စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလး (ေက်ာ္ဗလ)

စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလး (ေက်ာ္ဗလ)
(၁)
ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းသည္ ကြၽန္ေတာ္ႏွင့္အရင္းႏွီးဆုံးလမ္း ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းတက္ေသာအခါ ထိုလမ္းထဲတြင္ ပဲခူး-ရန္ကုန္ ဥႆာယာဥ္လိုင္း စတင္ေျပးဆြဲသည့္လမ္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းပိတ္သည့္ေန႔မ်ားတြင္ တကၠသိုလ္မွ ၿမိဳ့ထဲထြက္ၿပီး ေရႊေခါင္းေလာင္းဆိုင္တြင္ လက္ဖက္ရည္ႏွင့္ ေကာ္ျပန္႔စားသည္။ ၿပီးလွ်င္ ဟီးႏိုးလိုင္းကားျဖင့္ ပဲခူးသို႔ျပန္သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ေလာက္က ရန္ကုန္-ပဲခူး ကားခမွာ ငါးက်ပ္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္က ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းဟု မေခၚေသး။ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟုသာ ေခၚၾကသည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းအစား ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းဟုေျပာင္းလိုက္ၾကသည္။ အဂၤလိပ္ေခတ္က ရန္ကုန္ၿမိ့ဳရွိ လမ္းအမည္အေတာ္မ်ားမ်ားကို အဂၤလိပ္အမည္မ်ား မွည့္ေခၚထားၾကသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္သာမက ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ တစ္ေခတ္လုံး ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟု တြင္ခဲ့ေသာလမ္းကို ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔လက္ထက္က်မွ အမည္ေျပာင္းလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဗိုလ္ဆြန္ပက္ဆိုသည္က အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႔တို႔ကိုဆန္႔က်င္သည့္ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္။ နယ္ခ်ဲ႔ကို ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ေသာေခါင္းေဆာင္ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ လမ္းအမည္တပ္လိုက္သည္ဆိုလွ်င္ ေမာင္ေထာ္ေလး ဆိုသည့္သူသည္ မည္သူနည္းဟု စဥ္းစားစရာျဖစ္သည္။

ေမာင္ေထာ္ေလး မည္သူနည္း။ ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ထဲတြင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ပေဟဠိျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ နယ္ခ်ဲ႔လက္ပါးေစေလာ၊ အဂၤလိပ္သစၥာခံေလာ။ အဘယ္ေၾကာင့္ သူ႔အမည္အစား ဗိုလ္ဆြန္ပက္ကို အစားထိုး ရသနည္း။ ဗိုလ္ဆြန္ပက္လည္း တိုင္းရင္းသားတစ္ေယာက္၊ ေမာင္ေထာ္ေလးကလည္း မြန္အမ်ဳိးသားတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကြၽန္ေတာ္သိလိုက္ရသည္။

သမိုင္းတြင္ လူစားထိုးလဲလွယ္ခံရျခင္းဆိုသည္မွာ အနည္းငယ္ေတာ့ စဥ္းစားစရာျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ကြၽန္ေတာ့္အေနႏွင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးအေၾကာင္း စူးစမ္းေလ့လာမိပါသည္။

(၂)
ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔တို႔ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္က ပထမႏွင့္ဒုတိယ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည့္ အဂၤလိပ္စစ္ဗိုလ္မ်ားကိုဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိ့ဳရွိလမ္းအမည္မ်ားကို အဂၤလိပ္စစ္ဗိုလ္အမည္မ်ား ေပးခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါ ၿမိ့ဳသူၿမိ့ဳသားမ်ားက ဦးေထာ္ေလးႏွင့္ဦးခိုင္တို႔ကိုဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ သူတို႔၏အမည္မ်ားျဖင့္ လမ္းအမည္မ်ားထည့္သြင္းေခၚဆိုရန္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကရာမွ ရန္ကုန္ၿမိ့ဳတြင္ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းႏွင့္ ေမာင္ခိုင္လမ္းဟူ၍ အမည္တြင္ခြင့္ရခဲ့ၾကသည္။

ေမာင္ေထာ္ေလးေခၚ ဦးေထာ္ေလးသည္ ယခု (ဗိုလ္ဆြန္ပက္)လမ္းအတြင္းရွိ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ေနၿပီျဖစ္ေသာ ကြန္ဗင့္ေက်ာင္းႀကီးေဆာက္ရန္လုပ္ေဆာင္မႈကို အျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သူက မြန္လူမ်ဳိး ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး သူေနထိုင္ရာလမ္းတြင္ ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳေက်ာင္းႀကီးတစ္ေက်ာင္း လာေဆာက္ၿပီး ခရစ္ယာန္သာသနာထြန္းကားမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ တားျမစ္ဆန္႔က်င္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဦးေထာ္ေလး အမည္ေရွ့တြင္ စစ္ကဲဆိုသည့္ ဂုဏ္ပုဒ္ရွိသည္။ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲအတြင္းက အဂၤလိပ္တို႔သည္ ရန္ကုနၿ္မိ့ဳသိမ္းတိုက္ပြဲကို ေရေၾကာင္းမွကတစ္ဆင့္ထိုးစစ္ဆင္ရာတြင္ ဦးေထာ္ေလးသည္ ကမ္းနားလမ္းမွ ခုခံတိုက္ခိုက္ရင္းက ေနာက္ဆုံးတပ္ကို ဆုတ္ခဲ့ၿပီး ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔ရာတြင္လည္း ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းကပင္ ဆုတ္ခြာလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ လမ္းကို ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းဟု အမည္ေပးခဲ့ရေၾကာင္း အဂၤလိပ္တို႔ကမွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။

သို႔ျဖစ္ရာ ေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းေခၚ ဗိုလ္ဆြန္ပက္လမ္းသည္ ရာဇဝင္သမိုင္းမွတ္တမ္းရွိခဲ့သည့္လမ္းတစ္လမ္း ျဖစ္သည္။ စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလးလမ္းကို ကုန္းေဘာင္ေခတ္က မုန္႔တီကုန္းဟုေခၚၾကသည္။

(၃)
စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလးကို ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၃၅ ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၇၇၄ ခုႏွစ္တြင္ မုတ္ကြၽန္း၌ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္သည္ ဆင္ျဖဴရွင္ေခၚ ေျမဒူးမင္းနန္းစံသည့္အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလး၏မိဘမ်ားသည္ မုတၱမမြန္မ်ဳိးမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာမင္းထံတြင္အမႈထမ္းေသာ မြန္လူမ်ဳိးမင္းမႈထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး ေမာင္ေထာ္ေလး တစ္ႏွစ္သားအ႐ြယ္ခန္႔တြင္ ရန္ကုန္သို႔ လာေရာက္အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။

ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ဘိုးေတာ္ဦးဝိုင္းလက္ထက္ အသက္သုံးဆယ္ေက်ာ္အ႐ြယ္တြင္ ဒလၿမိ့ဳစားျဖစ္လာသည္။ ဘႀကီးေတာ္ဘုရားလက္ထက္တြင္လည္း မင္းေက်ာ္သီဟ (ေက်ာ္ထင္သီဟသူ) ဘြဲ႔ကိုခံယူခဲ့ရသည္။ ထိုစဥ္က သန္လ်င္ၿမိ့ဳဝန္သည္ သမိန္ဘ႐ူးဘြဲ႔ခံ ေမာင္စပ္ျဖစ္သည္။ ေမာင္စပ္သည္ သန္လ်င္တြင္ မြန္-ဗမာေသြးခြဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အဂၤလိပ္မ်ားႏွင့္ တိတ္တဆိတ္ဆက္သြယ္ ကုန္သြယ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေနသျဖင့္ မြန္လူမ်ဳိးလည္းျဖစ္၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္လည္းရွိေသာ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ေမာင္စပ္တို႔သည္ သင့္ျမတ္ျခင္းမရွိၾကေပ။

ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ မိမိအုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္ဒလကို ႏိုင္နင္းစြာအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္အျပင္ မိမိနယ္ပယ္အတြင္း ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားေရးအတြက္ ဘုရား၊ ဂူ၊ ေက်ာင္းပ်က္မ်ားကိုျပဳျပင္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ဗုဒၶစာေပမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံၿပီး ေပထက္အကၡရာတင္ေစျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

၁၈၁၅ ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အေရးအခင္းျဖစ္ပြားသည့္အခါတြင္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ စစ္မႈထမ္းခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စၾကာဝန္ႀကီး၏လက္ေအာက္တြင္ စစ္သူရဲ ၇၀၀ ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ရသည့္စစ္ကဲႀကီးျဖစ္လာသည္။
အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲစတင္ျဖစ္ပြားရာတြင္ ပန္းဝါႏွင့္ ရာမူးဘက္တြင္ ျမဝတီမင္းႀကီးဦးစႏွင့္ စစ္သူႀကီး မဟာဗႏၶဳလတို႔၏ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ရန္ကုန္ဘက္သို႔ ျပန္ဆုတ္လာခဲ့ရသည္။ ရန္ကုန္သို႔ ဆုတ္လာေသာ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားသည္ စစ္မ်က္ႏွာသစ္ဖြင့္ကာ ရန္ကုန္ကိုသိမ္းပိုက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဆာအာခ်ီေဘာလ္ကင္းဘဲဦးေဆာင္ၿပီး ထိုးစစ္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က ရန္ကုန္ၿမိ့ဳေစာင့္တပ္မ်ားကိုဦးစီးရသည့္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ အဂၤလိပ္တို႔ ကမ္းေပၚမတက္ႏိုင္ေစေရးအတြက္ အျပင္းအထန္ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ မတည့္သည့္ သန္လ်င္ၿမိ့ဳဝန္ေမာင္စပ္သည္ ပုဇြန္ေတာင္ခံတပ္ဘက္မွ လမ္းဖြင့္ ေပးလိုက္ေသာေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တို႔သည္ ပုဇြန္ေတာင္ဘက္မွ ၿမိ့ဳေပၚသို႔တက္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလး၏တပ္မ်ားသည္ အျပင္းအထန္ခုခံရာမွ အင္အားခ်င္းမမွ်သျဖင့္ ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ဘက္သို႔ ဆုတ္ခြာ တပ္စြဲထားခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္တပ္သားမ်ားသည္ ေရႊတိဂုံဘုရား အာဇာနည္ကုန္း၊ ေသြးေဆးကန္ဘက္မွ အဂၤလိပ္တို႔ကို ျပန္လည္ခုခံတိုက္ခိုက္ရင္း ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ တနဂၤေႏြေထာင့္တြင္ အဂၤလိပ္ကာနယ္တစ္ဦးႏွင့္ ေမဂ်ာတစ္ဦး က်ဆုံးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး အဂၤလိပ္တို႔ကုိ လက္နက္အင္အားမယွဥ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္ တပ္မ်ားသည္ ကမာ႐ြတ္ဘက္သို႔ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။ 

၁၈၂၆ ခုႏွစ္တြင္ မင္းႀကီးမဟာဗႏၶဳလ က်ဆုံးၿပီး ရႏၲပိုစာခ်ဳပ္ျဖင့္စစ္ေျပၿငိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ဒလၿမိ့ဳကို ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ သန္လ်င္စားေမာင္စပ္သည္ အဂၤလိပ္တို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာဘုရင္ကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္သည္။ ေမာင္စပ္က ေမာင္ေထာ္ေလးကို မိမိတို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာဘုရင္ကိုတိုက္ခိုက္ရန္ ေသြးေဆာင္ေသာ္လည္း ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ပူးေပါင္းျခင္းမရွိေပ။ ျမန္မာဘုရင္သည္ မြန္လူမ်ဳိးမ်ားအေပၚ သကၤာမကင္းျဖစ္လာသည္ကိုသိျမင္လာေသာေၾကာင့္ ေမာင္ေထာင္ေလးသည္ ေမာ္လၿမဳိင္ဘက္သို႔ တိမ္းေရွာင္ ခဲ့ေလသည္။

(၄)
ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ေရာက္စဥ္ကလည္း ေမာ္လၿမိဳင္ကို စည္ကားေအာင္ျပဳျပင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ နာမည္ရခဲ့သည္။ ၁၈၃၅ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္အစိုးရက သူ႔ကို ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ တရားသူႀကီးစစ္ကဲခန္႔ကာ ၿမိ့ဳ႐ြာ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေဆာင္႐ြက္ခိုင္းခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလး႐ုံးစိုက္တရားစီရင္ရာ ေနရာကို ယခုတိုင္ စစ္ကဲကုန္းဟုဂုဏ္ျပဳေခၚေဝၚရသည္အထိ ထင္ရွားခဲ့သည္။

၁၈၅၂ ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲ ဖစ္ပြားခဲ့ျပန္သည္။ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုဇီသည္ ဇူလိုင္လတြင္ ရန္ကုန္သို႔ေရာက္လာၿပီး ပဲခူးနယ္ဘက္ကိုပါ ဆက္လက္သိမ္းပိုက္ရန္ ျပင္ဆင္ေနခဲ့သည္။ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိ့ဳႀကီးကို ၂၅ ႏွစ္တာ ျပန္လည္ စည္ပင္ေရးႀကိဳးစားေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ နာမည္ေကာင္းမ်ား ရခဲ့သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ေရႊတိဂုံဘုရားတြင္တပ္စြဲထားေသာ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မ်ားသည္ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ႀကီး၏ ဌာပနာတိုက္ကိုေဖာက္ထြင္းေနေၾကာင္းသတင္းရသျဖင့္ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ရန္ကုန္သို႔အျမန္လာေရာက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ေရာက္သည့္အခါ ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ အဂၤလိပ္အစိုးရအဆင့္ဆင့္သို႔ ေရႊတိဂုံေစတီေပၚတြင္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား မဖြယ္မရာလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို တင္ျပတိုင္ၾကားခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္စစ္တပ္သည္ ပထမစစ္ပြဲၿပီးစဥ္ကတည္းက ေမာင္ေထာ္ေလးႏွင့္တပ္ဖြဲ႔ ေရႊတိဂုံကုန္းမွဆုတ္ခြာသြားစဥ္ကပင္ ေရႊတိဂုံကုန္းေပၚတပ္စြဲၿပီး တူးေဖာက္မႈမ်ားကိုျပဳလုပ္ေနခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယစစ္ပြဲကာလတြင္လည္း ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္တစ္ခုလုံးကို တူးေဖာက္ထားသည္မွာ ျမင္မေကာင္းေအာင္ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ စစ္သားမ်ားသည္ ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ဌာပနာတိုက္ကိုရည္စူးၿပီး လိုဏ္ေခါင္းမ်ားတူးေဖာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကေပ။ ထိုအခ်ိန္က ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္တြင္တပ္စြဲထားသည့္ အဂၤလိပ္တပ္မွ ဗိုလ္ဖေရဇာ (Lt.A.Fraser) ဦးေဆာင္ၿပီး ဌာပနာတိုက္ေဖာက္ေနျခင္းကို ေမာင္ေထာ္ေလး ဦးေဆာင္တိုင္ၾကားတားျမစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ေလာ့ဒ္ဒါလဟိုဇီက အမိန္႔ထုတ္ျပန္တားဆီးခဲ့ရေလသည္။

ေမာင္ေထာ္ေလးသည္ ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ ဌာပနာတိုက္ကိုေရာက္ရန္ေဖာက္ခဲ့သည့္ တြင္းေပါက္ဝမ်ားကို ျပန္လည္ပိတ္ဆို႔ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ အတြင္းေက်ာက္ဖ်ာ ေရာက္လုလု ျဖစ္ေနသည့္ လိုဏ္ေခါင္းႀကီးကို ဂဝံေက်ာက္၊ ေငြအုတ္ခ်ပ္မ်ားျဖင့္ တစ္ထပ္ခ်င္း စနစ္တက်ပိတ္ဆို႔ျခင္းျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ေရႊတိဂုံေစတီႀကီး၏ အထက္ခ်ရားသီးမွဖိနပ္ေတာ္တိုင္ ကိုယ္လုံးျပည့္ ေရႊသကၤန္းကပ္လွဴပူေဇာ္ျပန္သည္။ ထီးေတာ္ႀကီးကိုလည္း ေရႊျပားခတ္ၿပီး ေငြသား သံေသဆည္းလည္းေပါင္း ၉၆၀ အပါအဝင္ ေရႊ၊ ေငြတို႔ျဖင့္ ေရာစပ္ထားသည့္ေညာင္႐ြက္မ်ားတပ္ဆင္ကာ ပူေဇာ္ခဲ့သည္။ တနဂၤေႏြေထာင့္တြင္ ပ်က္စီးေနေသာ ေနာင္ေတာ္ႀကီး ေစတီကိုလည္း ျပန္လည္မြမ္းမံခဲ့ကာ ေက်ာက္စာတိုင္ စိုက္ခဲ့သည္။

(၅)
စစ္ကဲ ေမာင္ေထာ္ေလးေခၚ ဦးေထာ္ေလးသည္ အသက္ ၇၇ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ေမာ္လၿမဳိင္ စစ္ကဲတရားသူႀကီးဘဝမွ ပင္စင္ယူၿပီး ရန္ကုန္တြင္ လာေရာက္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ဝိတိုရိယဘုရင္မႀကီးက ဦးေထာ္ေလးကို က်က္သေရေဆာင္ ေရႊစလြယ္ရမင္းဘြဲ႔ေပးအပ္ၿပီး ခ်ီးျမႇင့္ဂုဏ္ျပဳခဲ့သည္။ ဦးေထာ္ေလးသည္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၈ ခုႏွစ္ အသက္ ၉၃ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

ရည္ညႊန္း - စစ္ကဲေမာင္ေထာ္ေလး၊ စီးပြားေရး ျမင့္ဦး၊ ႐ႈမဝမဂၢဇင္း၊ ဇန္နဝါရီ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္
- See more at: http://www.thevoicemyanmar.com/index.php/society/…/4432-skm…