စတာလင် (အောင်ဇံ)

စတာလင်(အောင်ဇံ)
စတာလင် မွေးနေ့ကို တချိန်က ၁၈၇၈-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၁၈)ရက်နေ့ဟုရေးကြသည်။ ၁၈၇၉-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၂၁)ရက်နေ့ဟု အချို့ကရေးကြသည်။ မည်သို့ဆိုစေ စတာလင်၏အသက်မှာ ၁၃၉-နှစ်(သို့မဟုတ်) ၁၄၀ နှစ်မြောက်
မွေးနေ့သို့ ၂ဝ၁၈ ဒီဇင်ဘာလတွင် ကျရောက်ပြီဖြစ်သည်။
၂ဝ-ရာစု ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ကြီးများတွင် စတာလင်သည်အငြင်း အထွက်ဆုံးသော ပုဂ္ဂိုလ်များထဲတွင် တဦးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မကြိုက်သူများ၊ လူတန်းစားရန်သူများ၏ အဆိုးချည်းအပြောခံရဆုံးသော ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ စတာလင်အား အဖိနှိပ်ခံလူတန်းစားတို့၏ အကျိုးစီးပွားကိုလျစ်လျူရှုကာ မိမိပုဂ္ဂိုလ်ရေး သြဇာအာဏာကို တည်ထောင်ခဲ့သူ၊လူ့အသက်ပေါင်းများစွာကို စတေးခဲ့သူဟုလူတန်းစားရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုသည် အမှန်တရားနှင့် နီးစပ်ပါ၏လော။ ဤသည်ကိုခြေခြေမြစ်မြစ်သိဖို့ဆိုလျှင် စတာလင်၏ဘဝကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံနှင့် စေ့စေ့ငုငု လေ့လာဖို့လိုမည်ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အဆိုးအကောင်းကို စဉ်းစားကြရာ၌နိုင်ငံရေးသုခမိန်ကြီးတဦး၏ စကားကို ငှား၍သုံးစွဲရ လျှင် ၁ဝ-၉ဝ လား၊၂ဝ-၈ဝ လား၊ ၃ဝ-၇ဝ လား။ ယေဘူယျချင့်ချိန်စဉ်းစားကြရာ၌
လူပုဂ္ဂိုလ် တဦးချင်း အဖွဲ့အစည်းတခုချင်းကိုလိုက်၍ လူတန်းစားအသိ၊
ထိုလူတန်းစားအသိ၏ စိတ်ခံစားမှုအပေါ် လိုက်ကာ ကွဲပြားကြလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏ လူတန်းစားရန်သူများကမူ အဆိုးဘက်သို့ အလေး ပေးကာ စဉ်းစားကြမည်ဆိုသည်မှာ အငြင်းထွက်ရန်မလိုသည့် ကိစ္စဖြစ်သည်။
၂ဝ၁၄-ခုနှစ် ရုရှား၌ Levada Centre၏ ကောက်ယူသည့်စာရင်းအရ
ရုရှားနိုင်ငံ၏ လူတဝက်ကျော် (၅၂ ရာခိုင်နှုန်း)က စတာလင်၏ ရုရှားနိုင်ငံသမိုင်းရေး အခန်းကဏ္ဍကို အကောင်းမြင်ကြသည်။ အဆိုးမြင်သူမှာ
သုံးပုံတပုံ (၃ဝရာခိုင်နှုန်း) ထက်ပင် နည်းသည်ဟုဆိုသည်။ ဤရလဒ်ကိုထူးခြားသည့်ရလဒ်အဖြစ် ယူဆကြ သည်။ အနှစ် ၆ဝ ခန့် စတာလင်၏ဘဝကို
မေ့ပျောက်အောင်၊ ပျက်စီးအောင် လုပ်ခဲ့သည့်တိုင် သူ၏သြဇာမှာ ယနေ့တိုင်ရှိနေဆဲဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။
ဖက်ဆစ်ဝါဒအပေါ် အောင်ပွဲခံသည့် အနှစ် ၇ဝ မြောက် အခါသမယကို မကျင်းပမီ စတာလင်၏ သြဇာမှာ အကြီးအကျယ်တက်လာခဲ့သည်။ စတာလင်၏ ရုပ်ပုံများပါရှိသော ကြော်ငြာပိုစတာများ ကရာစနိုဒါ၊ မာကာချာကာလာ၊ ယီကာတီရင်ဘတ်နှင့် အခြားသောမြို့ကြီးများတွင်လည်းကောင်း၊ စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်ရှိ ဘတ်စ်ကားများတွင်လည်းကောင်း တွေ့ကြရသည်။
လိုင်ပက်ဆစ်နှင့် ခရိုင်းမီးယားတွင် စတာလင် အထိမ်း အမှတ်များစိုက်ထူကြသည်။ (စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်နှင့် ယာကာတီရင်ဘတ်တို့တွင်
စိုက်ထူရန်စီစဉ်နေကြသည် ဟုဆိုသည်။) စင်ဖီရိုပိုလ်း နှင့်အူဆူရီဆစ်တို့တွင် အထိမ်းအမှတ်မော်ကွန်း ကျောက်ပြား ဖွင့်ပွဲများပြုလုပ်ကြ သည်ဟုဆိုသည်။ ဤသည်များမှာ လစ်ဘရယ်မီဒီယာများနှင့်နိုင်ငံရေးသမားများကို စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ် စေခဲ့သည်။ ဤသည်ကိုအနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတွင် စတာလင်ကိုဆန့်ကျင်ကာမဟုတ် တမ်းတရားဝါဒဖြန့်ခဲ့သည့်ကြားမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့်အံ့သြစရာအဖြစ်အပျက်အဖြစ် မှတ်ယူကြသည်။
စတာလင်သည် သူကွယ်လွန်ချိန်အထိ မာ့က်စ်၊ လီနင်ဝါဒအပေါ်သစ္စာစောင့်သိခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဤ သည်မှာ Amsterdam University မှ
စတာလင်၏ကိုယ်ပိုင်စာကြည့်တိုက်ရှိ မာ့က်စ်၊ အိန်ဂျယ် နှင့် လီနင်တို့၏စာအုပ်များတွင် သူရေးမှတ်ထားသည့် မှတ်ချက်များအပေါ် သုတေသနပြုကာ
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒပ်ခ်ျသုတေသနအဖွဲ့က အထောက်အပံ့ပြုသည့်
ပရောဂျက်ဖြင့် သုတေသနပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ လူအတော်များ များက သူ့ကိုယ်သူ
လီနင်၏သစ္စာအရှိဆုံးတပည့်အဖြစ် စတာလင်ကပြောကြားခဲ့ခြင်းကို လက်မခံခဲ့ကြ။
သူ အာဏာရသည်နှင့် မာ့က်စ်၊ လီနင် ဝါဒ အခြေခံမူများအပေါ် သစ္စာဖောက်ခဲ့သည်ဟု
စွပ်စွဲခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် ဤသုတေသနပြုသူများ အဆိုအရ စတာလင်သည်
အပြောနှင့်အလုပ် ညီသည်ဟု ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

ဂြိုးဇကျဖျစတာလငျ ( Joseph Stalin ) (ဂြူဂါရှာဗီလီ)၊ (ငယျနာမညျ ရိုဆစျဖျ ဗီဆာရီယိုဘိုဗစျချြ ဂြူကာ ရှာဗီလီ) ကို ၁၈၇၉-ခုနှစျ ဒီဇငျဘာ
(၂၁)ရက် (၁၈၇၈-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈) နေ့တွင် ကော့ကေးရှပ်တောင်တန်းများပေါ်ရှိ ယခင်ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု၏ ပြည်နယ်တခုဖြစ်သည့်
ဂျော်ဂျီယာ (ယခု ဂျော်ဂျီယာ နိုင်ငံ) တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ ဖခင်အမည်မှာ
ဗီဆာရီယွန်ဂျူဂါရှာဗီလီဖြစ်ပြီး လယ်သမားမျိုးရိုးဖြစ်သည်။
ဖိနပ်ချုပ်သမားအဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်အာဒဲလ်ခါးနော့ဖ်ဖိနပ်စက်ရုံတွင် အလုပ်သမားအဖြစ် အလုပ်လုပ်သည်။
မိခင်အမည်မှာ အီဘာတာရီးနားဖြစ်ပြီး မြေကျွန်၏သမီးဖြစ်သည်။

တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်သောအခါမှစတာလင်ဟူသော အမည်ကို ယူခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ '' သံမဏိ '' ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို ၂၅-နှစ်တာကာလမျှ ဦးဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် တန်ခိုးသြဇာတက်စေခဲ့သူဖြစ်ပြီး
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်း နာဇီဂျာမဏီများကို အနိုင်တိုက်ခဲ့သူအဖြစ်သူ၏ကျေးဇူးကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြ ရသည်။ စတာလင်ကဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဗဟိုကော်မတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး
အဖြစ် ၁၉၂၂ မှ ၁၉၅၃ ခုနှစ် ကွယ်လွန်ချိန်အထိ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
စတာလင် ၁၁-နှစ်သားအရွယ်တွင် ဖခင်ကွယ်လွန်သည်။ မိခင်ဖြစ်သူက သားဖြစ်သူကို သာသနာ့ ဘောင်ဝင်ကာ ဘုန်းကြီးလုပ်စေချင်သည်။ မိခင်ဖြစ်သူ၏ဆန္ဒအရ ကိုးနှစ်သားအရွယ်၌ ကျမ်းစာသင်ကျောင်းသို့ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ ထိုကျောင်း၌ ပညာဆုံးခန်းတိုင်ပြီးနောက် အသက်၁၅-နှစ်အရောက်တွင် ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်၏ မြို့တော်ဖြစ်သော တစ်ဖလစ်၌
သာသနာ့ဝန်ထမ်းဆိုင်ရာကျောင်းကို တက်ခဲ့ရသည်။
စက်မှုအရင်းရှင်စနစ် ဖွံ့ဖြိုးလာသည်နှင့်အညီ
အလုပ်သမားလူတန်းစားလှုပ်ရှားမှုလည်း တိုးတက် ပေါ်ပေါက်လာသည်။
၁၈၉ဝ-ဆယ်စုနှစ်ကာလများ၌ ထရန်စ်ကော့ကေးရှားသို့ နယ်နှင်ဒဏ်ခံနေကြရသည့်
ရုရှား မာ့က်စ်ဝါဒီများက ထိုဒေသတွင် မာ့က်စ်ဝါဒကို ဝါဒဖြန့်ချိကြသည်။
တစ်ဖလစ်ရှေးရိုးစွဲ သာသနာ့ဝန်ထမ်း ကျောင်းသည် ထိုအချိန်၌ လူငယ်များအကြား
အမျိုးမျိုးသော လွတ်မြောက်ရေးအတွေးအခေါ်များ ကျက်စားရာ နေရာဖြစ်ခဲ့သည်။
အမျိုးသားရေး နရော့ဒ်နစ်ဝါဒမှသည် နိုင်ငံတကာ မာ့က်စ်ဝါဒအထိဖြစ်သည်။
အဆိုပါကာလ အသက် ၁၅-နှစ် အရွယ်မှအစပြု၍ စတာလင်သည်
တော်လှန်ရေးသမားတဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။
၁၈၉၆-ခုနှစ်နှင့် ၁၈၉၇-ခုနှစ်ကာလများတွင် စတာလင်ကမာ့က်စ်ဝါဒလေ့လာရေးအစုအဖွဲ့လေးတခု ကိုဖွဲ့သည်။ ၁၈၉၈-ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင်
တစ်ဖလစ်ဌာနခွဲရှိ ရုရှားဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသို့ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ မီဆာမဲ့ဒက်စီဟု သိကြသည့် ပထမဂျော်ဂျီယန် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်သည်။ ဤအဖွဲ့က ၁၈၉၃-၁၈၉၈ခုနှစ်များတွင် မာ့က်စ်ဝါဒအတွေးအခေါ်များကို ထိထိရောက်ရောက်
ဖြန့်ချိခဲ့သည်။
စတာလင်က သူ၏အသိပညာများ ကျယ်ပြန့်လာရေးအတွက် ကြိုးစားသည်။
အရင်းကျမ်းနှင့် ကွန်မြူနစ်ကြေညာစာတမ်းတို့အပြင်
မာ့က်စ်နှင့်အိန်ဂျယ်တို့၏အခြားကျမ်းများကိုလေ့လာသည်။ နရော့ဒ်နစ် ဝါဒ၊'' ဥပဒေအတွင်း မာ့က်စ်ဝါဒ'' နှင့် '' စီးပွားရေးဝါဒ'' တို့ကိုတိုက်ခိုက်ဆန့်ကျင်သည့် လီနင်၏ရေးသား ချက်များကိုလည်း လေ့လာသည်။
ထိုကာလတွင် အလုပ်သမားများ၏ လေ့လာရေးအဖွဲ့များ၌ ဝါဒဖြန့်ချိရေးကို
ဇောက်ချလုပ်သည်။ အလုပ်သမားများ၏ တရားမဝင် လျှို့ဝှက်ပြုလုပ်သည့်
အစည်းအဝေးများသို့တက်သည်။ ဖြန့်ဝေစာများကိုရေးသည်။
သပိတ်တိုက်ပွဲများကိုဆင်နွဲသည်။ တစ်ဖလစ်ရှိ တက်ကြွသည့် ပစ္စည်းမဲ့များကြား
တွင် စတာလင်သည် သူ၏လက်တွေ့တော်လှန်ရေး လုပ်ငန်းများကိုသင်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သာသနာ့ဝန်ထမ်းဆိုင်ရာကျောင်းက
စတာလင်၏လျှို့ဝှက်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကို သိသွားခဲ့ သည့်အတွက်
၁၈၉၉-ခုနှစ် မေလ ၂၉-ရက်နေ့တွင် သူ့ကိုကျောင်းထုတ်ခဲ့သည်။
ထို့နောက်စတာလင်က တစ်ဖလစ်မြို့၌ပင်
စာရေးအလုပ်ကိုဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်
သူကတော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းများနှင့် မကင်းကွာခဲ့။ ယခုအခါ စတာလင်သည်
တစ်ဖလစ်ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ် လှုပ်ရှားမှုတွင် အတက်ကြွဆုံးနှင့်
ထင်ရှားသည့်ခေါင်းဆောင်တဦးဖြစ်လာပြီဖြစ်သည်။
စီးပွားရေးအကျပ်အတည်း တဖြည်းဖြည်းချင်းပေါ်ပေါက်လာသည့် ၁၉ဝဝ
ပြည့်နှစ်နှင့် ၁၉ဝ၁-ခုနှစ် ကာလများတွင် ရုရှားနိုင်ငံတွင်း
အလုပ်သမားလူတန်းစားလှုပ်ရှားမှု၏ သြဇာနှင့် ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်တို့၏
လှုပ်ရှားမှုများကြောင့် တစ်ဖလစ်တွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ဆက်တိုက်ပေါ်ပေါက်လာသည်။
စက်ရုံတရုံပြီးတရုံကူး စက်သည်။ ၁၉ဝ၁-ခုနှစ် တစ်ဖလစ်မြို့လယ်တွင်
စတာလင်စည်းရုံးဦးဆောင်သည့် မေဒေးနေ့ ဆန္ဒပြပွဲကြီး ပေါ်ပေါက်သည်။
အဆိုပါဆန္ဒပြပွဲကြီးကို လီနင်က အစ္စကာရာသတင်းစာမှနေ၍ ကော့ကေးဆပ်ဒေသကြီး
တခုလုံးအတွက် သမိုင်းဝင်အရေးပါသည့် အဖြစ်အပျက်ကြီးအဖြစ်
ချီးကျူးရေးသားသည်။
၁၉ဝ၁-ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် စတာလင်ကို
ရုရှားဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အလုပ်သမားပါတီ၏ ပါတီကော် မတီဝင်အဖြစ်ရွေးချယ်ခြင်းခံရသည်။ ဘာတွန်းမြို့သို့စေလွှတ်ခြင်းခံရသည်။ ဘာတွန်းမြို့၏
လူဦးရေတဝက် မှာ တူရကီလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။ ၁၉ဝ၂-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ
၂၇-ရက်နေ့တွင် ရေနံချက်စက်ရုံအလုပ်သမား ခြောက်ထောင်မြို့လယ်သို့ချီတက်ဆန္ဒပြကြသည်။ စစ်တပ်ကပစ်ခတ်သဖြင့် ၁၅-ဦး ကျဆုံးပြီး၊
၅ဝဝ အဖမ်းခံရ သည်။ နောက်တလကြာသောအခါ စတာလင်ကိုယ်တိုင် အဖမ်းခံရသည်။
၁၉ဝ၃-ခုနှစ် ဧပြီလအထိ အကျဉ်းချ ခံရသည်။ ထို့နောက် ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့နယ်နှင်ဒဏ်ခံရသည်။ ၁၉ဝ၄-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဆိုက်ဗေး ရီးယားမှ
တစ်ဖလစ်သို့ စတာလင် ထွက်ပြေးခဲ့သည်။
၁၉ဝ၃-ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင်ပြုလုပ်သည့်
ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ်အလုပ်သမားပါတီ၏ ကွန်ဂရက်တွင်ဘော်လ်ရှီဗစ်နှင့်မင်ရှီဗစ်တို့ ကွဲသည်။ လီနင်၏ What is to be Done ?
ကို ဖတ်ပြီးပြီဖြစ်သည့် စတာလင်က နှောင့်နှေးခြင်းမရှိဘဲ
ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့ကို ထောက်ခံခဲ့သည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ်တွင် ' Armed Uprising and our Tactics ''ကိုရေးကာ စတာလင်က မင်ရှီဗစ်တို့၏ တိုက်ခိုက်လာမှုကို ကာကွယ်ခဲ့သည်။
ဇာဘုရင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချရန်အတွက် လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲလိုအပ်ကြောင်း
စတာလင်ကရေးသည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ဖင်လန်နိုင်ငံ၌ကျင်းပသည့်
ဘော်လ်ရှီဗစ်ကွန်ဂရက်၌ လီနင်နှင့် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တွေ့သည်။
ထိုအချိန်၌ စတာလင်၏အသက်မှာ ၂၆-နှစ်ဖြစ်သည်။
၁၉ဝ၅-ခုနှစ်နှင့် ၁၉ဝ၈-ခုနှစ် ကာလများအတွင်း ကော့ကေးဆပ်မှာတော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ၏ အချက်အချာဒေသဖြစ်သည်။ စတာလင်က
အရေးပါသည့်အခန်းမှပါခဲ့သည်။ ၁၉ဝ၇-၁၉ဝ၈-ခုနှစ်တွင် ဘာကူးရေနံမြေမှအလုပ်သမား ၅ဝ,ဝဝဝ ကို အခြားရဲဘော်များနှင့်အတူ ဦးဆောင်ကာ
တရားဝင်ဆန္ဒပြခဲ့ သည်။ ကွန်ဖရင့်များ၌ အလုပ်သမားကိုယ်စားလှယ်များအား
ခန့်အပ်တာဝန်ပေးရေးတောင်းဆိုချက်ရခဲ့သည်။ ဤတိုက်ပွဲကိုလီနင်ကကောင်းချီးပေးသည်။ ထိုအချိန်၌ ရုရှားနိုင်ငံတွင်တော်လှန်ရေးကလာပ်စည်းအများစုမှာ လှုပ်ရှား မှုများရပ်တန့်နေချိန်ဖြစ်သည်။
၁၉ဝ၈-ခုနှစ်တွင် စတာလင်ဒုတိယအကြိမ်အဖမ်းခံရသည်။ ၂-နှစ်
နယ်နှင်ဒဏ်ပေးသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉ဝ၉-ခုနှစ် ဇွန်လ၌ စတာလင်ဘာကူးသို့ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် ပါတီမှာ အကျပ်
အတည်းတွေ့နေသည်။ သတင်းစာကိုထုတ်ဝေနိုင်ခြင်းမရှိတော့။ သူပြန်ရောက်အပြီး
သုံးပတ်အကြာတွင် စတာလင်က သတင်းစာကိုပြန်ထုတ်သည်။ ရေနံမြေအလုပ်သမားများ
အထွေထွေသပိတ်အတွက် ပြင်ဆင်ခြင်း ကို အကူအညီပေးနေသည့်အချိန်တွင်ပင်
၁၉၁ဝ-ခုနှစ် မတ်လ၌ စတာလင် တတိယအကြိမ်အဖမ်းခံရသည်။ ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့
အပို့ခံရသည်။ ၅ နှစ်အပို့ခံရခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၁၂-ခုနှစ်တွင်စတာလင်ထပ်မံထွက် ပြေးကာ ဘာကူးသို့ပြန်လာသည်။
ပရပ်ဂ်ကွန်ဖရင့်တွင် ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့က
သီးခြားပါတီခွဲထောင်ကြောင်း စတာလင်ကြားရသည်။ ရုရှား ဗြူရိုဖွဲ့ရာတွင် သူ့ကိုအဖွဲ့ဝင်တဦးအဖြစ်ခန့်ထားသည်။ ၁၉ဝ၁၂-ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့၊
စိန့်ပီးတားစ်ဘတ် တွင် ပထမဦးဆုံးပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသည့် သတင်းစာ ''ပရာဗဒါ''
ကို စတာလင် ထုတ်ဝေသည်။ ထို့နေ့တွင်ပင် စတာလင် စတုတ္ထအကြိမ် အဖမ်းခံရသည်။
အယ်ဒီတာအဖွဲ့အတွင်းရေးမှူး မိုလိုတော့ဖ်နှင့်အတူဖြစ်သည်။
ဆိုက်ဗေးရီးယားသို့ သုံးနှစ်အပို့ခံရသည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်ကထွက်ပြေးလွတ်မြောက်လာပြီး '' ပရာဗဒါ'' ကို ဦးစီးခဲ့သည်။
မင်ရှီဗစ်တို့နှင့်လမ်းခွဲရန် လိုအပ်သည်ဟု ခံယူသည့်အတွက်လီနင်နှင့်နည်းပရိယာယ်ပိုင်းတွင် စတာလင်သဘောကွဲခဲ့သည်။ မင်ရှီဗစ်တို့ကို
တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုဘဲ ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့၏လမ်းစဉ်ကို
ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများက ညီညွတ်ရေးကို လိုလားနေကြသဖြင့်
ဤသို့ယူဆခြင်းဖြစ်သည်။ စတာလင်၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ''ပရာဗဒါ''သည် စောင်ရေ ၈ဝဝဝဝ အထိ ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့ရသည်။
၁၉၁၂-ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် လီနင်က စတာလင်နှင့်
အခြားခေါင်းဆောင်များကို ခရာကောင်းသို့ ခေါ်လိုက်သည်။ သူ၏လမ်းစဉ်ဖြစ်သည့်
မင်ရှီဗစ်တို့နှင့် ချက်ခြင်းလမ်းခွဲရန်ဖြစ်သည်။ ထို့နောက် လီနင်ကစတာလင်ကို ဗီယာနာသို့လွှတ်သည်။ Marxism and National Question
ရေးရန်ဖြစ်သည်။ မတူကွဲပြား သည့်လူမျိုးစုများသည်ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုတခုတည်းရှိသည့် ပါတီအတွင်း၌ညီညွတ်ရေးကို စတာလင်က ခုခံကာ
ကွယ်သည်။
စတာလင် စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ ပြန်ရောက်လာသောအခါပဉ္စမကြိမ်အဖမ်းခံရပြန်သည်။ ယခုအကြိမ် သူ့ကို ပိုမိုဝေးလံသီခေါင်သည့်ဆိုက်ဗေးရီးယားမှ ဒေသတခုသို့ပို့လိုက်သည်။ သူ ၅-နှစ်နေခဲ့ရသည်။
၁၉၁၇-ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီတော်လှန်ရေး ပြီးသွားပြီးသည့်နောက်မှစတာလင် စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ ပြန် ရောက်ခဲ့သည်။ ရုရှားဗြူရို၏သဘာပတိအဖွဲ့တွင် ရွေးချယ်ခြင်းခံရသည်။ '' ပရာပဒါ'' သတင်းစာကို စတာလင်ပြန်၍ ဦးစီးခဲ့သည်။ ၁၉၁၇-ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ပြုလုပ်သည့် ပါတီကွန်ဖရင့်၌ဗဟိုကော်မတီရွေးချယ်ရာတွင် စတာလင် မဲ တတိယအများဆုံးရခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လတွင်
ယာယီအစိုးရက ''ပရာပဒါ''ကို ပိတ်လိုက်သောအခါ
ဘော်လ်ရှီဗစ်ခေါင်းဆောင်အတော်များများ အဖမ်းခံရသည်။ လီနင် ဖင်လန်တွင်ပုန်းအောင်းနေရသည်။ စတာလင် က ပါတီကို ဦးဆောင်မှုပေးသည်။
လီနင်ပါ စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်သို့ပြန်ရောက်လာသည်။ လီနင်က သူ၏ ''ဧပြီစစ်တမ်း'' (April Theses) တွင် ပါတီလျှောက်လှမ်းရမည့်လမ်းကို
ရေးသားထားသည်။ ဓနရှင်ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးမှ ဆိုရှယ်လစ်တော် လှန်ရေးသို့
ကူးပြောင်းရန်အတွက် အလုပ်သမားများအား အသင့်ပြင်ထားရန်ဖြစ်သည်။ စတာလင်က
လီနင်၏အမြင်ကို အပြည့်အဝထောက်ခံခဲ့သည်။ ပါတီတွင်း လီနင်၏ပေါ်လစီကို
ဆန့်ကျင်သူများအား တိုက် ခိုက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ရှုပ်ထွေးလှသည့်ကာလတွင်
စတာလင်က လူထုကြီးကို အင်တိုက်အားတိုက် စည်းရုံး သည်။ ၁၉၁၇-ခုနှစ်အတွင်း
စတာလင်က ဆောင်းပါးအမြောက်အမြားရေးကာ လူထုကြီးအား တော်လှန်ရေး
အခြေအနေကိုရှင်းပြသည်။ '' The Soviets of Workers and Soldiers Deputies"
နှင့် The War ဆောင်း ပါးများအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် စတာလင်က ပါတီဗဟိုကော်မတီအတွက် အရေးကြီးသည့် မိန့်ခွန်းများနှင့်
အစီရင်ခံစာအမြောက်အမြားကိုပါ ပြင်ဆင်သည်။
အောက်တိုဘာတော်လှန်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်မှုများပြုလုပ်ရာတွင်
ပုန်ကန်မှုကို ညွှန်ကြားသည့် လက်တွေ့ခေါင်းဆောင်မှုအဖွဲ့တွင် စတာလင်ကို
ခန့်အပ်သည်။ အောက်တိုဘာဆိုရှယ်လစ်တော်လှန်ရေးကို စည်းရုံးရာတွင် စတာလင်သည် လီနင်နှင့်အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်သည်။ ပုန်ကန်မှုအတွက်
ပြင်ဆင်မှုများအားလုံးကို စတာလင်က တိုက်ရိုက်ဦးစီးသည်။ အောက်တိုဘာလ
၂၄-ရက်နေ့မနက် ၁၁ နာရီတွင် ဗဟိုပါတီသတင်းစာ တွင် စတာလင်ရေးသည့် '' What Do We Need ? ’’ဆိုသည့် ခေါင်းစီးဖြင့် ဆောင်းပါးတစောင်ပါလာသည်။
လူထုကြီးအား အရင်းရှင် ယာယီအစိုးရကိုဖြုတ်ချရန် ဆော်သြထားခြင်းဖြစ်သည်။
တော်လှန်ပုန်ကန်ရန် အချိန် ကျရောက်ပြီဖြစ်သည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၅-ရက်နေ့တွင်
တပ်နီတော်က ဘူတာရုံများ၊ စာတိုက်၊ ကြေးနန်းရုံး၊ ဝန်ကြီးများရုံးနှင့်
အစိုးရဘဏ်တိုက်တို့ကို သိမ်းပိုက်သည်။ ဘော်လ်ရှီဗစ် ရေတပ်သားများ၏ ''
Aurora " (အော်ရိုးရာ) သင်္ဘောမှ အမြောက်သံပေးသည်။ အောက်တိုဘာလ
၂၅-ရက်နေ့ညတွင် ဆောင်းရာသီနန်းတော် ကို တရကြမ်း ဝင်ရောက်သိမ်းပိုက်သည်။
ယာယီအစိုးရကို ဖမ်းဆီးသည်။
ထိုနေ့ညတွင်ပင် ရုရှားပြည်လုံးဆိုင်ရာ ဆိုဗီယက်များ၏ကွန်ဂရက်ကို ကျင်းပသည်။ အမိန့်ဒီကရီများ ထုတ်ပြန်သည်။ စစ်ပွဲကိုရပ်ကာ
ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးရန် မြေရှင်များ၏မြေယာများကို လျှော်ကြေးမပေးဘဲသိမ်းရန်တို့ဖြစ်သည်။ ပထမဦးဆုံး ဆိုဗီယက်အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း
ဖွဲ့စည်းသည်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းနှင့် ဥရောပ သမိုင်းတွင် ကဏ္ဍသစ်ဖွင့်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးသည့်နောက်တွင် စတာလင်အလုပ်အလွန်များခဲ့သည်။
တော်လှန်သောအစိုးရ အာဏာ၏ ပေါ်လစီကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းနှင့်
ပြည်တွင်းပြည်ပရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်လာမှုကို အလုပ်သမားအစိုးရသစ်အနေနှင့်
ကာကွယ်ရခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ ၁၉၁၈-ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ပြင်သစ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့က ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို အပ်ခ်ျအိန်ဂျယ်နှင့်
ဗလာဒီဗေါ့စ်တော့ အရပ်များ၌ ကျူးကျော်သည်။ တပ်ဖြူများနှင့်ချိတ်ဆက်၍
ဆိုဗီယက်အစိုးရကို စစ်ပွဲဆင်နွဲလာခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိက တိုက်ပွဲကြီးသုံးပွဲ ဆင်နွဲခဲ့ရသည်။ နောက်ဆုံး ၁၉၂၂-ခုနှစ်၌ တပ်နီတော်ကအနိုင်ရခဲ့သည်။
၁၉၁၈-ခုနှစ် ကာလတလျှောက် စတာလင်က နိုင်ငံရေးနှင့်စစ်ရေး
စည်းရုံးရေးသမားအဖြစ် အရည်အချင်းကို ပြသခဲ့သည်။ ဇွန်လတွင်တန်ပြန်တော်လှန်ရေး တပ်ဖြူများ၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ဇာရစ်ဇင်(စတာလင်ဂရက်)
မြို့အား တိုက်ခိုက်လာမှုကို ခုခံကာကွယ်ခဲ့သည်။ ဤအောင်ပွဲက ဘာကူးမှ
မော်စကိုသို့ ရိက္ခာနှင့်ရေနံပေးပို့ခဲ့သည့် အဓိကလမ်းကြောင်းကို
ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလတွင် ဗဟိုကော်မတီက စတာလင်ကို ယူကရိန်းရှေ့တန်းကို စုစည်းရန်တာဝန်ပေးသည်။ ဂျာမန်တို့သိမ်းပိုက်ထားခြင်း
ကို တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည့် ယူကရိန်း အလုပ်သမားများနှင့် လယ်သမားများကို အထောက်အကူပေးရန်ဖြစ် သည်။ ၁၉၁၉-ခုနှစ် မေလတွင်
ပီထရိုဂရက်(စိန့်ပီးတားစ်ဘတ်)ကို အောင်မြင်စွာ ခုခံကာကွယ်ခဲ့သည်။
ထိုနှစ်နွေရာသီတွင် ပိုလန်တို့၏ ထိုးစစ်ဆင်လာမှုကိုခုခံရန်
အနောက်ဘက်စစ်မျက်နှာသို့ စတာလင်ကိုပို့ခဲ့ သည်။
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ် မေလတွင် နိုင်ငံခြားနယ်ချဲ့များက
ဆိုဗီယက်ယူနီယံကို တတိယအကြိမ် ထိုးစစ် ဆင်သည်။ ရန်သူများ၏ တိုက်ခိုက်လာခြင်းကို စတာလင်၏ စစ်ရေးနှင့်စည်းရုံးရေးခေါင်းဆောင်မှုဖြင့်
တွန်းလှန်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ်သို့ရောက်သည့်တိုင် အရှေ့ဖျားဒေသကို ဂျပန်တို့ ကျူးကျော်ခဲ့သော်လည်း ကျူးကျော်သည့်အဓိကတပ်ဖွဲ့များကို
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ်၌ အကွဲကွဲအပြားပြားဖြစ်စေခဲ့ပြီး၊ နောက်ဆုံး၌ ဆိုဗီယက်တို့ အောင်ပွဲရခဲ့သည်။
ရှည်ကြာလှသည့် ပြည်တွင်းစစ်နှင့်
နိုင်ငံခြားကျူးကျော်မှုကာလများ၌ လီနင်နှင့်စတာလင်တို့ နီးကပ်စွာ အလုပ်အတူလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၁၈-ခုနှစ်မှ ၁၉၂၁-ခုနှစ်အထိ ပြည်တွင်းစစ်ကာလအတွင်း လူ ကိုးသန်း ခန့်သေဆုံးခဲ့သည်။ အများစုမှာ
ငတ်မွတ်ခြင်းဘေးကြီးကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိကအားဖြင့်
နိုင်ငံခြားကျူးကျော်မှုကြောင့်ဖြစ်သည်။ အနောက်တိုင်း
အင်အားကြီးနိုင်ငံများက ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ ထားသည့် အတွက်ဖြစ်သည်။
လက်ျာသမားများကမူ '' ဘော်လ်ရှီဗစ်ဝါဒ၏သားကောင်များ'' ဟု
ဝါဒဖြန့်ခဲ့ကြသည်။
ဓနရှင်တို့၏ရေးသားထုတ်ဝေမှုများ၌ လီနင်နှင့်တန်းတူထားကာ ထရော့စကီးကို '' တပ်နီတော်ကို ဖန်တီးသူ၊ စည်းရုံးတည်ထောင်သူ''
အဖြစ်ရေးသားခဲ့ကြသည်။ ဘော်လ်ရှီဗစ်တို့၏အောင်ပွဲမှာ သူတို့နှစ်ဦးကြောင့်ဟုရေးကြသည်။ စတာလင်၏ တပ်ဖြူများကို ဆန့်ကျင်တိုက်ပွဲဝင်သည့်
အခန်းကဏ္ဍကို အများအား ဖြင့်လျစ်လျှူရှုခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် ၁၉၁၈ နှင့်
၁၉၂ဝ-ပြည့်နှစ်အတွင်း ပါတီ၏အဓိကခေါင်း ဆောင်များအနက် တဦးဖြစ်သည့်
စတာလင်သည် အဆုံးအဖြတ်ပေးသည့် ရှေ့တန်းအများအပြားမှ စစ်ဆင်ရေးများကို
ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ခဲ့သည်။
၇-နှစ်တာကာလ ကြာရှည်သည့် စစ်ကိုဖြတ်သန်းပြီးနောက်မှ
ရုရှားအလုပ်သမားများသည် စီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဘက်သို့
ဦးလှည့်နိုင်ခဲ့သည်။ ဤတကြိမ်တွင်လည်း စတာလင်သည် လီနင်နှင့်အတူစီးပွားရေးပြန်လည်ရှင်သန်လာစေရန်အတွက် စီးပွားရေးပေါ်လစီသစ် (New
Economic Policy) အကောင် အထည်ဖော်ရေးတွင် ခိုင်မာစွာရပ်တည်ခဲ့သည်။
သို့ရာတွင် လီနင်၏ ကျန်းမာရေးမှာ ယို့ယွင်းလာပြီဖြစ်သည်။ ၁၉၂၁-ခုနှစ်
နှစ်ကုန်ပိုင်းမှအစပြု၍ ပါတီနှင့်နိုင်ငံတော်အား ဦးဆောင်ရန်တာဝန်မှာ
စတာလင်၏ ပုခုံးပေါ်သို့ ပို၍ပို၍ကျရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ် ဓပြီလတွင်
ပြုလုပ်သည့် ၁၁ ကြိမ်မြောက် ပါတီကွန်ဂရက်တွင် လီနင်၏အဆိုပြုချက်အရ စတာလင်ကို ဗဟိုကော်မတီ၏အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့သည်။ ထိုရာထူးကို သူကွယ်လွန်သည့် ၁၉၅၃-ခုနှစ် အထိ စတာလင်က
ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။
၁၉၁၇-ခုနှစ်မှ ၁၉၂၃-ခုနှစ်အထိ စတာလင်က
လူမျိုးစုရေးရာဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ သည်။ ဤရာထူးဖြင့် စတာလင်က အမျိုးသားရေးပြဿနာနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် မာ့က်စ်၊ လီနင်ဝါဒ အခြေခံမူများကို
လက်တွေ့ဆောင်ရွက်ရာ၌ ဦးဆောင်မှုအခန်းမှ ပါခဲ့သည်။
စတာလင်၏အကူအညီနှင့် ဦးဆောင်မှုဖြင့်
အောက်တိုဘာတော်လှန်ရေးဖြင့် လွတ်မြောက်ခဲ့ကြသည့် လူမျိုးစုများသည် ဆိုဗီယက်သမ္မတနိုင်ငံများကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၂-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင်
သမ္မတ နိုင်ငံများကို ပူးပေါင်းကာ ဖက်ဒရေးရှင်းဖွဲ့ခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့်
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ
( The Union of Soviet Socialist Republict / USSR) ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။
လီနင် မကွယ်လွန်မီ တနှစ်အလိုတွင် လီနင်က နိုင်ငံရေးသေတမ်းစာဟု နောင် ခေါ်ခဲ့ကြသည့်စာကို ရေးခဲ့သည်။ ထိုစာတွင် စတာလင်ကို
ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ်မှ ဖယ်ရှားရန်ပါသည်ဟုဆိုသည်။
လီနင်၏သေတမ်းစာဆိုသည်နှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊
လီနင်နှင့်စတာလင်တို့၏ ဆက်ဆံရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်းကောင်း၊ စတာလင်နှင့်
လီနင်၏ဇနီး ကရုစကားယားတို့၏ ဆက်ဆံရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍လည်း ကောင်း
လီနင်၏နှမဖြစ်သူ မာရီယာက ၁၉၂၆-ခုနှစ်တွင် ဗဟိုကော်မတီနှင့်
ဗဟိုထိန်းချုပ်မှုကော်မရှင်တို့ ပူးတွဲ ကျင်းပသည့် အစည်းအဝေးသို့စာနှစ်စောင်ရေးခဲ့သည်။ ၄င်းစာများကို '' ပယ်ရီစတွိုက်ကာ'' နှင့် '' ဂလက်စ်နောဖ်'' (စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနှင့်
ပွင့်လင်းရေး) ကာလတွင် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
ပထမစာတွင် မာရီယာအူလျာနိုဗာက အတိုက်အခံများ ( ဆန့်ကျင်သူများ)၏
လီနင်ကွယ်လွန်ကာ နီးတွင် လီနင်နှင့်စတာလင်အကြား
ကွဲပြဲမှုများရှိသည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ကို ပယ်ချထားသည်။ ထို့အပြင် ဘော်လ်ရှီဗစ်ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးတို့အကြားတွင် နိုင်ငံရေး၊ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရပါ ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေးရှိကြောင်း ရေးထားသည်။ ဇီနိုဗစ်က
သူ၏ ၁၉၂၆-ခုနှစ် ဇူလိုင် ၂၁-ရက်နေ့တွင် ဗဟိုကော်မတီနှင့် ဗဟိုထိန်းချုပ်မှု ကော်မရှင် ပူးတွဲကျင်းပသည့် မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေး၌
မိန့်ခွန်းပြောရာတွင် '' ကွန်ဂရက်သို့ပေးစာ'' (သေတမ်းစာ)
ဒုတိယအပိုင်းတွင်ပါရှိသည့် လီနင်၏ စတာလင်အပေါ် အကဲဖြတ်ချက်နှင့် '' လူမျိုးစုပြဿနာ (သို့) ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးပြုလုပ်ခြင်း''
ဆောင်းပါးအကြောင်းကို ရည်ညွှန်းပြောကြားသည်။
စတာလင် ''ရိုင်းပျသည်'' ဆိုသည့် ပြဿနာကို မာရီယာကပြောကြားရာတွင် စတာလင်နှင့်
နားဒက်ဒ်ဒါကရုစကားယား တို့ကြား ပေါ်ပေါက်သည့် အဖြစ်အပျက်မှာ
လုံးဝပုဂ္ဂိုလ်ရေးဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနှင့် မည်သို့မျှ မသက်ဆိုင်'' ဟု
ဖော်ပြထားသည်။ ဤုပြဿနာ ပေါ်ရခြင်းမှာ ဗဟိုကော်မတီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ စတာလင်က
လီနင် နေထိုင် မကောင်းဖြစ်နေစဉ်ကာလအတွင်း လီနင့်ထံ ဆရာဝန်များ၏
ညွှန်ကြားချက်အရ နိုင်ငံရေးသတင်းများ မရောက် ရန် တာဝန်ယူရသည်။ ကရုစကားယားက
ဤဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချိုးဖောက်သဖြင့် စတာလင်၏ ဝေဖန်ခြင်းကို ခံရသည်။
အတုံ့အလှည့်အဖြစ် ဤသည်ကို လီနင်က မကျေမနပ် တုံ့ပြန်သည်။
မာရီယာအီရှာနိုဗာက '' အ ကယ်၍ လီနင်သာ အကြီးအကျယ်နာမကျန်းမဖြစ်ခဲ့လျှင်
ဤအဖြစ်အပျက်ကို ကွဲပြားခြားနားစွာ တုံ့ပြန်လိမ့် မည်'' ဟု ယူဆသည်။
စတာလင်က တောင်းပန်လိုက်သည့်အခါ ထိုကိစ္စပြီးသွားသည်ဟုဆိုသည်။ ဤအဖြစ်
အပျက်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ စာရွက်စာတမ်းအထောက်အထားများရှိသည်။ အကယ်၍
ဗဟိုကော်မတီက တောင်းဆိုခဲ့ လျှင် ''သူမ'' ထုတ်ပေးရန် အသင့်ရှိသည်ဟု
မာရီယာအီလျာနိုဗာကဆိုသည်။
'' ထို့ကြောင့် လီနင်က စတာလင်အပေါ် ဆက်ဆံရေးနှင့်ပတ်သက်၍
အတိုက်အခံလုပ်သူများ၏ ပြောကြားချက်မှာ အမှန်တရားနှင့် ကိုက်ညီခြင်းမရှိကြောင်း ကျွန်မအခိုင်အမာပြောဆိုပါသည်။ ဤဆက်ဆံ ရေးများမှာ အရင်းနှီးဆုံးနှင့် အခင်မင်ဆုံး ဆက်ဆံရေးဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
ဆက်လက်၍လည်းဖြစ်ပါသည် '' ဟု မာရီယာအီရှာနိုဗာက ဆိုသည်။
၁၉၂၄-ခုနှစ်တွင် လီနင်ကွယ်လွန်သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုအတွက်
ကြီးမားသည့် ဆုံးရှုံးမှုကြီးဖြစ်သည်။ အလုပ်သမားများနှင့်
ကမ္ဘာ့အဖိနှိပ်ခံပြည်သူများအတွက်လည်း ကြီးမားသည့်ဆုံးရုံးမှုကြီး ဖြစ်သည်။
ထိုအချိန်အထိ စတာလင်၏ လေ့လာထားမှုများနှင့် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများက
လီနင်၏ခြေရာ အတိုင်းလှမ်းရန် အဆင်သင့်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ စတာလင်က လီနင်၏
သိပ္ပံနည်းကျနည်းနာနှင့် လီနင်၏ တော်လှန်ရေး အမြင်အယူအဆကိုလက္ခံသည်။
စတာလင်က သူ့ဆရာလီနင်၏ အစဉ်အလာကို အောင်မြင်စွာ ဆက်လက်
သယ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။
စတာလင်က ထရော့စကီးဝါဒီများ၊ ဘူခါရင်နှင့် '' လက်ျာအချောင်သမား
အတိုက်အခံ'' များ၏ သစ္စာမဲ့ လှသည့် အချောင်သမားဝါဒကို ပိုင်းဖြတ်မှုရှိစွာ
ချေမှုန်းသည်၊ သူကဆိုဗီယက်ပြည်သူများကို ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေးနှင့် လူတန်းစားတိုက်ပွဲ ဆက်လက်ဆင်နွဲရေးကို
ဦးဆောင်မှုပေးသည်။
ဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ဆောက်ရေး နှစ်ကာလများမှာ ခက်ခဲလှသည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများအနေနှင့် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံရမှုများနှင့်
အခက်အခဲများကို ကျော်ဖြတ်ကြရသည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်၏ဦးဆောင်မှုဖြင့်
ဆိုဗီယက်အလုပ်သမားများနှင့် လယ်သမားများသည် ခေတ်နောက်ကျသောမြေရှင်ပဒေသရာဇ်တပိုင်းနိုင်ငံကို ခေတ်မီစက်မှုနိုင်ငံအဖြစ်
ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ခဲ့သည်။ အလုပ်လက်မဲ့၊ စာမတတ်မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့်
ငတ်မွတ် ခေါင်းပါးမှုများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ အလုပ်လုပ်သော ပြည်သူများ၏
လူနေမှုအဆင့်အတန်းနှင့် လူမှုဘဝမှာ အရည်အချင်းအရ မြင့်တက်လာသည်။
စတာလင်က နိုင်ငံတကာကွန်မြူနစ်လှုပ်ရှားမှုကိုလည်း
ဦးဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။ သူက စဉ်ဆက်မပြတ် “လက်ဝဲ” “လက်ျာ” သွေဖီမှုများကို
တိုက်ခိုက်သည်။ အခြားပါတီများကို ညီနောင်အကူအညီများပေးသည်။
နိုင်ငံတကာအရင်းရှင်စနစ်နှင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒကို
ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်သည့် တော်လှန်ရေးအင်အားစု များကို
အင်အားတောင့်တင်းစေခဲ့သည်။
၁၉၄၁-ခုနှစ်တွင် ဟစ်တလာ၏တပ်များက ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို
ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သည်။ သတ္တိပြောင်မြောက်လှသည့် စစ်ပွဲဖြင့်
ဂျာမန်နာဇီများကို စတာလင်၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဆန့်ကျင်သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများက ကျူးကျော်သူများကို ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာတဝန်း
ဖက်ဆစ်ဝါဒချေမှုန်းရေးတွင် အဓိကအခန်းမှ ပါခဲ့ကြသည်။ ဤအောင်မြင်မှုက
စတာလင်ကို သမိုင်းတွင် အကျော်ကြားဆုံးသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ်
ထင်ရှားစေခဲ့သည်။ သူ၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် တပ်နီတော်နှင့်
ဆိုဗီယက်ပြည်သူများက ဖက်ဆစ်များကိုချေမှုန်းရာ၌
အဆုံးအဖြတ်ပေးသည့်အခန်းမှပါခဲ့သည်။ စတာလင်ဂရက်တိုက်ပွဲသည် ကမ္ဘာ့
သမိုင်းတွင် အကြီးကျယ်ဆုံးသောတိုက်ပွဲဖြစ်သည်။ ဤတိုက်ပွဲက ဟစ်တလာ
ဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲကို အလှည့် အပြောင်းဖြစ်စေခဲ့သည်။ ၁၉၄၃-ခုနှစ်
နိုဝင်ဘာလတွင် အသိမ်းခံခဲ့ရသည့် ဆိုဗီယက်နယ်မြေ သုံးပုံနှစ်ပုံကို
လွတ်မြောက်စေခဲ့သည်။ ၁၉၄၄-ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်တို့၏ အောင်ပွဲများက
စစ်ပွဲကို ဂျာမဏီနှင့် သူ၏မဟာမိတ်များ၏ နယ်မြေများထဲအထိ
တိုးချဲ့နိုင်ခဲ့သည်။ ရူမေးနီးယား၊ ဖင်လန်နှင့်ဘူလ်ဂေးရီးယားတို့
လက်နက်ချကြသည်။ ဆိုဗီယက်တပ်များသည် ဂျာမဏီကိုသိမ်းပိုက်ရန်နှင့်
ပြင်သစ်ကိုလွတ်မြောက်စေရန် အဆင်သင့်အနေအထားတွင်ရှိနေသည်။ ထိုအချိန်
ထိုအနေအထားသို့ ရောက်လာသောအခါကျမှသာ ဗြိတိသျှနှင့် အမေရိကန်တို့က ဥရောပ
ဒုတိယစစ်မျက်နှာကို ဖွင့်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့နောက် နာဇီဂျာမဏီ
အပေါ်အောင်ပွဲကို နာမည်ယူကြသည်။ တပ်နီတော်က
ဘာလင်ကိုသိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ ၁၉၄၅-ခုနှစ် မေလ ၂-ရက်နေ့၌ ဥရောပ၌
စစ်ကြီးပြီးသွားခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးတွင် ဆိုဗီယက်နိုင်ငံသား သန်း ၂ဝ နီးပါး
သေဆုံးခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံ ပြုတ်ပြုတ်ပြုန်း ပျက်စီးခဲ့သည်။ စတာလင်က
ခက်ခဲလှသည့် ပြည်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။
အရှေ့ဥရောပနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ပြည်သူ့ဒီမိုကရေစီသစ်အစိုးရများကို
ရုပ်ဝတ္ထုအကူ အညီများ နှင့် သဘောတရားရေးဦးဆောင်မှုပေးသည်။
၁၉၅၃-ခုနှစ် မတ်လ ၅-ရက်နေ့တွင် စတာလင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။
စတာလင်သည် ဘော်လ်ရှီဗစ်စစ်စစ်ဖြစ်သည်။ တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲဖြင့်
ထုသားပေသားရနေသူဖြစ်သည်။ သူ၏စိတ်ဓာတ်ကို သူ၏ရေးသားချက်များတွင် တွေ့ရသည်။
စတာလင် ပြောင်မြောက်စွာ တိုက်ပွဲ၀င်ခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့နယ်ချဲ့စနစ်
ချေမှုန်းရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသော ရှင်သန်နေသည့်
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် စတာလင် စိတ်ဓါတ်ကို တွေ့ရသည်။
နိုင်ငံရေးသမားတဦးအနေဖြင့် စတာလင်၏အကျိုးပြချက်မျာမှာ
ကြီးမားလှသည်။ ပထမကမ္ဘာ စစ်ကြီးနောက်ပိုင်း ရှရှားနိုင်ငံကို
ပျက်ပြုန်းမည့်ဘေးမှလည်းကောင်း၊ တော်လှန်ရေး၊
ပြည်တွင်းစစ်နှင့်နိုင်ငံခြား ကျူးကျော်စွက်ဖက်မှုများနောက်ပိုင်း
ပျက်ပြုန်းမည့်ဘေးများမှလည်းကောင်း ကယ်တင်ရာတွင် လီနင်နှင့်
အတူပါဝင်ခဲ့သည်။ မဟာမိတ်များက တိုင်းပြည်ကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာ
ခွဲပစ်မည်ကို ခွင့်မပြုခဲ့။ ထို့အပြင် ရုရှားတနိုင်ငံလုံးကို
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်အတွင်း
ပြန်လည်သွတ်သွင်းခဲ့ သည်။ ရုရှားလူမျိုးမဟုတ်သည့် သမ္မတနိုင်ငံများကို
စီးပွားရေးအရ၊ ယဉ်ကျေးမှုအရ ဖွံ့ဖြိုးသည့်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာအောင်
အခြေအနေများ ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံမတိုင်မီက
၄င်းနိုင်ငံများရှိ ပြည်သူများသည် လွတ်လပ်၍ဖွံ့ဖြိုးသည့်
နိုင်ငံတော်များကို မပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကြ။
အမျိုးသားပြန်လည်ထူထောင်ရေးကဏ္ဍတွင်လည်း စတာလင်၏အကျိုးပြုချက်များမှာ
မနည်းပေ။ ရှရှား နိုင်ငံ၏ စစ်ပွဲနောက်ပိုင်းပျက်စီးနေမှုများမှနေ၍
သူကအင်အားကြီးမားသည့် ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင် စုသမ္မတနိုင်ငံကို
ဖန်တီးခဲ့သည်။ သမိုင်းတွင် နှိုင်းယှဉ်စရာမရှိသည့် အမျိုးသားရေးလွန်
အစုအစည်းကြီးကို
ဖန်တီးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ဆီုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စုသမ္မတနိုင်ငံအတွင်း၌
အချိန်တိုအတွင်း ပုပုရွရွ လူ သားများအားလုံး အခွင့်အရေးများ ရခဲ့ကြသည်။
အထူးသဖြင့် ဗဟိုအာရှဒေသမှ ပြည်သူများအတွက် ပို၍မှန် ကန်သည်။ ၄င်းတို့သည်
လွတ်လပ်သည့်နိုင်ငံတော်များကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်
အခမဲ့ ပညာရေး၊ အခမဲ့ဆေးဝါးကုသခွင့်၊ အခမဲ့ အပန်းဖြေအနားယူခွင့်များကို
ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံက အာမခံချက်ပေးခဲ့သည်။
ကျောင်းများ၊ ကောလိပ်များ၊ နည်းပညာကျောင်းများ၊ တက္ကသိုလ်များ၊
သုတေသနအဖွဲ့အစည်းများနှင့် သိပ္ပံအကယ်ဒမီများ နိုင်ငံအနှံ့ လျင်မြန်စွာ
ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။
စီးပွားရေးတွင် စတာလင်ဦးဆောင်သည့် နှစ်များ၌
ရုပ်ဝတ္ထုတန်ဖိုးများကို အကြီးအကျယ် ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကြီးသည် ရှေ့တန်းရောက် စက်မှုနိုင်ငံကြီးဖြစ်လာသည်။
သွင်းကုန် အစားထိုး စီးပွားရေးမဟာဗျူဟာကို အောင်မြင်စွာ
အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်။ မည်သည့်စက်ကိုမဆို၊
မည်သည့်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းကိုမဆို၊ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ အနုမြူစွမ်းအင်
အသုံးအဆောင်များကိုပင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်သိပ္ပံအကယ်ဒမီများ ၊
သိပ္ပံပညာရှင်များဖြင့် အာကာသနှင့် ဒုံးပျံအတတ်ပညာ ကိုလည်း
စတာလင်က ခေါင်းဆောင်ကာ အုတ်မြစ်ချပေးနိုင်ခဲ့သည်။ နည်းပညာမြင့်မားသည့်
လယ်ယာစိုက်ပျိုး ရေးအခြေခံကိုလည်း ချမှတ်နိုင်ခဲ့သည်။
ဒုတိယကမ္ဘာ့စစ်ကာလအတွင်း မိမိ၏အချုပ်အချာအာဏာကို
ကာကွယ်နိုင်မည့် နိုင်ငံတရပ်ကို စတာလင်က တည်ထောင်ခဲ့ရုံသာမက
ဥရောပနှင့်ကမ္ဘာကြီးကိုပါ ဖက်ဆစ်ဝါဒမှ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဒုတိယ
ကမ္ဘာစစ်ကာလအတွင်း စတာလင်က သူ့ကိုယ်သူ အရည်အချင်းရှိသည့်
စစ်ဦးစီးမှူးတဦးဖြစ်ကြောင်း ပြသခဲ့ သည်။ ဥရောပနှင့်
အာရှတိုက်နိုင်ငံများရှိ မြို့အများအပြားတွင် ဖက်ဆစ်ဝါဒအပေါ်
အောင်ပွဲခံခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့အကြီးအကျယ်ဆုံးသော တပ်မတော်ကြီးကို
ဦးဆောင်သူအဖြစ် စတာလင်ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အထိမ်း အမှတ်များ ထားခဲ့ကြသည်။
လမ်းများ၊ ရင်ပြင်များကို သူ၏အမည်ပေးကြသည်။ ဥရောပနှင့်
အာရှတိုက်မြို့ကြီး အများအပြားတွင် တခါတရံသူ၏ရုပ်တုများကိုပင်
တွေ့ကြရသည်။ ၁၉၉ဝ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း စတာလင် အထိမ်းအမှတ် အဆောက်အဦများ၊
မော်ကွန်းများ၊ ရုပ်ထုများ အဖျက်အဆီးခံခဲ့ရသည်။
၁၉၉၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၂ဝ ရက်နေ့တွင် ယာနာယက်ဖ်၏ မအောင်မြင်သည့်
ကာဏာသိမ်းခြင်းကို ပြုလုပ်သည်။ ဆိုဗီယက်တွင်
အကြွင်းအကျန်လောက်သာရှိတော့သည့် ကွန်မြူနစ်ဝါဒကို ဖျက်သိမ်းရေးအတွက်
နောက်ဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်သည်။ လီနင်၏ ရုပ်တုများ ဆွဲအချခံရကာ သူ၏အယူအဆ
အတွေးအခေါ်များကို တိုက်ခိုက်လာကြသည်။ ဤအဖြစ်အပျက်များက ကွန်မြူနစ်နှင့်
တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် အငြင်းပွား စရာအများအပြား ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။
ယဲလ်ဆင်က အခွင့်ကောင်းယူကာ အာဏာသိမ်းပြီး အရင်းရှင်စနစ်ကိုပြန်လည်အသက်သွင်းကြောင်း အားတက်သရော ကြေညာသည်။
ယာနာယက်ဖ်၊ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်နှင့် ယဲလ်ဆင်တို့၏ ရှုပ်ထွေးလှသည့်
နောက်ဆုံးမျက်နှာချင်းဆိုင်မှု (၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ် ဇူလိုင်လတွင် ပြုလုပ်သည့်
၂၈-ကြိမ်မြောက် ပါတီကွန်ဂရက်) က ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နှင့် လမ်းခွဲကာ
အရင်းရှင်စနစ်သို့ ပြန်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာ ကတိပြုလိုက်သည်။
ဂေါ်ဘားချက်ဖ်က ဖြည်းဖြည်းချင်းရှေ့သို့တိုး၍ စနစ်ကျစွာ အရင်းရှင်စနစ်
ပြန်လည်အသက်သွင်းရေးကို တဆင့်ချင်းလုပ်နေ ခြင်းဖြစ်သည်။ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်မှာ
ချောင်ပိတ်မိနေပြီဖြစ်သည်။ နယ်ချဲ့ကမ္ဘာမှနေ၍ နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေး
အကူအညီများကို ရှာဖွေနေရသည်။ အတုန့်အလှည့်အဖြစ် သူက အနောက်ကို
ဆိုဗီယက်ယူနီယံအား စိတ်ကြိုက်ပြုလုပ်ရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
၁၉၈၅ ခုနှစ်မှအစပြု၍ ဂေါ်ဘားချက်ဖ်သည် နိုင်ငံရေးအနေအထားကို
ခိုင်ခိုင်မာမာ၊ ပြတ်ပြတ် သားသား၊ စဉ်ဆက်မပြတ် ကာကွယ်ခြင်း မပြုတော့။
လက်ယာဖက်မှနေ၍ လှိုင်းလုံးများသဖွယ် တလုံးပြီးတလုံး တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
လှိုင်းလုံးအသစ်တိုင်း က ဂေါ်ဘားချက်ဖ်ကို လကျာ်ဖက်သို့ ဆွဲသွားခဲ့သည်။
ယဲလ်ဆင်က အထောက်အကူပြုသည့် အမျိုးသားရေးဝါဒီများနှင့် ဖက်ဆစ်များ၏ တိုး၍
တိုက်ခိုက်မှုကိုပါ ဂေါ်ဘားချက်ဖ် ရင်ဆိုင်ရသည်။
အာဖရိကနှင့် အာရပ်ကမ္ဘာအား မျက်နှာချင်းဆိုင်မရသည့်
နိုင်ငံများအဖြစ် ခွဲလိုက်ခြင်း (Balkanization) က
နယ်ချဲ့တို့လွှမ်းမိုးရေးအတွက် အခြေအနေကောင်းများ ဖန်တီးခဲ့သည်။
တတောင်ပြလျှင် တလံလောက်မြင်သော အနောက်ကရုရှားနိုင်ငံတွင်
အရင်းရှင်စနစ်ပြန်လည်အသက်သွင်းရေးထက် ကျော်လွန် ကာစိတ်ကူးနေပြီဖြစ်သည်။
နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးအရ ရုရှားနိုင်ငံအား လက်အောက်ခံပြုရေးဖြစ်သည်။
လီနင်၏ရုပ်တုများအား
ယမ်းဘီလူး(ဒိုင်းနမိုက်)ဖြင့်ခွဲခြင်းနှင့်အတူ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒအပေါ်
လိုရာဆွဲ၍ ဝါဒဖြန့်ချိကြသည်။ ''လွတ်လပ်ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီရေး၊ဂလပ်စ်နော့နှင့် ပယ်ရယ်စတွိုင်ကာ အစရှိသည့် လူကြားကောင်းအောင်
ပြုလုပ်သည့် ကြွေးကြော်သံများအောက်ရှိ တကယ့်လူမှုအင်အားစုများ၏
အနေအထားကို မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာ ရှင်းလင်းအောင် စိတ်ဖြာပြနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ဟန်ဂေရီ၏
သွေးထွက်သံယိုတန်ပြန်တော်လှန်ရေးပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ စတာလင်၏ ရုပ်တုများအဖျက်အစီးခံခဲ့ရသည်။ နောက် ၃၅ နှစ်ကြာသောအခါ လီနင်၏ ရုပ်တုများကို
အမှုန့်ဖြစ်အောင် လုပ်ခဲ့ကြသည်။ စတာလင်နှင့် လီနင်တို့၏ ရုပ်တုများကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာဖြိုခွဲပစ်ခြင်းက မာ့က်စ်ဝါဒမှ ခွဲထွက်ကြောင်းပြလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ခရူးရှက်ဖ် က စတာလင်၏ အောင်မြင်မှုများကို တိုက်ခိုက်လိုက်ခြင်းမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏
အခြေခံလမ်းစဉ်ကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ရန်အတွက်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနှင့်စီးပွားရေးစနစ်ကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာခွဲပစ်လိုက်ပြီးနောက်
ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အရာများက ၁၉၉ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဂေါ်ဘားချက်ဖ်၏
ဆိုရှယ်လစ်စနစ်နှင့်နောက်ဆုံးလမ်းခွဲလိုက်ခြင်းသို့
ရောက်ရှိသွားစေခဲ့သည်။
ကမ္ဘာတဝှမ်း ကွန်မြူနစ်စနစ်အရေးနိမ့်နေခြင်းအကြောင်းကို
ဓနရှင်စာနယ်ဇင်းများက နားစွင့်နေခဲ့ကြသည်။ သို့ရာတွင် နားလည်ထားရမည့်မှာ
အကယ်၍ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၌ အရေးနိမ့်နေမှုနှင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရ သည်ဆိုလျှင်
လွန်ခဲ့သည့် ၃၅-နှစ်က ခရူးရှက်ဖ်စတင်ခဲ့သည့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒ
အရေးနိမ့်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ဤ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒက နိုင်ငံရေးအရ
လုံး၀ရှုံးနိမ့်ခြင်းကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။ အရင်းရှင်စနစ် ကို
အရှုံးပေးခြင်းနှင့် စီးပွားရေးအရ ကပ်ဆိုက်ခြင်းကို ဦးတည်စေခဲ့သည်။
၁၉၅၆ ခုနှစ်၌ စတာလင်ဆန့်ကျင်ရေးကို ခရူးရှက်ဖ်က
စတင်ပြုလုပ်လာသောအခါ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ရဲဝံ့စွာ
စတာလင်၏လုပ်ရပ်များကို အကာအကွယ်ပေးခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏
ပစ္စည်းမဲ့အာဏာရှင်စနစ် သမိုင်းအတွေ့အကြုံထပ်မံတင်ပြချက် ( More on the
Historical Experience of the Dictatorship of Proletarian) အမည်ရှိ
စာတမ်းက ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီများ ကို တစုံတရာအကူအညီပေးခဲ့သည်။
၄င်းတို့၏ အတွေ့အကြုံအပေါ်အခြေခံကာ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်၏
အချို့သောလုပ်ရပ်များကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ ကွန်မြူနစ်များအကြား
ဆွေးနွေးရန် လုံးဝ သဘာဝကျသည့် လိုအပ်ချက်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင်
အချိန်ရလာသည်နှင့်အမျှ တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ ဝေဖန်ချက်များမှာယေဘူယျအလွန်ကျလာခဲ့သည်။ ဥပမာ-တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်သည်
ပဋိပက္ခနှစ်မျိုးနှစ်စားရှိခြင်းကို အခါခတ်သိမ်း ခွဲခြမ်းမပြုခဲ့၊ ရန်ဘက်ပဋိပက္ခနှင့် ပြည်သူတွင်းပဋိပက္ခတို့ကို ခွဲခြမ်းခြင်းမပြုခဲ့ဟု
ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤယေဘူယျ ဝေဖန်ချက်ကို တချို့က စတာလင်သည်ဘူခါရင်နှင့်ဖြစ်ပွား သည့် ပဋိပက္ခများကို မှန်မှန်ကန်ကန် မကိုင်တွယ်ခဲ့၊
ဘူခါရင်၏ ဆိုရှယ်ဒီမိုကရက်တစ် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို အဆုံးသတ်ပစ်ခဲ့သည်ဟု
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ကြသည်။
တရုတ်ပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက စတာလင်သည် အခြားပါတီများ၏ အရေးကိစ္စများကို
ဝင်ရောက် စွက်ဖက်သည်။ ၄င်းပါတီများ၏ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ငြင်းပယ်ခဲ့သည်ဟု
ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤယေဘူယျဝေဖန်ချက် က စတာလင်သည် တီးတိုး၏နိုင်ငံရေးကို
ရှုတ်ချသည်မှာ မှားသည်ဟု ဆိုလာကြသည်။ တီးတိုးဝါဒကို သီးခြားဖြစ်သည့်
ယူဂိုဆလပ်ပုံစံ၊ ''မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒ''အဖြစ် လက်ခံသင့်သည်ဟု
ကောက်ချက်ဆွဲခဲ့ကြသည်။ ယူဂိုဆလပ်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်အဖြစ်အပျက်များက
ဘောလ်ရှီဗစ်ပါတီနှင့် လမ်းခွဲပြီးသည့်နောက်ပိုင်းမှ အစပြု၍ တီးတိုးသည် ဓနရှင်အမျိုးသားရေးဝါဒလမ်းစဉ်နောက်သို့ လိုက်သွားခဲ့ပြီးနောက်ဆုံး အမေရိကန်တို့ ၏ အိတ်ထောင်ထဲသို့ ရောက်သွားသည်ကို တွေ့ရမည်
ဖြစ်သည်။
နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင်မျှ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရေးဝါဒီများက
စတာလင်ကို ချေမှုန်းပစ်ရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။
စတာလင်ကိုချေမှုန်းပြီးသည်နှင့် လီနင်ကိုဖယ်ရှင်းပစ်ရန်မခက်တော့။
ဂေါ်ဘားချက်ဖ်က သူ၏ ၅ နှစ်တာ ကာလ ဂလက်စီနော့အတွင်း ဦးစီးဦးဆောင်ပြုကာ ''
စတာလင်ဝါဒ'' ကို စစ်ပွဲဆင်နွဲခဲ့သည်။ လီနင်၏ကျမ်းများ၊ အယူအဆများကိုအရင်တိုက်ခိုက်ပြီးမှ လီနင်၏ရုပ်တုများကို ဖျက်ဆီးခြင်းမဟုတ်ကြောင်း
တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ စတာလင်ကို တိုက်လျှင် လုံလောက်နေ၍ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အယူအဆ များကို တိုက်ခိုက်ကာ သေးသိမ်အောင်လုပ်ပြီးဖျက်ဆီးပစ်လိုက်သည်နှင့် လီနင်၏အယူအဆများသည်လည်း အလားတူကံကြမ္မာနှင့်
ရင်ဆိုင်ရမည်မှာ ရှင်းနေ၍ဖြစ်သည်။
စတာလင်၏အမှားဆိုသည်ကို ဝေဖန်ခြင်းဖြင့် အဖျက်လုပ်ငန်းများကိုခရူးရှက်ဖ်က စလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ သူက လီနင်ဝါဒကို နဂိုမူလပုံစံသို့ပြန်ရောက်စေရန်၊ ကွန်မြူနစ်စနစ်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် စေရန်ဟု ဆိုသည်။
ဂေါဘားချက်ဖ်က လက်ဝဲအင်အားစုများ နဝေတိမ်တောင်ဖြစ်သွားစေရန်အတွက် အလား တူ
လူကြားကောင်းသည့် ကတိစကားများကိုပေးခဲ့သည်။ ယနေ့မြင်တွေ့နေရသည်များမှာ
ရှင်းလင်းလွန်းလှ သည်။ ''လီနင်သို့ပြန်သွားရန်''
ဆိုသည့်အကြောင်းပြချက်အောက်တွင် ဇာဘုရင်က ပြန်ပေါ်လာသည်။
''ကွန်မြူနစ်ဝါဒဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်'' ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်အောက်တွင်
ရက်စက်ရိုင်းစိုင်းသည့် အရင်းရှင် စနစ် ပေါ်ပေါက်လာသည်။
သားနားသပ်ရပ်သည့် ယနေ့ဓနရှင်နှင့် ဓနရှင်ပေါက်စတို့၏ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသူတိုင်းလိုလို၌ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် နာဇီစာနယ်ဇင်းများမှ
စတာလင်အကြောင်းမဟုတ်တမ်းတရားနှင့် လိမ်ညာရေးသားမှုများအတိုင်း
ပြန်တွေ့ရသည်။ ဤသည်မှာ ကမ္ဘာကြီး ၌ လူတန်းစားတိုက်ပွဲပြင်းထန်လာနေသည်ကို
ထင်ဟပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ဓနရှင်များက သူတို့၏ ''ဒီမိုကရေစီ'' ဆိုသည်ကိုကာကွယ်ရန် သူ၏အင်အားများကို စုဆောင်း နေခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၈၉၊ ၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်း အနောက်''ဒီမိုကရေစီ''နိုင်ငံများ၏ စတာလင်ဆန့်ကျင်ရေး
တိုက်ပွဲမှာ ၁၉၃ဝ ခုနှစ်များအတွင်းက နာဇီတို့ပြုလုပ်ခဲ့သည်များထက်ပင်
ပို၍ပြင်းထန်၊ ပို၍မဟုတ်တမ်း တရား နိုင်ခဲ့သည်။
ယနေ့အဖို့ပြောရလျှင် ၁၉၃ဝ
ခုနှစ်များအတွင်းက ကွန်မြူနစ်တို့၏ အောင်မြင်မှုများကို မဟုတ်တမ်း တရားတိုက်ခိုက်လာမှုများအား တုံ့ပြန်ရန်အတွက် ရုပ်၀တ္ထုအထောက်အထားများအနတ္က
ရှိနေသေးဆဲဖြစ် သည်။ သို့ရာတွင် စတာလင်လက်ထက် အတွေ့အကြုံများ၊ သဘောတရားများကို ရပ်ခံကာကွယ်ပေးရန်မူ အားကိုးလောက်သည့် အင်အားစုများလည်းမရှိတော့ပေ။
ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ အလုပ်လုပ်သော ပြည်သူလူထုကြီး၏
အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်မှု၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ သွေးစုပ်ခံရမှုနှင့််
စစ်ပွဲများ၏ခြောက်လှန့်ခြင်းကို ရင်ဆိုင်ကြရသောအခါ မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာလျှင် ၄င်းတို့ကို ထွက်ရပ်လမ်းညွှန်ကြနိုင်လိမ့်မည်ဟု
ကွန်မြူနစ်မာ့က်စ်ဝါဒီတို့က စွဲမြဲစွာယုံကြည်ကြသည်။ အရင်းရှင်ကမ္ဘာရှိအလုပ်လုပ်သော ပြည်သူလူထုကြီးနှင့် တတိယကမ္ဘာမှ အဖိနှိပ် ခံပြည်သူများကို
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကသာလျှင် လက်နက်တပ်ဆင်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ကွန်မြူနစ်ဝါဒ
အဆုံး သတ်သွားပြီဆိုသည့် မဟုတ်တမ်းတရားလိမ်ညာချက်များမှာ တကမ္ဘာလုံးရှိ
အဖိနှိပ်ခံလူထုကြီးကို အနာဂါတ် တိုက်ပွဲ၌ လက်နက်မဲ့ဖြစ်သွားစေရန်
ရည်ရွယ်ရင်းဖြစ်သည်ဟု မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီတို့က ထောက်ပြသည်။
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒီတို့က စတာလင်၏ ရေးသားချက်များ၊ တနည်းအားဖြင့်
မာ့က်စ်လီနင်ဝါဒကို ကာကွယ်ရေးမှာ ကမ္ဘာ့အခြေအနေသစ်အောက်တွင်
လူတန်းစားတိုက်ပွဲဆင်နွှဲရန်အတွက် မိမိတို့ကိုမိမိတို့
ပြင်ဆင်ထားခြင်းဖြစ် သည်ဟု ခံယူကြလေသည်။
အောင်ဇံ (၁ဝ-၁၂-၂၀၁၈)
(မြနန္ဒာ စာအုပ်တိုက် pg မှ )