ်ရှားမှုများကြောင့် တစ်ဖလစ်တွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ဆက်တိုက်ပေါ်ပေါက်လာသည်။
စက်ရုံတရုံပြီးတရုံကူး စက်သည်။ ၁၉ဝ၁-ခုနှစ် တစ်ဖလစ်မြို့လယ်တွင်
စတာလင်စည်းရုံးဦးဆောင်သည့် မေဒေးနေ့ ဆန္ဒပြပွဲကြီး ပေါ်ပေါက်သည်။
အဆိုပါဆန္ဒပြပွဲကြီးကို လီနင်က အစ္စကာရာသတင်းစာမှနေ၍ ကော့ကေးဆပ်ဒေသကြီး
တခုလုံးအတွက် သမိုင်းဝင်အရေးပါသည့် အဖြစ်အပျက်ကြီးအဖြစ်
ချီးကျူးရေးသားသည်။
၁၉ဝ၁-ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် စတာလင်ကို
ရုရှားဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အလုပ်သမားပါတီ၏ ပါတီကော် မတီဝင်အဖြစ်ရွေးချယ်ခြင်းခံရသည်။ ဘာတွန်းမြို့သို့စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ဘာတွန်းမြို့၏
လူဦးရေတဝက် မှာ တူရကီလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ ၁၉ဝ၂-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ
၂၇-ရက်နေ့တွင် ရေနံချက်စက်ရုံအလုပ်သမား ခြောက်ထောင်မြို့လယ်သို့ချီတက်ဆန္ဒပြကြသည်။ စစ်တပ်ကပစ်ခတ်သဖြင့် ၁၅-ဦး ကျဆုံးပြီး၊
၅ဝဝ အဖမ်းခံရ သည်။ နောက်တလကြာသောအခါ စတာလင်ကိုယ်တိုင် အဖမ်းခံရသည်။
၁၉ဝ၃-ခုနှစ် ဧပြီလအထိ အကျဉ်းချ ခံရသည်။ ထို့နောက် ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့နယ်နှင်ဒဏ်ခံရသည်။ ၁၉ဝ၄-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဆိုက်ဗေး ရီးယားမှ
တစ်ဖလစ်သို့ စတာလင် ထွက်ပြေးခဲ့သည်။
၁၉ဝ၃-ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင်ပြုလုပ်သည့်
ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အလုပ်သမားပါတီ၏ ကွန်ဂရက်တွင်ဘော်လ်ရှီဗစ်နှင့်မင်ရှီဗစ်တို့ ကွဲသည်။ လီနင်၏ What is to be Done ?
ကို ဖတ်ပြီးပြီဖြစ်သည့် စတာလင်က နှောင့်နှေးခြင်းမရှိဘဲ
ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့ကို ထောက်ခံခဲ့သည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ်တွင် ' Armed Uprising and our Tactics ''ကိုရေးကာ စတာလင်က မင်ရှီဗစ်တို့၏ တိုက်ခိုက်လာမှုကို ကာကွယ်ခဲ့သည်။
ဇာဘုရင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချရန်အတွက် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲလိုအပ်ကြောင်း
စတာလင်ကရေးသည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ဖင်လန်နိုင်ငံ၌ကျင်းပသည့်
ဘော်လ်ရှီဗစ်ကွန်ဂရက်၌ လီနင်နှင့် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တွေ့သည်။
ထိုအချိန်၌ စတာလင်၏အသက်မှာ ၂၆-နှစ်ဖြစ်သည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ်နှင့် ၁၉ဝ၈-ခုနှစ် ကာလများအတွင်း ကော့ကေးဆပ်မှာတော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ အချက်အချာဒေသဖြစ်သည်။ စတာလင်က
အရေးပါသည့်အခန်းမှပါခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၇-၁၉ဝ၈-ခုနှစ်တွင် ဘာကူးရေနံမြေမှအလုပ်သမား ၅ဝ,ဝဝဝ ကို အခြားရဲဘော်များနှင့်အတူ ဦးဆောင်ကာ
တရားဝင်ဆန္ဒပြခဲ့ သည်။ ကွန်ဖရင့်များ၌ အလုပ်သမားကိုယ်စားလှယ်များအား
ခန့်အပ်တာဝန်ပေးရေးတောင်းဆိုချက်ရခဲ့သည်။ ဤတိုက်ပွဲကိုလီနင်ကကောင်းချီးပေးသည်။ ထိုအချိန်၌ ရုရှားနိုင်ငံတွင်တော်လှန်ရေးကလာပ်စည်းအများစုမှာ လှုပ်ရှား မှုများရပ်တန့်နေချိန်ဖြစ်သည်။
၁၉ဝ၈-ခုနှစ်တွင် စတာလင်ဒုတိယအကြိမ်အဖမ်းခံရသည်။ ၂-နှစ်
နယ်နှင်ဒဏ်ပေးသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉ဝ၉-ခုနှစ် ဇွန်လ၌ စတာလင်ဘာကူးသို့ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ပါတီမှာ အကျပ်
အတည်းတွေ့နေသည်။ သတင်းစာကိုထုတ်ဝေနိုင်ခြင်းမရှိတော့။ သူပြန်ရောက်အပြီး
သုံးပတ်အကြာတွင် စတာလင်က သတင်းစာကိုပြန်ထုတ်သည်။ ရေနံမြေအလုပ်သမားများ
အထွေထွေသပိတ်အတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း ကို အကူအညီပေးနေသည့်အချိန်တွင်ပင်
၁၉၁ဝ-ခုနှစ် မတ်လ၌ စတာလင် တတိယအကြိမ်အဖမ်းခံရသည်။ ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့
အပို့ခံရသည်။ ၅ နှစ်အပို့ခံရခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၁၂-ခုနှစ်တွင်စတာလင်ထပ်မံထွက် ပြေးကာ ဘာကူးသို့ပြန်လာသည်။
ပရပ်ဂ်ကွန်ဖရင့်တွင် ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့က
သီးခြားပါတီခွဲထောင်ကြောင်း စတာလင်ကြားရသည်။ ရုရှား ဗြူရိုဖွဲ့ရာတွင် သူ့ကိုအဖွဲ့ဝင်တဦးအဖြစ်ခန့်ထားသည်။ ၁၉ဝ၁၂-ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့၊
စိန့်ပီးတားစ်ဘတ် တွင် ပထမဦးဆုံးပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသည့် သတင်းစာ ''ပရာဗဒါ''
ကို စတာလင် ထုတ်ဝေသည်။ ထို့နေ့တွင်ပင် စတာလင် စတုတ္ထအကြိမ် အဖမ်းခံရသည်။
အယ်ဒီတာအဖွဲ့အတွင်းရေးမှူး မိုလိုတော့ဖ်နှင့်အတူဖြစ်သည်။
ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့ သုံးနှစ်အပို့ခံရသည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်ကထွက်ပြေးလွတ်မြောက်လာပြီး '' ပရာဗဒါ'' ကို ဦးစီးခဲ့သည်။
မင်ရှီဗစ်တို့နှင့်လမ်းခွဲရန် လိုအပ်သည်ဟု ခံယူသည့်အတွက်လီနင်နှင့်နည်းပရိယာယ်ပိုင်းတွင် စတာလင်သဘောကွဲခဲ့သည်။ မင်ရှီဗစ်တို့ကို
တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုဘဲ ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့၏လမ်းစဉ်ကို
ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများက ညီညွတ်ရေးကို လိုလားနေကြသဖြင့်
ဤသို့ယူဆခြင်းဖြစ်သည်။ စတာလင်၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ''ပရာဗဒါ''သည် စောင်ရေ ၈ဝဝဝဝ အထိ ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ရသည်။
၁၉၁၂-ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် လီနင်က စတာလင်နှင့်
အခြားခေါင်းဆောင်များကို ခရာကောင်းသို့ ခေါ်လိုက်သည်။ သူ၏လမ်းစဉ်ဖြစ်သည့်
မင်ရှီဗစ်တို့နှင့် ချက်ခြင်းလမ်းခွဲရန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် လီနင်ကစတာလင်ကို ဗီယာနာသို့လွှတ်သည်။ Marxism and National Question
ရေးရန်ဖြစ်သည်။ မတူကွဲပြား သည့်လူမျိုးစုများသည်ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုတခုတည်းရှိသည့် ပါတီအတွင်း၌ညီညွတ်ရေးကို စတာလင်က ခုခံကာ
ကွယ်သည်။
စတာလင် စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ ပြန်ရောက်လာသောအခါပဉ္စမကြိမ်အဖမ်းခံရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ် သူ့ကို ပိုမိုဝေးလံသီခေါင်သည့်ဆိုက်ဗေးရီးယားမှ ဒေသတခုသို့ပို့လိုက်သည်။ သူ ၅-နှစ်နေခဲ့ရသည်။
၁၉၁၇-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီတော်လှန်ရေး ပြီးသွားပြီးသည့်နောက်မှစတာလင် စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ ပြန် ရောက်ခဲ့သည်။ ရုရှားဗြူရို၏သဘာပတိအဖွဲ့တွင် ရွေးချယ်ခြင်းခံရသည်။ '' ပရာပဒါ'' သတင်းစာကို စတာလင်ပြန်၍ ဦးစီးခဲ့သည်။ ၁၉၁၇-ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ပြုလုပ်သည့် ပါတီကွန်ဖရင့်၌ဗဟိုကော်မတီရွေးချယ်ရာတွင် စတာလင် မဲ တတိယအများဆုံးရခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လတွင်
ယာယီအစိုးရက ''ပရာပဒါ''ကို ပိတ်လိုက်သောအခါ
ဘော်လ်ရှီဗစ်ခေါင်းဆောင်အတော်များများ အဖမ်းခံရသည်။ လီနင် ဖင်လန်တွင်ပုန်းအောင်းနေရသည်။ စတာလင် က ပါတီကို ဦးဆောင်မှုပေးသည်။
လီနင်ပါ စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ပြန်ရောက်လာသည်။ လီနင်က သူ၏ ''ဧပြီစစ်တမ်း'' (April Theses) တွင် ပါတီလျှောက်လှမ်းရမည့်လမ်းကို
ရေးသားထားသည်။ ဓနရှင်ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးမှ ဆိုရှယ်လစ်တော် လှန်ရေးသို့
ကူးပြောင်းရန်အတွက် အလုပ်သမားများအား အသင့်ပြင်ထားရန်ဖြစ်သည်။ စတာလင်က
လီနင်၏အမြင်ကို အပြည့်အဝထောက်ခံခဲ့သည်။ ပါတီတွင်း လီနင်၏ပေါ်လစီကို
ဆန့်ကျင်သူများအား တိုက် ခိုက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ရှုပ်ထွေးလှသည့်ကာလတွင်
စတာလင်က လူထုကြီးကို အင်တိုက်အားတိုက် စည်းရုံး သည်။ ၁၉၁၇-ခုနှစ်အတွင်း
စတာလင်က ဆောင်းပါးအမြောက်အမြားရေးကာ လူထုကြီးအား တော်လှန်ရေး
အခြေအနေကိုရှင်းပြသည်။ '' The Soviets of Workers and Soldiers Deputies"
နှင့် The War ဆောင်း ပါးများအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် စတာလင်က ပါတီဗဟိုကော်မတီအတွက် အရေးကြီးသည့် မိန့်ခွန်းများနှင့်
အစီရင်ခံစာအမြောက်အမြားကိုပါ ပြင်ဆင်သည်။
အောက်တိုဘာတော်လှန်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်ရာတွင်
ပုန်ကန်မှုကို ညွှန်ကြားသည့် လက်တွေ့ခေါင်းဆောင်မှုအဖွဲ့တွင် စတာလင်ကို
ခန့်အပ်သည်။ အောက်တိုဘာဆိုရှယ်လစ်တော်လှန်ရေးကို စည်းရုံးရာတွင် စတာလင်သည် လီနင်နှင့်အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ပုန်ကန်မှုအတွက်
ပြင်ဆင်မှုများအားလုံးကို စတာလင်က တိုက်ရိုက်ဦးစီးသည်။ အောက်တိုဘာလ
၂၄-ရက်နေ့မနက် ၁၁ နာရီတွင် ဗဟိုပါတီသတင်းစာ တွင် စတာလင်ရေးသည့် '' What Do We Need ? ’’ဆိုသည့် ခေါင်းစီးဖြင့် ဆောင်းပါးတစောင်ပါလာသည်။
လူထုကြီးအား အရင်းရှင် ယာယီအစိုးရကိုဖြုတ်ချရန် ဆော်သြထားခြင်းဖြစ်သည်။
တော်လှန်ပုန်ကန်ရန် အချိန် ကျရောက်ပြီဖြစ်သည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၅-ရက်နေ့တွင်
တပ်နီတော်က ဘူတာရုံများ၊ စာတိုက်၊ ကြေးနန်းရုံး၊ ဝန်ကြီးများရုံးနှင့်
အစိုးရဘဏ်တိုက်တို့ကို သိမ်းပိုက်သည်။ ဘော်လ်ရှီဗစ် ရေတပ်သားများ၏ ''
Aurora " (အော်ရိုးရာ) သင်္ဘောမှ အမြောက်သံပေးသည်။ အောက်တိုဘာလ
၂၅-ရက်နေ့ညတွင် ဆောင်းရာသီနန်းတော် ကို တရကြမ်း ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်သည်။
ယာယီအစိုးရကို ဖမ်းဆီးသည်။
ထိုနေ့ညတွင်ပင် ရုရှားပြည်လုံးဆိုင်ရာ ဆိုဗီယက်များ၏ကွန်ဂရက်ကို ကျင်းပသည်။ အမိန့်ဒီကရီများ ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်ပွဲကိုရပ်ကာ
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရန် မြေရှင်များ၏မြေယာများကို လျှော်ကြေးမပေးဘဲသိမ်းရန်တို့ဖြစ်သည်။ ပထမဦးဆုံး ဆိုဗီယက်အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း
ဖွဲ့စည်းသည်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနှင့် ဥရောပ သမိုင်းတွင် ကဏ္ဍသစ်ဖွင့်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးသည့်နောက်တွင် စတာလင်အလုပ်အလွန်များခဲ့သည်။
တော်လှန်သောအစိုးရ အာဏာ၏ ပေါ်လစီကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့်
ပြည်တွင်းပြည်ပရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်လာမှုကို အလုပ်သမားအစိုးရသစ်အနေနှင့်
ကာကွယ်ရခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉၁၈-ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ပြင်သစ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့က ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို အပ်ခ်ျအိန်ဂျယ်နှင့်
ဗလာဒီဗေါ့စ်တော့ အရပ်များ၌ ကျူးကျော်သည်။ တပ်ဖြူများနှင့်ချိတ်ဆက်၍
ဆိုဗီယက်အစိုးရကို စစ်ပွဲဆင်နွဲလာခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိက တိုက်ပွဲကြီးသုံးပွဲ ဆင်နွဲခဲ့ရသည်။ နောက်ဆုံး ၁၉၂၂-ခုနှစ်၌ တပ်နီတော်ကအနိုင်ရခဲ့သည်။
၁၉၁၈-ခုနှစ် ကာလတလျှောက် စတာလင်က နိုင်ငံရေးနှင့်စစ်ရေး
စည်းရုံးရေးသမားအဖြစ် အရည်အချင်းကို ပြသခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်တန်ပြန်တော်လှန်ရေး တပ်ဖြူများ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ဇာရစ်ဇင်(စတာလင်ဂရက်)
မြို့အား တိုက်ခိုက်လာမှုကို ခုခံကာကွယ်ခဲ့သည်။ ဤအောင်ပွဲက ဘာကူးမှ
မော်စကိုသို့ ရိက္ခာနှင့်ရေနံပေးပို့ခဲ့သည့် အဓိကလမ်းကြောင်းကို
ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလတွင် ဗဟိုကော်မတီက စတာလင်ကို ယူကရိန်းရှေ့တန်းကို စုစည်းရန်တာဝန်ပေးသည်။ ဂျာမန်တို့သိမ်းပိုက်ထားခြင်း
ကို တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည့် ယူကရိန်း အလုပ်သမားများနှင့် လယ်သမားများကို အထောက်အကူပေးရန်ဖြစ် သည်။ ၁၉၁၉-ခုနှစ် မေလတွင်
ပီထရိုဂရက်(စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်)ကို အောင်မြင်စွာ ခုခံကာကွယ်ခဲ့သည်။
ထိုနှစ်နွေရာသီတွင် ပိုလန်တို့၏ ထိုးစစ်ဆင်လာမှုကိုခုခံရန်
အနောက်ဘက်စစ်မျက်နှာသို့ စတာလင်ကိုပို့ခဲ့ သည်။
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ် မေလတွင် နိုင်ငံခြားနယ်ချဲ့များက
ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို တတိယအကြိမ် ထိုးစစ် ဆင်သည်။ ရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်လာခြင်းကို စတာလင်၏ စစ်ရေးနှင့်စည်းရုံးရေးခေါင်းဆောင်မှုဖြင့်
တွန်းလှန်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ်သို့ရောက်သည့်တိုင် အရှေ့ဖျားဒေသကို ဂျပန်တို့ ကျူးကျော်ခဲ့သော်လည်း ကျူးကျော်သည့်အဓိကတပ်ဖွဲ့များကို
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ်၌ အကွဲကွဲအပြားပြားဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံး၌ ဆိုဗီယက်တို့ အောင်ပွဲရခဲ့သည်။
ရှည်ကြာလှသည့် ပြည်တွင်းစစ်နှင့်
နိုင်ငံခြားကျူးကျော်မှုကာလများ၌ လီနင်နှင့်စတာလင်တို့ နီးကပ်စွာ အလုပ်အတူလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၁၈-ခုနှစ်မှ ၁၉၂၁-ခုနှစ်အထိ ပြည်တွင်းစစ်ကာလအတွင်း လူ ကိုးသန်း ခန့်သေဆုံးခဲ့သည်။ အများစုမှာ
ငတ်မွတ်ခြင်းဘေးကြီးကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိကအားဖြင့်
နိုင်ငံခြားကျူးကျော်မှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ အနောက်တိုင်း
အင်အားကြီးနိုင်ငံများက ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ ထားသည့် အတွက်ဖြစ်သည်။
လက်ျာသမားများကမူ '' ဘော်လ်ရှီဗစ်ဝါဒ၏သားကောင်များ'' ဟု
ဝါဒဖြန့်ခဲ့ကြသည်။
ဓနရှင်တို့၏ရေးသားထုတ်ဝေမှုများ၌ လီနင်နှင့်တန်းတူထားကာ ထရော့စကီးကို '' တပ်နီတော်ကို ဖန်တီးသူ၊ စည်းရုံးတည်ထောင်သူ''
အဖြစ်ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့၏အောင်ပွဲမှာ သူတို့နှစ်ဦးကြောင့်ဟုရေးကြသည်။ စတာလင်၏ တပ်ဖြူများကို ဆန့်ကျင်တိုက်ပွဲဝင်သည့်
အခန်းကဏ္ဍကို အများအား ဖြင့်လျစ်လျှူရှုခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉၁၈ နှင့်
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ်အတွင်း ပါတီ၏အဓိကခေါင်း ဆောင်များအနက် တဦးဖြစ်သည့်
စတာလင်သည် အဆုံးအဖြတ်ပေးသည့် ရှေ့တန်းအများအပြားမှ စစ်ဆင်ရေးများကို
ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။
၇-နှစ်တာကာလ ကြာရှည်သည့် စစ်ကိုဖြတ်သန်းပြီးနောက်မှ
ရုရှားအလုပ်သမားများသည် စီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဘက်သို့
ဦးလှည့်နိုင်ခဲ့သည်။ ဤတကြိမ်တွင်လည်း စတာလင်သည် လီနင်နှင့်အတူစီးပွားရေးပြန်လည်ရှင်သန်လာစေရန်အတွက် စီးပွားရေးပေါ်လစီသစ် (New
Economic Policy) အကောင် အထည်ဖော်ရေးတွင် ခိုင်မာစွာရပ်တည်ခဲ့သည်။
သို့ရာတွင် လီနင်၏ ကျန်းမာရေးမှာ ယို့ယွင်းလာပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၂၁-ခုနှစ်
နှစ်ကုန်ပိုင်းမှအစပြု၍ ပါတီနှင့်နိုင်ငံတော်အား ဦးဆောင်ရန်တာဝန်မှာ
စတာလင်၏ ပုခုံးပေါ်သို့ ပို၍ပို၍ကျရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ် ဓပြီလတွင်
ပြုလုပ်သည့် ၁၁ ကြိမ်မြောက် ပါတီကွန်ဂရက်တွင် လီနင်၏အဆိုပြုချက်အရ စတာလင်ကို ဗဟိုကော်မတီ၏အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ ထိုရာထူးကို သူကွယ်လွန်သည့် ၁၉၅၃-ခုနှစ် အထိ စတာလင်က
ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။
၁၉၁၇-ခုနှစ်မှ ၁၉၂၃-ခုနှစ်အထိ စတာလင်က
လူမျိုးစုရေးရာဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ သည်။ ဤရာထူးဖြင့် စတာလင်က အမျိုးသားရေးပြဿနာနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် မာ့က်စ်၊ လီနင်ဝါဒ အခြေခံမူများကို
လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ရာ၌ ဦးဆောင်မှုအခန်းမှ ပါခဲ့သည်။
စတာလင်၏အကူအညီနှင့် ဦးဆောင်မှုဖြင့်
အောက်တိုဘာတော်လှန်ရေးဖြင့် လွတ်မြောက်ခဲ့ကြသည့် လူမျိုးစုများသည် ဆိုဗီယက်သမ္မတနိုင်ငံများကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင်
သမ္မတ နိုင်ငံများကို ပူးပေါင်းကာ ဖက်ဒရေးရှင်းဖွဲ့ခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့်
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ
( The Union of Soviet Socialist Republict / USSR) ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။
လီနင် မကွယ်လွန်မီ တနှစ်အလိုတွင် လီနင်က နိုင်ငံရေးသေတမ်းစာဟု နောင် ခေါ်ခဲ့ကြသည့်စာကို ရေးခဲ့သည်။ ထိုစာတွင် စတာလင်ကို
ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ်မှ ဖယ်ရှားရန်ပါသည်ဟုဆိုသည်။
လီနင်၏သေတမ်းစာဆိုသည်နှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊
လီနင်နှင့်စတာလင်တို့၏ ဆက်ဆံရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊ စတာလင်နှင့်
လီနင်၏ဇနီး ကရုစကားယားတို့၏ ဆက်ဆံရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်း ကောင်း
လီနင်၏နှမဖြစ်သူ မာရီယာက ၁၉၂၆-ခုနှစ်တွင် ဗဟိုကော်မတီနှင့်
ဗဟိုထိန်းချုပ်မှုကော်မရှင်တို့ ပူးတွဲ ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးသို့စာနှစ်စောင်ရေးခဲ့သည်။ ၄င်းစာများကို '' ပယ်ရီစတွိုက်ကာ'' နှင့် '' ဂလက်စ်နောဖ်'' (စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့်
ပွင့်လင်းရေး) ကာလတွင် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
ပထမစာတွင် မာရီယာအူလျာနိုဗာက အတိုက်အခံများ ( ဆန့်ကျင်သူများ)၏
လီနင်ကွယ်လွန်ကာ နီးတွင် လီနင်နှင့်စတာလင်အကြား
ကွဲပြဲမှုများရှိသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ကို ပယ်ချထားသည်။ ထို့အပြင် ဘော်လ်ရှီဗစ်ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးတို့အကြားတွင် နိုင်ငံရေး၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရပါ ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေးရှိကြောင်း ရေးထားသည်။ ဇီနိုဗစ်က
သူ၏ ၁၉၂၆-ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၁-ရက်နေ့တွင် ဗဟိုကော်မတီနှင့် ဗဟိုထိန်းချုပ်မှု ကော်မရှင် ပူးတွဲကျင်းပသည့် မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေး၌
မိန့်ခွန်းပြောရာတွင် '' ကွန်ဂရက်သို့ပေးစာ'' (သေတမ်းစာ)
ဒုတိယအပိုင်းတွင်ပါရှိသည့် လီနင်၏ စတာလင်အပေါ် အကဲဖြတ်ချက်နှင့် '' လူမျိုးစုပြဿနာ (သို့) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးပြုလုပ်ခြင်း''
ဆောင်းပါးအကြောင်းကို ရည်ညွှန်းပြောကြားသည်။
စတာလင် ''ရိုင်းပျသည်'' ဆိုသည့် ပြဿနာကို မာရီယာကပြောကြားရာတွင် စတာလင်နှင့်
နားဒက်ဒ်ဒါကရုစကားယား တို့ကြား ပေါ်ပေါက်သည့် အဖြစ်အပျက်မှာ
လုံးဝပုဂ္ဂိုလ်ရေးဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနှင့် မည်သို့မျှ မသက်ဆိုင်'' ဟု
ဖော်ပြထားသည်။ ဤုပြဿနာ ပေါ်ရခြင်းမှာ ဗဟိုကော်မတီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ စတာလင်က
လီနင် နေထိုင် မကောင်းဖြစ်နေစဉ်ကာလအတွင်း လီနင့်ထံ ဆရာဝန်များ၏
ညွှန်ကြားချက်အရ နိုင်ငံရေးသတင်းများ မရောက် ရန် တာဝန်ယူရသည်။ ကရုစကားယားက
ဤဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချိုးဖောက်သဖြင့် စတာလင်၏ ဝေဖန်ခြင်းကို ခံရသည်။
အတုံ့အလှည့်အဖြစ် ဤသည်ကို လီနင်က မကျေမနပ် တုံ့ပြန်သည်။
မာရီယာအီရှာနိုဗာက '' အ ကယ်၍ လီနင်သာ အကြီးအကျယ်နာမကျန်းမဖြစ်ခဲ့လျှင်
ဤအဖြစ်အပျက်ကို ကွဲပြားခြားနားစွာ တုံ့ပြန်လိမ့် မည်'' ဟု ယူဆသည်။
စတာလင်က တောင်းပန်လိုက်သည့်အခါ ထိုကိစ္စပြီးသွားသည်ဟုဆိုသည်။ ဤအဖြစ်
အပျက်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ စာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားများရှိသည်။ အကယ်၍
ဗဟိုကော်မတီက တောင်းဆိုခဲ့ လျှင် ''သူမ'' ထုတ်ပေးရန် အသင့်ရှိသည်ဟု
မာရီယာအီလျာနိုဗာကဆိုသည်။
'' ထို့ကြောင့် လီနင်က စတာလင်အပေါ် ဆက်ဆံရေးနှင့်ပတ်သက်၍
အတိုက်အခံလုပ်သူများ၏ ပြောကြားချက်မှာ အမှန်တရားနှင့် ကိုက်ညီခြင်းမရှိကြောင်း ကျွန်မအခိုင်အမာပြောဆိုပါသည်။ ဤဆက်ဆံ ရေးများမှာ အရင်းနှီးဆုံးနှင့် အခင်မင်ဆုံး ဆက်ဆံရေးဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
ဆက်လက်၍လည်းဖြစ်ပါသည် '' ဟု မာရီယာအီရှာနိုဗာက ဆိုသည်။
၁၉၂၄-ခုနှစ်တွင် လီနင်ကွယ်လွန်သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုအတွက်
ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုကြီးဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများနှင့်
ကမ္ဘာ့အဖိနှိပ်ခံပြည်သူများအတွက်လည်း ကြီးမားသည့်ဆုံးရုံးမှုကြီး ဖြစ်သည်။
ထိုအချိန်အထိ စတာလင်၏ လေ့လာထားမှုများနှင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများက
လီနင်၏ခြေရာ အတိုင်းလှမ်းရန် အဆင်သင့်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ စတာလင်က လီနင်၏
သိပ္ပံနည်းကျနည်းနာနှင့် လီနင်၏ တော်လှန်ရေး အမြင်အယူအဆကိုလက္ခံသည်။
စတာလင်က သူ့ဆရာလီနင်၏ အစဉ်အလာကို အောင်မြင်စွာ ဆက်လက်
သယ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။
စတာလင်က ထရော့စကီးဝါဒီများ၊ ဘူခါရင်နှင့် '' လက်ျာအချောင်သမား
အတိုက်အခံ'' များ၏ သစ္စာမဲ့ လှသည့် အချောင်သမားဝါဒကို ပိုင်းဖြတ်မှုရှိစွာ
ချေမှုန်းသည်၊ သူကဆိုဗီယက်ပြည်သူများကို ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေးနှင့် လူတန်းစားတိုက်ပွဲ ဆက်လက်ဆင်နွဲရေးကို
ဦးဆောင်မှုပေးသည်။
ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေး နှစ်ကာလများမှာ ခက်ခဲလှသည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများအနေနှင့် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံရမှုများနှင့်
အခက်အခဲများကို ကျော်ဖြတ်ကြရသည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်၏ဦးဆောင်မှုဖြင့်
ဆိုဗီယက်အလုပ်သမားများနှင့် လယ်သမားများသည် ခေတ်နောက်ကျသောမြေရှင်ပဒေသရာဇ်တပိုင်းနိုင်ငံကို ခေတ်မီစက်မှုနိုင်ငံအဖြစ်
ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ခဲ့သည်။ အလုပ်လက်မဲ့၊ စာမတတ်မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့်
ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးမှုများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ အလုပ်လုပ်သော ပြည်သူများ၏
လူနေမှုအဆင့်အတန်းနှင့် လူမှုဘဝမှာ အရည်အချင်းအရ မြင့်တက်လာသည်။
စတာလင်က နိုင်ငံတကာကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုကိုလည်း
ဦးဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။ သူက စဉ်ဆက်မပြတ် “လက်ဝဲ” “လက်ျာ” သွေဖီမှုများကို
တိုက်ခိုက်သည်။ အခြားပါတီများကို ညီနောင်အကူအညီများပေးသည်။
နိုင်ငံတကာအရင်းရှင်စနစ်နှင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒကို
ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သည့် တော်လှန်ရေးအင်အားစု များကို
အင်အားတောင့်တင်းစေခဲ့သည်။
၁၉၄၁-ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏တပ်များက ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို
ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သည်။ သတ္တိပြောင်မြောက်လှသည့် စစ်ပွဲဖြင့်
ဂျာမန်နာဇီများကို စတာလင်၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဆန့်ကျင်သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများက ကျူးကျော်သူများကို ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာတဝန်း
ဖက်ဆစ်ဝါဒချေမှုန်းရေးတွင် အဓိကအခန်းမှ ပါခဲ့ကြသည်။ ဤအောင်မြင်မှုက
စတာလင်ကို သမိုင်းတွင် အကျော်ကြားဆုံးသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ်
ထင်ရှားစေခဲ့သည်။ သူ၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် တပ်နီတော်နှင့်
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများက ဖက်ဆစ်များကိုချေမှုန်းရာ၌
အဆုံးအဖြတ်ပေးသည့်အခန်းမှပါခဲ့သည်။ စတာလင်ဂရက်တိုက်ပွဲသည် ကမ္ဘာ့
သမိုင်းတွင် အကြီးကျယ်ဆုံးသောတိုက်ပွဲဖြစ်သည်။ ဤတိုက်ပွဲက ဟစ်တလာ
ဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲကို အလှည့် အပြောင်းဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၁၉၄၃-ခုနှစ်
နိုဝင်ဘာလတွင် အသိမ်းခံခဲ့ရသည့် ဆိုဗီယက်နယ်မြေ သုံးပုံနှစ်ပုံကို
လွတ်မြောက်စေခဲ့သည်။ ၁၉၄၄-ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်တို့၏ အောင်ပွဲများက
စစ်ပွဲကို ဂျာမဏီနှင့် သူ၏မဟာမိတ်များ၏ နယ်မြေများထဲအထိ
တိုးချဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ ရူမေးနီးယား၊ ဖင်လန်နှင့်ဘူလ်ဂေးရီးယားတို့
လက်နက်ချကြသည်။ ဆိုဗီယက်တပ်များသည် ဂျာမဏီကိုသိမ်းပိုက်ရန်နှင့်
ပြင်သစ်ကိုလွတ်မြောက်စေရန် အဆင်သင့်အနေအထားတွင်ရှိနေသည်။ ထိုအချိန်
ထိုအနေအထားသို့ ရောက်လာသောအခါကျမှသာ ဗြိတိသျှနှင့် အမေရိကန်တို့က ဥရောပ
ဒုတိယစစ်မျက်နှာကို ဖွင့်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့နောက် နာဇီဂျာမဏီ
အပေါ်အောင်ပွဲကို နာမည်ယူကြသည်။ တပ်နီတော်က
ဘာလင်ကိုသိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ ၁၉၄၅-ခုနှစ် မေလ ၂-ရက်နေ့၌ ဥရောပ၌
စစ်ကြီးပြီးသွားခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးတွင် ဆိုဗီယက်နိုင်ငံသား သန်း ၂ဝ နီးပါး
သေဆုံးခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံ ပြုတ်ပြုတ်ပြုန်း ပျက်စီးခဲ့သည်။ စတာလင်က
ခက်ခဲလှသည့် ပြည်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
အရှေ့ဥရောပနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီသစ်အစိုးရများကို
ရုပ်ဝတ္ထုအကူ အညီများ နှင့် သဘောတရားရေးဦးဆောင်မှုပေးသည်။
၁၉၅၃-ခုနှစ် မတ်လ ၅-ရက်နေ့တွင် စတာလင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
စတာလင်သည် ဘော်လ်ရှီဗစ်စစ်စစ်ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲဖြင့်
ထုသားပေသားရနေသူဖြစ်သည်။ သူ၏စိတ်ဓာတ်ကို သူ၏ရေးသားချက်များတွင် တွေ့ရသည်။
စတာလင် ပြောင်မြောက်စွာ တိုက်ပွဲ၀င်ခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့နယ်ချဲ့စနစ်
ချေမှုန်းရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသော ရှင်သန်နေသည့်
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် စတာလင် စိတ်ဓါတ်ကို တွေ့ရသည်။
နိုင်ငံရေးသမားတဦးအနေဖြင့် စတာလင်၏အကျိုးပြချက်မျာမှာ
ကြီးမားလှသည်။ ပထမကမ္ဘာ စစ်ကြီးနောက်ပိုင်း ရှရှားနိုင်ငံကို
ပျက်ပြုန်းမည့်ဘေးမှလည်းကောင်း၊ တော်လှန်ရေး၊
ပြည်တွင်းစစ်နှင့်နိုင်ငံခြား ကျူးကျော်စွက်ဖက်မှုများနောက်ပိုင်း
ပျက်ပြုန်းမည့်ဘေးများမှလည်းကောင်း ကယ်တင်ရာတွင် လီနင်နှင့်
အတူပါဝင်ခဲ့သည်။ မဟာမိတ်များက တိုင်းပြည်ကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ
ခွဲပစ်မည်ကို ခွင့်မပြုခဲ့။ ထို့အပြင် ရုရှားတနိုင်ငံလုံးကို
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်အတွင်း
ပြန်လည်သွတ်သွင်းခဲ့ သည်။ ရုရှားလူမျိုးမဟုတ်သည့် သမ္မတနိုင်ငံများကို
စီးပွားရေးအရ၊ ယဉ်ကျေးမှုအရ ဖွံ့ဖြိုးသည့်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာအောင်
အခြေအနေများ ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံမတိုင်မီက
၄င်းနိုင်ငံများရှိ ပြည်သူများသည် လွတ်လပ်၍ဖွံ့ဖြိုးသည့်
နိုင်ငံတော်များကို မပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကြ။
အမျိုးသားပြန်လည်ထူထောင်ရေးကဏ္ဍတွင်လည်း စတာလင်၏အကျိုးပြုချက်များမှာ
မနည်းပေ။ ရှရှား နိုင်ငံ၏ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်းပျက်စီးနေမှုများမှနေ၍
သူကအင်အားကြီးမားသည့် ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင် စုသမ္မတနိုင်ငံကို
ဖန်တီးခဲ့သည်။ သမိုင်းတွင် နှိုင်းယှဉ်စရာမရှိသည့် အမျိုးသားရေးလွန်
အစုအစည်းကြီးကို
ဖန်တီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ဆီုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံအတွင်း၌
အချိန်တိုအတွင်း ပုပုရွရွ လူ သားများအားလုံး အခွင့်အရေးများ ရခဲ့ကြသည်။
အထူးသဖြင့် ဗဟိုအာရှဒေသမှ ပြည်သူများအတွက် ပို၍မှန် ကန်သည်။ ၄င်းတို့သည်
လွတ်လပ်သည့်နိုင်ငံတော်များကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်
အခမဲ့ ပညာရေး၊ အခမဲ့ဆေးဝါးကုသခွင့်၊ အခမဲ့ အပန်းဖြေအနားယူခွင့်များကို
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံက အာမခံချက်ပေးခဲ့သည်။
ကျောင်းများ၊ ကောလိပ်များ၊ နည်းပညာကျောင်းများ၊ တက္ကသိုလ်များ၊
သုတေသနအဖွဲ့အစည်းများနှင့် သိပ္ပံအကယ်ဒမီများ နိုင်ငံအနှံ့ လျင်မြန်စွာ
ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။
စီးပွားရေးတွင် စတာလင်ဦးဆောင်သည့် နှစ်များ၌
ရုပ်ဝတ္ထုတန်ဖိုးများကို အကြီးအကျယ် ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကြီးသည် ရှေ့တန်းရောက် စက်မှုနိုင်ငံကြီးဖြစ်လာသည်။
သွင်းကုန် အစားထိုး စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာကို အောင်မြင်စွာ
အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်။ မည်သည့်စက်ကိုမဆို၊
မည်သည့်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းကိုမဆို၊ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ အနုမြူစွမ်းအင်
အသုံးအဆောင်များကိုပင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်သိပ္ပံအကယ်ဒမီများ ၊
သိပ္ပံပညာရှင်များဖြင့် အာကာသနှင့် ဒုံးပျံအတတ်ပညာ ကိုလည်း
စတာလင်က ခေါင်းဆောင်ကာ အုတ်မြစ်ချပေးနိုင်ခဲ့သည်။ နည်းပညာမြင့်မားသည့်
လယ်ယာစိုက်ပျိုး ရေးအခြေခံကိုလည်း ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာ့စစ်ကာလအတွင်း မိမိ၏အချုပ်အချာအာဏာကို
ကာကွယ်နိုင်မည့် နိုင်ငံတရပ်ကို စတာလင်က တည်ထောင်ခဲ့ရုံသာမက
ဥရောပနှင့်ကမ္ဘာကြီးကိုပါ ဖက်ဆစ်ဝါဒမှ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဒုတိယ
ကမ္ဘာစစ်ကာလအတွင်း စတာလင်က သူ့ကိုယ်သူ အရည်အချင်းရှိသည့်
စစ်ဦးစီးမှူးတဦးဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့ သည်။ ဥရောပနှင့်
အာရှတိုက်နိုင်ငံများရှိ မြို့အများအပြားတွင် ဖက်ဆစ်ဝါဒအပေါ်
အောင်ပွဲခံခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့အကြီးအကျယ်ဆုံးသော တပ်မတော်ကြီးကို
ဦးဆောင်သူအဖြစ် စတာလင်ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အထိမ်း အမှတ်များ ထားခဲ့ကြသည်။
လမ်းများ၊ ရင်ပြင်များကို သူ၏အမည်ပေးကြသည်။ ဥရောပနှင့်
အာရှတိုက်မြို့ကြီး အများအပြားတွင် တခါတရံသူ၏ရုပ်တုများကိုပင်
တွေ့ကြရသည်။ ၁၉၉ဝ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း စတာလင် အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အဦများ၊
မော်ကွန်းများ၊ ရုပ်ထုများ အဖျက်အဆီးခံခဲ့ရသည်။
၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် ယာနာယက်ဖ်၏ မအောင်မြင်သည့်
ကာဏာသိမ်းခြင်းကို ပြုလုပ်သည်။ ဆိုဗီယက်တွင်
အကြွင်းအကျန်လောက်သာရှိတော့သည့် ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို ဖျက်သိမ်းရေးအတွက်
နောက်ဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ လီနင်၏ ရုပ်တုများ ဆွဲအချခံရကာ သူ၏အယူအဆ
အတွေးအခေါ်များကို တိုက်ခိုက်လာကြသည်။ ဤအဖြစ်အပျက်များက ကွန်မြူနစ်နှင့်
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် အငြင်းပွား စရာအများအပြား ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။
ယဲလ်ဆင်က အခွင့်ကောင်းယူကာ အာဏာသိမ်းပြီး အရင်းရှင်စနစ်ကိုပြန်လည်အသက်သွင်းကြောင်း အားတက်သရော ကြေညာသည်။
ယာနာယက်ဖ်၊ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်နှင့် ယဲလ်ဆင်တို့၏ ရှုပ်ထွေးလှသည့်
နောက်ဆုံးမျက်နှာချင်းဆိုင်မှု (၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ် ဇူလိုင်လတွင် ပြုလုပ်သည့်
၂၈-ကြိမ်မြောက် ပါတီကွန်ဂရက်) က ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နှင့် လမ်းခွဲကာ
အရင်းရှင်စနစ်သို့ ပြန်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ကတိပြုလိုက်သည်။
ဂေါ်ဘားချက်ဖ်က ဖြည်းဖြည်းချင်းရှေ့သို့တိုး၍ စနစ်ကျစွာ အရင်းရှင်စနစ်
ပြန်လည်အသက်သွင်းရေးကို တဆင့်ချင်းလုပ်နေ ခြင်းဖြစ်သည်။ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်မှာ
ချောင်ပိတ်မိနေပြီဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ကမ္ဘာမှနေ၍ နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး
အကူအညီများကို ရှာဖွေနေရသည်။ အတုန့်အလှည့်အဖြစ် သူက အနောက်ကို
ဆိုဗီယက်ယူနီယံအား စိတ်ကြိုက်ပြုလုပ်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
၁၉၈၅ ခုနှစ်မှအစပြု၍ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်သည် နိုင်ငံရေးအနေအထားကို
ခိုင်ခိုင်မာမာ၊ ပြတ်ပြတ် သားသား၊ စဉ်ဆက်မပြတ် ကာကွယ်ခြင်း မပြုတော့။
လက်ယာဖက်မှနေ၍ လှိုင်းလုံးများသဖွယ် တလုံးပြီးတလုံး တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
လှိုင်းလုံးအသစ်တိုင်း က ဂေါ်ဘားချက်ဖ်ကို လကျာ်ဖက်သို့ ဆွဲသွားခဲ့သည်။
ယဲလ်ဆင်က အထောက်အကူပြုသည့် အမျိုးသားရေးဝါဒီများနှင့် ဖက်ဆစ်များ၏ တိုး၍
တိုက်ခိုက်မှုကိုပါ ဂေါ်ဘားချက်ဖ် ရင်ဆိုင်ရသည်။
အာဖရိကနှင့် အာရပ်ကမ္ဘာအား မျက်နှာချင်းဆိုင်မရသည့်
နိုင်ငံများအဖြစ် ခွဲလိုက်ခြင်း (Balkanization) က
နယ်ချဲ့တို့လွှမ်းမိုးရေးအတွက် အခြေအနေကောင်းများ ဖန်တီးခဲ့သည်။
တတောင်ပြလျှင် တလံလောက်မြင်သော အနောက်ကရုရှားနိုင်ငံတွင်
အရင်းရှင်စနစ်ပြန်လည်အသက်သွင်းရေးထက် ကျော်လွန် ကာစိတ်ကူးနေပြီဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးအရ ရုရှားနိုင်ငံအား လက်အောက်ခံပြုရေးဖြစ်သည်။
လီနင်၏ရုပ်တုများအား
ယမ်းဘီလူး(ဒိုင်းနမိုက်)ဖြင့်ခွဲခြင်းနှင့်အတူ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒအပေါ်
လိုရာဆွဲ၍ ဝါဒဖြန့်ချိကြသည်။ ''လွတ်လပ်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီရေး၊ဂလပ်စ်နော့နှင့် ပယ်ရယ်စတွိုင်ကာ အစရှိသည့် လူကြားကောင်းအောင်
ပြုလုပ်သည့် ကြွေးကြော်သံများအောက်ရှိ တကယ့်လူမှုအင်အားစုများ၏
အနေအထားကို မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာ ရှင်းလင်းအောင် စိတ်ဖြာပြနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ဟန်ဂေရီ၏
သွေးထွက်သံယိုတန်ပြန်တော်လှန်ရေးပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ စတာလင်၏ ရုပ်တုများအဖျက်အစီးခံခဲ့ရသည်။ နောက် ၃၅ နှစ်ကြာသောအခါ လီနင်၏ ရုပ်တုများကို
အမှုန့်ဖြစ်အောင် လုပ်ခဲ့ကြသည်။ စတာလင်နှင့် လီနင်တို့၏ ရုပ်တုများကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာဖြိုခွဲပစ်ခြင်းက မာ့က်စ်ဝါဒမှ ခွဲထွက်ကြောင်းပြလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ခရူးရှက်ဖ် က စတာလင်၏ အောင်မြင်မှုများကို တိုက်ခိုက်လိုက်ခြင်းမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏
အခြေခံလမ်းစဉ်ကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ရန်အတွက်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးစနစ်ကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာခွဲပစ်လိုက်ပြီးနောက်
ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အရာများက ၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂေါ်ဘားချက်ဖ်၏
ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နှင့်နောက်ဆုံးလမ်းခွဲလိုက်ခြင်းသို့
ရောက်ရှိသွားစေခဲ့သည်။
ကမ္ဘာတဝှမ်း ကွန်မြူနစ်စနစ်အရေးနိမ့်နေခြင်းအကြောင်းကို
ဓနရှင်စာနယ်ဇင်းများက နားစွင့်နေခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် နားလည်ထားရမည့်မှာ
အကယ်၍ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၌ အရေးနိမ့်နေမှုနှင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရ သည်ဆိုလျှင်
လွန်ခဲ့သည့် ၃၅-နှစ်က ခရူးရှက်ဖ်စတင်ခဲ့သည့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒ
အရေးနိမ့်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ဤ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒက နိုင်ငံရေးအရ
လုံး၀ရှုံးနိမ့်ခြင်းကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။ အရင်းရှင်စနစ် ကို
အရှုံးပေးခြင်းနှင့် စီးပွားရေးအရ ကပ်ဆိုက်ခြင်းကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။
၁၉၅၆ ခုနှစ်၌ စတာလင်ဆန့်ကျင်ရေးကို ခရူးရှက်ဖ်က
စတင်ပြုလုပ်လာသောအခါ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ရဲဝံ့စွာ
စတာလင်၏လုပ်ရပ်များကို အကာအကွယ်ပေးခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏
ပစ္စည်းမဲ့အာဏာရှင်စနစ် သမိုင်းအတွေ့အကြုံထပ်မံတင်ပြချက် ( More on the
Historical Experience of the Dictatorship of Proletarian) အမည်ရှိ
စာတမ်းက ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီများ ကို တစုံတရာအကူအညီပေးခဲ့သည်။
၄င်းတို့၏ အတွေ့အကြုံအပေါ်အခြေခံကာ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်၏
အချို့သောလုပ်ရပ်များကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ကွန်မြူနစ်များအကြား
ဆွေးနွေးရန် လုံးဝ သဘာဝကျသည့် လိုအပ်ချက်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင်
အချိန်ရလာသည်နှင့်အမျှ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဝေဖန်ချက်များမှာယေဘူယျအလွန်ကျလာခဲ့သည်။ ဥပမာ-တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်သည်
ပဋိပက္ခနှစ်မျိုးနှစ်စားရှိခြင်းကို အခါခတ်သိမ်း ခွဲခြမ်းမပြုခဲ့၊ ရန်ဘက်ပဋိပက္ခနှင့် ပြည်သူတွင်းပဋိပက္ခတို့ကို ခွဲခြမ်းခြင်းမပြုခဲ့ဟု
ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤယေဘူယျ ဝေဖန်ချက်ကို တချို့က စတာလင်သည်ဘူခါရင်နှင့်ဖြစ်ပွား သည့် ပဋိပက္ခများကို မှန်မှန်ကန်ကန် မကိုင်တွယ်ခဲ့၊
ဘူခါရင်၏ ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို အဆုံးသတ်ပစ်ခဲ့သည်ဟု
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ကြသည်။
တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်သည် အခြားပါတီများ၏ အရေးကိစ္စများကို
ဝင်ရောက် စွက်ဖက်သည်။ ၄င်းပါတီများ၏ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်ဟု
ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤယေဘူယျဝေဖန်ချက် က စတာလင်သည် တီးတိုး၏နိုင်ငံရေးကို
ရှုတ်ချသည်မှာ မှားသည်ဟု ဆိုလာကြသည်။ တီးတိုးဝါဒကို သီးခြားဖြစ်သည့်
ယူဂိုဆလပ်ပုံစံ၊ ''မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒ''အဖြစ် လက်ခံသင့်သည်ဟု
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ကြသည်။ ယူဂိုဆလပ်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်အဖြစ်အပျက်များက
ဘောလ်ရှီဗစ်ပါတီနှင့် လမ်းခွဲပြီးသည့်နောက်ပိုင်းမှ အစပြု၍ တီးတိုးသည် ဓနရှင်အမျိုးသားရေးဝါဒလမ်းစဉ်နောက်သို့ လိုက်သွားခဲ့ပြီးနောက်ဆုံး အမေရိကန်တို့ ၏ အိတ်ထောင်ထဲသို့ ရောက်သွားသည်ကို တွေ့ရမည်
ဖြစ်သည်။
နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင်မျှ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒီများက
စတာလင်ကို ချေမှုန်းပစ်ရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။
စတာလင်ကိုချေမှုန်းပြီးသည်နှင့် လီနင်ကိုဖယ်ရှင်းပစ်ရန်မခက်တော့။
ဂေါ်ဘားချက်ဖ်က သူ၏ ၅ နှစ်တာ ကာလ ဂလက်စီနော့အတွင်း ဦးစီးဦးဆောင်ပြုကာ ''
စတာလင်ဝါဒ'' ကို စစ်ပွဲဆင်နွဲခဲ့သည်။ လီနင်၏ကျမ်းများ၊ အယူအဆများကိုအရင်တိုက်ခိုက်ပြီးမှ လီနင်၏ရုပ်တုများကို ဖျက်ဆီးခြင်းမဟုတ်ကြောင်း
တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ စတာလင်ကို တိုက်လျှင် လုံလောက်နေ၍ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အယူအဆ များကို တိုက်ခိုက်ကာ သေးသိမ်အောင်လုပ်ပြီးဖျက်ဆီးပစ်လိုက်သည်နှင့် လီနင်၏အယူအဆများသည်လည်း အလားတူကံကြမ္မာနှင့်
ရင်ဆိုင်ရမည်မှာ ရှင်းနေ၍ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အမှားဆိုသည်ကို ဝေဖန်ခြင်းဖြင့် အဖျက်လုပ်ငန်းများကိုခရူးရှက်ဖ်က စလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ သူက လီနင်ဝါဒကို နဂိုမူလပုံစံသို့ပြန်ရောက်စေရန်၊ ကွန်မြူနစ်စနစ်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် စေရန်ဟု ဆိုသည်။
ဂေါဘားချက်ဖ်က လက်ဝဲအင်အားစုများ နဝေတိမ်တောင်ဖြစ်သွားစေရန်အတွက် အလား တူ
လူကြားကောင်းသည့် ကတိစကားများကိုပေးခဲ့သည်။ ယနေ့မြင်တွေ့နေရသည်များမှာ
ရှင်းလင်းလွန်းလှ သည်။ ''လီနင်သို့ပြန်သွားရန်''
ဆိုသည့်အကြောင်းပြချက်အောက်တွင် ဇာဘုရင်က ပြန်ပေါ်လာသည်။
''ကွန်မြူနစ်ဝါဒဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်'' ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်အောက်တွင်
ရက်စက်ရိုင်းစိုင်းသည့် အရင်းရှင် စနစ် ပေါ်ပေါက်လာသည်။
သားနားသပ်ရပ်သည့် ယနေ့ဓနရှင်နှင့် ဓနရှင်ပေါက်စတို့၏ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူတိုင်းလိုလို၌ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် နာဇီစာနယ်ဇင်းများမှ
စတာလင်အကြောင်းမဟုတ်တမ်းတရားနှင့် လိမ်ညာရေးသားမှုများအတိုင်း
ပြန်တွေ့ရသည်။ ဤသည်မှာ ကမ္ဘာကြီး ၌ လူတန်းစားတိုက်ပွဲပြင်းထန်လာနေသည်ကို
ထင်ဟပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ဓနရှင်များက သူတို့၏ ''ဒီမိုကရေစီ'' ဆိုသည်ကိုကာကွယ်ရန် သူ၏အင်အားများကို စုဆောင်း နေခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၈၉၊ ၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်း အနောက်''ဒီမိုကရေစီ''နိုင်ငံများ၏ စတာလင်ဆန့်ကျင်ရေး
တိုက်ပွဲမှာ ၁၉၃ဝ ခုနှစ်များအတွင်းက နာဇီတို့ပြုလုပ်ခဲ့သည်များထက်ပင်
ပို၍ပြင်းထန်၊ ပို၍မဟုတ်တမ်း တရား နိုင်ခဲ့သည်။
ယနေ့အဖို့ပြောရလျှင် ၁၉၃ဝ
ခုနှစ်များအတွင်းက ကွန်မြူနစ်တို့၏ အောင်မြင်မှုများကို မဟုတ်တမ်း တရားတိုက်ခိုက်လာမှုများအား တုံ့ပြန်ရန်အတွက် ရုပ်၀တ္ထုအထောက်အထားများအနတ္က
ရှိနေသေးဆဲဖြစ် သည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်လက်ထက် အတွေ့အကြုံများ၊ သဘောတရားများကို ရပ်ခံကာကွယ်ပေးရန်မူ အားကိုးလောက်သည့် အင်အားစုများလည်းမရှိတော့ပေ။
ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ အလုပ်လုပ်သော ပြည်သူလူထုကြီး၏
အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ သွေးစုပ်ခံရမှုနှင့််
စစ်ပွဲများ၏ခြောက်လှန့်ခြင်းကို ရင်ဆိုင်ကြရသောအခါ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာလျှင် ၄င်းတို့ကို ထွက်ရပ်လမ်းညွှန်ကြနိုင်လိမ့်မည်ဟု
ကွန်မြူနစ်မာ့က်စ်ဝါဒီတို့က စွဲမြဲစွာယုံကြည်ကြသည်။ အရင်းရှင်ကမ္ဘာရှိအလုပ်လုပ်သော ပြည်သူလူထုကြီးနှင့် တတိယကမ္ဘာမှ အဖိနှိပ် ခံပြည်သူများကို
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာလျှင် လက်နက်တပ်ဆင်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ကွန်မြူနစ်ဝါဒ
အဆုံး သတ်သွားပြီဆိုသည့် မဟုတ်တမ်းတရားလိမ်ညာချက်များမှာ တကမ္ဘာလုံးရှိ
အဖိနှိပ်ခံလူထုကြီးကို အနာဂါတ် တိုက်ပွဲ၌ လက်နက်မဲ့ဖြစ်သွားစေရန်
ရည်ရွယ်ရင်းဖြစ်သည်ဟု မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီတို့က ထောက်ပြသည်။
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီတို့က စတာလင်၏ ရေးသားချက်များ၊ တနည်းအားဖြင့်
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကို ကာကွယ်ရေးမှာ ကမ္ဘာ့အခြေအနေသစ်အောက်တွင်
လူတန်းစားတိုက်ပွဲဆင်နွှဲရန်အတွက် မိမိတို့ကိုမိမိတို့
ပြင်ဆင်ထားခြင်းဖြစ် သည်ဟု ခံယူကြလေသည်။
အောင်ဇံ (၁ဝ-၁၂-၂၀၁၈)
(မြနန္ဒာ စာအုပ်တိုက် pg မှ )

read more