(၁)
(၁၉၃၉) ေရာက္မွ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ထူေထာင္နိုင္ခဲ့သည္။ မိမိပတ္ဝန္းက်င္တိုင္းျပည္မ်ားက
၁၉၂၁ဝ-၂၁ တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ထူေထာင္နိုင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း မိမိက (၁၉)နွစ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ ထူေထာင္နိုင္ခဲ့သည္။
မာ့က္စ္လီနင္ဝါဒကို သူမ်ားနည္းတူ မိမိတို႔သည္ ေစာေစာကတည္းက ေလ့လာခဲ့ၾကပါသည္။ ရုရွားေအာက္တိုဘာေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲခံၿပီးကတည္းက
မိမိတို႔သည္ ေလ့လာေရးအစုအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔စည္းၿပီးေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အေၾကာင္းအခ်က္(၂)ခုေၾကာင့္
မထူေထာင္နိုင္ခဲ့ပါ။
(၂)
ထိုအေၾကာင္းအခ်က္(၂) ခုမွာ…
(က)
ဗမာျပည္သည္ (၁၉၃၇)က်မွ သီးျခားတိုင္းျပည္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ အရင္ကေတာ့ အိႏၵိယ(ကုလားျပည္)၏
လက္ေအာက္ခံ “ျပည္နယ္ခြဲ” အျဖစ္ အဂၤလိပ္က ထည့္ထားတာ ခံေနရသည္။ ဘဂၤလားျပည္နယ္၏လက္ေအာက္ခံ
“ျပည္နယ္ခြဲ”ျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္တျပည္မွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတစ္ခုပဲရွိရမည့္ “မူ”အရ ဗမာျပည္က
“ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ” မထူေထာင္နိုင္ခဲ့ပါ။
(ခ)
ေနာက္အေၾကာင္းတခုက မိမိတို႔၏ပထဝီတည္ေနရာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ကြန္ျမဴနစ္အင္တာေနရွင္နယ္က ဗမာျပည္ကို
အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား (ကုလားနဲ႔တရုတ္)ကၽြန္းဆြယ္အတြင္းလို႔သတ္မွတ္ကာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီထူေထာင္ေပးဖို႔
စကၤာပူအေျခစိုက္ဌာနခြဲ(ဗ်ဴရို)သို႔ တာဝန္ေပးခဲ့သည္။ ဌာနခြဲတာဝန္ခံက “ဟိုခ်ီမင္း”ျဖစ္သည္။
သူက ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီထူေထာင္ဖို႔ အဆက္အသြယ္ရွာေတာ့ ရန္ကုန္ေရာက္တရုတ္မ်ားနဲ႔ပဲ
အဆက္ရသည္။ ထိုတရုတ္မ်ားမွာ ရွန္ဟဲလူသတ္ပြဲ(ခ်န္ေကရွိတ္ရန္)မွ ထြက္ေျပးလာသူေတြျဖစ္သည္။
ဗမာျပည္တိုင္းရင္းသားမ်ား မဟုတ္ပါ။ သူတို႔က ဗမာျပည္မွာ မာ့က္စ္ဝါဒေလ့လာေရးအစုမ်ားနဲ႔လည္း
အဆက္အသြယ္မရွိၾက။ ထို႔ေၾကာင့္ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္မ်ားနဲ႔ပဲ “ရန္ကုန္ေကာ္မတီ” ဖြဲ႔ျဖစ္သည္။
(ထို “ရန္ကုန္ေကာ္မတီ”ကို တရုတ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏လက္ေအာက္ခံအျဖစ္ပဲ တေလွ်ာက္လံုးသတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။ “အိုဗာဆီးပါတီ” “ဝွာေခ်ာင္ပါတီ”အျဖစ္ပဲ သူတို႔ရပ္တည္ခဲ့ၾကပါသည္။
(၃)
ထိုအေၾကာင္း အခ်က္(၂)ခုက “၁၉၃၇”ေရာက္မွ ပ်က္ပ်ယ္သည္။ ဗမာျပည္က
ကုလားျပည္နဲ႔ “၁၉၃၇” က်မွ ခြဲသည္။ ကြန္ျမဴနစ္အင္တာေနရွင္ေနနယ္ကလည္း
ဗမာျပည္ကို “စကၤာပူဗ်ဴရို” လက္ေအာက္မွ ထုတ္ၿပီး “ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာဗ်ဴရို”အတြင္းသို႔ ထည့္သြင္းလိုက္သည္။ ထိုသို႔ျဖင့္
“ဗကပ”ထူေထာင္ဖို႔ လမ္းပြင့္သြားသည္။ (၁၉၃၉)တြင္
ဗကပထူေထာင္နိုင္ခဲ့သည္။
(၄)
ထိုသို႔ ပါတီထူေထာင္ေရးေနာက္က်ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ “အက်ိဳးေက်းဇူးႀကီး(၂)ခု”ကို ရရွိခဲ့ပါသည္။
(က)
ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအင္တာေနရွင္နယ္၏ ကိုလိုနီနဲ႔ကိုလိုနီတပိုင္းတိုင္းျပည္မ်ား၏ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္းကိုခ်မွတ္ေပးသည့္
ဆဌမကြန္ျမဴနစ္အင္တာေနရွင္နယ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မိမိတို႔ ေလ့လာနိုင္ခဲ့သည္။
“6th C.I ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ဟုေခၚသည္”
(ခ)
ကြန္ျမဴနစ္အင္တာေနရွင္နယ္၏ အေထေထြအတြင္းေရးမႉး၏ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးအေတြးအေခၚနဲ႔ လမ္းၫႊန္ခ်က္ကို
ေလ့လာနိုင္ခဲ့သည္။ (ဤအခ်က္က ပိုၿပီးအက်ိဳးျပဳခဲ့ပါသည္။ မထင္မရွား အစုအဖြဲ႔ေလးဘဝကေနၿပီး
“ဗကပ”ကို နိုင္ငံေရးအဆင့္ႁမွင့္တင္ေပးခဲ့သည္)
(၅)
(၁၉၈၉)တုန္းက တြင္း(၁)ဗိုလ္ခင္ၫြန္႔က “ကိုးကန္႔-ဝ” ခြဲထြက္ေတြကို “ကြန္ျမဴနစ္ဆိုတာ
ကင္ဆာကလပ္စည္းနဲ႔တူတယ္၊ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ရွင္းရမယ္၊ အျမစ္မျပတ္ရင္ ျပန္ၿပီးပြားလာလိမ့္မယ္” လို႔
ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ယခု ပါတီ (၇၄)နွစ္ ျပည့္ခဲ့ၿပီ။ “ဗကပ”ကို “လက္က်န္”ဟု ဘယ္သူေျပာၾကဦးမလဲ။
ဗကပ
(ဗဟို)
ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီျပန္လာမည္