အမေရိကန်ဒေါ်လာ နန်းကျမယ့်အရေး စီးပွား‌ရေးပါမောက္ခ ဘာပြောသလဲ

“အမေရိကန်ဒေါ်လာ နန်းကျမယ့်အရေး စီးပွား‌ရေးပါမောက္ခ ဘာပြောသလဲ”

မကြာသေးခင်က Democracy at Work ရဲ့ ပရိတ်သတ်တဦးက “ တကယ်လို့ အမေရိကန် ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးမှာ လွှမ်းမိုးနှိုင်တဲ့ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေ ကြေးအဖြစ်ကနေ နေရာဖယ်ပေးရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုတွေဖြစ် လာမလဲ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွင်းမှာ စီးပွားရေးအရ ဘယ်လို ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုတွေရှိမလဲ၊ အကြီး အကျယ်ပြို လဲသွားမှာလား” ဆိုတာ သိလိုပါတယ်လို့ မေးပါတယ်။

အဲဒီအမေးကို ပါမောက္ခ ရစ်ချတ် ဝုလ်ဖ် က ဒီလိုဖြေထားပါတယ်။

ဟုတ်ပါတယ်။ ဒေါ်လာငွေကြေးဟာ သူ့ရဲ့အဓိကကျတဲ့အခန်းကနေ တဖြည်းဖြည်းချင်းဆုတ်ခွာပေးနေရပါ ပြီ။ ဒီအတွက် အငြင်းပွားစရာမရှိပါဘူး။ အငြင်းပွားစရာက ဒီဖြစ်စဉ်ဟာ ဘယ်လောက်မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖြစ် လာမှာလဲဆိုတာနဲ့ ဘယ်တော့လဲဆိုတာပါ။ ဖြစ်လာမှာလား မဖြစ်ဘူးလား ဆိုတဲ့ ပြဿနာမဟုတ်တော့ပါဘူး။

ဒီလို ရှုမြင်တာကို လက်ယာနိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ အမေရိကန် အရင်းရှင်စနစ်ကို မျက်စိစုံမှိတ် ထောက်ခံသူ တချို့ကတော့ သဘောတူကြမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါတောင်မှ ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာ အဆင့်ကနေ သိသိ သာသာကြီး လျှောကျလာနေပြီဆိုတာ သူတို့တွေ့မြင်ကြမှာပါ။

"ကမ္ဘာကိုလွှမ်းမိုးနှိုင်တဲ့အခါ ရရှိတဲ့ အခွင့်ထူးတွေ"

အမေရိကန်ဒေါ်လာဟာ ကမ္ဘာ့ငွေကြေးနယ်ပယ်မှာ လွှမ်းမိုးတဲ့နေရာကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ ၇၅ နှစ်လောက်ကတည်းက ရခဲ့ပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံတွေမှာ ဒေါ်လာကို သူ့ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးနဲ့အတူတရားဝင်သုံးစွဲ တာရှိသလို၊ သူတို့ဗဟိုဘဏ်တွေမှာ ရွှေနဲ့အတူ အရန်ငွေကြေးအဖြစ် သိမ်းဆည်းတာမျိုးရှိပါတယ်။ ဒါက သူတို့ ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးရဲ့ ခိုင်မာမှုကိုပြသဖို့ နဲ့ ထောက်ကူဖို့ဘဲဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ဒေါ်လာကို ပိုအသုံးပြုလေလေ၊ ဒါမှမဟုတ် ပိုယုံကြည်လေလေ၊ တခြားနိုင်ငံတွေမရနှိုင် တဲ့ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်တွေကို အမေရိကန်က ခံစားရလေလေပါဘဲ။

ပထမဆုံးအနေနဲ့ ရှင်းရှင်းလေးမြင်ရတာတခုပြောပါ့မယ်။ ကျနော်တို့အမေရိကန်က ကမ္ဘာကို ဒေါ်လာပေး လိုက်တာနဲ့ တခြားနိုင်ငံက ကုန်ပစ္စည်းတွေ ဝယ်လို့ရပါတယ်။ ပြင်သစ်က ဝိုင်တွေ၊ တရုတ်က လူသုံးကုန်ပစ္စည်း တွေနဲ့ အိန္ဒိယက နည်းပညာပစ္စည်းတွေအတွက် သိပ်အဖိုးမတန်တဲ့ စက္ကူပေါ်မှာ တန်ဘိုးတခုသတ်မှတ်ရိုက်နှိပ် ထားတဲ့ ‌ဒေါ်လာ၊ ဒါမှမဟုတ် အီလက်ထရောနစ် ညီမျှကိန်းတခု (ဒစ်ဂျစ်တယ် မန်းနီး) ဆိုတာကို ပေးလိုက်ရုံပါဘဲ။

သေသေချာချာစဉ်းစားကြည့်ရင် တော်တော်အံ့သြစရာကောင်းပါတယ်။ တကမ္ဘာလုံးက ထုတ်လုပ်တဲ့ စားစ ရာ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာတွေကို (တကယ်တန်းမှာ) ဘယ်တော့မှ တောင်းခံမှုလုပ်လေ့မရှိတဲ့ တန်ဘိုးသတ်မှတ် ဖေါ်ပြထားတဲ့ ဒေါ်လာဆိုတဲ့စာရွက်ကလေးတွေပေးပြီး အမေရိကန်က ဝယ်ယူပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ တောင်းခံမှု မလုပ် သလဲဆိုတော့ အဲဒီဒေါ်လာကို သူတို့က ယုံကြည်လက်ခံပြီး- သူတို့အချင်းချင်း ရောင်းကြ၊ ဝယ်ကြ၊ သိုလှောင် သိမ်းဆည်းကြတာတွေလုပ်နေကြလို့ပါဘဲ။

နောက်ပြီး သူတို့ဆီမှာ ပိုလျှံလာနေတဲ့ ‌ဒေါ်လာတွေကို အမေရိကန်အစိုးရဆီပြန်ပို့ပြီး ငွေချေးပေးပါသေး တယ်။ (အစိုးရငွေချေးစာချုပ်တွေဝယ်တာကိုဆိုလိုသည်) ဒီလိုနည်းနဲ့ ကျနော်တို့ အမေရိကန်အစိုးရက တိုက်ခိုက် တဲ့စစ်ပွဲတွေ၊ အစိုးရအသုံးစားရိတ်တွေကို တခြားနိုင်ငံတွေက ငွေကြေးထောက်ပံ့ပေးပါတော့တယ်။

ဒါက အလွန်အရေး ကြီးပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရက ဒီလိုချေးငှားခြင်းအားဖြင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေကို ဖြည့်တင်းဖို့ အမေရိကန်ပြည်သူတွေဆီက အခွန်တွေအများကြီး ကောက်ဖို့မလိုတော့ပါဘူး။ အဲဒီလို အများကြီး အခွန်ကောက်မဲ့အစား သူတို့ကိုချေးပေးချင်နေတဲ့ နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေဆီကို ငွေချေးစာချုပ်တွေရောင်းပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေါ်လာငွေဟာ ကမ္ဘာ့အရန်ငွေကြေးဖြစ်တာကြောင့် အမေရိကန်ရရှိတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေက အများကြီးဘဲလို့ ပြောရတာဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ဒေါ်လာရဲ့ အရေးပါမှု ကျဆင်းသွားမယ်ဆိုရင် တခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဒေါ်လာကို လက်ခံ သုံးစွဲတာ လျော့နည်းလာမယ်။ ရပ်ဆိုင်းသွားမယ်ဆိုရင် အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေပျောက်ကွယ် သွားပါလိမ့် မယ်။ အမေရိကန်စီးပွားရေးအပေါ်မှာ ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှုတွေရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။

"နန်းလုကြမဲ့ ငွေကြေးတွေ"

အမေရိကန်ဒေါ်လာ လွှမ်းမိုးမှုကျဆင်းသွားဖို့ဆိုတာ ပထဝီနိုင်ငံရေးနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့တခြားနိုင်ငံတွေက ထုတ်ကုန်တွေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းနဲ့ ဝန်ဆောင်မှုတွေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုတင်ပို့တဲ့အခါ အမေရိကန်အစိုးရက စိတ်ကြိုက်ရိုက်နှိပ်ထားတဲ့ ဒေါ်လာငွေစက္ကူနဲ့ ပေးချေလိုက်ရုံပါဘဲ။ အဲဒီအကျိုးကျေးဇူးကို အမေရိကန်တွေခံစားရသလို တခြားနိုင်ငံတွေလည်း ရရှိခံစားချင် ကြပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ ယူရို သုံးတဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေ၊ ယွမ်သုံးတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ စသဖြင့်ပါ ဝင်ကြပါတယ်။ အဲဒီ ရည်မှန်းချက်ကို တကယ်ရအောင်လက်တွေ့လည်း ကြိုးစားနေကြပါတယ်။

အခုတလော BRICS ဘရစ် ဆိုတဲ့အဖွဲ့က အရေးကြီးတဲ့ ခြေလှမ်းတခုလှမ်းလိုက်တယ်။ ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နဲ့ တောင်အာဖရိက နိုင်ငံတွေ ပါဝင်တဲ့အဖွဲ့။ နောက်ထပ်လည်း ခြောက်နိုင်ငံကနေ ဆယ်နိုင်ငံ လောက်အထိ တိုးချဲ့ပါဝင်လာမဲ့ ဒီအဖွဲ့က တကမ္ဘာလုံး လူဦးရေရဲ့ တဝက်လောက်ရှိလာလိမ့်မယ်။ သူတို့က သူတို့ အချင်းချင်းကြားမှာ ဒေါ်လာကို အခြေမခံတဲ့ စီးပွားကုန်သွယ်ရေးကို လုပ်ကြမှာပါ။ သူတို့အထဲမှာ စီးပွားရေး အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ တရုတ်ရဲ့ ယွမ်ငွေကို ဖြစ်ဖြစ်၊ ဒါမှမဟုတ် သီးသန့်ဖန်တီးထားတဲ့ ငွေကြေးတခုခု ကိုဘဲဖြစ်ဖြစ် အသုံးပြုဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်။ ဒါဟာ အသိသာအထင်ရှားဆုံး အပြောင်းအလဲပါဘဲ။

နောက်ထပ် အဖြစ်အပျက်တခုရှိပါသေးတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်က တရုတ်နိုင်ငံက ကြားဝင်စေ့စပ် ပေးမှုနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းက ကမ္ဘာရန်ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗျနဲ့ အီရန်တို့ဟာ ပြေလည်မှုရသွားကြပြီး အပြန်အလှန်သံတမန်အဆက်အသွယ်လုပ်နေကြပြီ။ ဒီမှာသတိထားဖို့က ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံဆိုတာ ကမ္ဘာ့ အကြီးဆုံး ရေနံထုတ်လုပ်သူဆိုတာပါ။ တရုတ်ဟာ ဆော်ဒီအာရေဗျရဲ့ အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံတနိုင်ငံ အဖြစ် အမေရိကန်ကိုကျော်တက်သွားပြီ။ ဒီအပြောင်းအလဲက တော်တော်အရေးကြီးပါတယ်။ ဆော်ဒီရဲ့ အဓိက ရောင်းကုန်က ရေနံစိမ်းပါ။ ရေနံကို အရောင်းအဝယ်လုပ်ကြတဲ့အခါ အရင်ကဒေါ်လာနဲ့ဘဲ စာရင်းရှင်းနေရာကနေ အခုအခါ တရုတ်ယွမ်ငွေနဲ့တန်ဘိုး သတ်မှတ်စာရင်းရှင်းဘို့ ဆွေးနွေးနေကြပါပြီ။ သူတို့အခေါ်အားဖြင့် ပက်ထရိုယွမ် ပေါ့။

" အမေရိကန်တွေ ပြင်ဆင်ထားကြဖို့လိုပြီ"

ဒါကြောင့် ဒီနောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ ဒေါ်လာစျေးဟာ (တခြားနိုင်ငံငွေနဲ့ လဲနှုန်းမှာ) ကျဆင်းလာလိမ့်မယ်။ အဲဒီ လိုအမေရိကန်ဒေါ်လာစျေးကျတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံထဲကိုတင်သွင်းတဲ့ နိုင်ငံခြားကုန်ပစ္စည်းတွေဟာ စျေးကြီးလာလိမ့်မယ်။ ကုန်စျေးနှုန်းတွေကြီးလာပြီး ငွေဖောင်းပွမှုနှုန်း မြင့်လာမယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ‌ဒေါ်လာငွေ တန်ဘိုးကျလာပြီး၊ အမေရိကန်ထုတ် ကုန်ပစ္စည်းတွေက ပိုစျေးပေါလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ထုတ်ကုန်တင်ပို့ တဲ့နိုင်ငံအဖြစ်ပြောင်းလဲရမှာပါ။ ဒီလိုအပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့က အမြဲလိုလို အခက်အခဲရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ပြင် ဆင်မထားရင်၊ အဲဒီအတွက် ကောင်းကောင်းစီမံခန့်ခွဲမှုမလုပ်ခဲ့ရင် အကြပ်အတည်းတွေထွက်ပေါ်လာနှိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ အခက်အခဲအကြပ်အတည်းတွေက အမေရိကန်ရဲ့ ဘဏ်စနစ်ကို ဖြိုလှဲတဲ့အထိ ခြိမ်း ခြောက်လာနှိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်ပြောချင်တာက ဒါဟာ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ ရှည်လျားတဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြန်လည်ထိန်းညှိ မှုပါ။ အမေရိကန်တွေအတွက် သဘောပေါက် လက်ခံနားလည်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲတဲ့ အချိန်ကာလဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

ကျနော်တို့ဟာ ကနေ့မှာ နောက်ဆုံးဆယ်စုနှစ်တွေမှာတုံးကလို ကမ္ဘာကို လွှမ်းမိုးထားနှိုင်တဲ့ ပလေယာ မဟုတ်တော့ပါဘူး။ အဲဒီကာလတွေက ကုန်ဆုံးသွားပါပြီ။ ပိုအရေးကြီးတာက ပကတိလက်တွေ့အခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေ ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ တနေ့တခြား အဲဒီအခြေအနေက ပိုပိုပြီး မှန်ကန်လာလို့ဖြစ်ပါတယ်။

- Democracy At Work ချန်နယ်မှ Ask Prof Wolff: Is the U.S. Dollar in Trouble? ကိုဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ပါသည်။

Richard David Wolff မက်ဆာချူးဆက် အမ်းဟတ်စ် တက္ကသိုလ်မှ စီးပွားရေး ပါမောက္ခ တဦးဖြစ်သည်။ ယေးလ် တက္ကသိုလ်၊ နယူးယော့ စီးတီးတက္ကသိုလ်၊ ယူးထား တက္ကသိုလ်၊ ပဲရစ် ဆိုဘုန်း တက္ကသိုလ်တို့တွင်လည်း စီးပွားရေးပညာကို သင်ကြားပေးခဲ့သည်။