(ဆင့္သံုးဆယ္ဟာ ေဒၚလာတရာတန္သတဲ့)

(ဆင့္သံုးဆယ္ဟာ ေဒၚလာတရာတန္သတဲ့)

အေမရိကန္ဟာ ျပည္ပကို က်န္တဲ့ကုန္ပစၥည္းေတြတင္ပို႔ရေရာင္းခ်ရာကတဲ့အျမတ္ထက္ ေဒၚလာတင္ပို႔ေရာင္းခ်ရာကရတဲ့ အျမတ္အစြန္းက အႀကီးဆံုးျဖစ္ေနတာပါ။ ေဒၚလာဟာ အရင္းအႏွီးနည္းသေလာက္ အျမတ္အစြန္းအလြန္ႀကီးတဲ့ ပို႔ကုန္တခုျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ တခုျပရရင္ ၂ဝ၁၈ ခု တနွစ္တည္းမွာတင္ အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္ကေန ေဒၚလာ ၂၄၃ ဘီလီယံတန္ဖိုးရွိတဲ့ ေငြစကၠဴေတြ ရိုက္ထုတ္ၿပီး ကမၻာ့ေငြေၾကး ေဈးကြက္ထဲကို သြန္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအထဲက သံုးပံုနွစ္ပံုနီးပါးက ေဒၚလာတရာတန္ေတြပါ။ ႏွစ္ဆယ္တန္ဆို တရာျဖစ္ဖို႔ ငါးရြက္ရိုက္ရမွာပါ။ ရြက္ေရမ်ားေလ အကုန္အက်ပိုမ်ားေလပါ။ ၂၄၃ ဘီလီယံ တန္ဖိုးရွိတဲ့ေငြစကၠဴေတြရိုက္ႏွိပ္ခစုစုေပါင္းက ေဒၚလာ သန္းရွစ္ရာဝန္းက်င္သာ ရွိတဲ့အတြက္ အရင္းအႏွီးလို႔ေျပာရမယ့္ပမာဏက ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ဆို သုညဒႆမ သံုးပဲရွိပါတယ္။ သေဘာက ျပားသံုးဆယ္ရင္းၿပီး တရာရတဲ့ သေဘာပါ။ ႏွစ္ဆယ္တန္မ်ားရင္ အရင္းက ဒီ့ထက္ပိုမွာပါ။ အေမရိကန္ ပိုက္ဆံရိုက္ထုတ္တယ္ဆိုတာ ေငြေရာင္းဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ရိုက္ခ်င္တိုင္းရိုက္ ထုတ္ခ်င္တိုင္းထုတ္ ဘံုးေဘာလေအာမျဖစ္ေအာင္ စီမံထားတာေတြရွိေပမယ့္ အဲ့သေလာက္ႀကီးလုပ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ တျခားႏိုင္ငံႀကီးေတြ ရင္ခံၾကရတာအမွန္ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ဆက္စပ္စဥ္းစားႏိုင္ဖို႔ ေရႊကိစၥေလး တခ်က္ေလာက္တင္ျပပါရေစ။ အဲ့ဒီ ၂ဝ၁၈ တႏွစ္တည္းမွာပဲ တကမၻာလံုးမွာ ေရႊ ၁၃၆ ဘီလီယံေဒၚလာဖိုး တူးေဖာ္ထုတ္ယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီ ၁၃၆ ေဒၚလာဘီလီယံဖိုးရဖို႔ တူးေဖာ္ ထုတ္လုပ္ သန္႔စင္ စတာေတြအတြက္ စုစုေပါင္းကုန္က်စရိတ္က ၁၂၂ ဘီလီယံေဒၚလာက်ပါတယ္။ ေဒၚလာအတြက္အရင္းအႏွီးနဲ႔ ေရႊအတြက္အရင္းအႏွီးကို ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ဖို႔ပါ။

ေဘာဂေဗဒစကားမွာ fiat currency ဆိုတာရွိပါတယ္။ ေရာက္လြယ္ေအာင္ေျပာရရင္ အစိုးရကအာမခံေပးၿပီး ပိုက္ဆံေတြထုတ္တယ္။ အဲ့ဒီေငြေတြကို ေရႊ ဒါမွမဟုတ္ ေငြသတၱဳနဲ႔ အေပါင္သေဘာထားတယ္။ အဲ့ဒီေငြမွာ လဲလွယ္မႈတန္ဖိုးေရာ ပကတိတန္ဖိုးေရာရွိေနတယ္။ အေမရိကန္လည္း ဒီနည္းနဲ႔ ေငြေတြထုတ္ေနတာျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔ေငြကိုယ္တိုင္က ေရာင္းကုန္ပစၥည္းျဖစ္ေနတာပါ။ ေနာက္တခ်က္ မျဖစ္မေနသိထားစရာက ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ Foreign Reserve လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံျခားအရန္ေငြထားၾကေပမယ့္ အေမရိကန္ဟာ ႏိုင္ငံျခားအရန္ေငြမထားတဲ့ျပည္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာပါ။ သူ႔ေငြကို ေရႊနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ထားကိုျဖဳတ္လိုက္ေပမယ့္ ေရႊေတြဝယ္ေလွာင္ထားၿပီး အာမခံထားတာရွိထားပါတယ္။ အေမရိကန္ဟာ သူ႔တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအေနအထားေပၚတည္ၿပီး ေငြေတြေဖာင္းပြေအာင္လုပ္တဲ့အခါ လုပ္(Inflation) ေငြတန္ဖိုးတက္လာေအာင္လုပ္(Deflation)လုပ္တဲ့အခါလုပ္ပါတယ္။ ေငြတိုးႏႈန္းအတင္အခ်ကိုလည္း အလားတူ လုပ္ပါတယ္။ အဲ့သလိုလုပ္တဲ့အခါ အျခားေငြေၾကးေတြကိစၥ သိတ္ငဲ့ကြက္ေနစရာမလိုပါဘူး။ မလိုရတာက ေဒၚလာဟာ ကမၻာသံုးေငြသဖြယ္ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေငြကို ေငြနဲ႔ဝယ္ ေငြနဲ႔ေရာင္းလုပ္လို႔ရတဲ့ေငြ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။  

ဘဏၰာေရးနယ္ပယ္မွာ အတိုေကာက္ S.W. I. F. T လို႔ေခၚတဲ့ The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication စနစ္တခုရွိပါတယ္။ သူက ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ ကမၻာေပၚက ဘဏ္ေတြအခ်င္းခ်င္းၾကား ေငြေၾကးလႊဲေျပာင္းလက္ခံလုပ္ၾကတဲ့ သတင္း အင္ေဖာ္ေမးရွင္းေတြ ခ်ိတ္ဆက္ျဖည့္ဆည္းေပးပါတယ္။ သေဘာက ဘယ္ႏိုင္ငံက ဘယ္ဗဟိုဘဏ္က ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ေငြ ဘယ္ေလာက္ စီးဝင္စီးထြက္သြား၊ ဘာေငြနဲ႔ဘာေငြ ဘယ္ေလာက္အေရာင္းအဝယ္ျဖစ္၊ ဘယ္ေငြတန္ဖိုးဘယ္ေလာက္တက္ ဘယ္ေလာက္က်စတာေတြကို ဖလွယ္ေပးတာပါ။ အဲ့သလိုလုပ္ရင္းကေန ခုဆိုသူက ေငြေၾကးဘြတ္ကီဒိုင္သဖြယ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ကမၻာ့အစိုးရေတြကလည္း အဲ့ဒီ SWIFT စနစ္အေျခခံၿပီး ေငြေၾကးစနစ္အသစ္တခုစီစဥ္ဖို႔ ေခါင္းခ်င္းရိုက္ေနၾကတာပါ။ ရိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းက အေမရိကန္ဟာ ေဒၚလာကို ကမၻာသံုး ေငြသဖြယ္လုပ္ၿပီး ေဒၚလာအေရာင္းအဝယ္နဲ႔ႀကီးပြားေနတာ၊ ကမၻာ့ေငြေၾကးေဈးကြက္ကို စီးပိုးခ်ယ္လွယ္ထားတာ၊ ေငြကိုင္ၿပီး ကုန္သြယ္မႈ ေတြမွာ အသာစီးယူထားတာေတြကိုေလွ်ာ့ခ်ဖို႔၊ (ျဖစ္ႏိုင္ရင္) ေဒၚလာေနရာမွာ အျခား ဘံုလကၡဏာပါတဲ့ေငြေၾကးတခုခုအစားထိုးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးမွာ ေဒၚလာၾကားခံလုပ္မယ္ဆို ေဒၚလာအရင္ဝယ္ၿပီးမွ အေရာင္းအဝယ္လုပ္ရတာျဖစ္ေတာ စရိတ္စခပြန္းၿပီး အကုန္အက်ပိုမ်ား ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ ေဒၚလာေငြတန္ဖိုးက မတည္မၿငိမ္အလႈပ္အရမ္းမ်ားရင္မ်ားသေလာက္  တျခားႏိုင္ငံေတြ မ်က္ခံုးလႈပ္ၾကရတာပါ။

ေနာက္တခ်က္က ထရမ့္ပ္လက္ထက္မွာ ထစ္ကနဲရွိ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ျခင္းဆိုတဲ့လက္နက္ကို မထင္ မထင္သလိုသံုးလာေတာ့ ေဒၚလာေငြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္အလုပ္လုပ္ရတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ကသိကေအာက္ေတြျဖစ္ၾကရတာပါ။ ဒီေတာ့ SWIFT စနစ္ကိုခံၿပီး ေဒၚလာအစား ေကာင္းနိုး ရာရာေငြေၾကးတခုခုကို ႀကံဆလာၾကတာပါ။  ဒီေတာ့ Crypto currency တို႔ ဇူကာဘာ့ဂ္ႀကံစည္ေနတဲ့ Libra ေငြတို႔က အလွည့္အေျပာင္းမ်ား ျဖစ္မလားလို႔ လူေတြ ငဲ့ေစာင္းၾကည့္စရာျဖစ္လာပါတယ္။ ခု ေဒၚလာေငြေၾကးျဖစ္ေနတာက ပကတိတန္ဖိုးေပ်ာက္သလိုျဖစ္ေနၿပီး အင္စတီ က်ဴးရွင္းေတြ (IMF, World Bank)နဲ႔ အစိုးရကအာမခံထားလို႔သာ လူေတြက စိတ္ခ်လက္ခ်သံုးေနၾကေပမယ့္ အဲ့ဒီအာမခံမႈဟာ ဘယ္မွ်ခိုင္မာ ပါ့မလဲလို႔ စိတ္ထဲအေတြးဝင္လာတာနဲ႔ ေဒၚလာေငြ ဝရုန္းသုန္းကား ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ နန္းက်သြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဒၚလာ အဲ့လိုျဖစ္လို႔ ယူရိုေငြ အားကိုးရမလားၾကည့္ေတာ့ သူလည္း ဗိန္မသာလိန္မသာပါ။ ဂ်ာမဏီ၊ ျပင္သစ္ ဆင္ ၂ ေကာင္ ကၽြဲျဖစ္ေနပါတယ္။ ဂရိျပႆနာ မေျပလည္ေသးပါ။ ၿဗိတိန္ရဲ႔ Brexit ကိစၥက ထိပ္တက္ေနၿပီး အဂၤလန္ေရာအီးယူပါ အထိနာေနတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ယူရိုေငြလည္း သိတ္ႀကီး ေတာ့ စြာႏိုင္မာႏိုင္တဲ့အေနအထားမရွိလွပါ။

ဒီၾကားထဲမွာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးကလည္း ေငြတန္ဖိုးေတြအၿပိဳင္အဆိုင္ခ်ၾက၊ အတိုးႏႈန္းေတြ သူ႔ထက္ကငါေလွ်ာ့ေပးၾက၊ ေငြေၾကးနဲ႔ ဘဏၰာေရးဆိုင္ရာေပၚလစီေတြေျဖေလွ်ာ့ၾကဆိုေတာ့ ကမၻာ့ေငြေၾကးေဈးကြက္ႀကီးနဲ႔ ဘဏၰာေရးအေျခအေနဟာ သရိုးသရီျဖစ္လိုက္၊ တပြဲတိုးကုလိုက္၊ ေဆးၿမီးတိုရွာလိုက္နဲ႔ ခ်ာလပတ္ရမ္းေနတာပါ။ ဒီအေျခအေနမွာ လူေတြ ေရႊဘက္လွည့္လာပါတယ္။ ေရႊက ပိုက္ဆံလို ရိုက္ခ်င္တိုင္းရိုက္ထုတ္လို႔မရတာကတေၾကာင္း၊ စက္မႈနည္းပညာနယ္ပယ္မွာသံုးရတာနဲ႔ လူေတြဝတ္စားဆင္ယင္မႈေတြမွာ သံုးၾကတာမို႔ ေငြစကၠဴထက္ အာမခံခ်က္ရွိေနတာပါ။ ေရွးဗမာႀကီးမ်ားေျပာသလို ရွိတန္ဆာ မရွိဝမ္းစာျဖစ္ေနတာကိုး။ ေငြ(ပိုက္ဆံ)အေပၚ သံသယ ဝင္လာေတာ့ လူေတြေရႊအလုအယက္စုလာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတြ ေရႊအႀကီးအက်ယ္ေလွာင္လာပါတယ္။ ေရႊထုပ္ႀကီးေတြ သူ႔ထက္ငါ ပိုက္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္ၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေရႊေဈးဟာ မႀကံဳစဖူး ထူးထူးကဲကဲတက္လာသလို ေငြတန္ဖိုးေတြက ခ်တာေရာ က်တာေရာျဖစ္ၿပီး စိုက္ဆင္းေနတာပါ။ ဒီေနရာမွာ ဆယ္ေရးတေရးကိုးေရးတရာ ေတြးစရာရွိလာပါတယ္။

အေပၚမွာေျပာခဲ့သလို ေဒၚလာေငြဟာ ပကတိတန္ဖိုးေရာဖလွယ္မႈတန္ဖိုးေတြ က်သထက္က်က်လိုက္လာရင္းက ေနာက္ဆံုး သူ႔ထုတ္လို႔ ကုန္က်တဲ့စရိတ္(စကၠဴဖိုး မင္ဖိုး ပံုနွိပ္ခ ထုပ္ပိုးခ သယ္ယူခ)အထ ိျပန္က်သြားရင္ ဘယ့္ႏွယ္လုပ္ၾကမလဲဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဝ၁၈ မွာ ေဒၚလာ ၂၄၃ ဘီယီယံဖိုး ေငြစကၠဴအသစ္ ထပ္ထုတ္တယ္။ ကုန္က်စရိတ္(အရင္းက) ေဒၚလာသန္းရွစ္ရွာပဲရွိတယ္။ ေငြတန္ဖိုးရဲ႔ ဒႆမ ၃ ပဲရွိတယ္။ ေဒၚလာတရာဟာ တကယ္တမ္း က် ၃ ေဒၚလာပဲတန္တယ္။ အဲ့ဒီအထိ ျပန္က်သြားရင္ဘာေတြျဖစ္မလဲဆိုတာထက္ အဲ့ဒီအထိျပန္မက်မသြားေအာင္ ဘာေတြလုပ္ၾကမလဲကို ခု လူ႔ပုရြက္ဆိတ္ေခါင္းႀကီးေတြ ဦးေႏွာက္စားေနၾကတာပါ။ ေရႊေတြခ်ည္း နင္းကန္စုေနလို႔လည္း ေရရွည္မွာ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

ဒီလိုအေျခအေနမွာပဲ ႏိုင္ငံေရးဘက္ကလည္း  စူပါပါဝါတခုတည္းနဲ႔လည္ပတ္တဲ့ ဝင္ရိုးတခုတည္းကမၻာဆိုတဲ့ ကမၻာ့အစီအစဥ္ World Order ကို ေျပာင္းပစ္ႏိုင္မယ္လို႔ဆိုသူေတ ြေပၚလာပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတဲ့နည္းက Might  စစ္အင္အားနဲ႔ မဟုတ္ပဲ ေငြေၾကးနည္း ဘဏၰာေရးစနစ္နဲ႔ Monetary and Financial Power ေျပာင္းဖို႔ပါ။ အဲ့သလိုေျပာင္းတဲ့ေနရာမွာ ဘယ္သူ စီးပြားၾသဇာပိုႀကီးလဲ၊ ဘယ္သူ ေရႊအမ်ားဆံုးပိုင္ထား ႏိုင္သလဲ၊ ဘယ္သူ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းေတြကိုကိုင္ထားႏိုင္သလဲစတာေတြကို အဓိကထားတြက္ပါတယ္။ စံသေဘာကိုက္ၾကည့္ ဆန္တုတ္တိုက္ၾကည့္ၾကပါတယ္။ နည္းပညာကိစၥ၊ သံခင္းတမန္ခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးစစ္ေရးၾသဇာနဲ႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႔မႈစတာေတြ ကိုလည္း ပစ္ပစ္ခါခါ လွ်စ္လွ်ဴရႈလိုက္တဲ့သေဘာေတာ့ လံုးဝမပါပါဘူး။ အဲ့ဒီ ဇကာနဲ႔တိုက္ခ်လိုက္တဲ့အခါ အေမရိကန္နဲ႔ ပခုန္းခ်င္းယွဥ္လာႏိုင္စရာ ထီးတည္းႏိုင္ငံတခုကို အပီအျပင္ဆြဲထုတ္မျပႏိုင္ေသးေပမယ့္ တရုတ္၊ ရုရွားတို႔လည္း ဆန္ကာတင္ထဲပါလာပါတယ္။

ခုေတာ့ ေရႊေဈးေတြတက္ ေငြေဈးေတြက်ျဖစ္ေနခ်ိန္ပါ။ က်ေနာ္ကေတာ့ လက္လုပ္လက္စားမို႔ ေဒၚလာေတြကိုင္မထားႏိုင္သလို ေရႊလည္း မူးလို႔ရႉစရာေတာင္မရွိပါ။ မိတ္ေဆြေတြအေနနဲ႔ လက္ထဲရွိတဲ့ေဒၚလာေတြ ေရႊေတြဘာလုပ္ရေကာင္းမလဲေတြးတဲ့အခါ ထည့္စဥ္းစားႏိုင္ဖို႔ က်ေနာ္ ခုတေလာ ဖတ္မိသိမ္ေလ့လာမိတာေလးေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ်ေနရာက်ေအာင္ စီကာစဥ္ကာ ျပန္ေျပာျပတာပါ။ ဟိုေရာက္ဒီေရာက္မို႔ ဖတ္ရ ပိုအဆင္ေျပေအာင္ဆို္ အင္တာနက္မွာ တက္ေရာက္္ေမႊေႏွာက္ၾကည့္ၾကပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္ဗ်ား။

မ်ိဳးျမင့္ခ်ိဳ

စက္တင္ဘာ ၂၈၊ ၂ဝ၁၉