ဟင္နရီကေလး၊ကၽြန္ေဈး၊ႀကိမ္ဒဏ္ႏွင့္ၾကက္ေၾကာ္တဲ့ၿမိဳ့(၁)(မ်ိဳးျမင့္ခ်ိဳ)

ဟင္နရီကေလး၊ ကၽြန္ေဈး၊ ႀကိမ္ဒဏ္ႏွင့္ၾကက္ေၾကာ္တဲ့ၿမိဳ႔ 
ဟင္နရီကေလး Henry Clay(1777-1852)ကို အတိုဆံုးသံခိပ္ျပဳရလွ်င္ အေမရိကားတြင္ေျမအမ်ားဆံုးပိုင္သူ အာဏာအမ်ားဆံုးကိုင္သည့္ေခတ္က ပေဒသရဇ္ကေလးတပါးဟု ဆိုရမည္ျဖစ္၏။ ၁၈ဝ၃ ခုႏွစ္ ကင္တပ္ကီျပည္နယ္၏ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္မွစခဲ့သည့္ သူ႔ ႏိုင္ငံေရးဘဝသည္ သူ႔ လူ႔ဘဝ၏ေနာက္ဆံုးရက္ ဇြန္ ၂၉/ ၁၈၅၂ က်ေတာ့မွ အဆံုးသတ္ေတာ့၏။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္၊ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္၊ လႊတ္ေတာ္ေျပာ ခြင့္ရပုဂၢိဳလ္၊ ဘဏၰာေရး၊ ႏိုင္ငံျခားေရးရာေကာ္မတီဥကၠ႒၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး၊ ေလွ်ာေမြးျဖစ္ခဲ့သည့္ သမၼတေလာင္းစသည္ျဖင့္ စံုသည္။ "တဘဝလံုး လူႀကီးျဖစ္ေစ" ဟူသည့္ ဇာတာျဖင့္ေမြးခဲ့သူမ်ားလား မေျပာတတ္။ ယခုေတာ့ က်န္ရစ္သူမ်ားက သူ႔အိမ္ၿခံဝင္းႀကီးကို ျပတိုက္သဖြယ္လုပ္ထား၏။ လူတေယာက္ ၉ ေဒၚလာေပးၿပီး သူ႔စံအိမ္ေတာ္ႀကီးကိုဝင္ၾကည့္လွ်င္ သူရွိတုန္းကဘယ္လိုေနခဲ့သည္၊ ဘာစာေတြဖတ္သည္၊ ဘာေတြးၿပီးဘာလုပ္ခဲ့သည္ကို မွန္းဆၾကည့္ႏိုင္ေသး၏။

သူ႔ၿမိဳ႔ကေလး Lexington တြင္ သူ႔အမည္ေပါက္ Henry Clay Center ဟူ၍ ရွိ၏။ သူ႔ႏိုင္ငံေရး အေမြအႏွစ္ကိုဆက္ခံခဲ့ၾကသည့္၊ ဆက္ခံေနၾကသည့္၊ ဆက္ခံၾကဦးမည့္သူမ်ား၏ဆံုဆည္းရာဟု ဆိုရမည္ျဖစ္၏။ Henry Clay Center ႏွင့္ University of Kentucky (UK) သည္ ခ်ိတ္ဆက္ထား၏။  (UK) တြင္ Statesmanship ဆိုသည့္႒ာနတခုရွိ၏။ ထို႒ာနတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ျပည္နယ္ အသီးသီးမွ ဆီနိတ္တာအမတ္မင္းမ်ား၏ တျပည္နယ္တေယာက္ႏႈန္းေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ခံေက်ာင္းသားမ်ား "ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲျဖစ္" စာဝါမ်ားကိုဆည္းပူးေန၏။ "အႀကီးအကဲျဖစ္ေက်ာင္း"တက္ေနသျဖင့္ သူတို႔အား "လူႀကီးေလာင္းေလးမ်ား"ဟုဆိုေသာ္ရမည္ထင္၏။ ထိုေက်ာင္းဆင္းတိုင္း လူႀကီးမျဖစ္ေသာ္လည္း လူႀကီးမ်ားထဲတြင္ ထိုေက်ာင္းထြက္မ်ားရွိ၏။ "လူႀကီးျဖစ္စာမ်ား"ျဖစ္သည့္ စီးပြားေရး၊ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး၊ သံခင္း တမန္ခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးဒႆန၊ မူဝါဒေရးရာစသည္ျဖင့္ အမယ္စံုကိုေငြပံုကာသင္အံေစ၏။ အျခားဘာသာရပ္ ယူသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားထက္သူတို႔က ထိုအေရးမ်ားတြင္ ေခါင္းတလံုးပိုျမင့္သည္ဟုဆိုရမည္ျဖစ္၏။ လူႀကီးေလာင္းေလးမ်ားပီပီ အကင္းပါး၏။ အရည္လည္၏။ အေတြးေကာင္း၏။ အေမးလည္းေကာင္း၏။ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ လက (UK) ၏ ထိုလူႀကီးျဖစ္႒ာနမွ ဗမာျပည္လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္းမ်ား လာေျပာပါ၊ နားေထာင္ခ်င္သည္၊ ေမးခ်င္ျမန္းခ်င္တာေတြလည္းရွိသည္ဟုဆိုကာ က်ေနာ့္အားဖိတ္၏။ (သူတို႔ႏွင့္ေျပာျဖစ္ဆိုျဖစ္၊ ေမးျဖစ္ေျဖျဖစ္ခဲ့သည္မ်ားအား ျပန္ေရးဦးမည္ဟုသာ ေတးထားလိုက္၏။ မေရးျဖစ္ေသး) သို႔ႏွင့္ က်ေနာ္ Lexington က University of Kentucky  ကိုေရာက္သြား၏။

အေမရိကန္ေရာက္ဖူးဖူး၊ မေရာက္ဖူးဖူး။ ကင္တပ္ကီဟုဆိုလွ်င္ ၾကက္ေၾကာ္ႏွင့္တြဲၿပီးသိၾကသူမ်ား၏။ က်ေနာ္က အေမရိကန္ၾကက္ေၾကာ္ကို ခံတြင္းမေတြ႔ေသး။ ဗမာၾကက္ကို ဆား၊ ဆႏြင္းေလးနယ္ အခ်ိဳမႈန္႔ေလးနည္းနည္းထည့္၊ ခပ္မာမာ  ေျခာက္ေျခာက္ေလးေၾကာ္ထားသည္ကိုသာႏွစ္သက္ဆဲ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကင္တပ္ကီေရာက္ေသာ္လည္း ၾကက္ေၾကာ္ကိုတခုတ္တရမစားျဖစ္။ သို႔ေသာ္ ေရာက္သည့္ညက သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ကဖုန္းေခၚၿပီး  “ခင္ဗ်ား ကင္တပ္ကီေရာက္တုန္း တာကီကင္ကို စားျဖစ္ေအာင္ေတာ့ စားပါ” ဆို၏။  ရုတ္တရက္ သူဘာေျပာသည္ကိုနားမလည္။ ျပန္ေမးေတာ့မွ “တာကီဆိုတာကၾကက္ဆင္ (Turky) ကို ဗမာသံနဲ႔အပီေျပာတာဗ်။ ကင္ဆိုတာကေတာ့ ကင္ (Grill)။  ကင္တာေပါ့ဗ်ာ။ ၾကက္ဆင္ကင္ေပါ့” တဲ့။ သို႔ႏွင့္ ကင္တပ္ကီတြင္ တာကီကင္ကို ျမည္းစမ္းၾကည့္ျဖစ္သည္။ မႀကိဳက္။ ေပါ့ရႊပ္ရႊပ္၊ စိုစိစိ၊ ေပ်ာ့ဖတ္ဖတ္ၾကက္ဆင္ကင္သည္ သူတို႔ အဂၤလိပ္အခ်ဥ္ရည္ႏွင့္ လိုက္ဖက္သလားေတာ့ မေျပာတတ္။

မျပန္ခင္တရက္ အခ်ိန္ရခိုက္ Lexington ၿမိဳ႔ထဲ ေလွ်ာက္ၾကည့္ျဖစ္၏။ Lexington သည္ အေမရိကန္ရြက္ၾကမ္းရည္က်ိဳၿမိဳ႔။ သူလိုကိုယ္လိုၿမိဳ႔။ ထူးထူးျခားျခားၾကည့္စရာ မ်ားမ်ားစားစားဘာမွမရွိ။ Lexington ကို City of Horse ဟုဆိုသည့္အတိုင္း ေနရာတကာျမင္းရုပ္မ်ားရွိ၏။ ၿမိဳ႔စြန္ပိုင္းတေလွ်ာက္ ျမင္းၿခံေတြေတာ္ေတာ္မ်ား၏။ ၿမိဳ႔တြင္းပိုင္းတြင္မေတာ့ ေရွးကအေဆာက္အဦးေတြ၊ ေနရာေတြကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းထား၏။ တခ်ိဳ႔ကား လူေနဆဲ။ အသံုးျပဳဆဲ။ တခ်ိဳ႔ကား ျပတိုက္သေဘာျဖစ္ေနၾကၿပီ။ က်ေနာ္တည္းသည့္ေဟာ္တယ္လ္သည္ပင္ ေရွးေခတ္ေဟာ္တယ္လ္။ ၃ ထပ္သာျမင့္၏။ ဟိုတယ္လ္အဝတြင္ “ဤဟိုတယ္လ္သည္ အေမရိကန္သမိုင္းဝင္ေဟာ္တယ္လ္တခုျဖစ္သည္”ဆိုသည့္ ေၾကးဝါဆိုင္းဘုတ္ႀကီး ကပ္ထား၏။ ၿမိဳ႔လည္က မံႈရီထည္ဝါသည့္အေဆာက္အဦးမ်ားၾကားတြင္ မိုးထိုးတိုက္ႀကီးမ်ားက ေခတ္အေရာင္ႏွင့္ၿပိဳးၿပိဳးျပက္ျပက္။ “ဤေနရာသည္၊ ဤအေဆာက္အဦးသည္၊ ဤအိမ္သည္၊ ဤကြက္လပ္သည္၊ ဤရုပ္ထုသည္အစခ်ီ၍ သမိုင္းေနာက္ခံကိုေျပာကာ ေထာင္ထားစိုက္ထားသည့္ အမွတ္တရစာတိုင္စာမွတ္မ်ား ေနရာတကာတြင္ရွိ၏။ ေလွ်ာက္ရင္း ၿမိဳ႔လည္ဇရပ္ကလယ္သမားေဈးဘက္ ေရာက္လာ၏။ ၿခံထြက္အသီးအႏွံမ်ား၊ လက္ျဖစ္ထည္မ်ား၊ အိမ္တြင္းခ်က္ဆပ္ျပာမ်ား၊ ပ်ားရည္၊ ေဆးျမစ္ေဆးဥ၊ ခ်က္အရက္၊ စိမ္ရည္၊ ဝိုင္ စသည္တို႔ကို တႏိုင္သယ္လာၿပီး ေရာင္းၾကဝယ္ၾက။ ေတာဟင္းလ်ာမ်ား ပူပူေႏြးေႏြးခ်က္ျပဳတ္၊ ေရာင္းၾကစားၾက။ ပ်ိဳးပင္ပန္းပင္ေလးေတြ ဝယ္ၾကခ်မ္းၾကႏွင့္မို႔ ၿမိဳ႔တြင္းမွာသင္းပ်ံ႔သည့္ ေက်းလက္ရနံ႔။

ေဈးတန္းစြန္နားတြင္ ရပ္ကြက္ေဘာလံုးအသင္းေလးအသင္းေလးအတြက္ တေယာထိုးသီခ်င္းဆိုၿပီး ရံပံုေငြရွာေနသည့္  အာဖရိကန္အေမရိကန္အမႊာညီအစ္ကို။ ဗီယက္နမ္စစ္ျပန္ေတြ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲရံပံုေငြ အတြက္ စစ္ျပန္ႀကီး ၂ ေယာက္ကလည္း ဂစ္တာတီးသီခ်င္းဆိုလွ်က္။ တေနရာမေတာ့ အျဖဴေရာင္ဝတ္စံုႏွင့္၊ လက္မွာဂစ္တာႏွင့္၊ ပါးစပ္မွာဘာဂ်ာေလးႏွင့္၊ ေျခေထာက္မွာ ခၽြင္ခ်ပ္စည္းေလးႏွင့္ သီခ်င္းဆိုၿပီးေဖ်ာ္ေျဖေန သူတဦး။ က်ေနာ္က သူ႔ကိုစိတ္ဝင္စားမိ၏။ သူအတီးနားခ်ိန္မွာ အနားကပ္ၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုမိတ္ဆက္ေတာ့ “မင္းတိုင္းျပည္ကို ငါသိတယ္၊ ဟို..အမ်ိဳးသမီးႀကီးရွိတဲ့တိုင္းျပည္” ဆိုၿပီးခဏစဥ္းစား၏။ ၿပီးေတာ့ “ေၾသာ္.. သိၿပီ… ေအာင္ရွန္းရႈကီြ” ဟု ဆိုေတာ့ က်ေနာ့္ရင္တြင္ ပီတိျဖင့္ေႏြးကနဲျဖစ္မိ၏။

သူႏွင့္စကားေျပာေနရင္း သူ႔ေက်ာေနာက္ကေၾကးဝါဆိုင္းဘုတ္ကိုသတိထားမိ၏။ ဆိုင္းဘုတ္က “၁၉ ရာစုက  ဤျပည္သူ႔ပန္းၿခံေပၚရွိ ခ်က္ပယ္လ္ဆိုဒ္ေလလံပြဲလမ္းတိုေနရာတြင္ အာဖရိကန္အေမရိကန္မ်ား အား ကၽြန္ျဖစ္ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ၁၈၄ဝ ျပည့္ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ကင္တပ္ကီျပည္နယ္လက္ဇင္တန္ၿမိဳ႔ သည္ ကၽြန္ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားရာ ပင္မေနရာျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤေနရာအား အေမရိကန္ေတာင္ဘက္ ပိုင္းေဒသမ်ားမွ ကၽြန္ေရာင္းရာေဈးအျဖစ္အသံုးျပဳခဲ့သည္။ ကၽြန္ေပါင္းေထာင္ခ်ီ၍  ဤ ခ်က္ပယ္လ္ဆိုက္ဒ္ တြင္ ေရာင္းစားခံခဲ့ရသည္။ ထိုအထဲတြင္ မိဘမ်ားထံမွခြဲထုတ္ခံယူသည့္ ကေလးငယ္ေပါင္းမ်ားစြာလည္း ပါဝင္ပါသည္” ဟု ဆို၏။

ဖတ္ေနရင္း ဒူးကတုန္လာ၏။ ေျခမခိုင္ေတာ့။ ကတုန္ကယင္ျဖစ္ေန၏။ ဂ်ိဳင္းေထာက္အားျပဳၿပီး  လဲက်မသြားေအာင္ မနည္းထိန္းယူရ၏။ ရင္ထဲနင့္ကနဲျဖစ္မိ၏။ ႏွလံုးတြင္ တခ်က္္စူးကနဲေအာင့္၏။ ဆို႔တက္လာ၏။ လည္မ်ိဳတြင္တစ္ဆို႔ဆို႔ျဖစ္ရ၏။ ရင္သည္ နာက်င္မႈျဖင့္တုန္လိႈက္လာ၏။ မ်က္ေစ့ကား ဘာမွမျမင္ေတာ့။ ႏႈတ္ကားဆြံ႔အသြား၏။ နားကား အၾကားမရွိ။ ပင္းသြား၏။ ကၽြန္ေတြ၊ ကၽြန္ေတြ၊ ကၽြန္ေတြ ဟုတ္လား၊ ကၽြန္ေတြတဲ့လား၊ ကၽြန္ေတြလို႔ ေျပာလိုက္တာလား၊ လူေတြပါဗ်ာ၊ သူတို႔ လူေတြပါ၊ သူတို႔လည္း လူေတြပါဗ်ာ၊ လူေတြပါပဲဗ်ာ၊ ခင္ဗ်ားတို႔လိုပါပဲ၊  ခင္ဗ်ားတို႔လိုလူေတြပါပဲဗ်ာ။ လုပ္ရက္လိုက္ၾကတာ။ အေမေတြက ကေလးေတြကိုေမွ်ာ္ေနရွာမွာေပါ့ဗ်ာ။ သူတို႔လည္း အေမေတြဆီျပန္ခ်င္ရွာမွာေပါ့ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ဗ်ာ။ လုပ္ရက္လိုက္ၾကတာ။ ကၽြန္ေဈးဟုတ္လား။ ကၽြန္ေဈးတဲ့လား။ လူေတြကို ကၽြန္ေတြဆိုၿပီး ဒီေနရာမွာေရာင္းတာတဲ့လား။ ဒီေနရာမွာ လူေတြကို ပစၥည္းေတြေရာင္းသလို ကၽြဲႏြားေတြေရာင္းသလို ေရာင္းၾကဝယ္ၾက လဲၾကလွယ္ၾကတာေပါ့။ ဒီမွာေပါ့။ ဒီေနရာမွာ။ ဘုရား....ဘုရား။ ဘုရား...ဘုရား...။ ငါလာမိတာမွားၿပီ။ ဟိုမွာ ကေလးေတြ..ကေလးေတြ..။ အေမေတြေတြ..အေမေတြ..။ သံႀကိဳးေတြ.. ေျခက်ဥ္းေတြ..လက္ထိပ္ေတြ... တခၽြင္ခၽြင္နဲ႔ပါလား..။ ဘုရားေရ ၾကာပြတ္သံေတြ...ၾကာပြတ္သံေတြ..။ သူတို႔ လူေတြပါဗ်ာ။ လူေတြပါ ခင္ဗ်ားတို႔လိုလူေတြပါဗ်ာ။ ကေလးေတြ...ကေလးေတြ..ငိုုသံေတြပါလား..။

“ဒီမွာ..မင္းဘာျဖစ္လို႔လဲ။ ငါဘာလုပ္ေပးရမလဲ။ ခဏေလာက္ထိုင္လိုက္ပါလား။ ေရနည္းနည္း ေသာက္လိုက္ပါလား။ ေဆးလိပ္ေသာက္မလား..” ဆိုသည့္အသံ၊ ပခံုးအပုတ္ခံလိုက္ရသည့္အသိေၾကာင့္ စိတ္သည္ပစၥဳပၸန္ကိုျပန္လည္လာ၏။ မၾကည့္မိရင္ေကာင္းသား။ ၾကည့္မိလည္း မဖတ္မိရင္ေကာင္းသား။ ဖတ္မိလည္း အဂၤလိပ္လိုမတတ္ရင္ေကာင္းသား၊ ဒီေနရာကို မလာမိရင္ေကာင္းသား၊ ဒီကိုမလာမိရင္ ေကာင္းသား…ေကာင္းသား…ေကာင္းသားေတြနဲ႔အတူ ဝတ္စံုျဖဴဂစ္တာသမားကို ႏႈတ္ဆက္ၿပီးျပန္ ထြက္ေတာ့ သူက “မင္းတို႔တိုင္းျပည္ ျမန္ျမန္လြတ္လပ္ပါေစကြာ” တဲ့။ (ဆက္ပါဦးမယ္)

မ်ိဳးျမင့္ခ်ိဳ