ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ရဲဘော်ဖိုးသံချောင်းနဲ့ အင်တာဗျူး

အမေး - မတ်လ ၂၈ ရက်မှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်လာတာ ၇၅ နှစ်ရှိပါပြီ၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ဘယ်လိုပြန်သုံးသပ်ပါသလဲ။ မှန်သလား။ မှားသလား။

အဖြေ - ကျနော်ပြောချင်တာက ကျနော်တို့တတွေ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးသာ မလုပ်ခဲ့သော် ဆိုတဲ့ စဉ်းစားမှုမျိုးက ကျနော်တို့ တော်လှန်ရေးရဲ့အကွေ့အကောက်တွေအများကြီးထဲမှာ ခဏခဏ စဉ်းစားခဲ့ကြတဲ့ဟာတွေပါ။ ဘယ်အချိန်မှာ စဉ်းစားတိုင်း စဉ်းစားတိုင်း "ငါတို့သာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးမလုပ်ခဲ့လို့ရှိရင် အခုချိန်မှာ ငါတို့ရှိမှာတောင်မဟုတ်တော့ဘူး" ဆိုတဲ့ အဲဒီအဖြေအထိ ထွက်တာပဲ။ ဒီနေ့ မင်းအောင်လှိုင်စစ်အစိုးရက သူတို့အာဏာသိမ်းတာ ၂ နှစ်ပြည့်တဲ့အချိန်မှာ "တိုင်းပြည်၏အခြေအနေသည် သာမန်အခြေအနေမဟုတ်" ဆိုပြိးတော့ ထုတ်ပြန်တာရှိတယ်။ အဲဒါအမှန်ပဲ။ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်ဟာ အခုကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘက်ပေါင်းစုံမှာ ဟိုးအောက်ဆုံးရောက်နေပြီ။ အဲ့တာအပြင် သူတို့သတ်ခဲ့တဲ့လူဆိုတာ အရပ်သားကိုပဲ သုံးထောင်လောက် သတ်ပြီးပြီ။ သေဒဏ်ပေးတာကတော့ ၁၄၀ ကျော်နေပြီ။ အဲဒီတော့ သူတို့ရဲ့ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ်၀န်ခံချက်တွေအရတောင်မှပဲ တိုင်းပြည်ရဲ့နယ်မြေအတော်များများကို သူတို့မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတာက ရှင်းလာတယ်။ အခုဆိုရင် မြို့နယ် ၃၇ ခုကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးတောင် ကြေညာထားလိုက်ရပြီ။ ဒီအချက်အလက်တွေနဲ့ထောက်လိုက်လို့ရှိရင် ကျနော်တို့တိုင်းပြည်ဟာ တနေ့တခြားပိုပိုပြီး ဆိုးလာတယ်။ အဲဒါက လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကြောင့်မဟုတ်ဘူး။ လက်ရှိ ရှိနေတဲ့အစိုးရတွေကြောင့်၊ ဒီအစိုးရတွေကို ပြန်မတိုက်လို့ရှိရင် ကြာလေဆိုးလေဖြစ်မှာပဲ။ သူတို့ထင်သလိုလုပ်ခွင့်ရလေ ဆိုးလေဖြစ်မှာပဲဆိုတာ ကျနော်တို့ နိဂုံးချုပ်လို့ ကောက်ချက်ချလို့ရပါတယ်။ ကျနော်တို့ ပါတီဘက်က ကြည့်ရင်တော့ အဲဒီ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်ခဲ့လို့သာလျှင် ကျနော်တို့တတွေဟာ အခုခါမှာ အနာဂတ်ရှိတဲ့ ဖိုးသက်ရှည်ပါတီဖြစ်နေတာပါ။ အရင်တုန်းကသာ ၄၈ တုန်းကသာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးမလုပ်ခဲ့လို့ရှိရင် အခုချိန်မှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီဆိုတာ မရှိတော့ဘူး။ အရင်တုန်းက ဗမာပြည်သမိုင်းမှာ တော်တော်အရေးပါခဲ့တဲ့ပါတီတွေ အများကြီးရှိပါတယ်၊ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ ဖဆပလက အစ။ အဲ့ဒီပါတီတွေလိုပဲ အခုဆိုရင် ကျနော်တို့ကွန်မြူနစ်ပါတီဟာ အဲဒီလိုဖြစ်သွားမယ့် အခြေအနေမျိုးရှိပါတယ်။

အမေး - ၇၅ နှစ်ကြာတဲ့အထိ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလုပ်ရခြင်းရဲ့ ရည်မှန်းချက်က ဘာပါလဲ။ တိုင်းပြည်အတွက် ဘယ်လိုဖြစ်စေချင်တာပါလဲ။

အဖြေ - ကျနော်တို့ အဓိကစဉ်းစားတာတော့ တိုင်းပြည်မှာ စကာစပေါ့ ၊ တော်လှန်ရေးစကာစဆိုရင် ဒီဗျူရိုကရက်အရင်းရှင်ကြီး လူတန်းစား၊ နယ်ချဲ့နဲ့ ပေါင်းနေတဲ့ နယ်ချဲ့ဆီက ကပ်စားနေတဲ့ ဗျူရိုကရက်အရင်းရှင်ကြီး လူတန်းစားလက်ထဲက အာဏာကို ပြည်သူလူထုလက်ထဲ အပ်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ အခုမှာကျတော့ အဲဒါထက်ပိုပြီးတော့ ပစ်ကွင်းက ပိုပြီးတိကျလာပြီး၊ ပိုပြီး နည်းနည်းကျဉ်းလာတယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ စစ်အုပ်စု၊ စစ်ဗျူရိုကရက်အရင်းရှင်တွေကို ဗမာပြည်သမိုင်း၊ဗမာပြည်နယ်မြေပေါ်ကနေပြီးတော့ အာဏာမဲ့အောင်လုပ်ပစ်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ကျတော့မှ ပြည်သူလူထုရဲ့ အစိုးရတရပ်၊ ပြည်သူလူထုဆိုတာက ဗမာပြည်သားတွေအားလုံး၊ မြန်မာလူမျိုးကြီး မဟုတ်ဘူး။ လူမျိုးပေါင်းစုံပြည်သူလူထု သူတို့တတွေ အာဏာရဖို့ လုံးပန်းရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျနော်တို့ ကြိုးစားနေကြတာပါ။

အမေး - လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို တပ်ပေါင်းစုပုံစံနဲ့ လုပ်ရမယ်လို့ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ခဏခဏပြောပါတယ်။ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ တပ်ပေါင်းစုပေါ်လစီက ဘာပါလဲ။ တပ်ပေါင်းစု ဘယ်လိုဖွဲ့ရမှာပါလဲ။

အဖြေ - ဟုတ်ကဲ့၊ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်ရဲ့ထူးခြားချက်ကိုက နိုင်ငံရေးလောကမှာလည်း နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဲ့ဒီလိုပဲ သာမန်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာလည်း လူမျိုးတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဲ့တာကြောင့်မို့ကို တပ်ပေါင်းစုဆိုတာ လိုအပ်ပါတယ်၊ လိုအပ်တယ်လို့ ကျနော်တို့တင်ပြတာပါ။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ရဲ့ တပ်ပေါင်းစုဆိုတဲ့ဟာက အခုအဖိနှိပ်ခံအဖြစ် ဒီဗမာပြည်မှာ ပြည်တွင်းစစ် စပေါ်ကတည်းက တပြည်လုံး အဲ့ဒီအုပ်စိုးသူတွေရဲ့ နှိပ်စက်ခြင်းခံခဲ့ရတာ။ အဲ့တော့ ၇၅ နှစ်လောက်အတူတူတိုက်ခဲ့ကြတဲ့ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြတဲ့ အဖိနှိပ်ခံခဲ့ကြတဲ့ လူထုတွေနဲ့ ကျနော်တို့နဲ့ ပေါင်းဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့တော့ တပ်ပေါင်းစုဖွဲ့ပြီဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့က ဘယ်လိုဟာတွေ ဘယ်လိုမူတွေနဲ့ဖွဲ့မလဲ၊ ဘယ်လိုလုပ်နည်းလုပ်ထုံးတွေ လုပ်မယ်ဆိုတာကို ပြောစရာလိုလာမယ်လို့ထင်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ တပ်ပေါင်းစုမှာ အတွေ့အကြုံတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ အဲဒီဟာတွေ နိဂုံးချုပ်သုံးသပ်ပြထားတာကတော့ တပ်ပေါင်းစုအနေနဲ့ လုပ်လို့ရှိရင် ကျနော်တို့ ကိုယ့်ဘက်က နောက်တလှမ်းဆုတ် စဉ်းစားလေ့ရှိပါတယ်။ အားလုံးဟာ ကိုယ်လိုလူ သူလိုလူ အားလုံးနှစ်တွေ ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ချီပြီး ခံခဲ့ရတဲ့ ဘက်ကနေခဲ့ရတဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို နှလုံးသွင်းထားတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ တပ်ပေါင်းစုခိုင်မာရေးအတွက်အထောက်အကူပြုတဲ့အချက်တွေလို့ ကျနော်တို့ ဒါတွေကို ယုံကြည်တယ်။ အဲ့ဒီလို ဘ၀တူချင်းမို့လို့ တပ်ပေါင်းစုဖွဲ့လွယ်မယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်တယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့က ကျနော်တို့ရဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့စိတ်ထားကို သူတို့မြင်လာအောင် ကြိုးစားပါတယ်။ မတူတာတွေကို အခုညှိလို့မရသေးရင် အချိန်ယူပြီး ဆက်ညှိမယ်။ တတိုင်းပြည်လုံးဆိုင်ရာကိစ္စတွေမှာ အများစုအနေနဲ့ ကွဲလွဲတာရှိလာခဲ့ရင် ကိုယ့်အမြင်ကို ဆက်လက်ကိုင်စွဲထားတာရှိပေမယ့် အများစုရဲ့အမြင်ကို လေးစားလိုက်နာဆောင်ရွက်မှာဖြစ်တယ်။ တပ်ပေါင်းစုရဲ့ အနိမ့်ဆုံးအခြေခံဖြစ်တဲ့ တဦးတည်းသောဘုံရန်သူကို ဦးတည်တိုက်ဖို့ တူတာတွဲလုပ်မယ်၊ မတူတာခွဲလုပ်တယ် ဆိုတဲ့ မူသဘောထားကို ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ရော ကျနော်တို့ အခုနောက်ဖွဲ့လိုက်တဲ့ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်ကပါ အတိအလင်းကြေညာထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့တော့ လူမျိုးရေးကိစ္စပြောစရာဖြစ်လာလို့ရှိရင် ကျနော်တို့က မြန်မာလူမျိုးကြီးဝါဒကို အဓိကထားတိုက်မယ်၊ ဒါပေမယ့် တချိန်တည်းမှာလည်း ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒကိုလည်း ဆန့်ကျင်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်ပြိုကွဲမယ့် ကိစ္စမှန်သမျှကို ရှောင်ကြဉ်မယ်။ တိုင်းပြည်ထဲက ခွဲထွက်သူတွေ ပေါ်လာလို့ရှိရင် ဖျောင်းဖျသိမ်းသွင်းတဲ့နည်းနဲ့ အချိန်ယူဖြေရှင်းတဲ့နည်းတွေ သုံးမယ်။ သူတို့ကို ပြန်ပြီး ဖျောင်းဖျပြီး ပြန်ပြီးဆွဲခေါ်မယ်။ အဲဒီလိုစဉ်းစားပါတယ်။ ဒါ ကျနော်တို့ တပ်ပေါင်းစုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အခြေခံမူပါ။ ဘယ်အဖွဲ့အစည်းအတွက် ဘာဆိုတာကတော့ အဲဒါကို သီးခြားအခြေအနေနဲ့ သီးခြားစဉ်းစားတာ၊ အခိုင်အမာအခြေအနေနဲ့ အခိုင်အမာလက်တွေ့အရ စဉ်းစားတာဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

အမေး - တပ်ပေါင်းစုဖွဲ့ရင် ဘယ်အဖွဲ့မျိုးပဲပေါင်းမယ်၊ ဘယ်အဖွဲ့မျိုးဆိုရင် မပေါင်းဘူးလို့ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ထားတာရှိပါသလား။

အဖြေ - ကျနော်တို့ပြောတာ အဓိကကတော့ အဲ့ဒီစစ်တပ်၊စစ်အုပ်စု သူတို့ကို တိုက်ဖို့အတွက် သူတို့ကိုဆန့်ကျင်တဲ့ သူတွေအားလုံးနဲ့ပေါင်းမယ်။ အဲဒီလိုပြောတာ၊အဲဒီတော့ စစ်အုပ်စုဘက်က ရပ်တည်တဲ့ သူတွေကတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ ပစ်ကွင်းထဲမှာ ရောက်သွားမှာပေါ့။ ရန်သူစာရင်းထဲပါသွားမှာပေါ့၊ အဲ့လိုမဟုတ်ဘဲ စစ်အုပ်စုကိုဆန့်ကျင်တဲ့သူတွေအားလုံးက ကျနော်တို့ပေါင်းလို့ရတဲ့ သူတွေဖြစ်မှာပေါ့။ အဲ့ဒီလိုပဲ ပြောကြပါစို့။

အမေး - စောစောကပြောသွားတဲ့အထဲပါတဲ့ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ လူမျိုးရေးဝါဒဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ။

အဖြေ - ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ လူမျိုးရေးဝါဒဆိုတာက ကိုယ့်လူမျိုးမှ ကိုယ့်လူမျိုး ကိုယ့်လူမျိုးအတွက်ဘဲ စဉ်းစားမယ်။ တခြားလူမျိုးတွေအတွက် မစဉ်းစားဘူး။ အထူးသဖြင့် ကျနော်တို့ရဲ့ ပစ်ကွင်းထဲမှာ မြန်မာလူမျိုးကြီးကို ပစ်ကွင်းအဖြစ်ထားမယ်၊ရန်သူအဖြစ်ထားမယ်၊ အဲဒီလိုဟာမျိုးကို ကျနော်တို့က လက်မခံပါဘူး။ လက်မခံဘူးဆိုတာက ကျနော်တို့ သဘောမတူတာကိုပြောတာ၊ သူတို့နဲ့မတွဲတော့ဘူးလို့ပြောတာမဟုတ်ဘူး၊ တွဲလို့ရတဲ့ အချက်တွေမှာတော့ တွဲလုပ်အုံးမှာပါ။ အဲဒီတစ်ချို့လူတွေကတော့ ကျနော်ပြောလို့မကောင်းပါဘူး။ ပြည်နယ်တွေထဲမှာ တစ်ချို့ လူမျိုးတွေက ကျန်တဲ့ လူမျိုးတွေကို အမျိုးမျိုး စဉ်းစားတာ ပြောတာတွေရှိပါတယ်။ နှိမ်တာတွေလဲရှိပါတယ်။ သူတို့ ဘာသာစကားတွေထဲမှာကိုပဲ တခြားလူမျိုးတွေကို အခေါ်အဝေါ်ကိုယ်က ကျွန် လိုသဘောမျိုး၊ အောက်တန်းကျတဲ့အဆင့်လိုဟာမျိုး ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုတာတွေရှိပါတယ်။ အဲ့တာမျိုးတွေကို ကျနော်တို့က ဆန့်ကျင်တာ၊ရှောင်ကြဉ်တာကိုပြောတာပါ။

အမေး - မြန်မာလူမျိုးကို ပစ်မှတ်ထားပြီး တိုက်တာက မဖြစ်သင့်ဘူးဆိုရင် တိုင်းရင်းသားတွေအနေနဲ့ ဘာကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှ နိုင်ငံရေးအရ မှန်ကန်တယ်လို့ ဆိုနိုင်မှာပါလဲ။

အဖြေ - ကျနော်ထင်တာတော့ ဗမာပြည်မှာဖြစ်နေတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံအားလုံး တိုင်းရင်းသားတွေရော ဗမာလူမျိုးတွေအားလုံး တွေ့ကြုံနေရတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံအားလုံးဟာ ဒီစစ်အုပ်စုနဲ့ စစ်ဗျူရိုကရက်တွေ သူတို့လုပ်ထားတဲ့ဟာတွေ၊ ပြီးတော့ စစ်သုံးစစ်ပေါ့လေ။ သူတို့ဖန်တီးထားတဲ့ ကိစ္စတွေ အဲဒါတွေကို အဲဒီစစ်သုံးစစ်ကို တိုက်ခိုက်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့က ကျန်တဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေကိုလဲ လက်တွဲတိုက်မယ်၊ အဲဒီလိုပြောတာပါ။ အဲ့ဒီဟာက စည်းမျည်း၊ အဲ့တာက စံဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

read more

အမေရိကန်ဒေါ်လာ နန်းကျမယ့်အရေး စီးပွား‌ရေးပါမောက္ခ ဘာပြောသလဲ

“အမေရိကန်ဒေါ်လာ နန်းကျမယ့်အရေး စီးပွား‌ရေးပါမောက္ခ ဘာပြောသလဲ”

မကြာသေးခင်က Democracy at Work ရဲ့ ပရိတ်သတ်တဦးက “ တကယ်လို့ အမေရိကန် ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးမှာ လွှမ်းမိုးနှိုင်တဲ့ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေ ကြေးအဖြစ်ကနေ နေရာဖယ်ပေးရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုတွေဖြစ် လာမလဲ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွင်းမှာ စီးပွားရေးအရ ဘယ်လို ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေရှိမလဲ၊ အကြီး အကျယ်ပြို လဲသွားမှာလား” ဆိုတာ သိလိုပါတယ်လို့ မေးပါတယ်။

အဲဒီအမေးကို ပါမောက္ခ ရစ်ချတ် ဝုလ်ဖ် က ဒီလိုဖြေထားပါတယ်။

ဟုတ်ပါတယ်။ ဒေါ်လာငွေကြေးဟာ သူ့ရဲ့အဓိကကျတဲ့အခန်းကနေ တဖြည်းဖြည်းချင်းဆုတ်ခွာပေးနေရပါ ပြီ။ ဒီအတွက် အငြင်းပွားစရာမရှိပါဘူး။ အငြင်းပွားစရာက ဒီဖြစ်စဉ်ဟာ ဘယ်လောက်မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖြစ် လာမှာလဲဆိုတာနဲ့ ဘယ်တော့လဲဆိုတာပါ။ ဖြစ်လာမှာလား မဖြစ်ဘူးလား ဆိုတဲ့ ပြဿနာမဟုတ်တော့ပါဘူး။

ဒီလို ရှုမြင်တာကို လက်ယာနိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ အမေရိကန် အရင်းရှင်စနစ်ကို မျက်စိစုံမှိတ် ထောက်ခံသူ တချို့ကတော့ သဘောတူကြမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတောင်မှ ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာ အဆင့်ကနေ သိသိ သာသာကြီး လျှောကျလာနေပြီဆိုတာ သူတို့တွေ့မြင်ကြမှာပါ။

"ကမ္ဘာကိုလွှမ်းမိုးနှိုင်တဲ့အခါ ရရှိတဲ့ အခွင့်ထူးတွေ"

အမေရိကန်ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးနယ်ပယ်မှာ လွှမ်းမိုးတဲ့နေရာကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ ၇၅ နှစ်လောက်ကတည်းက ရခဲ့ပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ဒေါ်လာကို သူ့ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးနဲ့အတူတရားဝင်သုံးစွဲ တာရှိသလို၊ သူတို့ဗဟိုဘဏ်တွေမှာ ရွှေနဲ့အတူ အရန်ငွေကြေးအဖြစ် သိမ်းဆည်းတာမျိုးရှိပါတယ်။ ဒါက သူတို့ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးရဲ့ ခိုင်မာမှုကိုပြသဖို့ နဲ့ ထောက်ကူဖို့ဘဲဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ဒေါ်လာကို ပိုအသုံးပြုလေလေ၊ ဒါမှမဟုတ် ပိုယုံကြည်လေလေ၊ တခြားနိုင်ငံတွေမရနှိုင် တဲ့ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်တွေကို အမေရိကန်က ခံစားရလေလေပါဘဲ။

ပထမဆုံးအနေနဲ့ ရှင်းရှင်းလေးမြင်ရတာတခုပြောပါ့မယ်။ ကျနော်တို့အမေရိကန်က ကမ္ဘာကို ဒေါ်လာပေး လိုက်တာနဲ့ တခြားနိုင်ငံက ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဝယ်လို့ရပါတယ်။ ပြင်သစ်က ဝိုင်တွေ၊ တရုတ်က လူသုံးကုန်ပစ္စည်း တွေနဲ့ အိန္ဒိယက နည်းပညာပစ္စည်းတွေအတွက် သိပ်အဖိုးမတန်တဲ့ စက္ကူပေါ်မှာ တန်ဘိုးတခုသတ်မှတ်ရိုက်နှိပ် ထားတဲ့ ‌ဒေါ်လာ၊ ဒါမှမဟုတ် အီလက်ထရောနစ် ညီမျှကိန်းတခု (ဒစ်ဂျစ်တယ် မန်းနီး) ဆိုတာကို ပေးလိုက်ရုံပါဘဲ။

သေသေချာချာစဉ်းစားကြည့်ရင် တော်တော်အံ့သြစရာကောင်းပါတယ်။ တကမ္ဘာလုံးက ထုတ်လုပ်တဲ့ စားစ ရာ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတွေကို (တကယ်တန်းမှာ) ဘယ်တော့မှ တောင်းခံမှုလုပ်လေ့မရှိတဲ့ တန်ဘိုးသတ်မှတ် ဖေါ်ပြထားတဲ့ ဒေါ်လာဆိုတဲ့စာရွက်ကလေးတွေပေးပြီး အမေရိကန်က ဝယ်ယူပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ တောင်းခံမှု မလုပ် သလဲဆိုတော့ အဲဒီဒေါ်လာကို သူတို့က ယုံကြည်လက်ခံပြီး- သူတို့အချင်းချင်း ရောင်းကြ၊ ဝယ်ကြ၊ သိုလှောင် သိမ်းဆည်းကြတာတွေလုပ်နေကြလို့ပါဘဲ။

နောက်ပြီး သူတို့ဆီမှာ ပိုလျှံလာနေတဲ့ ‌ဒေါ်လာတွေကို အမေရိကန်အစိုးရဆီပြန်ပို့ပြီး ငွေချေးပေးပါသေး တယ်။ (အစိုးရငွေချေးစာချုပ်တွေဝယ်တာကိုဆိုလိုသည်) ဒီလိုနည်းနဲ့ ကျနော်တို့ အမေရိကန်အစိုးရက တိုက်ခိုက် တဲ့စစ်ပွဲတွေ၊ အစိုးရအသုံးစားရိတ်တွေကို တခြားနိုင်ငံတွေက ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးပါတော့တယ်။

ဒါက အလွန်အရေး ကြီးပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရက ဒီလိုချေးငှားခြင်းအားဖြင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေကို ဖြည့်တင်းဖို့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေဆီက အခွန်တွေအများကြီး ကောက်ဖို့မလိုတော့ပါဘူး။ အဲဒီလို အများကြီး အခွန်ကောက်မဲ့အစား သူတို့ကိုချေးပေးချင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေဆီကို ငွေချေးစာချုပ်တွေရောင်းပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေါ်လာငွေဟာ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးဖြစ်တာကြောင့် အမေရိကန်ရရှိတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေက အများကြီးဘဲလို့ ပြောရတာဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ဒေါ်လာရဲ့ အရေးပါမှု ကျဆင်းသွားမယ်ဆိုရင် တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒေါ်လာကို လက်ခံ သုံးစွဲတာ လျော့နည်းလာမယ်။ ရပ်ဆိုင်းသွားမယ်ဆိုရင် အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေပျောက်ကွယ် သွားပါလိမ့် မယ်။ အမေရိကန်စီးပွားရေးအပေါ်မှာ ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှုတွေရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။

"နန်းလုကြမဲ့ ငွေကြေးတွေ"

အမေရိကန်ဒေါ်လာ လွှမ်းမိုးမှုကျဆင်းသွားဖို့ဆိုတာ ပထဝီနိုင်ငံရေးနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့တခြားနိုင်ငံတွေက ထုတ်ကုန်တွေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုတင်ပို့တဲ့အခါ အမေရိကန်အစိုးရက စိတ်ကြိုက်ရိုက်နှိပ်ထားတဲ့ ဒေါ်လာငွေစက္ကူနဲ့ ပေးချေလိုက်ရုံပါဘဲ။ အဲဒီအကျိုးကျေးဇူးကို အမေရိကန်တွေခံစားရသလို တခြားနိုင်ငံတွေလည်း ရရှိခံစားချင် ကြပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ ယူရို သုံးတဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေ၊ ယွမ်သုံးတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ စသဖြင့်ပါ ဝင်ကြပါတယ်။ အဲဒီ ရည်မှန်းချက်ကို တကယ်ရအောင်လက်တွေ့လည်း ကြိုးစားနေကြပါတယ်။

အခုတလော BRICS ဘရစ် ဆိုတဲ့အဖွဲ့က အရေးကြီးတဲ့ ခြေလှမ်းတခုလှမ်းလိုက်တယ်။ ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နဲ့ တောင်အာဖရိက နိုင်ငံတွေ ပါဝင်တဲ့အဖွဲ့။ နောက်ထပ်လည်း ခြောက်နိုင်ငံကနေ ဆယ်နိုင်ငံ လောက်အထိ တိုးချဲ့ပါဝင်လာမဲ့ ဒီအဖွဲ့က တကမ္ဘာလုံး လူဦးရေရဲ့ တဝက်လောက်ရှိလာလိမ့်မယ်။ သူတို့က သူတို့ အချင်းချင်းကြားမှာ ဒေါ်လာကို အခြေမခံတဲ့ စီးပွားကုန်သွယ်ရေးကို လုပ်ကြမှာပါ။ သူတို့အထဲမှာ စီးပွားရေး အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ တရုတ်ရဲ့ ယွမ်ငွေကို ဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါမှမဟုတ် သီးသန့်ဖန်တီးထားတဲ့ ငွေကြေးတခုခု ကိုဘဲဖြစ်ဖြစ် အသုံးပြုဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်။ ဒါဟာ အသိသာအထင်ရှားဆုံး အပြောင်းအလဲပါဘဲ။

နောက်ထပ် အဖြစ်အပျက်တခုရှိပါသေးတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်က တရုတ်နိုင်ငံက ကြားဝင်စေ့စပ် ပေးမှုနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ကမ္ဘာရန်ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗျနဲ့ အီရန်တို့ဟာ ပြေလည်မှုရသွားကြပြီး အပြန်အလှန်သံတမန်အဆက်အသွယ်လုပ်နေကြပြီ။ ဒီမှာသတိထားဖို့က ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံဆိုတာ ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံး ရေနံထုတ်လုပ်သူဆိုတာပါ။ တရုတ်ဟာ ဆော်ဒီအာရေဗျရဲ့ အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံတနိုင်ငံ အဖြစ် အမေရိကန်ကိုကျော်တက်သွားပြီ။ ဒီအပြောင်းအလဲက တော်တော်အရေးကြီးပါတယ်။ ဆော်ဒီရဲ့ အဓိက ရောင်းကုန်က ရေနံစိမ်းပါ။ ရေနံကို အရောင်းအဝယ်လုပ်ကြတဲ့အခါ အရင်ကဒေါ်လာနဲ့ဘဲ စာရင်းရှင်းနေရာကနေ အခုအခါ တရုတ်ယွမ်ငွေနဲ့တန်ဘိုး သတ်မှတ်စာရင်းရှင်းဘို့ ဆွေးနွေးနေကြပါပြီ။ သူတို့အခေါ်အားဖြင့် ပက်ထရိုယွမ် ပေါ့။

" အမေရိကန်တွေ ပြင်ဆင်ထားကြဖို့လိုပြီ"

ဒါကြောင့် ဒီနောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ ဒေါ်လာစျေးဟာ (တခြားနိုင်ငံငွေနဲ့ လဲနှုန်းမှာ) ကျဆင်းလာလိမ့်မယ်။ အဲဒီ လိုအမေရိကန်ဒေါ်လာစျေးကျတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံထဲကိုတင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံခြားကုန်ပစ္စည်းတွေဟာ စျေးကြီးလာလိမ့်မယ်။ ကုန်စျေးနှုန်းတွေကြီးလာပြီး ငွေဖောင်းပွမှုနှုန်း မြင့်လာမယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ‌ဒေါ်လာငွေ တန်ဘိုးကျလာပြီး၊ အမေရိကန်ထုတ် ကုန်ပစ္စည်းတွေက ပိုစျေးပေါလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ထုတ်ကုန်တင်ပို့ တဲ့နိုင်ငံအဖြစ်ပြောင်းလဲရမှာပါ။ ဒီလိုအပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့က အမြဲလိုလို အခက်အခဲရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ပြင် ဆင်မထားရင်၊ အဲဒီအတွက် ကောင်းကောင်းစီမံခန့်ခွဲမှုမလုပ်ခဲ့ရင် အကြပ်အတည်းတွေထွက်ပေါ်လာနှိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ အခက်အခဲအကြပ်အတည်းတွေက အမေရိကန်ရဲ့ ဘဏ်စနစ်ကို ဖြိုလှဲတဲ့အထိ ခြိမ်း ခြောက်လာနှိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်ပြောချင်တာက ဒါဟာ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ ရှည်လျားတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြန်လည်ထိန်းညှိ မှုပါ။ အမေရိကန်တွေအတွက် သဘောပေါက် လက်ခံနားလည်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ အချိန်ကာလဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ကျနော်တို့ဟာ ကနေ့မှာ နောက်ဆုံးဆယ်စုနှစ်တွေမှာတုံးကလို ကမ္ဘာကို လွှမ်းမိုးထားနှိုင်တဲ့ ပလေယာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ အဲဒီကာလတွေက ကုန်ဆုံးသွားပါပြီ။ ပိုအရေးကြီးတာက ပကတိလက်တွေ့အခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေ ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ တနေ့တခြား အဲဒီအခြေအနေက ပိုပိုပြီး မှန်ကန်လာလို့ဖြစ်ပါတယ်။

- Democracy At Work ချန်နယ်မှ Ask Prof Wolff: Is the U.S. Dollar in Trouble? ကိုဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ပါသည်။

Richard David Wolff မက်ဆာချူးဆက် အမ်းဟတ်စ် တက္ကသိုလ်မှ စီးပွားရေး ပါမောက္ခ တဦးဖြစ်သည်။ ယေးလ် တက္ကသိုလ်၊ နယူးယော့ စီးတီးတက္ကသိုလ်၊ ယူးထား တက္ကသိုလ်၊ ပဲရစ် ဆိုဘုန်း တက္ကသိုလ်တို့တွင်လည်း စီးပွားရေးပညာကို သင်ကြားပေးခဲ့သည်။

read more

ဒေါ်လာနဲ့ ယွမ်တို့ရဲ့ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေး နန်းလုပွဲ

“ ဒေါ်လာနဲ့ ယွမ်တို့ရဲ့ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေး နန်းလုပွဲ”

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပွဲကြီးပြီးဆုံးသွားတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ အမေရိကန်ဟာ တကမ္ဘာလုံးထုတ်လုပ်ရေးပမာဏရဲ့ တဝက်လောက်ကို ထိန်းချုပ်ထားနှိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာစစ်ပွဲကြီးမှာ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ရတာကြောင့် မွဲပြာကျနေတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်တွေရော၊ စစ်ရှုံးနိုင်ငံ ( ဂျာမနီနဲ့ ဂျပန်) တွေပါ အမေရိကန်ပို့ကုန်တွေအတွက် ငွေပေးချေဖို့ အခက် အခဲကြုံကြရပါတယ်။ အဲဒီပြဿနာကိုဖြေရှင်းဖို့အတွက် အမေရိကန်ဟာ နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေ အဖွဲ့ ( IMF) နဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ် ( World Bank ) ဆိုတာကိုတည်ထောင်ပြီး အရင်းအနှီးလိုအပ်တဲ့နိုင်ငံတွေကို ငွေချေးပေးကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဘဏ္ဍာရေးအုတ်မြစ်ကို တည်ဆောက်ပါတယ်။ ဒီလိုနည်းအားဖြင့် အမေရိကန် ဟာ အများအကျိုးဆောင်ဝါဒ မျက်နှာဖုံးအောက်မှာ ကမ္ဘာ့မြီရှင်နိုင်ငံကြီးတခုဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ သူ့ အတွက်အလွန်ကြီး မားတဲ့ သြဇာပါဝါကိုလည်း တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ဘဏ်ကြီးနှစ်ခုတည်ထောင်တဲ့တချိန်ထဲမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာကိုလည်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရန်ငွေကြေးအဖြစ်ပုံဖော်လိုက်ပါတယ်။

အဲဒီနောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာတော့ အမေရိကန်ဟာ သူ့သြဇာမခံတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုစစ်ပြုဖို့အတွက် စစ်ဖက်ဆိုင် ရာမှာ ငွေအမြောက် အများသုံးခဲ့တာကြောင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှု တနေ့တခြားကြီးထွားလာပါတယ်။ ဒီလို အကြီး အကျယ် ဘတ်ဂျက်လိုငွေပြမှုတွေကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရအဆက်ဆက်က ချေးငှားသုံးကြရပါတယ်။ အဲဒီ အခါ ဒေါ်လာနဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ ရွှေတွေဟာ ဥရောပနိုင်ငံတွေဆီကို ပြန်လည်စီးဆင်းသွားပါတယ်။ ဒါကြောင့် သမတနစ်ဆင်လက်ထက် ၁၉၇၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာနဲ့ ရွှေချိတ်ဆက်ထားတာကို ဖျက်သိမ်း လိုက်ပါတော့တယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ အမေရိကန်ရဲ့ အဲဒီလိုတဖက်သတ်လုပ်ရပ်ကို ဘယ်နိုင်ငံကမျှ စိန်မခေါ်ရဲကြ ပါ။ အကြောင်းကတော့ အမေရိကန်ဒေါ်လာပြိုလဲသွားရင် သူနဲ့ကုန်သွယ်နေကြပြီး ဒေါ်လာကိုအရန်ငွေကြေး အဖြစ်ကိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေအားလုံး ထိခိုက်နစ်နာကြတော့မှာဖြစ်လို့ပါဘဲ။ အဲဒါနဲ့ တချိန်တည်းလိုမှာဘဲ အမေရိ ကန်ဟာ ဆော်ဒီအာရေဗျနဲ့ ရေနံထုတ်လုပ်တဲ့ အိုပက်နိုင်ငံတွေကို စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေထောက်ပံ့ပါတယ်။ အဲဒီစစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ တန်ဘိုးသတ်မှတ်ထားတဲ့ ရေနံတွေ ပြန်ဝယ်ပါတယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးလောကကိုလွှမ်းမိုးတဲ့ ငွေကြေးအဖြစ် ရောက်ရှိလာပါတယ်။

ဂျပန်၊ ဂျာမနီနဲ့ ယူကေ (ဗြိတိသျှ) လိုနိုင်ငံတွေဟာ အမေရိကန်နဲ့ ကုန်သွယ်ရာမှာ ရရှိလာတဲ့ ကုန်သွယ်ရေး ပိုငွေ (အမြတ်ငွေ) တွေကို အမေရိကန်ရဲ့ အစိုးရငွေချေးစာချုပ်တွေပြန်ဝယ်ယူတာကို မလွှဲမရှောင်သာ လုပ်ကြရ ပါတော့တယ်။ ( ရွှေနဲ့လဲယူလို့ မရတော့ အတိုးရတဲ့ ငွေချေးစာချုပ်ဘဲ ဝယ်ထားရတာပေါ့) ဒီလိုနည်းနဲ့ အမေရိကန် ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာ့ အရန်ငွေကြေးအဖြစ် ခိုင်မာအောင် ထပ်မံကျားကန်ပေးသလို ဖြစ်သွားပါတော့တယ်။

အမေရိကန်ရဲ့ ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံတွေက သူတို့ရတဲ့ ကုန်သွယ်ရေးပိုငွေတွေကို အမေရိကန်ငွေတိုက်စာချုပ် တွေပြန်ဝယ်ယူခြင်းအားဖြင့် အမေရိကန်ဗဟိုဘဏ်ရဲ့ အတိုးနှုန်းကို အနိမ့်မှာ တန့်နေအောင် ထိန်းထားပေးပါ တယ်။ ဘဏ်အတိုးနှုန်းနိမ့်တဲ့အတွက် အမေရိကန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေက ဘဏ်ကငွေချေးငှားပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံ ငွေလိုအပ်နေတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေဆီ သွားရောက်ချေးပေးမြှုပ်နှံကြပါတယ်။ ဒီလို ငွေချေးပေးတဲ့အတွက် မြီရှင် အဖြစ်နဲ့ လက်ဝါးကြီးအုပ်ခွင့်ရရှိအောင်လည်း ဖိအားတွေပေးပါတယ်။

ဒီလို အမေရိကန်‌ ဒေါ်လာကလွှမ်းမိုးတဲ့အနေအထားက ဘယ်လိုအဓိပ္ပါယ်ဆောင်နေသလဲဆိုရင် ကျန်ဖွံ့ဖြိုး ဆဲ ကမ္ဘာတခုလုံးဟာ အမေရိကန်ရဲ့လက်အောက်ခံလိုဖြစ်လာပါတယ်၊ တချိန်တည်းမှာဘဲ အဲဒီနိုင်ငံတွေက သဘာဝသယံဇာတတွေကို အများအပြားထုတ်ယူသုံးစွဲပြီး အနည်းအကျဉ်းလောက်သာ ပြန်ပေးပါတယ်။

ဒီလိုအနေအထာားက တရုတ်ပြည်နဲ့ ဘာဆိုင်သလဲ၊ အမေရိကန်က တရုတ်ကို ဘာကြောင့် ခြိမ်းခြောက်မှုလို့ မြင်တာလဲ ဆိုတာကို ရှင်းပြပါ့မယ်။

တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ် လေးခုလောက်ကစပြီး တဖြည်းဖြည်းတိုးတက်လာခဲ့တာ အခုချိန်မှာ ကမ္ဘာ့နံပါတ်နှစ် စီးပွားရေးအင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်လို့လာပါပြီ။ ဒါကြောင့် မဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ နိုင်ငံတွေကို ချေးငှားပေးပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေလုပ်နှိုင်လာပါတယ်။ တရုတ်က ချေးပေးတဲ့ ဒီငွေပင်ငွေရင်းတွေအတွက် အိုင်အမ်အက်ဖ်နဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်တို့က တောင်းဆိုသလို စနစ်အပြောင်းအလဲတွေလုပ်ဖို့ မလိုပါဘူး။ ဒီလိုငွေချေးယူ နှိုင်တဲ့ ပင်ရင်းနေရာရွေးချယ်ခွင့်ရှိလာခြင်းက ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ သြဇာခံစရာ မလိုတော့ သလို အမေရိကန်ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကိုလည်း ကြောက်စရာမလိုတော့ပါဘူး။

တကယ်လို့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေက သူတို့ဖာသာဖူလုံတဲ့ အခြေခံလယ်ဗယ်တခုကို တည်ဆောက်နှိုင်ပြီး တခြား နိုင်ငံတွေနဲ့ ကုန်သွယ်ရာမှာ သူတို့ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးနဲ့ ဆောင်ရွက်နှိုင်ပြီဆိုရင် အမေရိကန်ဒေါ်လာလွှမ်းမိုးမှုဟာ တဖြည်းဖြည်းမှေးမှိန်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အမေရိကန်အနေနဲ့ တရုတ်ကို ခြိမ်းခြောက်မှုတခုလို့ ရှုမြင်တဲ့ အရင်းခံအကြောင်းရင်းဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်ရဲ့ စစ်ရေးအင်အား တောင့်တင်းလာတာကြောင့်မဟုတ်သလို၊ တရုတ်မှာ အနောက်တိုင်းဒီမိုကရေစီ စနစ်ကို မကျင့်သုံးလို့လည်းမဟုတ်ပါဘူး။ တရုတ်က ထိုင်ဝမ်ကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှာကို စိုးရိမ်တာကြောင့် လည်းမဟုတ်ပါဘူး။

အမေရိကန်ဒေါ်လာ လွှမ်းမိုးမှုနဲ့ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးလက်ဝါးကြီးအုပ်မှုကို တရုတ်က ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့်သာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ဟာ တရုတ်ကို အထီးကျန် ဝိုင်းပယ်ထားဖို့ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်များစွာက တည်းက လုပ်ဆောင်နေခဲ့တာပါ။ အထူးသဖြင့် တရုတ်ဦးဆောင်တဲ့ စီးပွားရေးဟာ ရွေးချယ်စရာတခုအနေနဲ့ ထင်ထင် ရှားရှားပေါ်ထွက်လာခဲ့တဲ့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်ပတ်ဝန်းကျင်လောက်က စခဲ့ကြတာလို့ဆိုနှိုင်ပါတယ်။

ဘာဘဲပြောပြော မကြာသေးခင်ကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အဖြစ်အပျက်တွေက စစ်ဖြစ်ဖို့ အလားအလာတွေ ပိုမိုများ ပြားလာနေတယ်ဆိုတာကို ပြနေပါတယ်။

ပထမအချက်အနေနဲ့ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ တရုတ်ဟာ (ဝယ်ယူသုံးစွဲနှိုင်အားနဲ့ တွက်ချက်ထားတဲ့) ဂျီဒီပီအရ ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံးစီးပွားရေးအဖြစ် အမေရိကန်ကို ‌ကျော်တက်သွားပါပြီ။ ပုံမှန်တွက်ချက်တဲ့ ဂျီဒီပီ အရလည်း နောက် ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်းမှာ ကျော်တက်သွားဘွယ်ရှိနေပါတယ်။

ဒုတိယအချက်အနေနဲ့ အမေရိကန်က ဖြစ်လည်းမဖြစ်စေချင်၊ မျှော်လင့်လည်းမထားတဲ့ ကိစ္စတခုဖြစ်တဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားဆက်ဆံရေးဟာ ပိုမိုအားကောင်းလာနေတာပါ။

တတိယအချက်အနေနဲ့ တရုတ်ရဲ့ စစ်အင်အားဟာ အမေရိကန်နဲ့ ဗိန်မသာလိန်မသာ အဆင့်အထိ အလျင် အမြန် ကြီးထွားလာနေပါတယ်။ အမေရိကန်တိုက်ခိုက်မှုကို ကြီးကြီးမားမား ခုခံကာကွယ်နှိုင်တဲ့ အားသာချက်တွေ တရုတ်မှာရှိနေပါပြီ။ ဒီအချက်က အမေရိကန်ရေတပ်ကို ပစ္စဖိတ်သမုဒ္ဒရာတဝှမ်းလုံး ဖြန့်ကျက်ဖို့ ဖိအားပေးနေပါ တယ်။

စတုတ္ထအားဖြင့် BRIC ( ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ် ကြီးလေးကြီးအဖွဲ့)၊ SCO ( ရှန်ဟိုင်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့) BRI ( ခါးပတ်လမ်း ပဏာမခြေလှမ်း) စတာတွေဟာ စက်မှုလုပ်ငန်းနဲ့ အခြေခံအဆောက်အ အုံတည်ဆောက်ရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေအဖြစ်၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေရဲ့ စိတ်ဝင်တစားအားပေးမှုကို အလျင်အမြန် ရရှိနေပါတယ်။

အမေရိကန်အနေနဲ့ ပိုသတိထားစောင့်ကြည့်နေတာက BRICS အဖွဲ့အစည်းပါ။ ဒီအဖွဲ့ဟာ ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နဲ့ တောင်အာဖရိကတို့ပါဝင်တဲ့ စီးပွားရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့ပါ။

ဒီနိုင်ငံတွေရဲ့ စုစုပေါင်းလူဦးရေက သန်းပေါင်း ၃၂၀၀ ရှိလေတော့ တကမ္ဘာလုံးလူဦးရေရဲ့ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိ သလို၊ စီးပွားရေးအရလည်း တကမ္ဘာလုံး ဂျီဒီပီရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီအဖွဲ့ကို အာဂျင်တီးနား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မက္ကဆီကို၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ အီရန်၊ အီဂျစ်၊ နိုက်ဂျီးရီးယား၊ ဆူဒန်နဲ့ တခြားနိုင်ငံအတော်များများ ဝင် ရောက်လာကြဖို့ တန်းစီနေပါတယ်။ ဒီအထဲက နိုင်ငံတချို့ဟာ BRICS မှာဝင်ခွင့်ရဖို့ လျှောက်ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအဖွဲ့အနေနဲ့ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ဖို့ အရည်အချင်းသတ်မှတ်ချက်တွေ ကြေငြာထားတာမရှိသလို၊ ဘယ်နိုင်ငံတွေ ကလျှောက်လွှာတင်ထားပြီးဖြစ်တယ်ဆိုတာလည်း ထုတ်ဖေါ်ပြောထားတာမရှိသေးပါဘူး။ ဒီ BRICS မဟာမိတ် အဖွဲ့က ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကတည်းက ရှန်ဟိုင်းမှာ အခြေစိုက်တဲ့ NDB- new development Bank ဖွံ့ဖြိုးရေးသစ် ဘဏ် ဆိုတာကို တည်ထောင်ထား ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေနဲ့ တခြားဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံတွေမှာ အခြေခံအဆောက်အအုံတည်ဆောက်ရေးနဲ့ ဘဏ္ဍာရေးထောက်ပံ့မှုတွေကို ပေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အဲဒီနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ငွေချေးငှားရာမှာ အိုင်အမ်အက်ဖ်တို့ ကမ္ဘာ ဘဏ်တို့နဲ့ အပြိုင် ရွေးချယ်စရာတခု အဖြစ် ရှိလာနေပါတယ်။

BRICS အဖွဲ့ကိုစတင်တည်ထောင်တဲ့ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ညီတူမျှတူ ရှယ်ယာထည့်ဝင်ကြပြီး၊ တူညီတဲ့ မဲပေးခွင့် ရရှိကြပါတယ်။ ဒီအချက်ကလည်း အိုင်အမ်အက်ဖ်တို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်တို့မှာ ပေါ်လစီချမှတ်တဲ့နေရာ နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်တဲ့နေရာတွေမှာ အမေရိကန်က သိပ်ဗိုလ်ကျလွန်းလို့ ဝေဖန်သံတွေဆူညံနေတာနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်နှိုင်ပါ တယ်။

အမေရိကန်ဒေါ်လာကို ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးအဖြစ်အသုံးပြုကြရတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေနဲ့ အခြား နိုင်ငံတွေအပေါ် အများကြီး အသာစီးရမှုတွေရှိပါတယ်။ အမေရိကန်က ဒေါ်လာကို လက်နက်အဖြစ် အသုံးချ တိုက်ခိုက်ရမှာကိုလည်း ဝန်မလေးဘဲ အီရန်၊ ဗင်နီဇွဲလား၊ ဆီးရီးယားနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေကို ဆန့်ရှင်ချ ပိတ်ဆို့ အရေးယူတာမျိုးလုပ်ပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲဖြစ်လာတော့ အမေရိကန်က ဒေါ်လာကိုလက် နက်အဖြစ်အသုံးချပြီးတိုက်ခိုက်တာကို အဆင့်သစ်တရပ်မြှင့်တင်ပြီး လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါက အမေရိကန်နိုင်ငံ ဘဏ်တွေထဲမှာထားတဲ့ ရုရှားရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံခြားအရန်ငွေတွေကို ထုတ်ယူခွင့်ပိတ်ပင်တာပါ။ ဒီလိုလုပ်တာဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေ စံချိန်စံနှုန်းတွေနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ ဗြောင်ကျကျ စော်ကားမှုတခုပါဘဲ။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် ဓနဥစ္စာတွေဟာ တခြားနိုင်ငံတခုရဲ့ သိမ်းပိုက်မှု၊ စွက်ဖက်မှု ကင်းလွတ်ခွင့်ရှိလို့ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်က ဒီလိုလုပ်လိုက်တဲ့အတွက် ဒေါ်လာအပေါ် ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေး အဖြစ်လက်ခံ ယုံကြည်မှုနဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို ဖျက်ဆီး လိုက်သလိုဖြစ်သွားပါတယ်။

ဒီလုပ်ရပ်က တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ သတိပေးခေါင်းလောင်းထိုးလိုက်သလိုပါဘဲ။ အဲဒီနိုင်ငံတွေက သူတို့ကိုင် ထားတဲ့ ဒေါ်လာတွေကို တခြားအစားထိုးစရာ ဓနဥစ္စာတွေနဲ့ အစားထိုးဖို့ ကြံစည်တွေးတောလာကြပါတော့တယ်။ မကြာသေးတဲ့ နှစ်တွေအတွင်းမှာ တရုတ်ယွမ်ငွေဟာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးမှာ နေရာယူမှု ပိုမိုများပြားလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။

ခါးပတ်လမ်း ပမာဏစီမံကိန်း ( BRI ) ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတရပ်အဖြစ် နှစ်နိုင်ငံအကြား ငွေကြေးလဲလှယ်ခြင်း ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ကိုလည်း နိုင်ငံပေါင်း ၂၂ နိုင်ငံနဲ့ တရုတ်က လက်မှတ်ထိုးခဲ့ပါတယ်။ တရုတ် ယွမ်ငွေနဲ့ စာရင်းရှင်းဖို့ က နိုင်ငံ ၈ နိုင်ငံနဲ့ သဘောတူထားပါတယ်။ တရုတ်က ရုရှားနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးကိုလည်း ပိုမိုတိုးချဲ့လာ ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကုန်သွယ်မှုရဲ့ ကြီးမားတဲ့ ပမာဏတစိတ်တပိုင်းဟာ တရုတ်ယွမ်ငွေနဲ့ စာရင်းရှင်းလင်းကြမှာဖြစ်ပါ တယ်။

တရုတ်ပြည်အနေနဲ့ ရေနံဒေါ်လာ ( petrodollar ) လက်ဝါးကြီးအုပ်မှုကို ချိုးဖျက်ဖို့အတွက် ဆော်ဒီအာရေဗျ နဲ့လည်း ဆွေးနွေးနေပါတယ်။ တချို့ ရေနံအဝယ် ကန်ထရိုက်စာချုပ်တွေမှာ ယွမ်ငွေနဲ့ စျေးနှုန်းသတ်မှတ် ရောင်း ဝယ်ကြဖို့ ချုပ်ဆိုထားပါတယ်။ တရုတ်ဟာ အခုချိန်မှာ ဆော်ဒီအာရေဗျရဲ့ အကြီးဆုံးရေနံဝယ်လက်ဖြစ်နေတဲ့ အတွက် ရေနံဘိုးကို အမေရိကန်ဒေါ်လာနဲ့ ပေးချေရတာက လုံးဝမဆီလျော်တဲ့ကိစ္စပါဘဲ။

BRICS အဖွဲ့ကလည်း ဒေါ်လာအပေါ်မှီခိုနေရမှု လျှော့ချဖို့အတွက် အရန်ငွေကြေးအသစ်တခု တီထွင်ဖို့ အလွန်စိတ်အားထက်သန်နေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ BRICS နိုင်ငံတွေရဲ့ ၁၄ ကြိမ်မြောက်ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ ဗလာဒီမာ ပူတင်က ၎င်းတို့အနေနဲ့ မျှတတဲ့ လုပ်ဖေါ်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့အတူ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရန်ငွေကြေးသစ်တမျိုးကို ပေါ်ထွန်းလာ စေဖို့ ပြင်ဆင်နေပြီလို့ ကြေငြာပါတယ်။

တကယ်လို့ BRICS က ငွေကြေးအသစ်ထုတ်ဝေမယ်၊ အဖွဲ့ဝင်သစ်တွေကိုလည်း တိုးချဲ့မယ်ဆိုရင် ဒီငွေကြေး အသစ်ဟာ မုချဘဲ ဒေါ်လာကို စိန်ခေါ်လာတော့မှာပါ။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ လက်ရှိ BRICS အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ နောက်တိုးချဲ့လာမဲ့ နိုင်ငံတွေဟာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးရဲ့ ကြီးမားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းနဲ့ ကမ္ဘာ့ သယံဇာတအများပိုင်းကို ပိုင်ဆိုင်ကြလို့ဖြစ်ပါတယ်။

သူတို့အချင်းချင်းကြားမှာ ဒီငွေကြေးသစ်ကို သုံးစွဲကြမယ်ဆိုတာ အလွန်ကျိုးကြောင်းဆီလျော်ပါတယ်။ ဒီလို သာလုပ်နှိုင်မယ်ဆိုရင် သူတို့အုပ်စုဝင်နိုင်ငံအချင်းချင်းအကြားကုန်သွယ်မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ရှိဖို့လိုအပ်တော့ မှာမဟုတ်ပါ။

တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ အမေရိကန်ဟာ သူ့ကို ဝိုင်းပယ်ဖို့ လုပ်နေတယ်ဆိုတာ ခပ်စောစောကဘဲ သတိပြုမိပါ တယ်။ ဒါကြောင့်လည်း တရုတ်အစိုးရက သူတို့ကိုသူတို့ အမေရိကန်စီးပွားရေးနဲ့ ချိတ်ဖြုတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုကြိုးစားနေမှုဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေစတင်လာခဲ့တဲ့ သမတထရမ့်လက်ထက်က ပိုမိုအရှိန် မြင့်လာခဲ့ပါတယ်။ ရလဒ်ကတော့ တရုတ်ဝယ်ယူထားတဲ့ အမေရိကန်ငွေချေးစာချုပ်တွေရဲ့ ပမာဏကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်ဂျွန်လလောက်ကစပြီး အလျင် အမြန်လျှော့ချပစ်လိုက်တာဘဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်လာနယ်ပယ် ကိုစွန့်ခွာရတာ ဟာ နေ့ချင်းညချင်းလုပ်လို့ရတဲ့ကိစ္စမဟုတ်ပေမဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်ကတော့ ရပ်တန့်လို့မရအောင် ဆက်လက်လှုပ်ရှားနေပြီ ဆိုတာကတော့ သေချာပါတယ်။

အမေရိကန်က ဒေါ်လာကိုလက်နက်သဘွယ်အသုံးချတာက ကိုယ့်ကိုကိုယ်လည်း ပြန်ထိပါတယ်။ ဒေါ်လာကို မယုံကြည်တော့လို့ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးအဖြစ် ကနေ သူ့အခန်းကဏ္ဍလျော့ကျသွားမယ်ဆိုရင် အမေရိကန်စီးပွား ရေးဟာလည်း ပူညံပူညံ မငြိမ်သက်မှုတွေဖြစ်လာနှိုင်ပါတယ်။

အမေရိကန်ဟာ လက်ရှိအချိန် (၂၀၂၃ ခုနှစ်ဖေဖေါ်ဝါရီ) မှာ အကြွေး ၃၁.၅ ထရီလီယံ ဒေါ်လာ ( ၃၁,၅၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀) တင်နေပါတယ်။ ဒီအဓိပ္ပာယ်က ၃၃၆ သန်းရှိတဲ့ အမေရိကန်ပြည်သူတယောက်စီတိုင်း အပေါ်မှာ အကြွေးဒေါ်လာ ၉၃၇၅၀ ဒေါ်လာ တင်ရှိနေတဲ့သဘောပါ။ ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးဘဝက နေရာဖယ်ပေးရတော့မယ်ဆိုရင်၊ ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးမှာရှိတဲ့ အမေရိကန် သြဇာကို ထောက်ကန်ထားတဲ့ စစ်အခြေ စိုက်စခန်းပေါင်း ၈၀၀ ကျော်ရဲ့ တနှစ် တနှစ် အသုံး စားရိတ် ဒေါ်လာ တစ်ထရီလီယံနီးပါးကိုလည်း ပေးနှိုင်တော့မှာ မဟုတ်ပါ။ စစ်စခန်းတွေဆက် လက်မထားနှိုင်တော့တာနဲ့အမျှ သူ့ရဲ့သြဇာပါဝါဟာလည်း ယုတ်လျော့ကျဆင်း လာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ဒေါ်လာ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးနေရာက ဆင်းပေးလိုက်ရမယ်ဆိုရင် ဖြစ်ပေါ်လာမဲ့ အကျိုးဆက် တွေဟာ အမေရိကန်အတွက် အရင်က မကြုံဘူးတဲ့ အလွန်ဆိုးဝါးတဲ့သက်ရောက်မှုတွေရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် အမေရိကန်ဟာ တရုတ်ကို အဲဒီနေရာ မတက်ရောက်နှိုင်အောင် တတ်နှိုင်သမျှနည်းလမ်းတွေ သုံးပြီး ပိတ်ဆို့ဟန့်တားမှုတွေလုပ်နေတာဖြစ်ပါကြောင်းတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

read more

ပြည်တွင်း

“ပြည်တွင်း”

စစ်အုပ်စုရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က NLD အပါအဝင် ပါတီပေါင်း ၄၀ ကို မှတ်ပုံအသစ်ပြန်မတင်လို့ အလိုအလျှောက်ပျက်ပြယ်တယ်ဆိုပြီး ဖျက်သိမ်းလိုက်ပါပြီ။ ပါတီသစ်တွေတည်ထောင်မှာကိုတော့ ဆက်လက် ခွင့်ပြုထားတယ်ဆိုပေမယ့် NLD ပါတီဟာ အသစ်တည်ထောင်မလားလို့တွေးရင်တော့ မတည်ထောင်တော့ဘူးလို့ ယတိပြတ်ယူဆစရာမရှိသေးပါဘူး။ ပြည်တွင်းက ထောင်အပြင်မှာရောက်နေတဲ့ CEC တွေ CC တွေအနေနဲ့လည်း လူမစုံတာကတကြောင်း ဒေါ်စုသဘောထားမပါဘဲ ဘာမှလုပ်မှာမဟုတ်မှာကတကြောင်းတို့ကြောင့် လောလောဆယ်မှာ ဘာမှ ဆုံးဖြတ်လုပ်ကိုင်မယ်မထင်ပါဘူး။ 

နောက်တချက်က စစ်အုပ်စုက ဒီတချီမှာ ဒေါ်စုနိုင်ငံရေးကို အပြတ်ဖြတ်ပြီး NLD ကို အပြီးတိုင်ပွဲသိမ်းသွားအောင် လုပ်ချင်တာပါ။ လုပ်လို့ ရ/မရကလည်း ပြောဖို့ခက်ပါတယ်။ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ “မလုပ်ရဲတာ ဘာမှမရှိဘူး” ဆိုတာကိုလည်း ထည့်တွက်ရမှာပါ။ ခုကိုပဲ ကျွန်တော်တို့ မဖျက်ဝံ့လောက်ဘူးထင်တဲ့ NLD ကိုဖျက်လိုက်ပြီ မဟုတ်လား။ ဒေါ်စုကို ပုဒ်မမျိုးစုံနဲ့ အကျဉ်းချလိုက်ပြီ မဟုတ်လား။ 

ဒေါ်စု အခြေအနေတရပ်ကြောင့် ပြန်လွတ်လာခဲ့ရင်ရော ပါတီသစ်ထောင်မလားကလည်း တွေးစရာပါ။ တခါ ပါတီသစ်ထောင်ပြန်ရင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က မှတ်ပုံတင်ပေးမလားကလည်း တွေးစရာပါ။ ခုကိုပဲ ပါတီအသစ်ထောင်ဖို့မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ပါတီတွေ မနည်းရှိနေပေမယ့် ရွေး/ကော်က စိစစ်ဆဲဆိုပြီး ကြိုးရှည်ရှည်နဲ့ လှန်ထားတာမဟုတ်လား။ 

တကယ်တော့ NLD ပါတီဆိုတာ ဒေါ်စုဆိုတဲ့ ဝိညာဉ်နဲ့အသက်ဝင်နေတာပါ။ NLD ထဲက ဒေါ်စုနှုတ်လိုက်ရင် ပါတီဟာ တွယ်ရာမဲ့သွားမှာပါ။ ပြည်သူရှိရင် ပါတီရှိတယ် ဘယ်လိုပြောပြော တကယ့်နိုင်ငံရေး Real Politik မှာတော့ စစ်အုပ်စုက မှတ်ပုံတင်ပေးပါမှ ပါတီဟာ ပေါ်စေဖြစ်ရမှာပါ။ သူတို့မတင်ပေးရင်နေ ကိုယ့်ဘာသာ လူထုနဲ့အတူရပ်တည်မယ်ဆိုပြီး လူထုတိုက်ပဲဆင်နွှဲပြီး ပြည်သူ့ပါတီလုပ်မှာလားလို့တွေးကြည့်ရင် ဝေးပါ်သေးတယ်။ ဒေါ်စု တလျှောက်လုံး ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွားစွာ ပြောတာတွေထဲမှာ "NLD ဟာ NLD တခုလုံးအနေနဲ့ မူချပြီး ဘယ်ဆန္ဒပြပွဲကိုမှမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ မပါခဲ့ဘူး၊ ပါတီဝင်တွေ တယောက်ချင်းအနေနဲ့ ဆန္ဒပြကြတာပဲရှိတယ်"ဆိုတာလည်းပါပါတယ်။ တချို့ပါတီဝင်တွေများ အဲ့သလိုဆန္ဒပြမိလို့ ပါတီဝင်အဖြစ်ကထုတ်ပစ်တာတွေတောင်ရှိပါတယ်။ ဒီတော့ လူထုလှုပ်ရှားမှုလုပ်ပြီး လူထုပါတီအဖြစ် တည်ဆောက်ရပ်တည်သွားဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါ။ 

ဒါဆို ဘာလုပ်မလဲ၊ ခု ပါတီတော့ အဖျက်ခံလိုက်ရပြီ၊ ဘယ်လိုဆက်စခန်းသွားကြမလဲက တွေးစရာအပြည့်ပါ။ ပြည်ပရောက်နေတဲ့ NLD(CWC) ကတော့ ဘေးလွတ်ရာကနေဆိုတော့ ပြောအားရှိပါတယ်။ ဘာမှဖြစ်မယ်မဖြစ်ဘူး ဆိုတာကတော့ တပိုင်းပါ။ ဒီ့မတိုင်မီကပဲ NLD(CWC)က ပါတီမှတ်ပုံမတင်ဘူး ရွေးကောက်ပွဲမဝင်ဘူးနဲ့ အတိအလင်း ပြောခဲ့တာပါ။ ပြည်တွင်းအခြေအနေ (လူမစုံတာ၊ ဒေါ်စုမပါတာ)တွေကြောင့် NLD ဟာ မှတ်ပုံတင်ဖို့့မတင်ဖို့ အခက်ပွေနေချိန်မှာ NLD(CWC)က ကြေညာချက်ဦးအောင်ထုတ်ပြီး အမြတ်ထုတ်တာလားကလည်း တွေးစရာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ကို ပြည်တွင်း NLD က မှတ်ပုံမတင်ဘူး ရွေးကောက်ပွဲမဝင်ဘူးဆို ဘာလုပ်ရမှာလဲလို့မေးရင် ဖြေစရာတော့ရှိမယ်မထင်ပါဘူး။ 

ဒီနေရာမှာပြောစရာရှိတာက "ဗမာပြည်နိုင်ငံရေးအလှည့်အပြောင်းကို 'ပြည်တွင်း' ကပဲဖန်တီးနိုင်တယ်"ဆိုတဲ့ခံယူမှုပါ။ ဒီမှာပြောတဲ့ "ပြည်တွင်း" ဆိုတာဘာလဲကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိထားဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။ ပြည်တွင်းဆိုတာ ပြည်တွင်းကမြေပေါ်မှတ်ပုံတင်ပါတီတွေသက်သက်ကိုပြောတာ မဟုတ်ပါ။ "ပြည်တွင်း"ဆိုတာ လက်နက် ကိုင်ကိုင်/မကိုင်ကိုင်  နိုင်ငံတွင်းမှာနေပြီး စစ်အုပ်စု စစ်အစိုးရ စစ်ဗျူရိုကရေစီယန္တရားကို ဆန့်ကျင်တွန်းလှန် နေသူအားလုံး၊ အဖွဲ့အစည်းအားလုံး၊ လူထုအားလုံးကိုဆိုလိုတာပါ။ ဒါကို တချို့ကမှတ်ပုံတင်ပါတီတွေကိုချည်းကွက်ပြီး  “ပြည်တွင်း ပြည်တွင်း”နဲ့လုပ်နေတာဟာ ရည်ရွယ်ချက်ပါပါတယ်။ မသမာမှုပါ။ လူထုမပါဘဲ၊ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေမပါဘဲ မှတ်ပုံတင်ပါတီတွေချည်း ဘာမှလုပ်မရပါဘူး။ သူတို့ဟာ တကယ်တော့ စစ်အုပ်စုရဲ့ ထားရာနေစေရာသွား ပေါ်စေပျောက်စေပါတီတွေပါ။ 

 

ဒီလိုဆိုလိုက်လို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေမရှိရတော့ဘူးလားလို့ မေးစရာဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ မရှိရဘူး မဟုတ်ပါဘူး။ ရှိချင်ရင် ရှိလို့ရပါတယ်။ ဘာလုပ်လို့ရမယ်/မရဘူးဆိုတာပဲ စကားပြောပါတယ်။ သေချာတာတခုကတော့ “မှတ်ပုံတင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေကပဲ ဗမာပြည်ရဲ့အပြောင်းအလဲကိုလုပ်နိုင်မယ်”ဆိုတဲ့အတွေးအခေါ်အမှားကို ကျွန်တော်တို့ လက်မခံမိကြဖို့ပါ။ မှတ်ပုံတင်ပါတီတွေကိုချည်းရည်ရွယ်ပြီး ‘ပြည်တွင်းပြည်တွင်း’လုပ်နေတာကို လက်မခံမိကြဖို့ပါ။

မျိုးမြင့်ချို။ မတ် ၂၉။ ၂၀၂၃

read more

ဘုရားကျောင်းလေး

"ဘုရားကျောင်းလေး"

ခု လူက နည်းနည်းဝလာတယ်။ မတော်တော့တဲ့ ခါးပတ်တွေ အဝတ်အစားတွေ များလာတယ်။ ဟို့နေ့က ကိုယ်နဲ့မတော်တော့တဲ့ အဝတ်အစားတွေထဲက ကောင်းသေးလတ်သေးတာတွေရယ်၊ မတော်ပေမယ့်အသစ်အတိုင်းရှိသေးပြီး တခါမှမဝတ်ရသေးတဲ့ ဘောင်းဘီ အင်္ကျီတွေရယ်ကိုရွေးထုတ်ကာ Saint Henry ဘုရားကျောင်းရန်ပုံငွေအတွက် ပြန်ရောင်းတဲ့အဟောင်းဆိုင်လေးThrift Store ကို သွားလှူလိုက်တယ်။

အဲ့ဒီဘုရားကျောင်းက ကျွန်တော်တို့ရောက်စက Preschool ခေါ်တဲ့မူကြိုကျောင်းလေးပါ တွဲဖွင့်ထားခဲ့ဖူးတယ်။ ကျွန်တော် အဲ့ဒီကျောင်းလေးမှာ အလုပ်လုပ်ဖူးတယ်။ ကျောင်းအုပ်က Mr Fey Fey ပါ။ ကျွန်တော်တို့ ဗမာပြည်ဖွားတွေ အခါကြီးရက်ကြီးတွေ၊ အခမ်းအနားတွေလုပ်ကြတဲ့အခါ သူ့ဆီက ခမ်းမဆောင်ကိုငှားပြီး သုံးခဲ့ကြဖူးတယ်။ နောက်ပိုင်း ချင်းအမျိုးသားတွေ အရောက်များလာပြီး အဲ့ဒီဘုရာကျောင်းဝင်းအတွင်း ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေ စိုက်ကြပျိုးကြနဲ့ တော်တော်လေး စည်စည်ကားကားရှိခဲ့တယ်။

ဘုရားကျောင်း ဖာသာကြီးက ကျွန်တော့်ယောက္ခမဘိုးတော်နဲ့သူငယ်ချင်းလည်းဖြစ်တော့ ဘိုးတော်နဲ့ဘွားတော် ဘုရားကျောင်းတက်ရင် အဲ့ဒီမှာပဲတက်သလို သူတို့သမီး ကျွန်တော့်ဇနီးလည်း အဲ့ဒီမှာပဲတက်တယ်။ ကျွန်တော်လည်း တခါတလေ ဘုရားသွားကျောင်းတက် လိုက်လိုက်သွားတတ်တယ်။ ဖာသာကြီး တရားဟောတာ သဘောကျလို့။ သူဟောတဲ့တရားက လူမှုရေးအခြေခံ ကျင့်ဝတ်သီလလုံခြုံရေးအဓိကပါပဲ။ ဓမ္မသစ်ထဲကဟာတွေများတယ်။ နိုင်ငံရေးအယူအဆတွေမပါပေမယ့် အစိုးရရဲ့ကမောက်ကမလုပ်ပုံတွေကို ဟာသနှောပြီးပြောတတ်တယ်။ တရားဟောရင် ရယ်စရာမောစရာလေးတွေလည်း ပါတတ်တယ်။ အသံကလည်း ငြိမ်ပြီးကြည်လို့ရွှင်လို့။ မျက်နှာကလည်း အလွန်အေးချမ်းပါတယ်။ တနင်္ဂနွေနေ့ဆို ကျောင်းတဝက်လောက် လူပြည့်ပါတယ်။ အများစုကတော့ လက်တီနိုတွေနဲ့ စပင်းန်နစ်တွေပါပဲ။ အဖြူတွေလည်း နည်းတော့မနည်းပါဘူး။

နောက်တော့ ဘယ်လိုဖြစ်တယ်မသိ အဲ့ဒီဖာသာကြီးပြောင်းသွားပြီး သူ့နေရာမှာ သက်လတ်ပိုင်းအရွယ် ဖာသာတယောက်ရောက်လာတယ်။ သူက တရားဟောရင် စိတ်လိုက်မန်ပါ ဟောတတ်တယ်။ ရယ်စရာမောစရာလေးတွေလည်း ကြားညှပ်မပြောတတ်ဘူး။ မျက်နှာကလည်း သာမန်သူလိုကိုယ်လိုမျက်နှာပဲ။ ကြည်လင်အေးချမ်းနေတာမျိုးလည်းမဟုတ်၊ တင်းမာခက်ထန်နေတာမျိုးလည်းမဟုတ်ပါဘဲ။ သူ့တရားတွေက များသောအားဖြင့် ဓမ္မဟောင်းထဲကဟာတွေများတယ်။ ဂျူးနည်းနည်းဆန်တယ်လို့ထင်တယ်။ နိုင်ငံရေးလေးတွေလည်း ကပ်ထည့်ပြီးဟောတတ်တယ်။ သူ့နိုင်ငံရေးတိမ်းညွှတ်မှုက ကန်ဆားဗတစ်ဆန်တယ်လို့ ထင်ရတယ်။ အဲ့ဒီဖာသာလက်ထက်မှာ ဘုရားကျောင်းလာသူတွေ နည်းသထက်နည်းနည်းလာပြီး နောက်ဆုံး ဘုရားကျောင်းက Services တွေပါ ရပ်သွားတယ်။

ခုဆို အဲ့ဘုရားကျောင်းမှ ဘာ Services မှမရှိတော့သလို Sunday Mass တောင်မရှိတော့ဘူး။ ကျောင်းတံခါးပိတ်သွားပြီ။ ဒါပေမယ့် Thrift Store လေးကတော့ ရှိတုန်းပဲ။ ကျွန်တော့်ဇနီးလည်း ခုဆို ဘုရားကျောင်းပြောင်းတက်နေပြီ။ ခု သူတက်နေတဲ့ကျောင်းက ပိုခမ်းနားတယ် ပိုလှတယ် ပိုတိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်တယ်။ ဖာသာကြီးက အသက်ကြီးပေမယ့် မျက်နှာက ကလေးတယောက်လိုအပြစ်ကင်းပြီး ကည်လင်ဝင်းပနေတယ်။ ခင်စရာလည်းတော်တော်ကောင်းပါတယ်။ ဒီဖာသာကြီးတရားတော့ သေချာမနာဖူးသေးတာမို့ ‌မှန်းရခက်နေတုန်းပါပဲ။

လူတွေပြောကြတယ်မဟုတ်လား။ ခုဆို အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ဘုရားကျောင်းလာသူတွေ နည်းနည်းလာလို့ ဘုရားကျောင်းတွေ ပိတ်ပိတ်ကုန်ကြတယ်ဆိုတာ။ တကယ်က ဘုရားကျောင်းလာသူတွေ နည်းသွားရတာက ဘာသာတရားအပေါ် အရင်ကလောက် Deep မဖြစ်ကြတော့တာလည်းပါသလို ဘုန်းတော်ကြီးတွေရဲ့ လောကီဆန်လွန်းခြင်းတွေကြောင့်လည်း ပါမယ်ထင်တယ်။

ဘာသာမဲ့တွေများများလာတာလည်းပါပေမယ့် ဘုရားကျောင်း လူအလာနည်းရတာက ဘာသာမဲ့တွေကြောင့်တော့ မဟုတ်ဘူးထင်တာပါဘဲ။ ဒီက ခု နောက်ပိုင်းမျိုးဆက်တွေ ဘာသာမဲ့မဲ့ကုန်ကြတယ်ဆိုတာက ဘာသာတရားတွေကို စနစ်တကျလေ့လာရင်းကနေ အတွေးအခေါ်အရသိမြင်ပြီးမှ စွန့်လွှတ်လိုက်ကြတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာနေရင်း သူတို့အသက်ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ဖို့ ဘာသာတရားမလိုအပ်ဘူးလို့ ယူဆလာကြတာကြောင့်ပါပဲ။ သူတို့ ဘာသာမကိုးကွယ်ကြတော့လို့ ကွန်မြူနစ်တွေဖြစ်ကုန်ပြီ မင်းမဲ့ဝါဒီတွေဖြစ်ကုန်ပြီလို့ သွားပြောလို့လည်းမရဘူး။ ကွန်မြူနစ်တွေရဲ့စံနဲ့လည်း သူတို့ မနေနိုင်ကြဘူး။ ဓနရှင်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာ ကိုယ်ကျင့်တရားစံတွေကလည်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုဆက်ဆံရေးတွေကြောင့် ပြောင်းလဲကုန်ကြပြီမဟုတ်လား။ ဒီတော့ သူတို့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေကြတယ်။ လွတ်လွတ်လပ်လပ်တွေးခေါ်စဉ်းစားကြတယ်။ သူတို့ရနေတဲ့ လွတ်လပ်မှုအတွက် သူတို့ပြန်ရတဲ့ ဆုလာဘ်ရောပြစ်ဒဏ်ကိုပါ သူတို့ စံနေခံနေကြတာပါပဲ။

မျိုးမြင့်ချို။ မတ် ၂၇။ ၂၀၂၃။

read more

ဆုံစေ့ချင်ပြီ

"ဆုံစေ့ချင်ပြီ"

ဟိုတနေ့က ကုန်စုံဆိုင်သွားရင်း ဗမာပြည်မှာနေမရတော့လို့ ဗမာပြည်ကနေ ထိုင်း၊ ထိုင်းကတဆင့် အမေရိကအထိ ဒုက္ခသည်ဖြစ်နဲ့ရောက်လာသူတဦးနဲ့ဆုံပါတယ်။ သူကတော့ ဒီကိုရောက်လာပြီး သူ့မိသားစုက ခုထိ ထိုင်းနိုင်ထဲက ဒုက္ခသည်စခန်းတခုမှာ ကျန်နေသေးတဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ မိသားစုက ခုထိ ထိုင်းအစိုးရက ဒုက္ခသည်အဖြစ်အသိအမှတ်ပြုမခံရသေးပါ။ ဒီကိုလာဖို့ အခြေအနေက ရွှေပြည်တော် မျှော်တိုင်းဝေးလိုဖြစ်နေရှာတာပါ။ မယားတကွဲသားတကွဲဖြစ်နေသူဆိုတော့ သူ့အပူလည်း မသေးပါဘူး။

သူက ဒီကစက်ရုံအလုပ်ရုံတွေမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ သာမန်အလုပ်သမားတယောက်ပါ။ တယောက်တည်းသမားဆိုတော့ အိမ်လည်းမဝယ်ဖြစ်၊ အိမ်ငှားနဲ့နေရ၊ သူ့တယောက်စာ စားဝတ်နေရေးနဲ့ သူ့လုပ်ခနဲ့က ပိုလည်း အများကြီး ပိုပိုလျှံလျှံမရှိ၊ လဆန်းတိုင်း ဒုက္ခသည်စခန်းက မိသားစုကိုလည်း ပုံမှန်ထောက်ပံ့နေတာဆိုတော့ သူရှာတဲ့ငွေဟာ လောက်ငှတယ်ဆိုရုံလောက်ပါပဲ။ တယောက်ရှာပြီး နှစ်မိသားစုစားနေရသလိုပါပဲ။

ဒီမှာက သာမန်အလုပ်သမား တယောက်တည်းသမားတွေအဖို့က သိတ်မကိုက်လှပါဘူး။ အလုပ်သိတ်ကောင်းလွန်းပါမှ အလုပ်အချိန်ပိုလုပ်နိုင်ပါမှ တန်ကာကျတာပါ။ ငွေပိုငွေလျှံရှိတာပါ။ နို့မဟုတ်လို့ကတော့ ရရစားစားဝါးဝါးမြိုမြိုပါပဲ။ "ကျွန်တော်ဗျာ မိသားစုနဲ့ ဗီဒီယိုကောလ်ခေါ်ပြီး စကားပြောတိုင်း မျက်ရည်ကျမိတာပဲ၊ ကိုယ်ကလည်း ဘာမှမလုပ်ပေးနိုင် ဘာမှလည်း လုပ်မပေးတတ်နဲ့၊ အကူအညီပေးတဲ့အေဂျင်စီတွေကလည်း ဘာမှလုပ်ပေးလို့မရနဲ့"လို့ပြောတော့ ယောက်ျားတန်မဲ့ သူ့မျက်လုံးမှာ မျက်ရည်တွေ အိုင်ထွန်းနေတာပါ။ ကျွန်တော်လည်း စာနာစိတ်အပြည့်နဲ့ နားထောင်ပေးရုံကလွဲလို့ ဘာမှမတတ်နိုင်ပါ။

"ထိုင်းအစိုးရ တော်တော်ညစ်တယ်ဗျာ။ မကောင်းဘူး၊ ဒုက္ခသည်စခန်းက လူတွေကိုကျတော့ နှစ်ပေါင်းများစွာညစ်ထားပြီး ခုမှ လက်သုံးချောင်းထောင် ထွက်ပြေးလာကြသူတွေကိုတော့ အမေရိကန်ကိုထွက်ခွင့်ပေးနေတယ်လေ"လို့ သူပြောတော့ ကျွန်တော်လည်း ခေါင်းပဲ ညိတ်နေမိပါတယ်။

သူပြောတဲ့ လက်သုံးချောင်းထောင် ထွက်ပြေးလာကြသူတွေဟာ အမေရိကန်ရဲ့အထူးအစီအစဉ်နဲ့ ခေါ်ယူတာဖြစ်လို့ UNHCR နဲ့ ထိုင်းအစိုးရတို့က လိုက်လျောပြီး လုပ်ပေးနေတာမှန်း သူ သိဟန်မတူပါဘူး။ ကျွန်တော်လည်း ဒီအစီအစဉ်ကို ဒီ့ထက်ပို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းမသိပါဘူး။ သေချာတာကတော့ အာဖဂန်နီတွေ၊ ယူကရိန်းနီးယန်းတွေနဲ့ သူပြောတဲ့ လက်သုံးချောင်းထောင် ထွက်ပြေးလာကြသူတွေကတော့ ဒီကို ရောက်လာနေကြတာပါပဲ။ ဒီတော့ သူပြောမယ်ဆိုလည်း ပြောချင်စရာပါ။

ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သူ့အမြင်အပေါ်တော့ "ထိုင်းနိုင်ငံက မကောင်းဘူးဆိုပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ခင်ဗျားတို့အတွက်တော့ ဗမာစစ်အစိုးရတွေထက် အပုံကြီးသာပါတယ်ဗျ၊ ကျွန်တော့်တို့ကို ခိုလှုံခွင့်ပေးတာရယ်၊ ဘာသာယုံကြည်တယ်ဆိုလည်း ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ထိုက်သလောက်ရှိနေတာရယ်၊ တတိယနိုင်ငံတွေထွက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရယ်တော့ ပေးသေးတယ်မဟုတ်လား" လို့ သူ့တကိုယ်စာ နားလည်လွယ်အောင် ပြောဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်တော့ ထိုင်းနိုင်ငံဟာ ဗမာပြည်အပြောင်းအလဲအတွက် ဘာမှ တိုက်ရိုက် လုပ်မပေးနိုင်ပါဘူး။ လုပ်လည်း လုပ်မပေးပါဘူး။ လုပ်မပေးတဲ့အပြင် တခါတလေကျ သူ့ ဗမာပြည်ပေါ်ထားတဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကဗမာပြည်မှာ ဘယ်အစိုးရတက်တက် ငါ့အစိုးရလုပ်ချင်တာပါပဲ။ ဗမာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေနဲ့ မျက်နှာမပျက်ရအောင်နေပြီးသူ့စီးပွားရေး နင်းလုပ်နေတာပါ။

ဒါပေမဲ့ တဘက်ကြည့်ပြန်တော့လည်း ထိုင်းနိုင်ငံဟာ သူ့မြေပေါ်နင်းပြီး ဗမာပြည်စစ်အုပ်စုကို ဆန့်ကျင်အာခံနေကြသူတွေကိုတော့ အတိုင်းအတာတခုအထိ လုပ်ခွင့်နေခွင့်ပြုပါတယ်။ အဲ့လိုအဖွဲ့အစည်းတွေ အခြေစိုက်နေတာကို မသိကျိုးကျွန်ပြုပေးပါတယ်။ ဗမာပြည်ကနေ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် ခိုလှုံလာကြသူတွေကို သူ့မြေပေါ်မှာ အကန့်အသတ်တခုနဲ့ နေခွင့်ပြုပါတယ်။ အဲ့သလိုလူတွေ အဖွဲ့အစည်းတွေအတွက်တော့ အိမ်နီးခြင်းနိုင်ငံတွေထဲမှာ ထိုင်းက အသာဆုံးပါပဲ။ လက်ရှိအနေအထားမှာ အဲ့သလိုမျိုး ထိုင်းလောက် ဘယ်အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကမှ မလိုက်လျောပါဘူး။

သူပြောသလို လက်သုံးချောင်ထွက်ပြေးလာကြသူတွေ တတိယနိုင်ငံတွေမှာ အခြေချခွင့်ရကြသလိုဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ နှစ်ပေါင်းဆယ်ချီပြီး နေနေကြရရှာတဲ့ သူ့မိသားစုလိုဒုက္ခသည်တွေကိုလည်း အသီးသီးသော တတိယနိုင်ငံတွေမှာ အခြေချနေစေ့ချင်လှပါတယ်။ မိသားစုတွေပြန်စုံ‌စေချင်လှပါတယ်။ ဗမာပြည်အပြောင်းအလဲအတွက်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ တတ်နိုင်သလောက် ဝင်ပြောတာ ဝင်ပါတာလုပ်စေချင်ပါတယ်။ (ခက်နေတာက ထိုင်းလက်ရှိအစိုးရကလည်း ဗမာပြည်စစ်အုပ်စုနဲ့ ပိန်မသာလိန်မသာဖြစ်နေတာ မဟုတ်လား)

မျိုးမြင့်ချို မတ် ၂၆။ ၂၀၂၃

read more

စာရေးခြင်း အတတ်ပညာ

"စာရေးခြင်း အတတ်ပညာ"

(မြသန်းတင့်)

နာရီတလုံးကိုလုပ်တဲ့နေရာမှာ အတတ်ပညာရှိသလို စာအုပ်တအုပ်ကို လုပ်တဲ့နေရာမှာလည်း အတတ်ပညာရှိတယ်လို့ လာဘရုယေးက ပြောခဲ့ဖူးတယ်။ ဒီအချက်ကို ကာလအတန်ကြာကတည်းက သဘာတူခဲ့ကြပြီးဖြစ်မှာပါ။

စာအုပ်တအုပ် လုပ်တယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ အတတ်ပညာတခုကို လေ့လာသင်ကြားရခြင်းဖြစ်တယ်ဆိုတာ ဘာသံသယမှ ရှိစရာမလိုဘူး။ ဒီအတတ်ပညာဟာလည်း စာရေးခြင်းအလေ့အကျင့်ဖြင့််သာ ရနိုင်ပါတယ်။ ပထမတပုဒ်၊ ပထမတခါ ရေးရုံနဲ့ အောင်မြင်တဲ့သူရယ်လို့ သိပ်မရှိလှပါဘူး။ 

 

တချို့ စာရေးဆရာတွေရဲ့ ပထမဆုံးပုံနှိပ်ထုတ်ဝေတဲ့ လက်ရာတွေဟာ သိပ်ကောင်းပြီး အတတ်ပညာကျွမ်းကျင်မှု ရှိတယ်လို့ ထင်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်ကတော့ သူတို့ဟာ လက်သင်စာရေးဆရာတွေ၊ ခုမှ စာစရေးတဲ့သူတွေ မဟုတ်ကြပါဘူး။ တချို့က သူတို့ အခန်းကလေးထဲမှာ သူတို့ဘာသာ သူတို့စာတွေကို တကုတ်ကုတ် ရေးနေကြတယ်။

တချို့ကလည်း ရှေးခေတ်က စာရေးဆရာကြီးတွေရဲ့စာတွေကို လေ့လာဖတ်ရှုခဲ့ကြရတယ်။ ဒါပေမယ့် စာရေးဆရာ အလုပ်ဟာ အတတ်ပညာတခုဖြစ်တယ်လို့ဆိုခဲ့သည့်တိုင် နာရီပြင်ဆရာရဲ့ အတတ်ပညာနဲ့တော့ မတူဘူး။ နာရီပြင်ဆရာကတော့ အဆင်သင့်ရှိတဲ့ ပစ္စည်းကိရိယာ အပိုင်းအစလေးတွေကို သူ့နေရာနဲ့သူ အတိအကျကောက်ပြီး တပ်ဆင်သွားရုံပါပဲ။ စာရေးဆရာကတော့ ကလောင်တံနဲ့ စက္ကူပေါ်မှာချရေးနေစဥ်အတွင်းမှာပဲ ကိုယ့်စာအုပ်ရဲ့ ဖွဲ့စည်း တည်ဆောက်မှုပုံစံတို့ကို ဖန်တီးယူရတယ်။ ဒါတင်မကဘူး။ စာအုပ်ထဲမှာ ထည့်ပြီး ရေးရမယ့် အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း ဖန်တီးယူရတယ်။

 

ကောင်းပြီ။ ဒီလိုဆိုရင် စာရေးဆရာတယောက်ရဲ့ သင်ကြားမှုဟာ ဘယ်လိုသဘာဝမျိုးလဲ။ စာအုပ်တအုပ်ဟာ စကားလုံးတွေနဲ့ပြုလုပ်ထားတာဖြစ်တယ်။ စာရေးဆရာအလောင်းအလျာတယောက်ရဲ့အဖို့ အရေးကြီးအရာကတော့ ‌ဝေါဟာရကြွယ်ဝဖို့နဲ့ သဒ္ဒါကိုနိုင်နင်းဖို့ပါပဲ။သူဟာ မိမိ တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကားအကြောင်းကို ကောင်းစွာ နားလည်ပြီး ရေးထုံးကိုနားလည်ရပေလိမ့်မည်။ ဒါမှသာလျှင် ကိုယ်ဆိုလိုချင်တဲ့အဓိပ္ပါယ်ကိုဖော်ပြတဲ့ စကားလုံးကို ရွေးချယ်နိုင်လိမ့်မယ်။ ဒါမှသာလျှင် ရှုပ်ထွေးပြီး ခွန်အားမဲ့တဲ့ဝါကျတို့ကို မတည်ဆောက်မိဘဲ ရှောင်ကွင်းနိုင်လိမ့်မယ်။ 

 

တခါတလေမှာ စာရေးဆရာကြီးတွေကိုယ်တိုင် စကားလုံးဟောင်းတလုံးကို အဓိပ္ပာယ်အသစ်တမျိုးနဲ့သုံးတာ၊ ဝါကျဖွဲ့ထုံးမှာ ကပြောင်းကပြန်တွေလုပ်ပစ်တာတွေ မရှိဘူးလားလို့ မေးကောင်းမေးကြလိမ့်မယ်။ ရှိပါတယ်။ သူတို့လို စာရေးဆရာကြီးကျတော့ ဒီလို လွတ်လပ်ခွင့်ယူပြီး သမရိုးကျအစဥ်အလာတွေကိုဖောက်ပြီး ရေးကြတဲ့အတွက် တော်ပါတယ်လို့ ချီးကျူးကောင်းချီးကျူးကြမယ်။ ဒါပေမယ့် ကလောင်အသစ်လေးတွေက သွားရေးရင်တော့ လမ်းသစ်ထွင်တယ်လို့ထင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ နားမလည်လို့ရေးတယ်လို့ ထင်ကြမှာပဲ။

 

ဂီတစာဆို အကျော်အမော်တယောက်ဟာ သူ့သံစဥ်ထဲမှာ အသံကြောင်လေးတွေကို ထည့်ပြီးသုံးနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေး ရှိတယ်။ ဒီလိုနည်းအားဖြင့် မျှော်လင့်မထားတဲ့ အသံလေးတွေကို နားထဲရောက်သွားအောင် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။ ထူးချွန်တဲ့ ပန်းချီဆရာတယောက်ဟာ သူ့ပုံတပုံကို ကို့ရို့ကားယား ဆွဲချင်ဆွဲမယ်။ ဒီလိုဆွဲတာဟာ ပန်းချီမဆွဲတတ်လို့ မဟုတ်ဘူး။ ပန်းချီကို သိပ်နိုင်နင်းတဲ့အခါကျတော့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတွေကိုလုပ်လို့ဖြစ်တယ်။ ဒီလို လုပ်ပိုင်ခွင့်လည်း ရှိတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ လူငယ် စာရေးဆရာတွေအတွက် ပထမဆုံး အရေးကြီးတဲ့အရာကတော့ တိကျတဲ့စကားလုံးတွေ၊ ဝေါဟာရတွေကိုစုဆောင်းဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဖြစ်ရင် ဘယ်လောက်ထိ စုဆောင်းရမှာလဲ။ အများကြီး စုဆောင်းရမှာလား။ ကျွန်တော့အထင်ပြောရရင်တော့ ဘယ်ရွေ့ဘယ်မျှထိ စုဆောင်းရမယ်။ ဝေါဟာရကို နိုင်နင်းရမယ် လို့တော့ ပုံသေကားချမပြောနိုင်ဘူး။ ရှေးက ဂန္တဝင်စာရေးဆရာကြီးတချို့ဆိုရင် သူတို့ပြောချင်တာ၊ ပြောလိုတာ မှန်သမျှကို စကားလုံးနည်းနည်း ကလေး နဲ့ ပြောသွားကြတာပဲ။

 

ဒီနေရာမှာ ရေစင်းထက်ကောင်းတဲ့ ဥပမာတော့ ရှိမယ် မထင်တော့ဘူး။ တချို့ စာရေးဆရာကြီးတွေကျတော့လည်း ခိုင်မာတဲ့ ပညာရပ်ဆိုင်ရာဝေါဟာရတွေကို အများကြီးသိကြတယ်။ ရှာတိုဘရိုင်းယန်းဆိုလို့ရှိရင် ရှေးဟောင်းပေါရာဏ စကားလုံးတွေကို အစားထိုးလေ့ရှိတယ်။ စုဆောင်းလေ့ရှိတယ်။ ဘားလ်ဇက်ကတော့ ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ သတင်းစာဆရာတွေ၊ ရဲအရာရှိတွေ၊ ရှေ့နေရှေ့ရပ်တွေနဲ့ အခြားသော အသက်မွေးမှုလုပ်ငန်းရှင်တွေ သုံးလေ့သုံးထရှိတဲ့ စကားတွေကို အများကြီးနားလည်တယ်၊ ဗာလေရီကတော့ စကားပြေရေးရင် သိပ္ပံပညာကစကားလုံးတွေကို သဘောကျလေ့ရှိတယ်။ 

 

စာစပြီး ရေးတဲ့ ကလောင်အသစ်တယောက်အဖို့ ဘယ်လို စကားလုံးတွေ၊ ဘယ်လို ဝေါဟာရတွေ လေ့လာရမလဲ ဆိုတာကတော့ သူဘယ်ဘာသာရပ်ကို ရေးဖို့ ရွေးချယ်သလဲဆိုတာပေါ်မှာ တည်တယ်။ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စကားလုံးများဟာ၊ စာပိုဒ်များဟာ ပညာရပ်ဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပေမယ့် ဝတ္တုတို ရေးတဲ့အခါမျိုးကတော့ ဟိတ်ဟန်များပြီး ဖောင်းပွနေတတ်တယ်။ အများသုံးတဲ့ ရှင်းလင်းလွယ်ကူတဲ့ စကားလုံးတွေဟာ ပညာရှိဆန်တဲ့စကားလုံးတွေထက် အမြဲတမ်းကောင်းတယ်။ ဒဿနဆရာတွေသုံးတဲ့ စကားကြီး စကားကျယ်တွေဟာ အတွေးအခေါ်ခေါင်းပါးတာကို အမြဲတမ်းဖုံးကွယ်မထားနိုင်ပါဘူး။ ကလောင်သစ်များအဖို့ အကောင်းဆုံးလေ့ကျင့်ခန်းကတော့ စာရေးဆရာကြီးတွေရဲ့ စာတွေကိုဖတ်တာဟာအကောင်းဆုံးပဲ။ အဲဒီစာတွေကို ဖတ်လိုက်ရင် ဝတ္တုကောင်းတပုဒ်၊ လက်ရာကောင်းတပုဒ်ဖြစ်အောင် ဘယ်လို‌ရေးလို့ရတယ်ဆိုတာကို သိလာနိုင်တယ်။ စာရေးဆရာကြီးတွေရဲ့နည်းနာတွေကို ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်လာရင် နမူနာကောင်းတွေကို ရလာလိမ့်မယ်။

 

အစမှာတော့ အခြား စာဖတ်ဝါသနာပါသူတဦးလို အပျင်းပြေလျှောက်ဖတ်ကြည့်တာမျိုးပေါ့။ နောက်တော့ အဲဒီစာအုပ်နဲ့ တဖြည်းဖြည်းရင်းနှီးကျွမ်းဝင်လာပြီး အဲဒီစာအုပ်ကို တစစီတစစီ လေ့လာပုံမျိုးနဲ့ အထပ်ထပ် ဖတ်ဖြစ်သွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ သူတို့ ဒီလိုကောင်းအောင် ဘယ်လိုများရေးပါလိမ့်မလဲလို့ စူးစမ်းလာမိလိမ့်မယ်။ ဘားလ်ဇက်ရဲ့ ဝတ္တုတပုဒ်၊ ချက်ကော့ရဲ့ ဝတ္တုတပုဒ်၊ ရှိတ်စပီးယားရဲ့ ပြဇာတ်တပုဒ်ဟာ ဘယ်လိုများရေးပါလိမ့်လို့ စူးစမ်းလာမိလိမ့်မယ်။ ပါရမီရှင်တယောက်ဖြစ်ဖို့အတွက် ဆေးနည်းရယ်လို့တော့ ဘယ်ရှိမလဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ စာအုပ်တွေဖတ်ပြီး ဖွဲ့နွဲ့မှုအနုပညာ၊ တည်ဆောက်မှုအနုပညာနဲ့ အချီအချ စကားပြောခန်းတွေကို အသုံးချပုံ စတာတွေကိုတော့ လေ့လာနိုင်မှာပဲ။ ကိုယ်ရေးထားတဲ့ ဇာတ်ဆောင်တွေကို တော်စတွိုင်းရဲ့ဇာတ်ဆောင်တွေလို အသက်ဝင်နေအောင်လုပ်ချင်ရင် သူ့ရေးဟန်ကို လေ့လာရမယ်။

တော်စတွိုင်းဟာ သူ့ဇာတ်ဆောင်တွေကို အမူအရာတွေနဲ့ဖော်ပြတာ၊ စိတ်အပြောင်းအလဲတွေနဲ့ဖော်ပြတာ သူတို့ရဲ့ စကားအသုံးအနှုန်းတွေနဲ့ဖော်ပြတာကို တွေ့ရလိမ့်မယ်။ ယေဘုယျ အတွေးအခေါ်တွေကနေပြီး လူပုဂ္ဂိုလ်တယောက်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုအဖြစ် ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုတာကိုပြတဲ့ ပရုစ်ရဲ့နည်းတွေကို ကျွန်တော်တို့ အထူးလေ့လာ သင့်တယ်။ သူဟာ အဲဒီနည်းတွေကို ဂျော့အဲလိယော့၊ ဒစ်ကင်းစ်နဲ့ ရပ်စကင်းနဲ့ စတဲ့ စာရေးဆရာကြီးတွေဆီက ရခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုရခဲ့သလဲ။ သူတို့ စာအုပ်တွေကို အမြဲတမ်းဖတ်၊ သူတို့ စာတွေကို ဘာသာပြန်၊ သူတို့စာတွေကို ကောက်နုတ်ကိုးကား၊ သူတို့ စာတွေလို လိုက်ရေးကြည့်ခြင်းဖြင့် ရခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

 

ဒါဖြင့်ရင် စာရေးဆရာကြီးတွေကို ပုံတူခိုးချနေတာမျိုး မဖြစ်ဘူးလား၊ အန္တရာယ်မရှိဘူးလားလို့ မေးစရာရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ပြောနေတာက ကလောင်သစ်ကလေးတွေကို ဒုတိယ ဘားလ်ဇက်ဖြစ်ဖို့၊ ဒုတိယ ဒစ်ကင်းဖြစ်ဖို့ ပြောနေတာမဟုတ်ဘူး။ သူ့ဟာသူဖြစ်ဖို့ ပြောနေတာ။ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ထင်ရင် ဒါဟာ အထင်ပဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ 

 

ပထမအချက်အားဖြင့် ကလောင်သစ်ကလေးဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ခေတ်ပြိုင်ဘဝကို ဒီနေ့အချိန်မှာ ဘားလ်ဇက်ရေးသလို ရုတ်တရတ် ချက်ချင်း ကောက်ကာငင်ကာရေးနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင် ဒါဟာ သိပ်ကို ဝမ်းသာစရာ ကောင်းတဲ့ အဖြစ်အပျက်ကြီးဖြစ်မှာပဲ။ ဒါပေမယ့် တကယ်ကတော့ ကလောင်သစ်ကလေးဟာ ဘယ်လောက်ပဲ ပါရမီ ထူးချွန်သည်ဆိုစေ အဲဒီလို မရေးနိုင်ပါဘူး။ သူဟာ စာရေးဆရာကြီးတွေရဲ့ နည်းအချို့ကိုရကောင်းရမယ်။ ဒါပေမယ့် သူကလည်း သူနည်းနဲ့သူ သုံးမှာပေါ့။ စာရေးဆရာကြီးတွေကို အတုခိုးပြီး ရေးတယ်ပဲထားပါဦး။ တချိန်ချိန် ရောက်လာတဲ့ အခါမှာ သူ့ရဲ့ ပါရမီဉာဏ်ဟာ ရှေ့ကိုရောက်လာပြီး အတုခိုးဖို့ကိစ္စတွေဘာတွေကို အကုန်မေ့၊ အကြောင်းအရာကို သူကိုယ်တိုင်ခံစားပြီး သူ့နည်းနဲ့သူ ရေးသွားမှာပေါ့။ စာရေးဆရာ မော်ရီသေးဟာ တခါတုန်းက ဗိုဆွေးကို တသွေမတိမ်းလိုက်ပြီး အတုခိုးဖို့ကြိုးစားခဲ့ဖူးတယ်။ ဒါပေမယ့် သိပ်မကြာပါဘူး။ ချက်ချင်းဆိုသလိုပဲ ပထမတန်းစား မောရီယေး ပေါ်လာခဲ့တာပါပဲ။

 

ကျွန်တော်တို့ဟာ အရင်တုန်းက ဘယ်သူမှ မရေးခဲ့ဖူးတဲ့စာမျိုး ဘယ်သူနဲ့မှမတူတဲ့စာမျိုးကို ရေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဘယ်သူကမှ မျှော်လင့်မထားပါဘူး။ စာပေမှာ စာရေးဆရာတိုင်း၊ လူတိုင်းဟာ တယောက်ယောက်ရဲ့ စိတ်ဓာတ်အမွေရတဲ့ သားသမီးတွေချည်းပါပဲ။ မူဆေးမှာ ဘိုင်ရွန်ရဲ့ ကျေးဇူးတွေ ရှိတယ်။ ဘိုင်ရွန်မှာ ဗော်လ်တဲယားရဲ့ ကျေးဇူးတွေရှိတယ်။ ဗော်လ်တဲယားမှာ ဂျိုနသန်ဆွစ်ဖ်ရဲ့ကျေးဇူးတွေ ရှိတယ်။ အရေးကြီးတာက ကလောင်သစ်တယောက်ဟာ အခြားသူများရဲ့ ရေးဟန်ကို လေ့လာခြင်းဖြင့် အဆုံးမှာ ကိုယ်ပိုင် ဟန်တခုကို မွေးမြူနိုင်အောင်လုပ်ဖို့ပါပဲ။

read more

သူပုန်

“သူပုန်”

ပဒေသရာဇ်ခေတ်က အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားဘက်မှ ယင်းတို့အား ထောင်ထားပုန်ကန်သူမှန်သမျှကို “သူပုန်”ဟု သတ်မှတ်ပါသည်။ ပုန်ကန်ခြားနားသူဟု အဓိပွါယ်ထွက်ပါသည်။ မကောင်းသည့်အနက်ထွက်ပါသည်။ အပြတ်အသတ် နှိမ်နင်းခံပါသည်။ ကိုလိုနီခေတ်ရောက်သောအခါ အုပ်စိုးသူ အရင်းရှင်နယ်ချဲ့အစိုးရအား ပုန်ကန်ခြားနားသူမှန်သမျှကို “သူပုန်”ဟုပင်ခေါ်ပါသည်။ မင်းညီမင်းသား ပုန်ကန်ခြားနားမှုမှ ဆရာစံလယ်သမားသူပုန်ကြီးအထိပင်။ ဤနေရာ၌ သတိထားမိရန်လိုသည်မှာ သူပုန်သည် “လက်နက်ကိုင်”ပါသည်။ လက်နက်မဲ့ လူထုအုံကြွမှုကို သူပုန်ထသည်ဟု မခေါ်ပါ။

“သူပုန်”ကို အုပ်စိုးသူလူတန်းစားဘက်မှနားလည်ချက်နှင့် လူထုနားလည်ချက်ဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲရမည်ထင်ပါသည်။ အုပ်စိုးသူလူတန်းစားဘက်မှနားလည်ချက်တွင် “သူပုန်”သည် မလိုလားအပ်သောအရာဖြစ်ပြီး လူထုဘက်မှကြည့်လျှင် “လိုလားထောက်ခံ”အပ်သောကိစ္စဖြစ်ပါသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် လက်နက်နှင့်ဖိနှိပ်အုပ်စိုးသူလူတန်းစားအား လက်နက်ဖြင့် ပုန်ကန်ထကြွသောကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ ကောင်းသည့်အနက်ထွက်သဖြင့် ‘သူပုန့်အိမ်’ ‘သူပုန်ကြီး’ ‘သူပုန့်အမေ’စသည့်ဖြင့် စာအုပ်များပင်ထွက်ခဲ့ပါသည်။ ပုန်ကန်မှုကြီးများကိုလည်း ဆရာစံသူပုန်ကြီး၊ အိုင်ယာလန် သူပုန်ကြီးဟု ဝံ့ဝံ့စားစား အမွန်အမြတ်အမည်များပေးခဲ့ကြပါသည်။

ကျွန်တော်တို့ထောင်ထဲနေစဉ်ကာလများကလည်း စစ်အစိုးရအားဆန့်ကျင်ပုန်ကန်နေကြသော လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပတ်သက်၍ထောင်ကျလာသူများကလည်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ “သူပုန်”တွေဟု ပြောကြပါသည်။ ထိုင်း-ဗမာနယ်စပ်ရောက်တော့လည်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းမှလူများအား သူပုန်ဟုပင်နှုတ်ကျိုးကြပါသည်။ တခါ အမေရိကရောက်တော့လည်း လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို စွန့်ခွာလာသူများကလည်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ “သူပုန်လူထွက်”များဟုခေါ်တာ ကြားရပါသည်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် သူပုန်ဖြစ်ရခြင်းကို၊ သူပုန်ဖြစ်ခဲ့ရခြင်းကို သူတို့ ကျေနပ်ပီတိဖြစ်ကြသည် ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွားကြသည်ပင်။ ဤနေရာ၌ “သူပုန်”ကို သံခိပ်ပြုခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။ ဝိတ္တာရချဲ့ရန်မရှိပါ။

ယခုအခါ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဆန့်ကျင်နေသူတချို့က မင်းအောင်လှိုင်စစ်တပ်အား “သူပုန်စစ်တပ်”ဟု ကင်ပွန်းတပ် နေကြပါသည်။ မင်းအောင်စစ်တပ်သည် လူထုတပ်မဟုတ်တော့တာတော့ သေချာသည်။ သို့သော် ထိုစစ်တပ်သည် အစိုးရကိုပုန်ကန်နေသည်မဟုတ်။ အစိုးရလည်း သူတို့သာဖြစ်သည်။ ထိုစစ်တပ်တပ်သည် လက်နက်ဖြင့် ဖိနှိပ်နေသည်ကို လက်နက်ဖြင့်ပုန်ကန်နေသည်မဟုတ်။ သူတို့ကိုယ်တိုင်က လက်နက်ဖြင့်ဖိနှိပ်နေသူဖြစ်သည်။ ထိုစစ်တပ်သည် မတရားမှုကိုထောင်ထားခြားနားနေသူမဟုတ် သူတို့ကိုယ်တိုင်က မတရားမှုပြုနေသူဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်အာဏာအား မတရားနည်းဖြင့်ရယူသိမ်းပိုက်ပြီး တိုင်းပြည်နှင့်လူထုကို လက်နက်ဖြင့် ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်နေသူသည် ဘယ်ကဘယ်လို “သူပုန်” ဖြစ်ရသနည်း။ “သူပုန်” ဟူသည့် အမွန်အမြတ်စကားဖြင့် ဘယ်သို့ ကင်ပွန်းတပ်အပ်မည်နည်း။ ဘယ်သို့ ထိုက်တန်သွားရမည်နည်း။

ဤနေရာ၌ “NUG သည် လူထုတင်မြှောက်ထားသောအစိုးရဖြစ်သောကြောင့် NUG အား ပုန်ကန်နေသဖြင့် ထိုစစ်တပ်အား သူပုန်ဟုခေါ်ရပါသည်”ဟု စကားကပ်ကို ခဲယဉ်းစွာဆိုခဲ့ပါကလည်းမှားပါသည်။ လက်တွေ့တွင် NUG ၌ အာဏာသုံးရပ်ကျင့်သုံးနိုင်စွမ်းမရှိပါ။ လက်နက်ကိုင်ဖိနှိပ်နေတာ မရှိပါ။ လက်နက်ဖြင့်ဖိနှိပ်အုပ်ချုပ်နေသည့် “အစိုးရ”မဟုတ်ပါ။ ဒါကိုမှ “အစိုးရ”ဟု ဇွတ်ပြောလာလျှင်လည်း နှစ်ပြန်ထပ် မှားပါသည်။ ယင်းသို့ဆိုလျှင် အဓိပ္ပါယ်မှာ “ထို NUG သည် လက်နက်ဖြင့်လူထုကိုဖိနှိပ်နေသဖြင့် မင်းအောင်လှိုင်စစ်တပ်က လက်နက်ဖြင့် ထောင်ထားခြားနားနေရသည်။ ပုန်ကန်နေရသည်၊ သူပုန်ထနေရသည်”ဟု ပြောင်းပြန်အနက်ထွက်ပါလိမ့်မည်။

ဝေါဟာရတိုင်း၏အနက်သည်သည် ရွေ့လျားနေပါသည်။ စကားလုံးတိုင်းနောက်တွင် အဘိဓမ္မာရှိပါသည်။ လူထုဘက်ကနားလည်ချက်နှင့် ဖိနှိပ်အုပ်စိုးသူဘက်မှနားလည်ချက် ဖြောင့်ဖြောင့်ကြီးဆန့်ကျင်ပါသည်။ မင်းအောင်လှိုင်၏တလက်ကိုင်ကြေးစားတပ်အား “သူပုန်တပ်”ဟု လက်လွတ်စပယ်ခေါ်နေကြခြင်းကို ပြန်စဉ်းစားရန်လိုပါမည်။

မျိုးမြင့်ချို။ မတ် ၁၈။ ၂၀၂၃။

read more

စပ်မိစပ်ရာများ

(စပ်မိစပ်ရာများ)

Shanghai Cooperation Organization SCO ဟာ အစိုးရတွေအချင်းချင်းစုဖွဲ့ထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပါ။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့မှာ ရှန်ဟိုင်းမှာ စတည်ထောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ်မှာ အဖွဲ့ဝင် ၈ နိုင်ငံ (China, India, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Russia, Pakistan, Tajikistan and Uzbekistan) နဲ့ လေ့လာသူ ၄ နိုင်ငံ (Afghanistan, Belarus, Iran, and Mongolia) ရှိပါတယ်။ ဒီ ၄ နိုင်ငံက တချိန်ကျရင် အချိန်ပြည့်အဖွဲ့ဝင်တွေအဖြစ် တက်လှမ်းသွားမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဆွေးနွေးဘက် ၆ နိုင်ငံ (Armenia, Azerbaijan, Cambodia, Nepal, Sri Lanka and Turkey) ရှိပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာတွေရှိပါတယ်။ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးကိစ္စရပ်များအပေါ် ဗဟိုပြုထားပြီး ဒေသတွင်းအကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေး၊ ဒေသတွင်း လူမျိုးစုခွဲထွက်ရေးဝါဒနဲ့ ဘာသာရေးအစွန်းရောက်မှုများကို ဆန့်ကျင် တိုက်ဖျက်ရေးတို့ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးသိရတဲ့သတင်းတွေအရဆိုရင် အဖွဲ့ရဲ့ရည်မှန်းချက်တွေထဲမှာ ဒေသတွင်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါ ပါလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ GDP ရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ SCO ကနေ ထုတ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ SCO စုဖွဲ့မှုဟာ နေတိုးလို “စစ်ရေး”စုဖွဲ့မှုမဟုတ်ပါ။ အသေးစိတ်အချက်အလက်နဲ့ နောက်ဆုံး ဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုတွေကို သိချင်ရင်တော့ အွန်လိုင်းနဲ့ စာစောင်စာတမ်းတွေမှာ ရှာဖွေလေ့လာဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အဓိကပြောချင်တာက SCO ဟာ NATO လို စစ်စာချုပ်မဟုတ်ဘူး ဆိုတာပါ။ ဒါကို စစ်စာချုပ်သဖွယ်ပြောနေရေးနေတာတွေ မြင်နေရလို့ပါ။

 

ခု SCO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေအချင်းချင်း ကုန်သွယ်ကြတဲ့အခါ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြတဲ့အခါ မိမိတို့နိုင်ငံသုံးငွေကြေးတွေနဲ့ ပေးချေတာရှိသလို တရုတ်တို့ ရုရှတို့နဲ့လုပ်ကြရင်တော့ မိမိငွေကြေးတဝက် ယွမ်ငွေတဝက်၊ မိမိငွေကြေးတဝက် ရူဘယ်လ်ငွေတဝက်ပုံစံနဲ့ လုပ်ကြတာလည်းရှိပါတယ်။ သဘောက ယွမ်နဲ့ရူဘယ်လ်ငွေကြေးတွေကို အဖွဲ့အစည်းအတွင်းက နိုင်ငံတွေမှာ လှည့်ပတ်သုံးစွဲစေတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ငွေတွေကို ဒေသတွင်းသုံးငွေဆန်ဆန်ဖြစ်လာအောင် လုပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆို အိန္ဒိယရူပီးငွေပါ ပါလာလိမ့်မယ်ထင်ပါတယ်။

 

ခုလိုမျိုး သူတို့ဆိုင်ရာ ငွေကြေးတွေနဲ့ အရောင်းအဝယ်လုပ်ကြတော့ ဒေသတွင်းကုန်သွယ်ရေးဟာ ပိုတွင်ကျယ်လာသလို ကုန်ဈေးနှုန်းတွေလည်း လျော့ပေါ့လာစေပါတယ်။ အရင်ကလို ကုန်သွယ်မယ်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမယ်ဆို အမေရိကန်ဒေါ်လာကို အရင်ဝယ်၊ ပြီးမှအဲ့ဒါနဲ့ဖောက်ကားဆိုတာမျိုးမရှိတော့လို့ ငွေဝယ်ရတဲ့အကုန်အကျနဲ့ (ချေးယူရရင်) ပေးရတဲ့အတိုးတွေမရှိတော့လို့ပါ။ နောက်တချက်က တရုတ်အပါအဝင် အဲ့ဒီအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေတခုတည်းကို နိုင်ငံခြားအရန်ငွေအဖြစ် ထားတာထက် ယွမ်တို့ ရူဘယ်လ်တို့ကိုပါ ထားလာကြပါတယ်။ ဒေါ်လာထက် ရွှေကိုလည်း ပိုစုလာကြပါတယ်။ တရုတ်ဆို ခု နောက်ပိုင်း ရွှေအတော်ဝယ်စုဆောင်းလာတာ သတင်းတွေမှာတွေ့နေရပါတယ်။

 

ဒီတော့ ဘာဖြစ်လာသလဲဆိုတော့ ဒေါ်လာငွေကို ကမ္ဘာ့ငွေကြေးသဖွယ်ဖြစ်အောင်လုပ်ထားတဲ့အမေရိကန်ရဲ့ မလိုမုန်းထားနဲ့အငြှိုးသိုတာ ခံရပါတယ်။ တခါတခါ ဓားကြိမ်း ကြိမ်းတာအထိတောင် ရှိပါတယ်။ အဲ့သလိုတွေရှိနေတဲ့ကြားကပဲ SCO နိုင်ငံတွေမှာ စီးပွားရေးအခြေခံအဆောက်အဦတွေတိုးတက်လာတာ ဒေသတွင်းကုန်သွယ်ရေးမြင့်တက်လာတာတွေအပြင်လူမျိုးရေးခွဲထွက်မှုနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေလည်း ကျဆင်းလာပါတယ်။ 

 

တပြိုင်နက်တည်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေတန်ဖိုးဟာလည်း အတက်ကြမ်း နေပါတယ်။ ဒေါ်လာငွေဈေးတက်တော့ နဂိုကမှ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းတွေကြောင့် လူထုအုံကြွမှုဖြစ်ချင်လို့ တာစူနေကြတဲ့၊ ဒေါ်လာဝယ်ပြီး ကုန်သွယ်ရတဲ့နိုင်ငံငယ်တွေအဖို့ လဲရာသူခိုးထောင်းဖြစ်လာပါတယ်။ တချိန်တုန်းကတော့ မိမိငွေဈေးတက်တာဟာ ဂုဏ်ယူစရာဖြစ်ခဲ့တာမှန်ပေမယ့် ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်န်းခေတ်မှာတော့ ငွေဈေးတက်ရင် မိမိကုန်သွယ်ရေးထိခိုက်မယ်၊ မိမိကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးတက်မယ်၊ ဝယ်သူနည်းလာမယ်၊ တခါ ဒေါ်လာငွေနဲ့အရောင်းအဝယ်လုပ်နေရတဲ့နိုင်ငံတွေ မျက်ဖြူဆိုက်စရာဖြစ်လာပါတယ်။ 

 

အဲ့ဒီအချိန်မှာ စီးပွားရေးအကြီးအကျယ်ဖြစ်ထွန်းနေတဲ့တရုတ်ဟာ သူ့ယွမ်ငွေတန်ဖိုးကို မတက်အောင် ထိန်းနေရပါတယ်။ အမေရိကန်က ယွမ်ငွေတန်ဖိုးမြှင့်ဖို့ တောက်လျှောက်ဖိအားပေးနေတာပါ။ တကယ်တော့ ခုခေတ်မှာ စီးပွားပြိုင်ဘက်နိုင်ငံတွေ ကုန်သွယ်ကြတယ်ဆိုရင် ကိုယ့်နိုင်ငံငွေတန်ဖိုးကို မကျ ကျအောင်လုပ်ပြီးမှ ကုန်သွယ်ကြတာပါ။ မဟုတ်ရင် ကိုယ့်ပစ္စည်းကဈေးကြီးပြီး အဝယ်မလိုက်တတ်တော့ပါ။ ခု ဒေါ်လာဈေး အတက်ကြမ်းတော့ တရုတ်ယွမ်ငွေဟာ သတ်သတ်လုပ်ပြီး ငွေတန်ဖိုးချနေစရာမလိုပဲ ဂွင်မှန်နေတာပါ။

 

ခုအမေရိကန်မှာ စီလီကွန်ဗယ်လီဘဏ်ပြိုကွဲသွားပါတယ်။ သူလည်း ဘဏ်ကြီးတခုပါ။ တခါထပ်ပြီး ဆစ်ဂ်နေးချားဘဏ်လည်း ပြိုပြန်ပါတယ်။ သူလည်း ဧရာမဘဏ်ကြီးတခုပါ။ သူတို့ပြိုတော့ သူတို့နဲ့ချိတ်ဆက်လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ဘဏ်တွေ ဘယ်လောက် ထိခိုက်ကြဦးမလဲကတော့ မပြောတတ်သေးပါ။ မနေ့ညကတော့ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်ကိုယ်တိုင် ထွက်ပြောယူရတဲ့အထိ ဖြစ်လာပါတယ်။ အမေရိကန်ဟာ ဘဏ်တွေထပ်မပြိုလဲအောင် ဒေါ်လာငွေတန်ဖိုးကျအောင် တော်တော်ကြီး ရုန်းကန်နေရတာပါ။ ဒီကြားထဲ ယူကရိန်းစစ်ဝန်ပိနေတာ၊ ဆော်ဒီအာရေဗျနဲ့ မကြည်မဖြူဖြစ်နေတာတွေကလည်း ရေနံဈေးတွေတက်စေပါတယ်။ ခုကိုပဲ ကျွန်တော်တို့နေတဲ့ ဖို့တ်ဝိန်းလိုတောမြို့မှာ ဓာတ်ဆီတဂါလန် ၃ ဒေါ်လာခွဲလောက်(ပျမ်းမျှနှုန်း)ရောက်နေပြန်ပါပြီ။ ဘယ်အထိ ထပ်တက်ဦးမလဲကတော့ မပြောတတ်သေးပါ။ 

 

ဒီနေရာမှာ သတိပြုစရာက ”အမေရိကန်ဒေါ်လာရဲ့အခန်းကဏ္ဍကို လုံးလုံးပယ်ဖျောက်လို့မရနိုင်သေးဘူး”ဆိုတဲ့ တရုတ်ရဲ့အပြောအဆိုကို သတိမူရမှာဖြစ်သလို “အမေရိကန်ဒေါ်လာဈေးတက်ရုံ ဘဏ်တချို့ပြိုပွဲရုံနဲ့တော့ အမေရိကန်ဟာ ဆိုဗီယက်ယူနီယံလို တစစီ ပြိုကွဲသွားမှာတော့မဟုတ်” တဲ့အကြောင်းပါဘဲ။

မျိုးမြင့်ချို

။မတ် ၁၄။ ၂၀၂၃

read more