၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအတြင္းက ဥပေဒအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား အပိုင္း-၁(ဦးမ်ိဳး-ဥပေဒ)

၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအတြင္းက ဥပေဒအခ်င္းခ်င္းပဋိပကၡျဖစ္ေနမႈမ်ား(ဦးမ်ိဳး-ဥပေဒ)

ေရးတာက (ဦးမ်ိး) ဥပေဒ

(ယူတာကဒီေနရာ) http://www.dpnsburmese.org/?p=3091

၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၁၅၁ (၁) တြင္ “တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကိုရယူေလာက္ေအာင္ ျပည္သူမ်ားအတြက္အေရးႀကီးသည္ဟူေသာ ဥပေဒေၾကာင္းဆိုင္ရာျပႆနာတရပ္ေပၚေပါက္လာသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေပၚေပါက္ရန္အေၾကာင္းရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတသည္ မည္သည့္အခါ၌မဆုိယူဆခဲ့ေသာ္ ထိုျပႆနာကိုစဥ္းစားေစရန္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႔လႊဲအပ္ႏုိင္သည္။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကလည္း ထိုျပႆနာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေလ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္သည့္အတိုင္းၾကားနာစစ္ေဆး ၿပီးေနာက္ သမၼတထံအစီရင္ခံႏိုင္ရမည္” ဟု ျပ႒ာန္းထားခ်က္ရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္လည္း အေျခခံဥပေဒႏွင့္ဥပေဒမ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခြင့္အာဏာရွိၿပီး အေျခခံဥပေဒႏွင့္မညီေသာကိစၥရပ္မ်ားကုိလည္း အဆုံးအျဖတ္ျပဳႏိုင္ခြင့္အာဏာရွိပါသည္။

Common Law System (အဂၤလိပ္ဥပေဒစနစ္) စနစ္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သုိ႔မက်င့္သုံးေသာဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားက စတင္က်င့္သုံးခဲ့သည့္ ကိုဓဥပေဒ/ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (Code Law System) သို႔မဟုတ္ – ဆီဗီလ္ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) တြင္မူ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာတရားရုံးမ်ားကို က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရသည္။ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဟန္း(န္) ကယ္္(လ္)စင္ (၁၈၈၁-၁၉၇၃) ၏မူအရ “ဥပေဒျပဳသူတုိ႔က အေျခခံဥပေဒႏွင့္မညီေသာဥပေဒမ်ားမျပဳလုပ္ၾကရန္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔ကလည္း အေျခခံဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ေသာအဆုံးအျဖတ္မ်ားမျပဳလုပ္ၾကရန္” ျဖစ္သည္။ အေျခခံဥပေဒေရးရာအျငင္းပြားမႈမ်ားကုိစီရင္ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ရန္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာတရားရုံးတရုံး သီးျခားဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္၍ 
အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာပါလီမန္ႏုိင္ငံေရးကုိ တရားစီရင္ေရးနည္းလမ္း (Judicialization  of Constitutional Parliamentary Politics) ျဖင့္ ကယ္လ္စင္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ခုလြန္ႏွစ္မ်ားတြင္ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ၁၀ ႏုိင္ငံမွ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွားႏွင့္ ယေန႔ျမန္မာႏုိင္ငံတို႔က်င့္သုံးေနၾကသည္ကို ေတြ႔ျမင္ရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ – ၂၉၃ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာရုံးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းဖြဲ႔စည္းသည္" (ဂ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ပုဒ္မ -၂၉၄ တြင္ “စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားရုံးမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး၏စီရင္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ်ားကိုမထိခိုက္ေစဘဲ 
ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ ႏုိင္ငံေတာ္၏အျမင့္ဆုံးတရားရုံးျဖစ္သည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သည္ 
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး၏စီရင္ပုိင္ခြင့္အာဏာကုိထိခိုက္၍ မရေပ။ ခုံရုံး၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို ပုဒ္မ – ၃၂၂  (က) မွ (ဆ) အထိျပ႒ာန္းထားသည္။ 
ပုဒ္မ – ၃၂၄ တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး၏ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္အတည္ျဖစ္သည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ 
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကိုအနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုျခင္းႏွင့္ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာအျငင္းပြားမႈပဋိပကၡမ်ားကို ခုံရုံး၏အဆုံးအျဖတ္သည္အၿပီးအျပတ္ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္သုိ႔သြားခြင့္မရွိေတာ့ပါ။ ဥေရာပ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာတရားစီရင္ေရးပုံစံသို႔ ေျပာင္းလဲအေကာင္အထည္ေဖာ္လ်က္ရွိေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံလက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာဥပေဒစနစ္မွာ အဂၤလိပ္ရိုးရာဥပေဒစနစ္ (Common Law System) ျဖစ္ပါသည္။ ယခု က်င့္သုံးလာသည့္ ျပ႒ာန္းဥပေဒစနစ္ (၀ါ) ဆီဗီလ္ ဥပေဒစနစ္ (Civil Law System) ျဖင့္ ေပါင္းစပ္လုိက္လွ်င္ ကျပား ဥပေဒစနစ္တရပ္ကုိထူေထာင္လာသည္ဟု ဆန္းစစ္ေတြ႔ရွိရပါသည္။ မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစ ကုိယ့္ႏုိင္ငံ၏အမ်ိဳးသားေရးသမိုင္းအစဥ္အလာႏွင့္ရုိးရာဓေလ့ထုံးတမ္းဆုိင္ရာ ေလာကပါလတရားမ်ားကိုေတာ့ ေက်ာ္လြန္၍ခ်န္လွပ္ထား၍ ရႏုိင္မည္ကားမဟုတ္ပါ။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံးအေနျဖင့္ အမွန္စင္စစ္ ဥပေဒစာသားမ်ားထက္ ဥပေဒ၏သေဘာထားကို အေလးထားရပါမည္။ အနက္အဓိပၸါယ္စာသားမ်ားကုိေက်ာ္လြန္၍ အျခား အေျခခံမ်ားေပၚတြင္မွီျငမ္းျပဳၿပီး ဥပေဒ၏သေဘာထားအမွန္ကိုေဖာ္ထုတ္ရန္ တာ၀န္လည္းရွိပါသည္။

ဥပေဒမ်ား၏ေခါင္ထိပ္စည္းက အထြတ္ျမတ္ဆုံးဥပေဒအျဖစ္ထားရွိသည့္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ တိက် ျပတ္သားၿပီး ေရွ႔ေနာက္စကားရပ္မ်ား ညီၫြတ္ရွင္းလင္းရပါမည္။ ပုဒ္မတခုခ်င္း အခ်ိတ္အဆက္ညီၫြတ္ရၿပီး ပုဒ္မတစ္ခုကို ေနာက္ပုဒ္မတစ္ခုက ေခ်ဖ်က္ထားျခင္းမ်ိဳး လုံး၀မပါရွိရပါ။ အတြင္းသေဘာအႏွစ္သာရျခင္း တထပ္တည္းတူညီရပါသည္။ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲမႈရွိလွ်င္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားထဲမွပုဒ္မတစ္ခုကိုသာ အတည္ယူရမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္ပုဒ္မမ်ားကုိျပဳျပင္လုိလွ်င္ျပဳျပင္ၿပီး၊ ပယ္ဖ်က္ရန္လုိအပ္လွ်င္ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ 
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအတြင္းတြင္ ဥပေဒအခ်င္းခ်င္းပဋိပကၡျဖစ္ေနသည့္ပုဒ္မမ်ား အေျမာက္အျမားပါရွိေနပါသျဖင့္ ၎ကြဲလြဲခ်က္မ်ားကုိနိဒါန္းမွစ၍ အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္တင္ျပသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၄၅၃ တြင္ “ဤဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါစကားရပ္မ်ားကို အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိရာတြင္ တည္ဆဲစကားရပ္မ်ားအနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေရးဥပေဒကို ကိုးကားရမည္” ဟု အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ စကားရပ္မ်ားအနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေရးဥပေဒ General Clauses Act ကုိသာ ကိုးကားရပါမည္။ သုိ႔အတြက္ စကားရပ္မ်ားႏွင့္စပ္ဆိုင္လွ်င္ စကားရပ္မ်ားအနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုေရးဥပေဒကိုကိုးကားၿပီး အရွိကုိအရွိအတုိင္းဖြင့္ဆိုသုံးသပ္ ဆန္းစစ္တင္ျပသြားပါမည္။

အခန္းအလုိက္ သုံးသပ္တင္ျပခ်က္
နိဒါန္း

၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏နိဒါန္းတြင္”ျပည္သူလူထု၏လိုအင္ဆႏၵႏွင့္အညီ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီႏွင့္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တို႔ကုိ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ထူေထာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ေပးခဲ့ေပသည္” ဟုေဖာ္ျပပါသည္။ ထို႕ျပင္ ”ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း လူမ်ိဳးေရးတန္းတူမႈျဖင့္စစ္မွန္ေသာမ်ိဳးခ်စ္ဓါတ္ျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္ကိုခုိင္ၿမဲစြာေမြးျမဴလ်က္ ထာ၀စဥ္စည္းလုံးညီညြတ္စြာ အတူတကြလက္တြဲေနထိုင္ၾကမည္ဟု သႏၷိ႒ာန္ခ်မွတ္၍လည္းေကာင္း အတည္ျပဳျပ႒ာန္းလိုက္ၾကသည္” ဟုလည္းေဖာ္ျပပါသည္။ ဤနိဒါန္းေဖာ္ျပခ်က္ပါ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားသည္ အေလးအနက္ထား လုိက္နာမႈရွိမရွိ၊ ကိုက္ညီမႈ ရွိမရွိ၊ ထပ္တူက်မႈ ရွိမရွိ ဆန္းစစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။

အခန္း (၁) ႏိုင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ားမွစတင္၍ အစအဆုံး ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပ၍ ဥပေဒေရးရာသုံးသပ္တင္ျပပါမည္။

အခန္း (၁) 
ႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ား။

အေျခခံမူမ်ား ပုဒ္မ – ၆ (စ) “ႏုိင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔ကုိ အစဥ္တစိုက္ဦးတည္သည္။” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္ႏွင့္ အေျခခံမူတြင္ပါရွိေသာ 
ပုဒ္မ – ၂၆ (က) “ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ပါတီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ကင္းရွင္းရမည္။” တို႔သည္ ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း၊ စကားရပ္သေဘာထား ကြဲလြဲျခားနားေနေၾကာင္း ျပတ္သားစြာေတြ႔ရွိရပါသည္။ တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ဤအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ – ၂၉၁ တြင္ ျပ႒ာန္းထားၿပီးျဖစ္သည္။ အမွန္တကယ္မွာ ပုဒ္မ – ၃၃၉ ပါ “ႏုိင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအႏၱရာယ္မ်ားမွကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္ကဦးေဆာင္ရမည္” ဟု ျပ႒ာန္းထားသည္ႏွင့္အညီသာ လုိက္နာေဆာင္႐ြက္ရပါမည္။ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္တပ္မေတာ္ကဦးေဆာင္ခြင့္ကို အေျခခံဥပေဒသေဘာတရားအရ ခြင့္ျပဳမထားပါ။ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မႈကို ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားကသာ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ေဖာ္ျပပါပုဒ္မမ်ားကို အေလးထားသည့္အေနျဖင့္ ပုဒ္မ -၂၆ (က) ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေသာ ပုဒ္မ – ၆ (စ) ကုိ ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။

ပုဒ္မ – ၉ (က) တြင္ “ထုိတုိင္းေဒသႀကီး (၇) ခုႏွင့္ ျပည္နယ္ (၇) ျပည္နယ္တုိ႔သည္ အဆင့္အတန္းတူညီၾကသည္” ဟု ေဖာ္ျပခ်က္မွာ မဆလ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္က ဗိုလ္ေန၀င္းျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ – (၃၁) တြင္ ေဖာ္ျပထားခဲ့သည့္သေဘာထားႏွင့္ပုံသဏၭာန္မွာ တထပ္တည္းတူညီေနသည္ကို ထူးထူးကဲကဲ ေတြ႔ရွိရသည္။ နိဒါန္းတြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ “လူမ်ိဳးေရးတန္းတူမႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္” ကို ေဖာ္ေဆာင္ရည္ၫႊန္း ႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္၏ဖြဲ႔စည္္းပုံအေျခခံဥပေဒအတုိင္း ဆက္လက္ျပ႒ာန္းထားသည္ကို ေတြ႔ျမင္ေနရသည္။ ျပန္လည္စိစစ္ျပင္ဆင္ျပ႒ာန္းရမည့္ပုဒ္မျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ထို႔ျပင္ ပုဒ္မ – ၅၆ တြင္ ပါရွိေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တုိင္း တစ္တိုင္းႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ၅ ေဒသတို႔ကို ပုဒ္မ – ၉ တြင္ တဆက္တည္းထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္ကုိ မေတြ႕ရပါ။ ဤပုဒ္မျပ႒ာန္းခ်က္တြင္ခ်န္လွပ္ထားမႈသည္ သီးျခားကန္႔၍ခြဲျခားလုိက္သည့္သေဘာထားကုိ ေဖာ္ျပရာေရာက္ေစပါသည္။ ဥပေဒ၏အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္ျပည္တြင္းစစ္မွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါသည္။ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစုံပါ၀င္သည့္ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံအသစ္ျဖင့္သာ လူမ်ိဳးေရးတန္းတူမႈရွိသည့္ ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါမည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ဤပုဒ္မသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲပစ္ရမည့္ပုဒ္မစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းထားသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၁၄ တြင္ “ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၊ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ဤဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရသတ္မွတ္သည့္ ဦးေရအတုိင္း တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္တပ္မေတာ္သားမ်ား ပါ၀င္သည္” ဟု အေျခခံမူတြင္ ေဖာ္ျပလာသည္။ တဆက္တည္းေလ့လာရမည့္ပုဒ္မမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ပါ၀င္သည္။

ဥပေဒျပဳေရး၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔စည္းျခင္းပုဒ္မ – ၇၄ (က) တြင္ “ပုဒ္မ – ၁၀၉ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီအမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ ၁၁၀ ဦးထက္မပိုေသာ တပ္မေတာ္သားျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ပုဒ္မ – ၁၄၁ (ခ) အရ “တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က ဥပေဒႏွင့္အညီအမည္စာရင္းတင္သြင္းသည့္ တပ္မေတာ္သားအမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၅၆ ဦး။ စုစုေပါင္း တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦး ပါ၀င္သည္ဟု အတိအက်ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ အေျခခံမူတြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မ -၂၁ (က) “ႏုိင္ငံသားတုိင္းသည္ ဤဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္သတ္မွတ္ထားသည့္ တန္းတူညီမွ်မႈအခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္မႈအခြင့္အေရး၊ တရားမွ်တမႈအခြင့္အေရးတို႔ ခံစားခြင့္ရွိသည္” ႏွင့္ ပုဒ္မ – ၃၈ (က) “ႏုိင္ငံသားတိုင္းသည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခြင့္ႏွင့္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ခံပိုင္ခြင့္ရွိသည္” ဆုိေသာ ပုဒ္မႏွစ္ခုႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီးဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း အထင္အရွားေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔ျပင္ လႊတ္ေတာ္မ်ားသို႔ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းပုဒ္မ – ၃၉၁ (ခ) “ဆႏၵမဲေပးပုိင္ခြင့္ရွိေသာႏုိင္ငံသားႏွင့္ ဥပေဒအရဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူတုိင္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ရပ္၌ မဲဆႏၵနယ္တစ္နယ္တြင္ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္စီအတြက္ ဆႏၵမဲ တစ္မဲသာ ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသည္” ဟူေသာ လူတစ္ကိုယ္မဲတစ္ျပား အေျခခံဒီမုိကေရစီမူကုိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးတစ္ဦးတည္းက လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ ၁၆၆ ဦးခန္႔အပ္ျခင္းျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခ်ဳိးေဖာက္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံမူ၌ပင္လွ်င္ ဒီမိုကေရစီမူမ်ားဆုိင္ရာျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ထားသည္ဆုိလွ်င္ တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးကို အဘယ္ပုံအဘယ္နည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ပါအံ့နည္း။ ဒီမိုကေရစီမူဆိုင္ရာပုဒ္မမ်ားကို လုိက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကခန္႔အပ္ျခင္းဆုိင္ရာ ပုဒ္မမ်ားအားလုံးကို ပယ္ဖ်က္ပစ္ရပါမည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကိုထိန္းသိမ္းရန္ စစ္အစုိးရတရပ္တည္ရွိေနေသးသည္ကုိ ဤပုဒ္မမ်ားက ေဖာ္ညြန္းေနပါသျဖင့္ အရပ္သားအစိုးရတရပ္ကုိတည္ေဆာက္လုိပါက ဤပုဒ္မမ်ားကို မျဖစ္မေန ဖ်က္သိမ္းပစ္ရပါလိမ့္မည္။

ပုဒ္မ – ၄ တြင္ “ႏုိင္ငံေတာ္၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားထံမွဆင္းသက္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္တစ္၀န္းလုံး၌တည္သည္” ဟု ျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္းသာ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ တပ္မေတာ္ကဆင္းသက္ၿပီး ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ေပၚတြင္တည္သည္ဟုဆုိပါက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိယ္၌က စစ္အုပ္စုလက္စြဲစစ္အာဏာရွင္စနစ္က်မ္းႀကီးတစ္ေစာင္ ျဖစ္သြားပါလိမ့္ မည္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ကႏိုင္ငံေတာ္တုိင္း က်ဆုံးတတ္သည္ကုိ သင္ခန္းစာယူတတ္ရပါမည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ ျပဒါးတစ္လမ္းသံတစ္လမ္းျဖစ္ေနသည္ကို ခြဲျခားရႈျမင္ရပါမည္။

စီးပြားေရးအရ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဖာ္ၫႊန္းသည့္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တရားသျဖင့္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းကုိပ်က္ျပားေစရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႔ကျဖစ္ေစ၊ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ေဆာင္ရြက္မႈ သုိ႔မဟုတ္ ေစ်းကစားမႈျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ားျပည္သူတို႔၏အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမွတားဆီးကာကြယ္မည္” ဟူေသာျပ႒ာန္းခ်က္ကို တိတိက်က်လုိက္နာရပါမည္။

ထို႔ျပင္ ပုဒ္မ – ၃၆ (ဃ) တြင္ “စီးပြားေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံပုိင္သိမ္းယူျခင္း မျပဳ” ဟု ပါရွိသည့္အတုိင္း ဦးသိန္းစိန္ႀကံ့ဖြံ႔အစိုးရက စံျပလုိက္နာက်င့္သုံးရပါမည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပုဒ္မ ၃၇ (ခ) တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ႏိုင္ငံပုိင္သယံဇာတမ်ားအား စီးပြားေရးအင္အားစုမ်ားက ထုတ္ယူသုံးစြဲျခင္းကို ကြပ္ကဲႀကီးၾကပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည့္ဥပေဒျပ႒ာန္းရမည္” ဟု ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။ ၎ဥပေဒကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ပုိင္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဥပေဒႏွင့္ ေျမလြတ္ေျမလပ္ႏွင့္ေျမရုိင္းမ်ားစီမံခန္႔ခြဲေရးဥပေဒကဲ့သုိ႔ေသာဥပေဒမ်ားကိုျပ႒ာန္း၍ ပုဒ္မ – ၃၆ (ခ) ႏွင့္ (ဃ) တို႔ကုိဆန္႔က်င္ၿပီး ျပ႒ာန္းလုိက္သည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ စီးပြားေရးဆုိင္ရာအေျခခံမူမ်ားႏွင့္ကြဲလြဲဆန္႔က်င္စြာျပ႒ာန္းထားသည့္အျပင္ အစိုးရအာဏာပုိင္မ်ားက မူႏွင့္ဆန္႔က်င္စြာ က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ထားသည့္အမႈေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာလည္း ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိပါသည္။ ၎တုိ႔ကုိ စုံစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းလာသည့္အဆိုပါဥပေဒမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ျပ႒ာန္းသင့္ပါသည္။

ပုဒ္မ – ၃၇ (ဂ) တြင္ “ပစၥည္းပုိင္ဆုိင္ခြင့္၊ အေမြဆက္ခံခြင့္၊ ကုိယ္ပုိင္လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ တီထြင္ခြင့္ႏွင့္မူပုိင္ခြင့္တို႔ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္အညီခြင့္ျပဳရမည္” ဟု ေယဘူယ်ေဖာ္ျပခ်က္ကိုေတြ႔ရပါသည္။ ၎အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ တိက်သည့္သီးသန္႕ဥပေဒတစ္ခုစီျပ႒ာန္းေပးရန္ လုိအပ္ပါသည္။ အေျခခံမူ၏ အဓိကလုိအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည့္ပုဒ္မမ်ားကိုသာ ဤအခန္းတြင္ ထည့္သြင္းရန္လုိအပ္ပါသည္။

ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္တစ္ဦးတည္း၏လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကိုေဖာ္ျပထားေသာ ပုဒ္မအေျမာက္အမ်ားကို တပ္မေတာ္အခန္းတြင္သာ ေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။ ဤအခန္းတြင္ မေဖာ္ျပသင့္ပါ။


ဤအခန္း ပုဒ္မ ၁ – မွ ပုဒ္မ ၄၈ အထိ မူမ်ားတြင္ ထပ္မံျဖည့္ရမည့္၊ ပယ္ဖ်က္ရမည့္ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္အတြင္းတြင္ေျဖရွင္း႐ုံျဖင့္ မေျပလည္ႏုိင္ေတာ့ပါ။ လႊတ္ေတာ္ျပင္ပ ၂၁ ရာစု ပင္လုံညီလာခံအသစ္ျဖင့္သာ စစ္မွန္သည့္မူမ်ားကိုခ်မွတ္ႏုိင္ ျဖည့္ဆည္းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။

ဦးမ်ဳိး (ဥပေဒ)

(အခန္း ၂ ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးပါမည္)