ေအပက္အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာမ်ားနွင့္ တရုတ္ရဲ့အခန္းက႑။ (လွေက်ာ္ေဇာ)

ေအပက္အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာမ်ားႏွင့္ တရုတ္ရဲ့အခန္းက႑။ (လွေက်ာ္ေဇာ)

၂ဝ၁၄-နိုဝင္ဘာလထဲ ပီကင္းမွာ (၂၂)ႀကိမ္ေျမာက္ ေအပက္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအစည္းအေဝးႀကီး က်င္းပခဲ့ ပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္ေၾကြးေက်ာ္သံက“အာရွ-ပစိဖိတ္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ််ားျဖင့္ အနာဂါတ္ကိုပံုေဖၚရန္” တဲ့။ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္မ်ား စံုညီေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတာ(၂)ရက္ဘဲရွိေပမယ့္ တျခား ပတ္သက္ရာပတ္သက္ေၾကာင္း အစည္းအေဝးေတြ တသီတသန္းႀကီးလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး ေၾကညာခ်က္ေတြ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြလည္း အမ်ားအျပား ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ စိတ္ဝင္စားစရာ အေကာင္းဆံုးကေတာ့-FTA-AP Free Trade Area

For Asia-Pacific- (အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသအတြက္-လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္)ဆိုတာပါဘဲ။

ဒီအေၾကာင္းမေျပာခင္-ေအပက္-သမိုင္းကို ၾကည့္ရေအာင္ပါ။

၁။ ေအပက္ဆိုတာ-APEC-Asia-Pacific-Economic-Coperation ( အာရွ-ပစိဖိတ္ စီးပြားေရး-ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔)ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၉ခုႏွစ္ကစတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး၊ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအနားပတ္လည္ နိုင္ငံေပါင္း(၂၁)ပါဝင္ပါတယ္။ ကမၻာ့အႀကီးဆံုးစီးပြားေရး(၃)နိုင္ငံ(အေမရိကန္-တရုတ္-ဂ်ပန္) ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဥေရာပတျခမ္းနိုင္ငံျဖစ္တဲ့ရုရွားလိုနိုင္ငံေရာ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအနိမ့္ဆံုးျဖစ္တဲဲ့ ပါပူအာနယူးဂီနီလိုနိုင္ငံမ်ိဳးေရာ ပါဝင္တာျဖစ္လို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး ပါဝင္ေနတာေတြ႔နိုင္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအဆင့္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊

ယဥ္ေက်းမႈအမ်ိဳးစံုနဲ႔ အလြန္ မတူကြဲျပားျခားနားလွတဲ့နိုင္ငံေတြကို စုေပါင္းထားတဲ့အဖြ႔ဲအစည္းတရပ္ပါ။ တခုတည္းေသာတူညီမႈကေတာ့ ပထဝီအေနအထားအရ ေဒသတခုတည္းျဖစ္ေနမႈပါဘဲ။

ဒီေဒသဟာက ကမာၻ့လူဦးေရရဲ့(၄ဝ)ရာနႈန္းနီးပါး။

ခ။ ကမာၻ႔ကုန္သြယ္ေရးရဲ့(၄၄)ရာနႈန္း။

ဂ။ ကမာၻ့ ဂ်ီဒီပီရဲ့(၅၅)ရာနႈန္း ရွိပါတယ္။

(၂ဝဝ၈)စီးပြားေရးကပ္ဆိုက္လာခ်ိန္မွာ ေအပက္နိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ တူညီတဲ့စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ ေယဘုယ်အားျဖင့္

၁။ အရင္းအျမစ္မ်ားဆက္လက္ရရွိေရး။

၂။ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ေရရွည္ထိမ္းထားနိုင္ေရး။

၃။ ဘက္စံုမညီမမွ်ျဖစ္မႈမ်ား(ျပည္တြင္းေရာ၊နိုင္ငံတကာမွာေရာ) ကိုကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းေရးစတာေတြပါ။ ဒါေတြကို ဘယ္ေလာက္ စီးပြားေရးေတာင့္တင္းတဲ့နိုင္ငံဘဲျဖစ္ျဖစ္ (ဥပမာ-အေမရိကန္)တနိုင္ငံထဲ ေျဖရွင္းလို႔မရပါ။ ဒီေနရာမွာ တရုတ္ျပည္က ျပန္အဆိုတင္သြင္းလာတဲ့(FTA-AP)ဆိုတာေပၚထြက္လာတာပါ။

၂။ တရုတ္ျပည္ရဲ့အေနအထား။ တရုတ္ျပည္ဟာ ေအပက္အဖြ႔ဲစတင္ဖြ႔ဲစည္းရာမွာ ပါဝင္ခဲ့သူမဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္မွဝင္ေရာက္လာသူျဖစ္ေပမယ့္ ရရွိလာတဲ့အခြင့္အေရးေတြကို ေကာင္းေကာင္းအသံုးခ်ၿပီး သူ႔နိုင္ငံ အတြက္ေရာ၊ က်န္အဖြဲ႔ဝင္နိုင္ငံမ်ားအတြက္ေရာ အက်ိဳးရွိနိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ယႏၱရားေတြကို လက္ဦးမႈရွိရွိ၊ တီထြင္ဖန္တီးမႈရွိရွိတင္ျပမႈေတြ လုပ္လာရာမွာ တျခားနိုင္ငံမ်ားရဲ့ေထာက္ခံမႈ၊ ဝိုင္းရံမႈကို ရလာပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ့အေျခခံေပၚလစီဟာ“ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး”ျဖစ္ၿပီး၊ ဒါရဲ့အေျခခံအေတြးအေခၚကေတာ့ “ကမာၻေပၚရွိအရင္းအျမစ္အားလံုးကို မွ်မွ်တတခြဲေဝသံုးစြဲရင္၊ ကမၻာ့လူဦးေရစုစုေပါင္း(၆)ဘီလီယံေက်ာ္ကို ေကာင္းေကာင္း ေကၽြးေမြးနိုင္တယ္”ဆိုတာပါ။

ဒါ့အျပင္ တရုတ္ရဲ့စီးပြားေရးအင္အားႀကီးမႈအေပၚ မအီမသာျဖစ္လာၿပီး တရုတ္ကိုထိမ္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ (အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသကို ျပန္လွည့္လာျခင္း)လုပ္လာတဲ့ အေမရိကန္ကိုလည္း “ပစိဖိတ္ေဒသႀကီးတခုလံုးဟာ နိုင္ငံအားလံုး ဝင္ေရာက္ အခြင့္အလမ္းရွာနိုင္ေလာက္ေအာင္ကို ႀကီးမားက်ယ္ေျပာပါတယ္” ဆိုတဲ့အေျပာနဲ႔ ႏွစ္သိမ့္ထားပါတယ္။ အေမရိကန္အေနအထားကလည္း စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္မပါနိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ဒီေနရာမွာ(FTA-AP)ဆိုတာေပၚလာတာပါ။

၃။ FTA-AP-ဆိုတာဘာလဲ။

ဒီ ေအပက္ေဒသတြင္း လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္အေတြးအေခၚ ေပၚေနတာၾကာပါပီ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ကူးစိတ္သန္း အျဖစ္ဘဲရွိေနတာပါ။ တခါ စီးပြားေရးကပ္ျဖစ္လာေတာ့ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကာကြယ္ေရးေတြက ပိုဆိုးလာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေဒသတြင္း ကုန္သြယ္မႈဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ နိုင္ငံမ်ားအၾကား လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္ သေဘာတူညီမႈေတြစတာေတြလည္း မိႈလိုေပါက္လာပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးစာခ်ဳပ္ေတြ ေအပက္ေဒသတခုထဲတြင္ ၂ဝ၁၃ မွာ ၂၅၇ ခုရွိပါတယ္။ ဒါေတြဟာ တခုနဲ႔တခုထပ္ေနၿပီး ေအပက္ရဲ့အေျခခံရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကုန္စည္မ်ားနဲ႔ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ား လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းေရးအတြက္ အဟန္႔အတားေတြျဖစ္လာေနပါတယ္။

ဒါုအျပင္ စီးပြားေရးအရ ကမာၻအနွံ႔လကၡဏာေဆာင္လာတဲ့အခါ ကုန္သြယ္မႈသ႑န္ေတြေျပာင္းလာၿပီး အက်ိဳးအျမတ္ေတြ တြက္ခ်က္ရာမွာလည္း ရႈပ္ေထြးလာပါတယ္။ ကုန္ပစၥည္းတခုထုတ္လုပ္ရာမွာ ဒီဇိုင္းဆြဲတဲ့အဆင့္၊ ထုတ္လုပ္တဲ့အဆင့္၊ တပ္ဆင္တဲ့အဆင့္၊ ေရာင္းခ်တဲ့အဆင့္ စတဲ့အဆင့္အသီးသီးအတြက္ တနိုင္ငံထဲ မလုပ္ေဆာင္ေတာ့ဘဲ နိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ား ပါဝင္လာရပါေတာ့တယ္။ ဥပမာ iPhone ဆိုပါေတာ့ ဒီဇိုင္းကို အေမရိကန္က ဆြဲတယ္။ အတြင္းအစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ဂ်ပန္နဲ႔ေတာင္ကိုးရီးယားမွာ ထုတ္လုပ္တယ္။ တရုတ္မွာတပ္ဆင္တယ္။ ၿပီးမွ ကမာၻတဝွမ္းေရာင္းခ်တယ္။ (ဒါကို Global-value-chain လို႔ေခၚပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရး၊ ဝန္ေဆာင္မႈ၊ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈ တစံုလံုးပါဝင္ပါတယ္)

ဒီေတာ့အက်ိဳးအျမတ္ေတြ တြက္ခ်က္ရာမွာခြဲေဝရာမွာ ျပႆနာအသစ္ေတြ အမ်ားႀကီးေပၚလာပါတယ္။

ဒါေတြကို နဂိုရွိရင္းစြဲ(ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးေပၚထြက္လာခဲ့တဲ့“ကမၻာ့ဘ႑ာေရးအဆင့္အေနအထား” အေျခခံ အေဆာက္အအံုျဖစ္တဲ့)“W.T.O.`လိုမ်ိဳးက မေျဖရွင္းနိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတြကို အယင္က ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးနိုင္ငံမ်ား (အေမရိကန္-ဥေရာပ)က လႊမ္းမိုးထားတာပါ။ အခုစီးပြားေရးအဟုန္ျပင္းစြာနဲ႔တိုးတက္လာေနတဲ့ (BRICS)လို နိုင္ငံမ်ိဳးကေရာ တျခားဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ားကေရာ တရားမွ်တမႈမရွိဘူးလို႔ ျမင္လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဘဲ (၂)နိုင္ငံဆိုင္ရာတို႔၊ ေဒသဆိုင္ရာတို႔အေျချပဳၿပီး လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္ စာခ်ဳပ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေပၚလာတာပါ။

ဒီကေန အခြန္အေကာက္စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒအမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚထြက္လာၿပီး၊ နိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြင္း အရႈပ္အေထြးေတြေပၚထြက္လာပါတယ္။ ကုန္သြယ္ေရးပဋိပကၡေတြလည္း ေပၚေပါက္လာၿပီး ေဒသတြင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးလုပ္ငန္းေတြလည္း ထိခိုက္လာေနပါတယ္။ ကမၻာ့စီးပြားေရးဟာလည္း နလံမထူနိုင္ဘဲ အီလည္ေနပါတယ္။ ဒါေတြကိုနိဂံုးခ်ဳပ္ၿပီး နည္းနာသစ္ေတြ ရွာလာၾကပါတယ္။ ဒါေတြၾကားထဲမွာ ေအပက္ေဒသတြင္း အဓိကေပၚထြက္လာတဲ့ အေမရိကန္တင္သြင္းတဲ့ T.P.P(တရုတ္မပါ)နဲ႔ တရုတ္ကလိုလားၿပီး ေအစီယံနိုင္ငံေတြနဲ႔ေဖၚေဆာင္ထားတဲ့ RCEP(အေမရိကန္မပါ) သေဘာတူညီခ်က္အတြက္ ေဆြးေႏြးညွိႏွိင္းပြဲေတြ ေရွ႔မတိုးေနာက္မဆုတ္ေတြျဖစ္လာေနပါတယ္။ ဒီမွာတင္ တရုတ္က“All inclusive-all win” ဆိုတဲ့ ေၾကြး

ေၾကာ္သံနဲ႔တင္လာတဲ့ FTA-AP ဆိုတာ ေပၚလာတာပါ။ ဒီအဆိုရဲ့ထူးျခားခ်က္က အရင္ရွိၿပီးသား သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ေတြကိုေဘးဖယ္ျခင္းမျပဳဘဲ၊ အဲဒီစာခ်ဳပ္ေတြကရရွိထားတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကိုအေျခခံၿပီး ထစ္ေငါ့ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ဖက္ေပါင္းစံုတရားမွ်တဖို႔ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကိုမွ်မွ်တတေဝခြဲနိုင္ဖို႔ နည္းလမ္း ေပါင္းစံုေတြကို လက္ဦးမႈရွိစြာ တီထြင္ဖန္တီးမႈရွိစြာတင္ျပတာျဖစ္လို႔ အားလံုးကလက္ခံသေဘာတူၿပီး FTA-AP အတြက္ လမ္းျပေျမပံုဆိုတဲ့သေဘာတူညီခ်က္ (၂ဝ၁၆ခုႏွစ္မွာ-ဒီစာခ်ဳပ္အတြက္ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ား အၿပီး ေရးဆြဲရန္) ဆိုတာကို ရရွိလိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာတရုတ္အတြက္ေအာင္ပြဲျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ဘ႑ာေရးစနစ္ တရားမွ်တေရးႀကိဳးပန္းေနၾကတဲ့ က်န္အဆင့္အသီးသီးက ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံအားလံုးရဲ့ေအာင္ပြဲလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ တရုတ္ဘာလို႔ေအာင္ျမင္ရသလဲ။

(က) ေငြေရးေၾကးေရးအရ အရံေငြမ်ားအလွ်ံပယ္ရွိေနမႈ။ တရုတ္ရဲ့နိုင္ငံျခားအရံေငြဟာ ဒီႏွစ္အကုန္မွာ ေဒၚလာေငြ(၄)ထရီလ်ံ(သန္းေပါင္း၄ သန္း)ေက်ာ ္ရွိပါတယ္။ ဒီထဲက (၃)ထရီလ်ံက အေမရိကန္အာမခံစာခ်ဳပ္မ်ား ဝယ္ထားပါတယ္။ က်န္(၁)ထရီလ်ံကို ေနရာအသီးသီးမွာ ရက္ရက္ေရာေရာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အအံု တည္ေဆာက္ေရးေတြအတြက္ ဘဏ္မ်ားဖြင့္တာ-(အာရွအတြက္

-A.I.I.B -ဘရစ္ခ-နိုင္ငံမ်ားအတြက္-B.D.B.)စတာေတြလုပ္ပါတယ္။

(၂)တရုတ္ရဲ့နည္းပရိရာယ္ၾကြယ္ဝမႈ၊ ဒီေနရာေတြမွာ ဒါေတြကိုေတြ႔နိုင္ပါတယ္။ နဂိုရွိရင္းစြဲ ကမၻာ့ဘ႑ာေရး အေဆာက္အအံုေတြရဲ့(ကမၻာ့ဘဏ္၊ အိုင္-အမ္-အက္ဖ္)အခန္းေတြကိုလည္း မထိခိုက္ရေအာင္ (မိမိတို႔က ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားထက္ အေျခခံအေဆာက္အအံုေဆာက္ဖို႔ connectivity အတြက္ဘဲလို႔) ေျပာဆိုေျဖရွင္းတာေတြ လုပ္ပါတယ္။ သေဘာကေတာ့ လိုအပ္တဲ့အရာေတြကိုျဖည့္တာ (complementary) သာျဖစ္တယ္။ ေနရာဝင္လုတာမဟုတ္ လို႔ဆိုလိုတာပါ။ ဒါ့အျပင္-တရုတ္ရဲ့(၂)ဖက္စလံုး(တခ်ိဳ႔ေနရာေတြမွာ

ေတာ့ သက္ဆိုင္သူအားလံုး)အက်ိဳးအျမတ္ရရွိေရးဆိုတဲ့မူကိုလည္း အေကာင္အထည္ေဖၚရာမွာ နည္းနာေပါင္းစံု က်င့္သံုးတာပါ။ ဥပမာ-ေငြထုတ္ေခ်းရာမွာ တရုတ္ကထုတ္ေခ်းေပးၿပီး ေဆာက္လုပ္ေရးကန္ထရိုက္ကိုေတာ့ တရုတ္ကိုဘဲေပးရပါတယ္။ ႏွစ္အကန္႔အသတ္အလိုက္ အိမ္ရွင္နိုင္ငံေတြကို ျပန္ေပးရတာေတြရွိပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြလည္း ေပၚထြက္ေစပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းအမ်ိဳးအမ်ိဳး (လွ်ပ္စစ္တို႔စြမ္းအင္တို႔ပါ) ေခ်ာေမြ႔သြားတာေၾကာင့္ ေဒသစီးပြားေရးေတြလည္း တက္လာပါေတာ့တယ္။

တကယ္ေတာ့ တရုတ္က ဒီနည္းလမ္းေတြကို စမ္းသပ္ကြက္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ (အာဖရိက-လက္တင္အေမရိက စမ္းသပ္လုပ္ေဆာင္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈေတြရမွ တကမၻာလံုးခ်ီတဲ့ေသနဂၤဗ်ဴဟာေတြ ဆြဲလာတာပါ။ ဒါဟာ အရင္ တရုတ္သမတေတြေျပာဖူးတဲ့ သဟဇာတက်တဲ့ကမၻာ (Harmonious World) တည္ေဆာက္ေရးဆိုတာရဲ့ အေျခခံတရားပါ။ လက္ေတြ႔အရအက်ိဳးရွိမႈကိုလည္း ျမင္သာလာၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ နိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ့ ေထာက္ခံမႈကို ရရိွွတာျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ကမၻာ့စီးပြားေရးကပ ္ေက်ာ္နိုင္ဖို႔ လမ္းစမေပၚေသးရံုမွ်မက တခ်ိဳ႔နိုင္ငံမ်ား(ဥပမာ-ဂ်ပန္) စီးပြားေရး ထပ္ေလွ်ာက်မယ့္ အရိပ္အေရာင္မ်ားေတြ႔လာေနရမႈ။ ကမၻာ့အရင္းရွင္နိုင္ငံမ်ားအတြင္းက အၾကပ္အတည္းမ်ားကို တရုတ္ကၾကည့္ျမင္ရာမွာ ေပၚလာတဲ့အခြင့္ေကာင္းေတြကို (၂)ဦး(၂)ဖက္အနိုင္ရေရးမူေပၚက ၾကည့္ပါတယ္။

(က) ေအပက္အစည္းအေဝးအျပီး အေမရိကန္နဲ႔ရလိုက္တဲ့သေဘာတူညီမႈမ်ားရဲ့စာရင္းဘဲၾကည့္ပါ။

တကယ္ေတာ့ ကမၻာ့စီးပြားေရးကပ္အဆိုက္မွာ အေမရိကန္ေဒၚလာေငြေစ်း“ေဝါ”ကနဲ ထိုးမက်သြားတာဟာ တရုတ္ရဲ့ေက်းဇူးပါ။ တရုတ္က သူဝယ္ထားတဲ့အေမရိကန္အာမခံစာခ်ဳပ္ေတြကို ရရာေစ်းနဲ႔ေရာင္းမပစ္ရံုမက ထပ္ေတာင္ဝယ္တာေတြ လုပ္ပါတယ္။ (ေဒၚလာေစ်းက်ရင္ တရုတ္အတြက္လည္း ေရတိုမွာ အက်ိဳးရွိေပမယ့္ ေရရွည္မွာထိခိုက္မွာပါ) ၁၉၉၇ခုႏွစ္ အာရွစီးပြားေရးကပ္တုန္းကလည္း တရုတ္ဟာဒီလိုဘဲ (ထိုင္း၊မေလးရွား) ကူညီဘူးပါတယ္။ အေမရိကန္စာခ်ဳပ္ေတြကို ေဒၚလာ(၃)ထရီလွ်ံဖိုးအထိ ဆက္ဝယ္ၿပီး၊ အခုေတာ့ အလံုးလိုက္ အရင္းလိုက္ဝယ္တာမလုပ္ေတာ့ဘဲ တျခားေနရာမွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ပါတယ္။ ဒါဟာအေမရိကန္ေတြကို သတိေပးခ်က္ေပးတာပါ။ သူတို႔မွာ တျခားလမ္းေတြလဲရွိတယ္ ဆိုတာပါ။

တရုတ္က တဖက္ကလည္း ေဒၚလာေစ်းကို ထိန္းေပးေပမယ့္ တဖက္ကလည္း ေဒၚလာရဲ့တဖက္သတ္ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးမွာ အေပၚစီးယူအျမတ္ထုတ္ေနမႈကို တိုက္ဖ်က္ေနပါတယ္။ (၂)နိုင္ငံၾကား ကုန္သြယ္ေရးေတြမွာ ကိုယ့္နိုင္ငံသံုးေငြမ်ားဘဲသံုးရန္(swap system)ကို က်င့္သံုးလာပါတယ္။ တရုတ္ယြမ္ နိုင္ငံတကာသံုးေငြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရာမွာလည္း အေတာ္ခရီးေပါက္ေနပါၿပီ။ ဒါ့အျပင္ သမတအိုဘာမားအတြက္က သမၼတသက္တမ္း(၂)ႏွစ္ဘဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ ျပည္တြင္းမွာလည္း ရီဗတ္ဗလင္ကင္ေတြက ဆီးနိတ္ေရာ ကြန္ဂရက္မွာပါ အုပ္စီးထားမိၿပီျဖစ္လို႔ ျပည္တြင္းေပၚလစီမ်ားမွာ သူအေပၚစီးမရႏုိိင္ေတာ့။ ရီဗတ္ဗလင္ကင္ဘြတ္ရွ္ (အငယ္)ရဲ့သမိုင္းအေမြ စစ္ပြဲ(၂)ပြဲ လက္ခံရယူထားရတဲ့အိုဘာမားဟာ သူရဲ့သမိုင္းအေမြအျဖစ္ေတာ့ ဒီမိုကရက္ ကလင္တန္ရဲ့သမိုင္းအေမြလို စီးပြားေရးအရ(အနည္းဆံုးဦးေမာ့လာတာေလး)ထားခဲ့ခ်င္မွာပါ။ ဒီအတြက္ တရုတ္နဲ႔စီးပြားေရးေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္လာရတာပါ။ တရုတ္နဲ႔ခ်ဳပ္ဆိုေတာ့မယ့္ “ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏံွမႈဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္”ေတြမွာဆိုရင္ အရင္ကပိတ္ပင္ထားတဲ့လုပ္ငန္းေတြ ဖြင့္ေပးထားပါၿပီ။ ဒီအတြက္ အေမရိကန္မွာ အလုပ္အကိုင္ေပါင္း(၄)သိန္းေက်ာ္ ထြက္လာမွာပါ။ တရုတ္ကလည္း အျပန္အလွန္အားျဖင့္ သူ႕လုပ္ငန္းတခ်ိဳ႔ကို ဖြင့္ေပးရပါတယ္။

ဒါကလည္း “နိုင္ငံေတာ္လက္ဝါးႀကီးအုပ္စနစ္”ကိုတိုက္ေနတဲ့တရုတ္အတြက္ အက်ိဳးရွိပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ အိုဘာမားအတြက္ အလြန္မ်က္ႏွာရမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ကေတာ့ (ေရွ႔မတိုးေနာက္မဆုတ္ျဖစ္ေနရတဲ့) “ရာသီဥတုအျပာင္းအလဲ”ဆိုင္ရာ သေဘာတူညီမႈပါ။

တရုတ္က ျပန္ရလိုက္တာကေတာ့“စစ္ေရးဆိုင္ရာသေဘာတူညီမႈ”ေတြပါ။ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈအခ်ိန္ဇယားေတြကို အျပန္အလွန္ဖလွယ္ဖို႔၊ အထူးသျဖင့္ ေရေၾကာင္းနဲ႔ေရေၾကာင္းလမ္းေၾကာင္းမ်ားအႏၱရာယ္ကင္းေရး (ဒါဟာ တရုတ္ေက်ညာခဲ့တဲ့ A.D.I.Z ကို သြယ္ဝိုက္စြာအသိအမွတ္ျပဳလိုက္ရတာ) အေရးေပၚတယ္လီဖံုးလိုင္းေတြ ထားဖို႔ (Crisis Management Mechanism) ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

(ခ) ဂ်ပန္နဲ႔ရတဲ့သေဘာတူညီမႈမ်ား။ ဂ်ပန္က ေနာက္ဆံုးထြက္လာတဲ့စာရင္းမ်ားအရ ဂ်ပန္ရဲ႔စီးပြားေရးဟာ ထပ္က်မယ့္လကၡဏာေတြ ေပၚေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္နဲ႔ဆက္ဆံေရးမွာ တင္းတင္းမာမာသေဘာထားတဲ့ “အာေဘး”ဟာ တစံုတရာ လိုက္ေလွ်ာမႈေတြလုပ္လာရၿပီး၊ အခ်က္(၄)ခ်က္ပါ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ ထီုးလိုက္ရပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ဂ်ပန္နဲ႔တရုတ္အၾကားတည္ရွိေနတဲ့ နယ္ေျမအျငင္းပြားမႈမ်ားကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းေရးဆိိုတာ ပါပါတယ္။ အေရးေပၚ ေျဖရွင္းေရးေတြလည္း ပါပါတယ္။ ဒါေတြဟာတရုတ္ကျမတ္လိုက္တာပါ။ (“ဂ်ပန္က ကၽြန္းေတြကိစၥေဆြးေႏြးစရာမလိုဘူး” သေဘာကသူတို႔ပိုင္ၿပီးသားလို႔ တသမတ္ထဲေျပာခဲ့တာပါ) တရုတ္ဖက္က ဒီကၽြန္းေတြကို မိမိတို႔က ျပန္ယူဖို႔ေျပာေနတာမဟုတ္။ ဂ်ပန္အေနနဲ႔“ပိုင္ဆိုင္မႈအျငင္းပြားမႈေတြ” ရွိတာကိုလက္ခံဖို႔နဲ႔ ဒီကၽြန္းေတြေပၚနဲ႔အနီးပတ္ဝန္းက်င္ေဒသေတြမွာ (၂)နိုင္ငံလံုးအက်ိဳးရွိနိုင္မယ့္ရင္းႏွီးျမႈပ္နွံမႈမ်ား ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔သာျဖစ္တယ္”လို႔ဆိုပါတယ္။ (ဂ်ပန္လည္း သိပ္မ်က္ႏွာမပ်က္ေအာင္ေပါ့)

(ဂ) ဒီလိုေအပက္နိုင္ငံမ်ားအတြင္း ႀကီး(၂)ႀကီးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္နဲ႔ဂ်ပန္တို႔ တရုတ္နဲ႔ေျပလည္သြားေတာ့ (အတိုင္းအတာတခုဘဲလို႔ ဆိုအံုးေတာ့) က်န္နိုင္ငံငယ္မ်ားျဖစ္တဲ့(ဗီယက္နမ္-ဖိလစ္ပိုင္) အေနနဲ႔ကလည္း ေျပလည္လိုက္လာရေတာ့ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္ကိစၥေတြၿငိမ္က်လာပါတယ္။

(ဃ) ဒါ့အျပင္ တရုတ္ဟာ ေအပက္နိုင္ငံမ်ားအၾကား စီးပြားေရးအရအင္အားႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႔ ၾသစေတ်းလ်တို႔နဲ႔ လြတ္လပ္စြာကုန္သြယ္ခြင့္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြ အဆံုးသတ္ခ်ဳပ္ဆိုဖို႔ ေနာက္ဆံုးညိႈနိႈင္းေရး အစည္းအေဝးေတြရဲ့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ေၾကျငာလိုက္နိုင္ပါတယ္။ (အခ်ိန္ဇယားအတိအက်နဲ႔ ထြက္လာနိုင္တာပါ)

၄။ ရုရွားနဲ႔ အရင္ဆိုဗိယက္ယူနီယံ(အလယ္အာရွ)နိုင္ငံမ်ားနဲ႔ဆက္ဆံေရး အလြန္ေကာင္းမြန္တာလည္း ပါပါတယ္။ ယူကရိန္းကိစၥမွာ တရုတ္က အျမတ္အမ်ားႀကီးထြက္တယ္လို႔ အေနာက္စာနယ္ဇင္းေတြက ေရးပါတယ္။ မွန္သင့္သေလာက္လည္း မွန္ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ဥေရာပနိုင္ငံေတြက ရုရွားကိုပိတ္ဆို႔ေရးေတြလုပ္ေတာ့ တရုတ္ကအဲဒီေနရာေတြမွာဝင္ၿပီး ကုန္ေတြလည္းေရာင္း၊ ရင္းႏွီးျမႈႏွံမႈေတြလည္း လုပ္နဲ႔။ ဒါ့အျပင္ နွစ္ေတြခ်ီၿပီး ေစ်းစကားေတြေျပာေနရတဲ့ စြမ္းအင္ဆိုင္ရာစာခ်ဳပ္ေတြလည္း အားလံုးခ်ဳပ္ဆိုၿပီးသြားပါတယ္။ ဒီတခါမွာလည္း ေအပက္နိုင္ငံခ်ည္းမကဘဲ“ရွံဟဲပူးေပါင္းစာခ်ဳပ္”ပါ နိုင္ငံေတြကိုပါ ဖိတ္ၾကားပါဝင္ေစတာေၾကာင့္ အလယ္ပိုင္းအာရွ နိုင္ငံေတြပါလာပါတယ္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံေဟာင္းမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့နိုင္ငံေတြပါ။ သူတို႔မွာ စီးပြားေရးအျပင္ တျခား အၾကပ္အတည္းေတြ(အၾကမ္းဖက္ဝါဒ)လည္း ရွိပါတယ္။ အခု တရုတ္က လက္ဦးမႈယူၿပီးတင္ျပေနတဲ့ (၂၁)ရာစု ပိုးလမ္းမသစ္(ကုန္းတြင္းပိုင္းေရာ၊ေရေၾကာင္းလမ္းပါ) တည္ေဆာက္ေရးကို သူတို႔က အလြန္စိတ္ဝင္စား

ေနတာပါ။ တရုတ္က သူလည္းရင္ဆိုင္ေနရတဲ့“အၾကမ္းဖက္ဝါဒ၊ ခြဲထြက္ေရးဝါဒ”အႏၱရာယ္တိုက္ဖ်က္နိုင္ေရး အတြက္ ေဒသတခုလံုးစီးပြားေရး တက္လာေရးအတြက္ ရည္ရြယ္တာပါ။

တရုတ္ကဘ ဲရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈအမ်ားဆံုးလုပ္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို႔တေတြရဲ့ေထာက္ခံမႈကို ရတာပါ။ ဒါေတြေၾကာင့္ တရုတ္က ဒီပြဲမွာေအာင္ျမင္မႈေတြ ရလိုက္တာပါ။ တရုတ္ရဲ႔“ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ဘ႑ာေရးစနစ္” တရားမွ်တေရး ႀကိဳးပမ္းမႈေတြဟာ တစံုတရာအေပၚစီးရတဲ့လကၡဏာေတြေပၚလာေနတယ္လို႔ ထင္ျမင္မိပါတယ္။

ဒီ ေအပက္ညီလာခံနဲ႔ တဆက္တည္က်င္းပခဲ့တဲ့ဂ်ီ-၂ဝ (နိုဝင္ဘာ၁၅-၁၆ ရက္ေန႔မ်ားမွာ-ၾသစေၾတးလ်- ဘရစ္ဘိန္းမွာ)ရဲ့ အေၾကာင္းလည္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာပါအံုးမယ္။ တရုတ္အေနနဲ႔ ေအပက္မွာရခဲ့တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ဆက္ၿပီးခိုင္မာေအာင္လုပ္နိုင္တာေတြ႔ရလို႔ပါ။ ကမၻာ့ေရွ႔တန္းအေရာက္ဆံုးနိုင္ငံမ်ားနဲ႔ အလွ်င္အျမန္စီးပြားတိုးတက္လာေနတဲ့နိုင္ငံ (စုစုေပါင္း(၁၉)ႏီုင္ငံနဲ႔ အီးယူအပါ) စီးပြားေရးအင္အားႀကီး(၂ဝ) ပါဝင္ၿပီး နိုင္ငံတကာစီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအတြက္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာတဲ့ပြဲပါ။

ဒီ-ဂ်ီ(၂ဝ)ဟာ--

(က) ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႔ သံုးပံု ႏွစ္ပံု။

(ခ) ကမၻာ့ဂ်ီဒီပီရဲ့ (၈၅)ရာခိုင္ႏွံဳး။

(ဂ) ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးရဲ့(၈ဝ)ရာခိုင္နႈန္းရွိပါတယ္။

ဒီိပြဲမွာ တရုတ္ရဲ့အာမခံခ်က္မ်ားက

၁။ ေနာင္(၅)ႏွစ္အတြင္း သြင္းကုန္တန္ဖိုးေပါင္း ေဒၚလာ(၁ဝ)ထရီလွ်ံဝယ္ယူရန္။ နိုင္ငံျခားမွာရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈ ေဒၚလာ(၅ဝဝ)ဘီလီယံ ျပဳရန္။

၂။ ကမၻာတဝွမ္း အေျခခံအေဆာက္အအံုကြန္ယက္ တည္ေဆာက္ေရးမွာ ဂ်ီ(၂ဝ)နိုင္ငံမ်ားကိုကူညီရန္၊ ရံပံုေငြမ်ား(ဥပမာ-ပိုးလမ္းမရံပံုေငြ)ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာဘဏ္မ်ား(ဥပမာ A.I.I.B)ဖြင့္လွစ္သြားမယ္။ ဆိုတာေတြ

ပါပါတယ္။

တရုတ္က ေျပာနိုင္အားရွိလာတာကလည္း သူ႔ရဲ့စီးပြားေရးပံုစံကို ထြက္ကုန္အားျပဳတဲ့ပံုစံကေန ျပည္တြင္းဝယ္အား ျမႈင့္တင္တဲ့ပံုစံေျပာင္းရာမွာ ေအာင္ျမင္မႈေတြရလာေတာ့ သံုးနိုင္စြဲနိုင္တဲ့တရုတ္ေစ်းကြက္ႀကီးဟာ သေရယိုစရာႀကီး ျဖစ္လာပါတယ္။ (တရုတ္ေတြအတြက္ ဗီဇာေလွ်ာက္ရတာ အလြန္လြယ္ကူလာတာေတြကို ၾကည့္ပါ)

တရုတ္အေနနဲ႔ တျခားကၽြဲကူးေရပါရရွိခ်က္ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ အခုတေလာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျပဳလုပ္ေနတဲ့”လာဘ္ယူလာဘ္စားတိုက္ဖ်က္ေရး”လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစနိုင္တဲ့သေဘာတူညီခ်က္ေတြပါ။ တရုတ္ျပည္က လာဘ္္စားထားတဲ့အရာရွိႀကီးေတြ အမ်ားဆံုးေျပးခိုလႈံတဲ့ အေမရိကန္၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေတ်းလ်တို႔နဲ႔ရာဇဝတ္သားလဲလွယ္ေရးတို႔၊ သူတို႔နဲ႔ပါသြားတဲ့ဥစၥာပစၥည္းမ်ား ျပန္ရေရးသေဘာတူညီခ်က္ေတြ ရလိုက္တာပါ။

အျမတ္ဆံုးကေတာ့ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္-ဂ်ီ(၂ဝ)အစည္းအေဝးက်င္းပခြင့္ကို ၾသစေတ်းလ်က ဂ်ပန္ကိုေက်ာ္ၿပီး တရုတ္ကိုေပးလိုက္ျခင္းပါ။

၂ဝ၁၄-ဒီဇင္ဘာ-၃-ရက္။

ကိုးကားစာရင္း။

၂ဝ၁၄ခုႏွစ္-ေအာက္တိုဘာေနာက္ဆံုးပတ္နဲ႔နိုဝင္ဘာတလလံုးထုတ္ေဝခဲ့၊ထုတ္လႊင့္

ခဲ့တဲ့ေအာက္ပါစာေစာင္မ်ား၊သတင္းဌာနမ်ားကအခ်က္အလက္မ်ားရယူပါတယ္။

China Daily.

Beijing Review.

CCTV—Dialogue

CCTV-World Insight.