တကၠသိုလ္ဘုန္းနိုင္(သို႔မဟုတ္)ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ (ဒဂုန္တာရာ)

(၁၉၇၄) က ကၽြန္ေတာ္ ပုသိမ္ေရာက္သြားသည္။ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္။ ကၽြန္ေတာ္ ပုသိမ္မေရာက္ဘူး၍ သြားျခင္းပင္။ အေဖာ္မ်ားကေတာ့ ပါရဂူ၊ မင္းယုေဝ၊ တကၠသိုလ္ဝင္းမြန္၊ တကၠသိုလ္ဝင္းမြန္က ေက်ာင္းဆရာျမန္မာစာဌာနမွ လက္ေထာက္ကထိက။ သူက ေခတ္သစ္ ျမန္မာကဗ်ာမိတ္ဆက္စာေရးသူ။ ပုသိမ္ေကာလိပ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးခင္ေမာင္တင့္ႏွင့္ သိသူ။

ပုသိမ္သြားညအိပ္ေရလမ္း ဗႏၶက ခရီးကလည္း ႐ွတယမကာနံ႔သင္း။ ဟင္းလ်ာကလည္း အရသာ႐ွိ။ မွတ္မိေနေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေရာက္ၿပီးမၾကာမီပင္ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္႐ွိရာ ပုသိမ္ေကာလိပ္သို႔ သြားလည္ၾကသည္။ သူႏွင့္ အဆင္သင့္ေတြ႔ရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ကို ပထမဦးဆံုးေတြ႔ဖူးျခင္း။ သူ႔ဝတၳဳေတြႏွင့္ ရင္းႏွီးေနခဲ့သည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ သူ၏ ေၾကာ္ၾကားေသာ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ ဝတၳဳကို မွတ္မိေနသည္။ စစ္ၿပီးေခတ္ တကၠသိုလ္အခ်စ္ဇာတ္လမ္း၊ ကၽြန္ေတာ္က ဘုန္းႏိုင္ကို ပုသိမ္ေကာလိပ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္မျမင္၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ "ဘုန္းေမာင္တေယာက္တည္းရယ္" ဝတၳဳထဲမွ တေယာ႐ွင္ကိုဘုန္းႏိုင္ကို ျမင္ေနသည္။ ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္တြင္ စိတ္ပညာမဟာဝိဇၨာတန္းေအာင္သူ ဟူ၍လည္း မျမင္၊ သို႔ေသာ္ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္၊ ပညာ႐ွင္၊ ပညာတတ္၊ ႐ုပ္ပံုလႊာက ကၽြန္ေတာ့္ကိုလႊမ္းမိုးေနသည္။ ကိုဘုန္းႏိုင္ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ဇာတ္လိုက္အျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္ခံစားေနမိသည္။

ကိုဘုန္းႏိုင္ တေယာေလးႏွင့္ ႏြဲ႔သည္ မႏြဲ႔သည္ကိုေတာ့မသိ။ ကဗ်ာေတာ့ စပ္သည္။ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ဇာတ္လိုက္ကေတာ့ အႏုပညာ႐ွင္ တေယာျဖင့္ႏြဲ႔သူ။ တကၠသိုလ္ပညာတတ္ ပါေမာကၡလည္း ျဖစ္သည္။

(ခ)
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးတြင္ ကၽြန္ေတာ္ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာျမန္မာ့သမိုင္းကို ပုဒ္မျခားလိုက္သည္။ စစ္ၿပီးေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တေတြလည္း လြတ္လပ္ေရးရသည္။ ယခင္က အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံ၏အိမ္တြင္ ျဖဴနီျပာ ယူနီယံဂ်က္အလံ မ႐ွိေတာ့။ သမၼတအိမ္ေတာ္တြင္ ၾကယ္ပြင့္ျဖဴေလးမ်ား မႊန္းေျပာက္ထားေသာ အျဖဴ၊ အျပာ၊ အနီ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ အလံ။

လြတ္လပ္စ ဖြံ႔ၿဖိဳးစျပဳလာသည္။ စာေပတြင္လည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးစ ျပဳလာသည္။ စစ္ၿပီးစကေတာ့ တင့္တယ္၊ သန္းေဆြ စေသာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ဝတၳဳမ်ား စာဖတ္ပရိသတ္ကို ဖမ္းစားသည္။ သည့္ေနာက္ (၁၉၅ဝ)ကေက်ာ္ေသာအခါ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္၊ ခင္ႏွင္းယု၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး စေသာ ဝတၳဳေရးဆရာတို႔၏ဝတၳဳမ်ား တလက္လက္ၿပိဳးျပက္။

တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္၏ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ဝတၳဳမွာ လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေသာရသဝတၳဳအျဖစ္ ထင္႐ွားစ ျပဳလာေပသည္။ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္တြင္ တကၠသိုလ္ဖာတ္လမ္း၊ အခ်စ္ဇာတ္လမ္း၊ ဇာတ္ေကာင္မ်ားတြင္ ထိုအခါက ႐ွိဆဲျဖစ္ေသာ ဆို႐ွယ္လစ္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ားပါဝင္သည္။ ယင္းသည္လည္း သမိုင္း၏ပံုကားခ်ပ္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ စစ္ေအးဟူေသာ စကားရပ္ေပၚခဲ့သည္။ ယင္းစစ္ေအးအရ အရင္း႐ွင္အုပ္စုႏွင့္ ဆို႐ွယ္လစ္အုပ္စုတို႔ သေဘာတရားျခင္းဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးစစ္ပြဲ အဟုန္ျပင္းကာ လႈပ္႐ွားလ်က္႐ွိသည္။ ဖဆပလအစိုးရကို ဆိုဗီယက္က လက္ယာဆို႐ွယ္လစ္ဟုေခၚေဝၚ၍ေဝဖန္သည္ကို ဖတ္ရသည္။ ထိုအခါကေတာ့ ယေန႔ေခတ္ႏွင့္မတူ၊ လက္ဝဲလက္ယာဟူေသာအသံုးအႏႈန္းျဖင့္ အင္အားစုမ်ားကိုေခၚေဝၚတတ္ၾကသည္။ ယေန႔တြင္ေတာ့ လက္ဝဲလက္ယာဟူေသာ အသံမ်ား မၾကားရေတာ့။

ထိုအခါက ကိုဘုန္းႏိုင္သည္ သူ၏သမိုင္းအေတြ႔အၾကံဳ၊ ေက်ာင္းသားဘဝ အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္ေသာ လူငယ္မ်ား၏ဇာတ္ေကာင္မ်ားကို ျခယ္ေရးသည္။ သူမႀကိဳက္ေသာဇာတ္ေကာင္မ်ားတြင္ လက္ဝဲသမားမ်ား ပါသည္။ သူမႀကိဳက္ေသာ၊ သူမခင္မင္ေသာ လက္ဝဲသမား ဇာတ္ေကာင္မ်ားပါ၍ ကၽြန္ေတာ္မဖတ္ပဲ မေန။ ဖတ္သည္။ သူ၏ ရသဖြဲ႔ႏြဲ႔မႈက ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သည္။ ကိစၥမ႐ွိ။ ဝတၳဳဆိုသည္မွာ သူ႔ေခတ္၊ သူ၏ ေခတ္ၿပိဳင္ေခတ္တြင္ တကယ္႐ွိေသာဇာတ္ေကာင္မ်ားကို ဖြဲ႔ႏြဲ႔ျမဲျဖစ္သည္။ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ ဝတၳဳကို ႐ုပ္႐ွင္လည္း႐ိုက္သည္။ ႐ုပ္႐ွင္ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိတ္ႀကိဳက္လွသည္ မဟုတ္။ ထို႔ေနာက္ သူငယ္ခ်င္းလို႔ပဲဆက္၍ေခၚမည္ခိုင္ဝတၳဳသည္ ထင္႐ွားလာသည္။ ထို (၁၉၆ဝ) ေက်ာ္ကာလက လူႀကိဳက္မ်ားေသာဝတၳဳတပုဒ္။ အုပ္ေရေသာင္းေက်ာ္သည္ဟု ၾကားရသည္။ ထိုအခါ အုပ္ေရေသာင္းေက်ာ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္႐ွိသူမွာ သူတေယာက္ပင္႐ွိမည္လားမသိ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္သူ႔ကို စိတ္ဝင္စားသည္။ သို႔ေသာ္ လူခ်င္းက မေတြ႔ဘူး။ အခု ပုသိမ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္က သူ႔ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ဇာတ္လိုက္ ကိုဘုန္းႏိုင္အျဖစ္သာ ျမင္ေနမိသည္။

ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္သည္ ဝတၳဳေရးဆရာအျဖစ္သာမက ေနာင္အခါ အိန္းစတိန္း၏ နိႈင္းးယွဥ္မႈသေဘာတရားအပါအဝင္ သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားကို ေရးသားသူအျဖစ္ ထင္႐ွားလာခဲ့သည္။ အစကေတာ့ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ဝတၳဳမ်ားကို စိတ္ကူးယဥ္အျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္သတ္မွတ္ထားသည္။ ယခု သူ စိတ္ကူးသည့္အတိုင္ပင္ ေဒါက္တာေရခ်မ္း အစ႐ွိေသာ ပါေမာကၡမ်ား၏ပံုကားခ်ပ္မ်ားကို ဖြဲ႔သည္။ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္သည္ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ဖြဲ႔ႏြဲ႔ေသာ ဇာတ္လိုက္အတိုင္းပင္ ပညာေရးတကၠသိုလ္ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ ပံုကားခ်ပ္၊ စိတ္ကူး႐ုပ္ပံုျမင္ေနရသည္။
ကိုဘုန္းႏိုင္သည္ သူ၏ကေလာင္အမည္ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဘုန္းေမာင္တေယာက္ထဲရယ္ဝတၳဳထဲမွယူေၾကာင္း ေတြ႔တိုင္းေျပာသည္။ ေက်းဇူးသိသူျဖစ္သည္။ ႐ိုးသားစြာပင္ ေျပာသည္။ တခ်ိဳ႔က မိမိမည့္သည့္ဝတၳဳကိုအတုခိုးသည္ကို ေရးေလ့မ႐ွိၾက။ ကိုဘုန္းႏိုင္ကေတာ့ အခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ႐ိုးသားစြာေဖာ္ထုတ္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ခံစားမိသည္။ သူတင္ျပေသာ စာေပႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲစာတမ္းတြင္လည္း ဤအတိုင္းပင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ေမဝတၳဳကိုပင္လွ်င္ စာေပေလာက၏မွတ္တိုင္ထူသူဟုေရးသည္ကို မွတ္မိေနသည္။

(ဂ)
ကၽြန္ေတာ္သည္ (၁၉၈၄) မွစ၍ ၿမိဳ႔ေတာ္မွခြာကာ ေတာေက်းလက္သို႔ ေရာက္သြားသည္။ ကၽြန္ေတာ္က ေတာရိပ္ေတာင္ရိပ္ကို ေနခ်င္သည္။ ၿမိဳ႔ျပ၏ ေမာ္ေတာ္ကားႏွင့္ ကတၱရာလမ္းဖိတိုက္သံမ်ားႏွင့္ေဝးရာသို႔ သြားခ်င္သည္။ ေမွာ္ဘီကလည္း ကၽြန္ေတာ္ႀကိဳက္ေသာေနရာ၊ ေရကန္၊ သစ္ပင္၊ ဘဲငန္းမ်ိဳး၊ လေရာင္၊ ပင္လယ္ကဗြီးပင္၊ ဒန္႔ဒလြန္ပင္၊ ျမက္ခင္းစိမ္းေျမတို႔ႏွင့္ေပြ႔ဖက္ေနရေသာ ေတာေက်းလက္၊ စက္႐ံုေက်းလက္ျဖစ္၍ ကၽြန္ေတာ္ ေက်နပ္ေနမိသည္။ ထိုအခါက ကၽြန္ေတာ္သည္ မိမိကိုယ္ကိုမဲဇာပို႔ျခင္းကဗ်ာကို ေရးဖြဲ႔ခဲ့သည္။ ကဗ်ာထဲတြင္ မုန္းသူမ႐ွိ၊ ခ်စ္သူသာ႐ွိ၊ ရန္သူမ႐ွိ၊ မိတ္ေဆြသာ႐ွိယူေသာ အခ်စ္ခံစားမႈကိုေရးဖြဲ႔ေသာ ကဗ်ာစာလံုး။

ထို႔ေနာက္ ကၽြန္ေတာ္ (၁၉၉၅)တြင္ ႐ွမ္းရဌသို႔ ေရာက္သြားသည္။ ကေလာသို႔ ေရာက္သြားသည္။ တူမႏွင့္ သြားေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္ေသာ ထင္း႐ူးပင္ရန႔ံသင္းေသာ၊ ေတာရိပ္ေတာင္ရိပ္ေနရာ၊ ႐ွမ္းရဌ။ (၁၉၉၉)တြင္ ေအာင္ပန္းသို႔ ေရာက္သြားသည္။ စာဆိုေတာ္ရက္တြင္ စာေရးဆရာမ်ား ကၽြန္ေတာ့္ထံဝင္လာတတ္သည္။ ထိုထဲတြင္ တကၠသိုလ္ဘုန္းနိုင္ပါသည္။ သည္အရင္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္သူႏွင့္ ရန္ကုန္တြင္ ေတြ႔တတ္သည္။ သန္လ်င္သို႔မေျပာင္းမီ ဦးဝိစာရလမ္းအနီး႐ွိအိမ္တြင္ဆံုျဖစ္ကာ စာေပအေၾကာင္း ေန႔ဝက္ေလာက္ ေျပာျဖစ္ၾကသည္။ သူက စိမ္းေသာသစ္ပင္ေအာက္မွာဆိုေသာ ကၽြန္ေတာ္၏ ေမဝတၳဳထဲမွစကားလံုးကိုယူ၍ ေျပာသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို နားလည္သူ၊ ခင္မင္သူဟု ခံစားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေအာင္ပန္းသို႔ သူေရာက္လာသည္။ စာဆိုေတာ္ေန႔ ေဟာေျပာသူမ်ားႏွင့္အတူ ထိုအခါက ေခတ္ေပၚကဗ်ာအေၾကာင္းေျပာျဖစ္သည္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆိုေသာ္လည္း ထိုအခါက ေမာ္ဒန္ဟု အဂၤလိပ္လိုေခၚေနေသာ ကဗ်ာအဖြဲ႔အႏြဲ႔အေၾကာင္းေျပာျဖစ္သည္။ သူက ယင္းသို႔ ကာရန္မပါေသာစကားေျပကဗ်ာမ်ားကို အသိုင္းအဝိုင္းတခုကစိတ္ဝင္စားသည္ဟု ေျပာသည္။ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းဟူေသာစကားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ coterie (အႀကိဳက္တူ လူနည္းစုအသိုင္းအဝိုင္း)

ကၽြန္ေတာ္သည္ ႐ုပ္႐ွင္ေတးကဗ်ာတြင္လစဥ္ပါေသာ သူ၏ (ဂရိေခတ္ကစ၍ေကာက္ထားေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံကဗ်ာသမိုင္းကို ျမန္မာကဗ်ာႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ေဖာ္ျပေသာ လီရနာ၊ ဂဂၤါ၊ ဧရာဝတီ) ေဆာင္းပါး႐ွည္ကို ဖတ္သည္။ သူသည္ တကယ္စာဖတ္ၿပီး နားလည္သူ ျဖစ္သည္။ လူငယ္မ်ား ဖတ္သင့္ေသာေဆာင္းပါးမ်ား။
မ်ိဳးဆက္ကြာဟေနေသာလူငယ္မ်ားကို သူက ျဖည့္ေပးခ်င္ေသာအခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ဖြဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခံစားမိသည္။ ကာရန္ႏွင့္ပါတ္သက္၍ေျပာေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္က ကဗ်ာမွာ ဝန္ေဆာင္မႈတခုပဲဗ်ဟုေျပာေတာ့ ေခါင္းညိတ္သည္။ ဝန္ေဆာင္မႈဟူေသာ စကားလံုးကို သေဘာက်သြားဟန္တူသည္။ ကာရန္သည္ ကဗ်ာ၏ဝန္ေဆာင္မႈ တရပ္။

မႏွစ္က ကၽြန္ေတာ္ ရန္ကုန္တြင္ေရာက္ေနစဥ္ သန္လ်င္သို႔ သူႏွင့္ ေတြ႔ရေအာင္သြားသည္။ ႐ုပ္႐ွင္ေတးကဗ်ာမွတင္တင္ဦးက လိုက္ပို႔ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မေတြ႔။ မနက္ကပင္ ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ပါသြားေၾကာင္း သူ႔သမီးကေျပာ၍ လွည့္ျပန္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ နတ္႐ွင္ေနာင္၏ အုတ္ဂူသို႔ေရာက္သြားသည္။ ပေဒသရာဇာ၏အုတ္ဂူသို႔ပင္ ေရာက္သြားသည္။

(ဃ)
တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ကို ကၽြန္ေတာ္က အခ်စ္စိတ္ဓာတ္ကိန္းေအာင္းေနခဲ့သူဟု ထင္ေနခဲ့သည္။ သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ အရာရာတြင္ ထပ္တူခ်င္မွ တူမည္။ ဒႆနေဗဒလည္း တူခ်င္မွတူမည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔အခ်စ္စိတ္႐ွိသည္ကိုကား ကၽြန္ေတာ္က ေက်နပ္ေနခဲ့သည္။ သူသည္ တကယ္ပင္ အႏုပညာ႐ွင္၊ ပါေမာကၡပညာ႐ွင္၊ သူစြဲလမ္းကိုယ္ပြါးလုပ္ခ်င္ေသာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ဇာတ္လိုက္ ဘုန္းေမာင္တေယာက္ထဲရယ္မွ မင္းသားကိုဘုန္းႏိုင္၊ ပါေမာကၡကိုဘုန္းႏိုင္။

ဒဂုန္တာရာ။
ဟန္သစ္မဂၢဇင္း၊ ေမလ၊ ၂ဝဝ၄။
Posted by Maung Aye Win