"အစဥ္အလာႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး " ေရးသူ- ဗညားသီဟ(ဒဂုန္တာရာ)

"အစဥ္အလာႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး " ေရးသူ- ဗညားသီဟ(ဒဂုန္တာရာ)

(က)

အစဥ္အလာ။

ေလးနက္ေသာ အဓိပၸါယ္ပါသည့္ စကားလံုး။ အေတြးအေခၚပါသည့္ စကားလံုး။ အစဥ္အလာ။ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ကို အကဲျဖတ္ရာ ေဝဖန္စိစစ္ရာ၌ မွတ္ေက်ာက္တခု။ ေခါင္းေဆာင္ဆိုရာ၌ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္၊ စာေပေခါင္းေဆာင္။ တကယ္ကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ ဆိုသည္မွာ တေခတ္မွာ တေယာက္ေလာက္သာ ေပၚတတ္သည္။ စာေပေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ ႐ု႐ွားတြင္ ေဂၚကီ။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ လူ႐ႊန္း။ ျမန္မာျပည္တြင္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း။ ဘယ္သူမွ ျငင္း၍မရ။ ထင္႐ွားသည္။ သိသာသည္။ အေဝးမွပင္ ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ေ႐ႊေတာင္ႀကီးလို၊ ေနလို လလို။ ဘာေၾကာင့္ ျငင္းမရသလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ထင္႐ွားသလဲ။ ဘာေၾကာင့္ အေဝးကပင္ ျမင္ႏိုင္သလဲ။ အစဥ္အလာေၾကာင့္။ ယင္း စာေပေခါင္းေဆာင္တို႔၏ ႐ုပ္ပံုမွ ျဖာထြက္လင္းဝင္းလ်က္႐ွိေသာ ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္။ အစဥ္အလာ လင္းေရာင္ျခည္ေၾကာင့္။ ေနမင္းအေရာင္၊ လမင္းအေရာင္တို႔ကို ျပည္သူတို႔က ျမင္ၾကရသည္ မဟုတ္လား။

စာေပေခါင္းေဆာင္။

ေခါင္းေဆာင္ဆိုသည္မွာ လုပ္ယူ၍ ရတာမ်ိဳး မဟုတ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို နာမည္ေပး၍ ရသည္မဟုတ္။ လူသိမ်ားေသာ စာေရးဆရာလည္း စာေပေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ၿပီဟု ထင္မွတ္၍ မရ။ ျပည္သူတို႔၏ရင္ထဲက လိုလားႏွစ္သက္ ၾကည္ညိဳေလးစား ခ်စ္ခင္ယံုၾကည္ေသာေၾကာင့္သာ သူတို႔၏ ေခါင္းေဆာင္ဟူ၍ ျပည္သူကအသိအမွတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ အေၾကာင္းမဲ့မဟုတ္။ သူ၏ စာေပ၊ အႏုပညာေၾကာင့္၊ သူ၏ ျပည္သူတို႔အက်ိဳးေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေၾကာင့္၊ ျပည္သူတို႔ဘက္က အစဥ္ရပ္တည္ေသာ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္အစဥ္အလာေၾကာင့္။ ယင္း အစဥ္အလာေၾကာင့္။

အစဥ္အလာဆိုသည္မွာ သူျဖတ္သန္းသြားေသာ ေခတ္သမိုင္းကို သူမည္သို႔ တံု႔ျပန္ေဆာင္႐ြက္သည္ဆိုေသာ လုပ္ရပ္။ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူ ဘက္က မည္သို႔ ပ္တည္သလဲဆိုေသာ သမိုင္းျဖစ္ရပ္။ ဤကား ျငင္း၍မရ။ သမိုင္းကို ေဖ်ာက္ဖ်က္၍လည္းမရ။ စာေပပညာ႐ွင္မ်ားအဖို႔ သာ၍ မရ။ သူ၏ အေရးအသားမ်ားမွာ အျဖဴေပၚ အမည္းထင္ၿပီးသား၊ ကမၺည္းထိုးၿပီးသား။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ႐ွာေဖြကိုးကား၍ ရသည္။ ဘယ္ ေခတ္တုန္းက ဘာေရးခဲ့သည္။ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူဘက္ေနသလား၊ ဖိႏွိပ္ေသာ အုပ္စိုးသူဘက္ေနသလား။ ဤကား သူ၏ အစဥ္အလာကို ႐ွာေဖြျခင္းျဖစ္သည္။ ဤကား သူျဖတ္သန္းလာေသာ သမိုင္းေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ သူဘာေတြလုပ္သလဲဆိုေသာ အစဥ္အလာ။

အစဥ္အလာသည္ သူ၏ ျပည္သူမ်ား ဆင္ႏႊဲေသာေတာ္လွန္ေရးႀကီးႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေပေသးသည္။ ေဂၚကီ၊ လူ႐ႊန္း၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း။ ဆို႐ွယ္လစ္ေတာ္လွန္ေရး၊ ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရး၊ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး စေသာ သူတို႔ျပည္႐ွိ ေတာ္လွန္ေရး အသီးသီးသည္ သူတို႔ႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာ အစဥ္အလာမ်ားပင္ မဟုတ္ပါလား။

ေတာ္လွန္ေရးဆိုသည္ကား လက္႐ွိစနစ္ထက္ သာလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ စနစ္သစ္တရပ္သို႔ တဟုန္ထိုး ေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္သည္။ ေခတ္ေဟာင္း စနစ္ေဟာင္းထက္ သာလြန္ေကာင္းမြန္ခ်င္ေသာေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏႊဲျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ ဘာေၾကာင့္ အသက္အိုးအိမ္အဆံုး႐ႈံးခံ၍ ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲေတာ့မည္နည္း။ ေတာ္လွန္ေရး႐ွိသကဲ့သို႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာလည္း ႐ွိတတ္ေသးသည္ကို သတိျပဳဖို႔ လိုေပသည္။ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးဟူ၍လည္း ေခၚၾကသည္။ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ေျပာင္းျပန္သြားေနေသာ ဆန္႔က်င္ဘက္ေရစီးေၾကာင္း။ ေတာ္လွန္ေရးက တိုးတက္ျခင္းကိုေ႐ွ႔႐ႈ၍ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးကေတာ့ ဆုတ္ယုတ္ျခင္းကို ကိုယ္စား ျပဳသည္။ အစဥ္အလာ႐ွိသူသည္ ေတာ္လွန္ေရးဘက္မွ ေန၍၊ အစဥ္အလာမ႐ွိသူသည္ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးမွ ေနတတ္သည္။

တိုင္းျပည္တိုင္းတြင္ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား ႐ွိသည္သာ။ ေတာ္လွန္ေရးတို႔တြင္ စာေပ၊ အႏုပညာ၊ ယဥ္ေက်းမႈဘက္မွ မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္ ထြန္းညႇိ ေပးသူမ်ား ႐ွိစၿမဲပင္။ ျပည္သူတို႔က ယင္း မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္အလင္းေရာင္၌ ခ်ီတက္ၾကသည္။

ယင္းသို႔လွ်င္ အစဥ္အလာ၊ ေခါင္းေဆာင္၊ ေတာ္လွန္ေရးတို႔သည္ ဆက္စပ္ေနေသာ ဓမၼတရားမ်ား ျဖစ္ၾကေပသည္။

(ခ)

လူ႐ႊန္း (၁၈၈၁ - ၁၉၃၆)သည္ တ႐ုတ္ျပည္ေတာ္လွန္ေရး၏ စာေပတပ္ဦးမွ ျပည္သူတို႔၏ရင္ထဲကကို လိုလားႏွစ္သက္ ၾကည္ညိဳ ေလးစား၊ ခ်စ္ခင္ ယံုၾကည္ျခင္းခံရေသာေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေပသည္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အစဥ္အလာ ႐ွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပသည္။ ဘာအစဥ္အလာလဲ။ ျပည္သူတို႔၏ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ မကြဲမကြာဆက္စပ္ေနေသာ အစဥ္အလာ။ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရး အယူအဆမ်ားကို တိုက္ခိုက္ေသာ ရဲရင့္ေသာအစဥ္အလာ။ အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူတို႔ဘက္မွ အစဥ္မျပတ္ရပ္တည္ခဲ့ေသာ အစဥ္အလာ။

လူ႐ႊန္း၏ဘဝသက္တမ္း၌ တ႐ုတ္ျပည္ ေတာ္လွန္ေရးႀကီးကို ျဖတ္သန္းသြားခဲ့သည္။ ေတာ္လွန္ေရး (၂) ဆင့္။ ဓန႐ွင္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး။ ၁၉၁၁ ၌ ေျမ႐ွင္ပေဒသရာဇ္မင္း မန္ခ်ဴးမင္းဆက္ကိုျဖဳတ္ခ်ကာ တ႐ုတ္သမၼတႏိုင္ငံေတာ္တည္ေထာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးကာလ။ ထိုကာလ၌ လူ႐ႊန္းမွာ ငယ္႐ြယ္ေသးသည္။ ဂ်ပန္ျပည္မွ ေဆးေက်ာင္းသားအျဖစ္ ျပန္လာကာစ။ နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ေရး၊ အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ပညာ႐ွင္၊ လူငယ္မ်ား လက္တြဲေသာ ေျမ႐ွင္ပေဒသရာဇ္၏ဆန္႔က်င္ေရး၊ ၁၉၁၉ ေမလ(၄)ရက္ အေရးေတာ္ပံုတြင္ကား လူ႐ႊန္းကိုယ္တိုင္ ပါဝင္လာေတာ့သည္။

ယင္းေမလ(၄)ရက္ အေရးေတာ္ပံုၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္ျပည္၏ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ဒီမိုကေရသစ္ေတာ္လွန္ေရးဟူေသာ က႑သစ္သို႔ ကူးေျပာင္းလာသည္ဟု အဆို႐ွိေပသည္။ သည္ကာလ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ကစ၍ လူ႐ႊန္း၏ စာေပတို႔သည္ ထက္ျမက္ ေတာက္ပ လာေပသည္။ ထိုအခါက လူ႐ႊန္းသည္ အသက္ (၃၈)ႏွစ္ခန္႔ လူငယ္စာေရးဆရာ ျဖစ္ေပသည္။

၁၉၁၈ တြင္ ေရးေသာ 'အ႐ူးေန႔စဥ္မွတ္တမ္း'ဝတၳဳသည္ သူ၏ စာေပသစ္က႑တြင္ မွတ္တိုင္တတိုင္ျဖစ္သည္။ ေျမ႐ွင္ပေဒသရာဇ္ မိသားစု၏ ဆိုး႐ြားပံုကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားေသာဝတၳဳ ျဖစ္သည္။ သည္ဝတၳဳကစ၍ လူ႐ႊန္းသည္ ျပည္သူတို႔၏ အသည္းစြဲစာေရးဆရာအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကား လာခဲ့ေပသည္။ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး၏ ဖြားဘက္ေတာ္ စာေပသစ္ယဥ္ေက်းမႈတပ္ကို စည္း႐ံုးလိုက္ျခင္းမည္ေပသည္။ စာဖတ္သူလူထု လြယ္ကူ႐ွင္းလင္းစြာ နားလည္ႏိုင္ေသာ ေန႔စဥ္သံုးစကားလံုး စာသားျဖင့္ ေရးသားေသာဝတၳဳျဖစ္၍ ေခတ္သစ္တ႐ုတ္ စာေပသမိုင္း၏ မွတ္တိုင္လည္း ျဖစ္ေပသည္။

လူ႐ႊန္း၏ စာေရးဆရာဘဝ မာတိကာကား ဘက္စံုလွေပသည္။ ဝတၳဳေရးဆရာ၊ ကဗ်ာေရးဖြဲ႔သူ၊ ေဝဖန္ေရးဆရာ၊ လူငယ္သစ္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ၊ စာေပသမိုင္းဆရာ၊ စာေပပါေမာကၡ၊ လက္ဝဲစာေရးဆရာအသင္းတည္ေထာင္သူ၊ ဘာသာျပန္ဆရာ။ ဝတၳဳဆရာအျဖစ္ကား သူသည္ တ႐ုတ္ျပည္ ဘဝအလႊာစံု၊ ခံစားမႈအစံုကို ဝတၳဳတိုေပါင္းမ်ားစြာျဖင့္ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ခဲ့သည္။ ကဗ်ာအနည္းငယ္ ေရးသည္။ ေဝဖန္ေရးဆရာ အျဖစ္ကား ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးအယူအဆမ်ားကို ျပတ္သားထက္ျမက္ေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ အေတြးအေခၚေရး ေဝဖန္စာ ေျမာက္ျမား စြာျဖင့္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ သူက 'ေတာ္လွန္စာေပ' ဟူေသာ တံဆိပ္ကပ္ကာ ဟန္ေရးျပေနသူမ်ားကို အျမင္ကပ္ေနပံုရသည္။ သူက တကယ့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမွ ေတာ္လွန္ေရးစာေပကိုေရးႏိုင္သည္ဟု ေဝဖန္ထားသည္။ သူသည္ အတုႏွင့္အစစ္ကို ခြဲျခားရန္ သတိေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးသမားကို ကြဲျပားေအာင္စီစစ္ေပးျခင္း သေဘာ။ အထူးသျဖင့္ ခ်န္ေက႐ွိတ္၏ ကူမင္တန္အစိုးရလက္ထက္ ႐ႈပ္ေထြးေနေသာအယူအဆမ်ားယွက္သန္းေနသည့္ကာလ၌ စာဖတ္ေသာျပည္သူတို႔သည္ လူ႐ႊန္း၏ ေဝဖန္ေရး ေဆာင္းပါးမ်ားကိုဖတ္ၿပီး ထင္လင္း ၾကည္လင္ျခင္း ျဖစ္ၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူ႐ႊန္း၏ ေဝဖန္ေရးေဆာင္းပါးမ်ားကို ေစာင့္ဖတ္ရသည္ဟု အဆို႐ွိသည္။

သူသည္ လူငယ္သစ္မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာအျဖစ္ေဆာင္႐ြက္ရင္း တိုးတက္ေသာ လူငယ္ပညာတတ္ပိုင္းကို စည္း႐ံုးသည္။ သူသည္ ရသစာေပ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ရာ၌သာေတာ္သည္ မဟုတ္ေသး။ တ႐ုတ္ဝတၳဳသမိုင္းကိုျပဳစုေသာ စာေပသမိုင္းဆရာလည္း ျဖစ္သည္။ ပီကင္း၊ ေအမိြဳင္၊ ကန္တုန္ စေသာ တ႐ုတ္ျပည္႐ွိတကၠသိုလ္မ်ား၌ စာေပပို႔ခ်ေသာ ပါေမာကၡျဖစ္သည္။ ပါေမာကၡအျဖစ္ ေခတ္သစ္တ႐ုတ္စာေပကို သင္ၾကားရင္း ေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ား၏ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးဘက္မွ ရပ္တည္ေပးသည္။ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားက သူ႔ကို ရဲေဘာ္အျဖစ္ ခ်စ္ခင္ယံုၾကည္ၾကသည္။ ၁၉၃ဝ ပတ္ဝန္းက်င္၌ လက္ဝဲ တ႐ုတ္စာေရးဆရာေလာကတြင္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရး သေဘာထားမ်ားျဖင့္ ႐ႈတ္ေထြးကာ အေရာေရာအေႏွာေႏွာျဖစ္ေနစဥ္ သူသည္ ၾကည္လင္ျပတ္သားေသာဦးတည္ခ်က္ျဖင့္ လက္ဝဲစာေရးဆရာအသင္းဟူေသာ စာေရးဆရာအဖြဲ႔အစည္းကို အခ်ိန္ကိုက္တည္ေထာင္ဖြဲ႔စည္းလိုက္သည္။ ထိုအခ်ိန္ကား ခ်န္ေက႐ွိတ္ ကူမင္တန္အစိုးရက ျပည္သူမ်ားကို မညႇာမတာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္လ်က္ ႐ွိေနၿပီး တဘက္တြင္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏႊဲလ်က္ ႐ွိေနသည္။ ယင္းသို႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးတို႔အားၿပိဳင္ေနၾကစဥ္ ယင္းအခ်ိန္ကာလ၌ လူ႐ႊန္းက တ႐ုတ္ လက္ဝဲစာေရးဆရာအသင္းဖြင့္ပြဲတြင္ 'ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ ဒီကေန႔ လက္ဝဲစာေရးဆရာေတြဟာ လက္ယာ စာေရးဆရာအျဖစ္ ကူးေျပာင္းသြားဖို႔ အင္မတန္လြယ္ပါတယ္။ အဲဒါကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ မွန္ခန္း ဆို႐ွယ္လစ္ေတြလို႔ ေခၚပါတယ္' ဟု ေျပာခဲ့ေပသည္။ သူသည္ နယ္ျခားမ်ဥ္းေၾကာင္းကို သတ္မွတ္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

လူ႐ႊန္းသည္ ဘာသာျပန္ဆရာအျဖစ္ ဝတၳဳမ်ားကို ဘာသာျပန္သူတေယာက္ ျဖစ္သည္။

လူ႐ႊန္းသည္ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးအသင္း စေသာ ျပည္သူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၌ ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္သည္။ အလုပ္သမားသပိတ္၊ ေက်ာင္းသားသပိတ္ စေသာ ျပည္သူ႔ဘက္မွ လူထုလႈပ္႐ွားမႈကိုအားေပးသည္။ သူသည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္တေယာက္ကား မဟုတ္။ သူ႔ကို ေမာ္က 'တ႐ုတ္ျပည္ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးႀကီး၏ ေသနာပတိခ်ဳပ္' ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ ေတာ္လွန္ေရးအစဥ္အလာလည္း႐ွိ၊ စာေပေရးသားဖြဲ႔ႏြဲ႔မႈကလည္း အႏုပညာေျမာက္သျဖင့္ ျပည္သူတို႔၏ရင္ထဲကကို လိုလား ႏွစ္သက္ၾကည္ညိဳ၍ ေလးစားခ်စ္ခင္အပ္ေသာ စာေပ ေခါင္းေဆာင္ ဆရာႀကီးတဆူအျဖစ္ ေနလေရာင္ဝါ ထင္႐ွားျခင္း ျဖစ္သည္။

ေအာင္ဇံသည္ လူ႐ႊန္း၏အတၳဳပၸတၱိကို စာအုပ္ အကိုးအကားမ်ားျဖင့္ ျပဳစုထားေပသည္။

ဗညားသီဟ(ဒဂုန္တာရာ) လူ႐ႊန္း
ေရးသူ- ေအာင္ဇံ
ထုတ္ေဝသူ- ေ႐ႊပိန္ညႇင္းစာအုပ္တိုက္
စာမ်က္ႏွာ- ၄၅၄၊ အ႐ြယ္- ၅ x ၇ လက္မ
အဖိုး- ၁၈ က်ပ္၊ အုပ္ေရ- ၁ဝဝဝ။