ျငင္းပယ္ျခင္း၏အလွ(ျဖစ္တည္မႈဒႆနနိဒန္း)ေမာင္ၾကည္သစ္ (၂၄) (ေနာက္ဆံုးအပိုင္းပါခင္ဗ်ား)

ျငင္းပယ္ျခင္း၏အလွ(ျဖစ္တည္မႈဒႆနနိဒန္း)ေမာင္ၾကည္သစ္ (၂၄) (ေနာက္ဆံုးအပိုင္းပါခင္ဗ်ား)

ကၽြန္ေတာအ့ေနနဲ႔ ကေန႔ ဒီေနရာမွာ ေျပာဖို႔ရည္ရြယ္ထားတာကေတာ့ ျဖစ္တည္မႈဝါဒကို အမ်ိဳးမ်ိဳးစြပ္စြဲၿပီး ျပစ္တင္ရႉတ္ခ်ထားၾကတာ ေတြကုိ ျဖစ္တည္မႈဝါဒဘက္ကေနၿပိီး ျပန္လည္ေခ်ပဖို႔ျဖစ္တယ္။

ပထမဆုံးကေတာ့ ျဖစ္တည္မႈဝါဒဆုိတာ လူေတြကို ေတြေဝမိန္းေမာေစတ့ဲ အေျဖမရွိတဲ့အယူအဆထြက္ေပါက္မ့ဲဝါဒျဖစ္တယ္ဆိုတ့ဲ စြပ္စြဲခ်က္ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္တည္မႈဝါဒအမွာ ဘာအေျဖ၊ ဘာထြက္ေပါက္မွ ျပမထားဘူး။ ဒီေလာကမွာ လူသားေတြ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္သမွ် အားလံုးဟာ ဘာမွအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမရွိတ့ဲ အခ်ည္းႏွီးကိစၥေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္တည္မႈဝါဒဟာ ဘာအဓိပၸါယ္မွမရွိတ့ဲ စိတ္ကူးယဥ္ ဒႆနတမ်ိဳးသာျဖစ္တယ္။ စိတ္ကူးယဥ္တယ္ဆိုတာ ဇိမ္ခံတာတမ်ိဳးျဖစ္တ့ဲအတြက္ ျဖစ္တည္မႈဒႆနဟာ ဘူဇြာဒႆနတရပ္သာ ျဖစ္တယ္လို႔ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။ ဒီလိုစြပ္စြဲၾကတာမ်ိဳးကုိ ကြန္ျမဴနစ္ေတြေျပာဆိုေလ့ရွိတယ္။

အျခား တဘက္ကလည္း ျဖစ္တည္မႈဝါဒဆိုတာ လူသားကိုရံႉ႔ခ်တ့ဲဝါဒ ျဖစ္တယ္။ လူ႔သေဘာလကၡဏာကို အေကာင္းတကြက္မွမျမင္တ့ဲ ဝါဒ ျဖစ္တယ္။ လူသားရဲ႔ ထြန္းလင္းလွပၿပီး ႏွစ္လိုဖြယ္ေကာင္းတဲ့အျခမ္းဘက္ကို လုံးဝ လွ်စ္လွ်ဴရႉထားၿပီး မည္းေမွာင္ဆိုးညစ္ မႏွစ္လိုဖြယ္ရာ အျခမ္းဘက္က္ုိ မီးေမာင္းထိုးျပတ့ဲဒႆန ျဖစ္တယ္လို႔ဆုိၾကပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ကက္သလစ္ ေဝဖန္ေရးသမား မာစီယား က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျဖစ္တည္မႈဝါဒီေတြဟာ ကေလးငယ္ေလးေတြရဲ႔အၿပံဳးကုိေတာင္ ျမင္ႏိုင္၊ ခံစားႏိုင္၊ လက္ခံႏိုင္ၾကသူေတြမဟုတ္ဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။ ေနာက္ ဘက္ ၂ ဘက္စလုံးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကုိ သေဘာရႉျမင္ထားတာ ရွိပါေသးတယ။္ ဒါကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျဖစ္တည္မႈ ဝါဒီေတြဟာ လူသားေတြရဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းအသင္းအပင္းနဲ႔ေနထုိင္မႈကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားၾကတယ္။ လူကို လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကေန သီးျခား ခြဲထုတ္ၿပီး အထီးက်န္အျဖစ္နဲ႔စဥ္းစားၾကတယ္လို႔ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။

ဒီလုိ စြပ္စြဲပုတ္ခတ္ထားတာေတြက္ို ကၽြန္ေတာ္က ဒီေန႔ ႀကိဳးစားၿပီး တံု႔ျပန္ေျဖရွင္းသြားမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကၽြန္ေတာ့ရဲ႔ေဟာေျပာ ခ်က္ကို 'ျဖစ္တည္မႈဝါဒနဲ႔လူသားဝါဒ' လို႔ အမည္ ေပးထားပါတယ္။

ျဖစ္တည္မႈဝါဒဟာ လူသားဝါဒတမ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ဆုိတာနဲ႔စပ္လွ်ဥ္းၿပီး ကၽြန္ေတာ္ အေမးအျမန္းခံရတာ ရွိပါတယ္။  လူတခ်ိဳ႔ကေျပာၾကတယ္။ 'ေအာ္ဂလီဝတၳဳအမွာတုန္းက လူသားဝါဒီေတြဟာ လမ္းမွားလုိက္ၾကသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ ခင္ဗ်ားေျပာခဲ့ဖူးတယ္၊ ဒါ့ျပင္ လူသားဝါဒ တမ်ိဳးတည္း ကုိလည္း ခင္ဗ်ား ပ်က္ရယ္ျပဳခဲ့တယ္။ ခုမွ ဘာျဖစ္လို႔ လူသားဝါဒဆီ ျပန္ၿပီးသြားခ်င္ေနတာလဲ' လို႔ဆိုၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ လူသားဆုိတ့ဲေဝါဟာရမွာ အလြန္ျခားနားတ့ဲ အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိပါတယ္။ တမ်ိဳးကေတာ့ လူသားကိုရည္မွန္းခ်က္အျဖစ္ ခခံယူၿပီး လူသားသည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုး၊ တန္ဖိုးအရွိဆံုးျဖစ္သည္ဟု လက္ခံတဲ့အယူအဆ ျဖစ္ပါတယ္။ 'လူသည္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားလွပါ တကား'လို႔ ေႂကြးေၾကာ္ႏိုင္တဲ့အဓိပၸါယ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေလယာဥ္ပ်ံ မတည္ေဆာက္တတ္ဘူး။ ဒါေပမ့ဲ ေလယာဥ္ပ်ံတည္ေဆာက္ တတ္တဲ့ လူသားေတြရဲ့လုပ္ရပ္ကုိ လူသားတဦး အေနနဲ႔ဂုဏ္ယူဝ့ံႂကြားႏိုင္တယ္။ လူသားတခ်ိဳ႔ရဲ႔ ထူးျခားထင္ရွားတဲ့လုပ္ရပ္ေတြကုိ အေၾကာင္း ျပဳၿပီး လူသားကို တန္ဖိုးထား ဂုဏ္ျပဳၾကတယ္။ လူသာ ပဓနျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသာ တန္ဖုိးအရွိဆံုး ျဖစ္ေၾကာင္းဆိုၾကတယ္။ ဒီလိုလူသားဝါဒ မ်ိဳးကေတာ့ ဘာမွအဓိပၸါယ္မရွိဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ေခြးေတြ၊ ျမင္းေတြေတာင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လုိ ေနရာမွာရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လိုဘဲ ဂုဏ္ယူတတ္၊ ဂုဏ္ျပဳတတ္ၾကမွာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။

ျဖစ္တည္မႈဝါဒကေတာ့ လူသားကုိ ဘယ္ေတာ့မွ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ အေနနဲ႔မစဥ္းစားဘူး။ ဘာေ့ၾကာင္လ့ဲဆိုေတာ့ လူဆုိတာအၿမဲတမ္း မိမိကိုယ္မိမိ တည္ေဆာက္ပံုေဖာ္ေနၾကတဲ့အတြက္ျဖစ္တယ္။ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ကုိကုိးကြယ္ျခင္းဟာ ဖက္ဆစ္ဝါဒရဲ႔ လူသားဝါဒကုိ အျမင္ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့လူသားဝါဒအျဖစ္ အဆံုးသတ္သြားေစမွာျဖစ္တယ္။ ဒီလို လူသားဝါဒမ်ိဳးနဲ႔ ျဖစ္တည္မႈဝါဒဟာ လုံးဝမသက္ဆုိင္ဘူး။

လူသားဝါဒရဲ႔ ေနာက္အဓိပၸါယ္တမ်ိဳးရွိေသးတယ္။ ဒါက္ို အေျခခံအားျဖင့္ဖြင့္ဆိုရရင္ လူဟာအၿမဲတမ္း မိမိကိုယ္မိမိ ေက်ာ္လြန္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ျဖစ္တယ္။ လူသားဟာ မိမိကိုယ္မိမိေက်ာ္လြန္ၿပီး မိမိရဲ႔လက္ရွိအျဖစ္ အေျခအေနကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး စီမံခ်က္ ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္သူ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ၿပီး မိမိျဖစ္တည္မႈကို မိမိဘာသာတည္ေဆာက္ယူတာျဖစ္တယ္။ ျမင့္ျမတ္ထူးျခားတ့ဲ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္ေတြကို ႀကိဳးပမ္း အေကာင္ထည္ေဖာ္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိရဲ့ျဖစ္တည္မႈကို တည္ေဆာက္ႏိုင္သူျဖစ္တယ္။ လူဟာ မိမိကိုယ္ကိုမိမိ ျမင့္ျမတ္ထူးျခား ေစႏိုင္သူျဖစ္တယ္။ ဤ ျမင့္ျမတ္ထူးျခားမႈနဲ႔ဆက္ႏြယ္ၿပီး အရာဝတၳဳ အျဖစ္အပ်က္ေတြရဲ့အနက္အဓိပၸါယ္ေတြကုိ ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူဟာ သူကုိယ္တုိင္ သူ႔ျမင့္ျမတ္ထူးျခားမႈရဲ႔အသည္းႏွလံုး ဗဟိုခ်က္မျဖစ္တယ္။

လူသားရဲ႔ပုဂၢလဓိဌာန္က်မႈစၾကာဝဠာကလြဲၿပီး ဘာမွ မရွိဘူး။ ဒီလို ပုဂၢလဓိဌာန္သေဘာအားျဖင့္ျဖစ္တည္ေနတ့ဲ လူ႔ရဲ႔ ထူးျခားျမင့္ျမတ္မႈကို ဖြင့္ဆိုတ့ဲလူသားဝါဒကိုသာ ျဖစ္တည္္မႈဝါဒက လက္ခံထားတယ္။

ျဖစ္တည္မႈဝါဒဟာ လူသားဝါဒျဖစ္တယ္။ ဘာေ့ၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ပုဂၢလလူသားဟာ မိမိအတြက္ဥပေဒကို မိမိဘာသာ ခ်မွတ္သူျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ မိမိကလြဲၿပီး ဥပေဒခ်မွတ္ျပဌာန္းသူ ဘယ္သူမွ မရွိတဲ့အတြက္ျဖစ္တယ္။ လူဟာ မိမိအတြက္ မိမိကုိယ္တိုင္ အဆုံး အျဖတ္ေပးသူျဖစ္တယ္။ စစ္မွန္တ့ဲ လူသားအျဖစ္ မိမိကုိယ္ကုိမိမိ ေဖာ္ေဆာင္ဝင္စားႏိုင္သူျဖစ္တယ္။ လူဟာ မိမိကိုယ္မိမိ ကယ္တင္ႏိုင္သူ ျဖစ္တယ္။ မိမိဘဝကုိ ကယ္တင္ႏိုင္သူဟာ မိမိကလြဲၿပီး ဘယ္သူမွ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆုိတာ လူေတြ နားလည္သင့္တယ္။

ဒီိ သေဘာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တည္မႈဝါဒဟာ အဆုိးျမင္ဝါဒ မဟုတ္ဘူး။  အေကာင္းျမင္ဝါဒသာ ျဖစ္တယ္။ လူေတြကုိ စိတ္အားငယ္ေစတဲ့ဝါဒ မဟုတ္ဘူး။ လူသားရဲ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈဆုိင္ရာ လမ္းၫႊန္အယူဝါဒသာ ျဖစ္တယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲေတြးေခၚရွင္မ်ား

(၁) Berson, Henry (ဘာဆြန္၊ ဟင္နရီ) (၁၈၅၉­၁၉၄၁) စာေပႏိုဘယ္ဆုရျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ ျဖစ္သည္။ သူ၏စြမ္းအားဝါဒ(Vitalism) သည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ဒႆနသမုိင္းတြင္ ထင္ရွားသည္။ လူသား၏ ဤ သိစိတ္အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ သဘာဝေလာကႏွင့္သဘာဝ ေလာကတို႔၏အေျခခံဘဝစြမ္းအား (Life force/ Elan Vitl) ျဖစ္သည္ဟု ဘာဆြန္က ခံယူသည္။ သူ၏ Creative Erolution (၁၉၁၁) စာအုပ္သည္္ ထင္ရွား၏။ ကမၻာေက်ာ္ ျပင္သစ္စာေရးဆရာႀကီး မာစယ္ပရိုးစ္အေပၚတြင္ သူ႔အေတြးအေခၚသည္ မ်ားစြာ ၾသဇာျပဳလႊမ္းမိုး ခဲ့သ ည္။

(၂) Camus, Albert (ကမ်ဴး၊ အဲလ္ဘတ္) (၁၉ဝ၃­၆ဝ)

စာေပႏိုဘယ္ ဆုရ ျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ ျဖစ္သည္။ သူ၏ ေရွးဦးပုိင္း အယူအဆမ်ားသည္ နတၱိဝါဒ (Nihilism) ဘက္သို႔ ယိမ္းယုိင္ ခဲ့၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔ကို ျဖစ္တည္မႈဝါဒီ မဟုတ္ေၾကာင္း ေဝဖန္ၾကသည္။ သူကုိယ္တိုင္ကလည္း ယန္းေပါဆာ့တ္တို႔၏ ျဖစ္တည္မႈဝါဒႏွင့္သူသည္ မသက္ဆုိင္ေၾကာင္း တရားဝင္ေျပာခဲ့သည္။ ဒႆနတရပ္က္ုိ ဝတၳဳပုံသ႑န္ျဖင့္ အနုပညာေျမာက္စြာဖန္တီးရာ၌ စံထားအပ္သူျဖစ္၏။ ဒႆန စာေပႏွင့္ပတ္သက္၍ သူ၏ The Myth of Sisyphus ႏွင့္The Rebel တို႔သည္ ထင္ရွား၏။

(၃) Descartes, Rene ေဒးကား၊ ရီနီ (၁၅၆၉­၁၆၅ဝ)

ေမာ္ဒန္ အေနာက္တိုင္းဒႆန၏ ဖခင္ႀကီးအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရသူ ျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ကဲကုလသခၤ်ာကို ေဖာ္ထုတ္ ေပးခဲ့ေသာ သခၤ်ာပညာရွင္ျဖစ္သည္။ သခၤ်ာနည္းကုိ ဒႆနပညာတြင္သံုး၍ သူ၏ ဆင္ျခင္ျမင္အဓိကဝါဒ (Rationalism) ဒႆန စနစ္ တရပ္ကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူ၏ အယူအဆသည္ ေမာ္ဒန္ဒႆန၏ အဓိကလမ္းေၾကာင္းႀကီးတရပ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ သူ၏ Discourse on Method (၁၆၃၇)ႏွင့္Meditation (၁၆၄ဝ) တို႔သည္ ေမာ္ဒန္ဒႆနတြင္ မွတ္တိုင္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဒႆနစာေပမ်ား ျဖစ္ခဲ့၏။

(၄) Einsetein, Albert အိုင္းစတိုင္း အဲလ္ဘတ္ (၁၈၇၉­၁၉၅၅)

ကမၻာေက်ာ္ ဂ်ာမန္­ဂ်ဴး ရူပေဗဒပညာရွင္ ျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သိပၸံဒႆန ပညာရွင္ႀကီးတဦးလည္းျဖစ္သည္။ ေရွးအစဥ္အလာလက္ခံခဲ့သည့္ Absolute Time and Space အယူအဆကုိ ဆန္႔က်င္ပယ္ဖ်က္ခဲ့သည့္္ သူ၏ ႏိႈင္းရဓမၼသီအိုရီ (Relativity Theory) သည္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ေတြးေခၚပညာရွင္မ်ားအေပၚ မ်ားစြာလႊမ္းမုိးခဲ့သည္။

(၅) Hegel, George Willheim Friedrich ေဟဂယ္၊ ေဂ်ာ့ဝီဟမ္ ဖရက္ဒရစ္ခ်္ (၁၇၇ဝ­ ၁၈၃ဝ) ေမာ္ဒန္အေနာက္တိုင္းဒႆန၏ အထြဋ္အထိပ္တြင္ရွိခဲ့ေသာ ဂ်ာမန္နာမ္ဝါဒီ ေတြးေခၚရွင္ႀကီးျဖစ္၏။ သူ၏ အနႏၱဝိဉာဥ္ဝါဒ (Absolute Idealism) သည္ ႏွစ္ဆယ္

ရာစု အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားအေပၚ မ်ားစြလႊမ္းမိုးခဲ့၏။ သူ၏ ဒႆနစာေပမ်ားတြင္ Science of logic (၁၈၁၂­၁၇) ႏွင့္ Philosiphy of Right (၁၈၂၁) တို႔သည္ ထင္ရွား၏။ ေဟဂယ္၏ ေနာက္လုိက္မ်ားသည္ ေဟဂယ္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ လက္ယာေဟဂယ္ ဝါဒီႏွင့္ လက္ဝဲ ေဟဂယ္ဝါဒီဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးကြဲသြားၾကသည္။ ကမၲာေက်ာ္ရုပ္ဝါဒီႀကီး ကားလ္မာက္စ္သည္ ငယ္စဥ္က လက္ဝဲေဟဂယ္ဝါဒီ ျဖစ္ခဲ့့သည္။

(၆) Heidegger, Martin ဟိုင္ေဒဂါ၊ မာတင္ (၁၈၈၉­၁၉၇၆)

မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဂ်ာမန္ဒႆနပညာရွင္ျဖစ္၏။ ဘုရားမ့ဲျဖစ္တည္မႈဝါဒ အေျခခံမ်ားကုိ ခ်မွတ္ေပးသူအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။ သူကုိယ္တုိင္ကမူ ျဖစ္တည္မႈဝါဒီဟူေသာအမည္ကုိ မႏွစ္သက္၊ မခံယူခဲ့။ သူ၏ဒႆနသည္ Being ကို ဗဟုိျပဳထားေသာ အေတြးအေခၚျဖစ္သည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။ သိပၸံပညာ၏ေလာင္းရိပ္မွကင္းလြတ္ေသာ အေတြးအေခၚတရပ္ကုိေဖာ္ထုတ္ရန္ အားထုတ္ခဲ့သည္္။ Bring and Time (၁၉၂၇)ႏွင့္ What is Metaphysics (၁၉၂၉) တို႔သည္ သူ၏ ထင္ရွားေသာဒႆနက်မ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

(၇) Heraclitus ေဟရာကလိုတပ္စ္ (ဘီစီ ၅ ရာစု)

ေရွးေဟာင္း ဂရိေတြးေခၚရွင္ ျဖစ္သည္။ စၾကာဝဠာႀကီး၏ သေဘာသဘာဝမွာ ေျပာင္းလဲျခင္းတရားျဖစ္၏။ ေျပာင္းလဲျခင္းသာလွ်င္ အစစ္အမွန္တရားျဖစ္၍ အရာရာတုိင္းသည္ အစဥ္အၿမဲေျပာင္းလဲေနသည္ဟု သူက ခံယူခဲ့သည္္။

(၈) Jasper, Karl ယာစ္ပါး၊ ကားလ္ (၁၈၈၃­၁၉၆၉) ဘုရားရွိ ျဖစ္တည္မႈဝါဒီ ဂ်ာမန္ေတြးေခၚရွင္ျဖစ္သည္။ ကဲကီးဂါးဒ္ႏွင့္ နစ္ေရွးတို႔၏ စိတ္ပညာအယူအဆမ်ားကုိ ဆက္ခံခဲ့၏။ အႀကီးအက်ယ္ထိတ္လန္႔မႈ (ဥပမာ ေသျခင္းတရား)ႏွင့္နဖူးေတြ႔ဒူး ရင္ဆုိင္လိုက္ရေသာ အခ်ိန္တြင္ လူသားသည္ ျဖစ္တည္္မႈ၏ တကယ့္အစစ္အမွန္အဓိပၸါယ္ကို သိရွိနားလည္လာရသည္ဟုယူဆခဲ့သည္။ Philosophy of Existence (၁၉၃၈) သည္ သူ၏ ထင္ရွားေသာဒႆနစာေပ ျဖစ္၏။

(၉) Kierkegaard, Soren ကဲကီးဂါးဒ္၊ ဆုိရန္ (၁၈၁၃­၁၈၅၅)

ဒိန္းမတ္လူမ်ိဳး ေတြးေခၚရွင္ ဘာသာေရးေဗဒပညာရွင္ စာေရးဆရာျဖစ္သည္။ သူ႔ေခတ္ကာလတြင္ လႊမ္းမိုးထားေသာ နာမ္ဝါဒီႀကီး ေဟဂယ္၏ ဒႆနစနစ္တည္ေဆာက္ေရးကို အျပင္းအထန္ဆန္႔က်င္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အမွန္တရားသည္ ပုဂၢလလူသား၏အတြင္း အဇၩတၱ သေဘာႏွင့္ နက္ရိႉင္းစြာဆက္စပ္ေနသည္ဟု ယုံၾကည္ခဲ့သည္္။ ေမာ္ဒန္ ျဖစ္တည္မႈဝါဒကုိ အေျခတည္ေပးသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။ သူ၏ ထင္ရွားေသာဒႆနစာေပမ်ားမွာ Either/or (၁၈၃၄)၊ The Concept of Dread (၁၈၄၄)ႏွင့္Cuoncluing Unscientific Postcrip (၁၈၄၆) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

(၁ဝ) Marcel, Gabriel မာစယ္၊ ဂါဘရီးယယ္ (၁၈၈၉­၁၉၇၃) ဘုရားရွိ ျဖစ္တည္မႈဝါဒကို ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ျဖစ္၏။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ ျပင္သစ္ဒႆနေလာက၌ ယန္းေပါဆာ့တ္ႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္ထင္ရွားသူလည္း ျဖစ္သည္။ ဝတၳဳ၊ ျပဇာတ္မ်ားေရး၍ သူ၏ ဒႆနကုိေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ Being and having (၁၉၃၅)၊ The Mystery of Being (၁၉၅ဝ) တို႔သည္ သူ၏ ထင္ရွားေသာဒႆန လက္ရာမ်ားျဖစ္၏။

(၁၁) Marx, Karl မာ့က္စ္၊ ကားလ္ (၁၈၁၈­၁၈၈၃)

ထင္ရွားေသာ ေခတ္သစ္ ဂ်ာမန္ ရုပ္ဝါဒီျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္က ဂ်ာမန္ နာမ္ဝါဒီႀကီးေဟဂယ္၏ လႊမ္းမိုးမႈကိုမ်ားစြာ ခံခ့ဲရသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္၏ အေျခခံဒႆနျဖစ္ေသာ ဒိုင္ယာလက္တစ္နည္းက်ရုပ္ဝါဒကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ဤအမည္ကို အစြဲျပဳထားေသာ မာက့္စ္ဝါဒ သည္ ႏွစ္ဆယ္ရာစုကမၻာ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္မ်ားတြင္ အထူးအေရးပါၿပီးတြင္က်ယ္ခဲ့သည္္။ သူ၏ ထင္ရွားေသာ ဒႆနစာေပ မ်ားမွာ The German Idiology (၁၈၄၆)၊ The porerty of Philosophy ( ၁၈၄၇)ႏွင့္ Manifesto of the communist party (၁၈၄၈)တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

(၁၂) Nietzche,Friedrich နိေရွး၊ ဖရက္ဒရစ္(၁၈၄၄­၁၉ဝဝ) ဂ်ာမန္ေတြးေခၚရွင္ ယဥ္ေက်းမႈေဝဖန္ေရးဆရာ ျဖစ္သည္။ ေရွးရိုးစဥ္လာ ခရစ္ယာန္ကိုယ္က်င့္နီတိႏွင့္ လူတုိင္းသာတူညီမွ်ျဖစ္သည္ဟူေသာ လူထုအေျချပဳလူ႔အဖြဲ႔အစည္းခံယူခ်က္တို႔ကုိ ျပင္းထန္စြာဆန္႔က်င္ တိုက္ဖ်က္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူ၏ ထူးခၽြန္သူ လူ႔ထက္လူ(Superman) အယူအဆသည္ အလြန္ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။ သူ၏ အေတြးအေခၚသည္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု အေနာက္တိုင္းစာေပအေပၚ မ်ားစြာလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး သူ႔ကို ဘုရားမ့ဲ ျဖစ္တည္မႈဝါဒ၏ အေျခခံေတြးေခၚေခၚရွင္အျဖစ္ လက္ခံ ထားၾကသည္။ သူ၏ Thus Spoke Zarathustra (၁၈၈၃)ႏွင့္Beyond Good and Evil (၁၈၈၆) တို႔သည္ ထင္ရွားသည္။

(၁၃) Plato ပေလတို(၄၂၈­၃၄၇)

ထင္ရွားေသာ ဂရိေတြးေခၚရွင္ နာမ္ဝါဒီႀကီးျဖစ္၏။ အေနာက္တိုင္းတြင္ ဒႆနပညာကုိ စနစ္တက်ျဖစ္ေအာင္ စတင္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးသူ ျဖစ္၏။ ယေန႔ အေနာက္တုိင္းတကၠသိုလ္မ်ား၏ မူလအစျဖစ္ေသာ'အကယ္ဒမီေက်ာင္းေတာ္'ကိုဂရိႏိုင္ငံ ေအသင္ၿမိဳ႔တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ဒႆနပညာ၊ သခၤ်ာပညာႏွင့္စာေပပညာတို႔ကုိ သင္ၾကားပုိ႔ခ်ခဲ့သည္္။ သူ၏ စိတ္ကူးထည္သီအိုရီ(Theory of Idea) သည္ အေနာက္တိုင္း ေတြးေခၚရွင္အဆက္ဆက္အေပၚ ၾသဇာျပဳလႊမ္းမုိးခဲ့သည္။ ေဆြးေႏြးပြဲဒႆနက်မ္းမ်ားစြာ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ အထင္ရွားဆံုးမွာ 'သမၼတႏိုင္ငံေတာ္(The Republic)' ျဖစ္သည္။

(၁၄) Sartre, Jean­Paul ဆာ့တ္၊ ယန္းေပါ(၁၉ဝ၅­၈ဝ)

စာေပႏိုဘယ္ဆုရ ျပင္သစ္ေတြးေခၚရွင္ စာေရးဆရာျဖစ္သည္။ သူ၏ ဘုရားမဲ့ျဖစ္တည္မႈဝါဒသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဒႆန သမိုင္းတြင္ အင္အားႀကီးမားေသာ ဒႆနလႈပ္ရွားမႈတရပ္ ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာ သူ၏ အေတြးအေခၚမ်ားအေပၚ ဂ်ာမန္ေတြးေခၚရွင္ ဖိခ်္ေတ (Fichte) ၏ လႊမ္းမုိးမႈ မ်ားစြာရွိခဲ့သည္။ Being and Nothioness (၁၉၄၃) သည္ သူ၏ အထင္ရွားဆံုး ဒႆနက်မ္း ျဖစ္သည္။

(၁၅)Socrates ေဆာခ့ရတိၱ ၄၇ဝ­၃၉၉ ဘီစီ)

ေရွး ဂရိ ေတြးေခၚရွင္ႀကီး ျဖစ္သည္။ အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚသမိုင္းတြင္ သဘာဝအေျချပဳဒႆနလမ္းေၾကာင္းမွ လူသား အေျချပဳဒႆနလမ္းေၾကာင္းသို႔ တဆစ္ခ်ိဳးေျပာင္းလဲေစခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူ၏ေတြးေခၚႀကံဆနည္းသည္ ေဆာခ့ရတိၱနည္းဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဒုိင္ယာလက္နည္းဟူ၍လည္းေကာင္း ထင္ရွား၏။ သူကိုယ္တိုင္ မည္သည့္ဒႆနက်မ္းကုိမွ် မေရးသားခဲ့။ သို႔ေသာ္ သူ၏တပည့္ရင္း ပေလတုိ၏ 'ေဆြးေႏြးပြဲက်မ္းစာမွတဆင့္ အေတြးအေခၚမ်ားကုိ သိရွိရသည္။