“နယ္ခ်ဲ့စနစ္ ဆန့္က်င္ေရး ေခတ္မကုန္ေသး”

“နယ္ခ်ဲ့စနစ္ ဆန့္က်င္ေရး ေခတ္မကုန္ေသး”

နယ္ခ်ဲ႔စနစ္ကို စကားတလုံးတည္းျဖင့္ေဖၚ ျပပါဟုဆိုလွ်င္ “စစ္” ဟူ၍ေျဖရပါမည္။

နယ္ခ်ဲ႔စနစ္ စတင္ေပၚလာကတည္းက ယခုအထိ “ စစ္ ” အမ်ိဳးမ်ိဳးတိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္ မတိုင္မီတြင္ အမ်ား အားျဖင့္ ကိုလိုနီသိမ္းပိုက္ေရးအတြက္ က်ဴးေက်ာ္စစ္တိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ဤစစ္အမ်ိဳးအစားတြင္ အဂၤလိပ္- ဗမာစစ္ပြဲလည္း ပါသည္။ သည့္ထက္ႀကီးၿပီး၊ သည့္ထက္ျပင္းထန္ေသာ စစ္မ်ား တကမၻာလံုးတြင္ အမ်ားအျပားျဖစ္ခဲ့သည္။ နယ္ခ်ဲ႔က်ဴး ေက်ာ္ေရးစစ္အျပင္ နယ္ခ်ဲ႔အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ေသာ စစ္မ်ားလည္းျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကျဖစ္ေသာ စစ္မ်ားသည္ ေဒသႏၱရအကန္႔အသတ္အတြင္းျဖစ္ေသာ စစ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ကမၻာစစ္အျဖစ္ ျဖစ္ပြားရန္ အေျခအေနအခ်က္အလက္အျဖစ္ မရွိေသးေပ။

၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ကား ကမၻာစစ္ျဖစ္ရန္ အေျခအေနအခ်က္အလက္မ်ား ျပည့္စံုခဲ့ၿပီ။ တကမၻာလံုးတြင္ လက္တဆုပ္စာ နယ္ခ်ဲ႔သမားတို႔က ခြဲေဝၿပီးခဲ့ၿပီ။ အသစ္ထပ္ၿပီးခြဲဘို႔သာ ရွိေတာ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ အသစ္ထပ္ခြဲရန္ စစ္တိုက္ၾကသည္။ ကမၻာစစ္တြင္ ကြၽန္ဝယ္ရာအဆစ္ပါသလို ဗမာျပည္ကလည္း အဂၤလိပ္ဘက္ကပါရသည္။ ဥေရာပစစ္ေျမျပင္ေတာ့မေရာက္ မက္ဆိုပိုေတးမီယား(ယခု အီရတ္)ေရာက္သည္။ စစ္မတိုက္ရ၊ ေပၚတာလုပ္ငန္းလုပ္ရသည္။

စစ္သားစုရာတြင္ ဆင္းရဲသားလယ္သမားမ်ား၊ ၿမိဳ႕ေနဆင္းရဲသားမ်ားကို ရပ္႐ြာလူႀကီးမ်ားက ထည့္လိုက္ၾကသည္။ တခ်ိဳ႕ ေငြေပးၿပီး ထည့္သည္။ ဆင္းရဲသားမ်ားက ထိုစဥ္မွစ၍ “ေပၚတာ” ဇာတာပါလာသည္ဟု ေျပာရမလိုပင္… ။

စစ္ၿပီးေတာ့ စစ္ျပန္မ်ားအျဖစ္ အဂၤလိပ္က မျဖစ္စေလာက္ မ, စသည္။ ထို ေပၚတာတြင္ “ ဆပၸါးမိုင္းနားတပ္ ” ကို အုပ္ခ်ဳပ္ သြားသူမ်ားကိုကား နယ္ဘက္၊ ပုလိပ္ဘက္တြင္ ေနရာေကာင္းေပးသည္။ စစ္သားစုေပးသူမ်ားလည္း ဘြဲ႔ထူးဂုဏ္ထူးရၾက၏။

ဤကား ပဌမကမၻာစစ္တြင္ ဗမာျပည္ျပည္သူမ်ား ရလာေသာ ပဌမအေတြ႔အႀကံဳျဖစ္၏။

၁၉၃၉ ဒုတိယကမၻာစစ္သည္ ပဌမကမၻာစစ္၏ အဆက္ပင္ျဖစ္သည္။ သေဘာခ်င္းအတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ဂ်ာမဏီ၏ အခဲမေၾကပြဲအျဖစ္ စခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ပဌမကမၻာစစ္တုန္းက ဗမာျပည္ ျပည္သူမ်ားသည္ မတက္ႀကြသည့္အခန္းမွပါဝင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ဒုတိယကမၻာစစ္ပြဲတြင္ကား တက္ၾကြသည့္ အင္အားျဖစ္လာခဲ့သည္။ တကမၻာလံုးတြင္လည္း ဤအတိုင္ပင္ျဖစ္သည္။ တတိယ ကြန္ျမဴနစ္အင္ တာေနရွင္နယ္၏ အေတြးအေခၚ ေရွ႕ေဆာင္မႈ ( တနည္း ) “လီနင္ဝါဒ” ေခါင္းေဆာင္မႈမွ ေပၚထြက္လာေသာရလဒ္ျဖစ္သည္။

လီနင္ဝါဒက “နယ္ခ်ဲ႔စစ္ကို ျပည္တြင္းစစ္အျဖစ္ေျပာင္းပစ္” ဖို႔ နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူမ်ားကို ေရွ႕ေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ားတြင္ “နယ္ခ်ဲ႔စစ္ကို အမ်ိဳးသားလြတ္လပ္ေရးစစ္အျဖစ္ေျပာင္းပစ္ေရး” တြင္ကား အႀကီးအက်ယ္ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။

ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပား လြတ္လပ္ေရးရလာသည္မွာ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးစစ္၏ အသီးအပြင့္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဗမာျပည္တြင္ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးစစ္မရွိလွ်င္ လြတ္လပ္ေရးမရႏိုင္ေပ။

“စစ္” ေၾကာင့္ျပည္သူမ်ားႏိုးၾကားလာၿပီး နည္ခ်ဲ႔စနစ္အားနည္းသြားသည္။ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေတာ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ စစ္ေျမျပင္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ဥေရာပ၊ အာရွမွ နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္ငံမ်ားသာ အားနည္းသြားျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္ဒါဏ္ကို သူ႔နယ္ေျမတြင္ လံုးလံုးမခံခဲ့ရ ေသာ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႔သည္ကား အားႀကီးလာခဲ့သည္။

ဤတြင္ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႔၏ ထူးျခားခ်က္ကို တင္ျပစရာရွိေပသည္။

သူ၏ ပထဝီအေနအထားေၾကာင့္ “စစ္” မွ အၿမဲတမ္း အျမတ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဥေရာပတြင္ နပိုလီယံစစ္ပြဲမ်ားျဖစ္ၿပီး ဥေရာပတိုက္ႀကီး ဖြတ္ဖြတ္ေက်ေနစဥ္က အေမရိကန္သည္ နပိုလီယံ၏ အခက္ေတြ႔ေနမႈကို ခ်က္ယူ၍ နယ္ေျမေဒသႀကီးတခုလုံးကို နပိုလီယံထံမွ ဝယ္ယူခဲ့သည္။ ေဒၚလာ ၁၅ သန္းေပးၿပီး ဝယ္ယူခဲ့ရာ သူ႔ ရွိရင္းစြဲနယ္ေျမကို တဆ တိုးခ်ဲ႔ႏိုင္ခဲ့သည္။

႐ုရွား အခက္ေတြ႔ေနတုန္းမွာလည္း အလာစကာျပည္နယ္ႀကီးတခုလံုးကို ေစ်းေပါေပါႏွင့္ဝယ္ခဲ့သည္။

ကမၻာစစ္ႏွစ္ခုျဖစ္ေသာအခါတြင္ စစ္ပစၥည္း၊ ရိကၡာအသံုးအေဆာင္မ်ား အစြမ္းကုန္ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ၿပီး အရင္းအႏွီး၊ ဥစၥာဘ႑ာမ်ား စုေဆာင္းခဲ့သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ ကမၻာ့ဥစၥာဓန၏ အမ်ားစုအပိုင္းသည္ အေမရိကန္လက္ထဲ ေရာက္သြားခဲ့သည္။ အျခားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စစ္ေၾကာင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားပ်က္စီးခဲ့ေသာ္လည္း အေမရိကန္တြင္ထြန္းကားခဲ့၏။ ကမၻာ႔စက္မႈလုပ္ငန္းအားလံုး၏ သံုးပံု ႏွစ္ပံုမွာ အေမရိကန္တြင္ ျဖစ္၏ ။

ဥေရာပ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ၾကေသာအခါ မာရွယ္စီမံကိန္းျဖင့္ အျမတ္ထုတ္ျပန္သည္။

စစ္ျဖင့္ အၿမဲအျမတ္ထြက္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႔သည္ ကိုရီးယားစစ္၊ ဗီယက္နမ္စစ္မ်ားတြင္မွ အ႐ႈံးထြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအ႐ႈံးသည္ သမိုင္းတေလွ်ာက္ အျမတ္ရခဲ့သည္ႏွင့္စာလွ်င္ မေျပာပေလာက္ေပ။

အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႔ကား “စစ္” ေၾကာင့္ႀကီးပြားခဲ့သူျဖစ္၍ “စစ္” ကို ခုံမင္လွသည္။ အဆံုးစြန္ေျပာရလွ်င္ “စစ္” ဆိုေသာ ေဝါဟာရကိုပင ခံုမင္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကာလႀကီးမွပင္ “စစ္ေအး”၊ “ကုန္သြယ္စစ္” စသျဖင့္ “စစ္” ေဝါဟာရကို ေရလဲသံုးၿပီး ဗိုလ္က်လႊမ္းမိုးေနသည္။

ကိုယ့္ဘာသာ ေသေၾကာင္းႀကံသလို ဆိုဗီယက္ေခါင္းေဆာင္စုမ်ားက ႏွစ္ရွည္လမ်ားလုပ္ခဲ့သည္၏အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ၿပိဳကြဲေသာအခါ အေမရိကန္သည္ ပို၍ပင္ေမာက္မာေနသည္။ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ကျပဌာန္းေသာ ဥပေဒအခ်ိဳ႕သည္ သူ႔မဟာမိတ္မ်ား ကိုပင္ မေက်မနပ္ျဖစ္ေစေလၿပီ။ အေမရိကန္သည္ ကမၻာ႔ပုလိပ္ႀကီးသာမက ကမၻာ့လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ပင္ လုပ္ခ်င္ေနသည္။ အေမရိကန္လက္ဝါးႀကီးအုပ္အရင္းရွင္မ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ေသာ အေမရိကန္မွ ပါတီႀကီး (၂)ခုသည္ သူ႔ထက္ငါ “လက္်ာ” က်မႈ ၿပိဳင္ေနၾကသည္။

“ပင္လယ္ေကြ႔စစ္ပြဲ” ကို ခ်က္ယူကာ အာရပ္ကမၻာတြင္းသို႔ တိုးဝင္ခဲ့သည္။ သူ၏ စစ္ေရးအကာအကြယ္ကို ယူထားရေသာ အမွီခိုႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေအာင္လုပ္လွ်က္ရွိသည္။

ကုလသမဂၢကို သူ႔အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ သံုးႏိုင္လွ်င္သံုး၊ မသံုးႏိုင္လွ်င္ အလုပ္မျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနသည္။ ထည့္ဝင္ရမည့္ေငြမ်ား မထည့္ဘဲ ထား၏။

အေမရိကန္၏ “အက်ိဳးစီးပြား” ဆိုသည္မ်ားကလည္း ကမၻာအႏွံ႔ မ်ားျပားလွသည္။ သူ႔အက်ိဳးစီးပြားကာကြယ္ဘို႔ဆိုၿပီး ေနရာတကာဝင္စြက္၏။ သူ႔အတြက္အခြင့္သာခိုက္မွာ သူမပါရဘဲ သူမ်ားေတြ စစ္ျဖစ္ေအာင္ ေျမႇာက္ေပး၏။

အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႔သည္လည္း အေမရိကန္ေနာက္ကြယ္မွ ဖဝါးေျခထပ္လိုက္၍ အျမတ္ထုတ္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္။

အေမရိကန္အစိုးရ၏ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ (၁၉၉၄) တြင္ အေမရိကန္ျပည္မႀကီးႏွင့္ သူပိုင္ဆိုင္သည့္နယ္ေျမမ်ားအတြင္း ၾကည္း ေရ ေလ စစ္အင္အား တသန္းသံုးသိန္းေက်ာ္ခ်ထား၏။ ႏိုင္ငံျခားတြင္ သံုးသိန္းနီပါးခ်ထား၏။

ဗမာျပည္အနီးတဝိုက္ (ထိုင္း ၊ စကၤာပူ)တို႔တြင္ပင္ စစ္တပ္ခ်ထားမႈရွိေနသည္။

ဤသည္မ်ားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကာလတြင္ စစ္တပ္မ်ား ႏိုင္ငံျခားတြင္ခ်ထားျခင္းျဖစ္သည္။ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းျပည္တို႔၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ခ်ထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု အေမရိကန္ကေျပာႏိုင္ပါ၏။

ဂ်ပန္သည္ အေမရိကန္ ႏ်ဴကလီယားထီးရိပ္ေအာက္ခိုကာ စစ္အင္အားစုလွ်က္ရွိသည္။

ႏိုင္ငံအလိုက္စစ္အသံုးစရိတ္မ်ားမွာ ေၾကာက္ခမန္းပင္ျဖစ္၏။ (၁၉၉၄ - ၉၅) စာရင္းအရ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားစာရင္း - အေမရိကန္(၂၈၁)၊ အဂၤလိပ္(၄၂)၊ ဂ်ာမဏီ(၃၅)၊ ျပင္သစ္(၃၄)၊ အိႏၵိယ(၇) ။ အိမ္နီးနားခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား - ထိုင္း(၃)၊ အင္ဒိုနီးရွား(၂)ျဖစ္ၿပီး ဗမာ(၁) ျဖစ္သည္။ (အားလံုး ဘီလွ်ံေဒၚလာ ျဖစ္သည္) ဤစာရင္းကို “ ႏိုင္ငံတကာ ေသနဂၤဗ်ဴဟာေလ့လာေရးအဖြဲ႔”စာရင္းမွ ယူထားျခင္းျဖစ္သည္။

စာရင္းတခုအရ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္အတြက္ စစ္အသံုးစားရိတ္မွာ တ႐ုပ္(၈ . ၄ ဘီလွ်ံ) ေဒၚလာႏွင့္ ဂ်ပန္(၄၈ . ၄၅ ဘီလွ်ံ) ေဒၚလာတို႔ျဖစ္သည္။

ဂ်ပန္တြင္ စစ္ဝါဒ တစခန္းထရန္ တာစူေနသည္။ စီးပြားေရးအရမဟာျဖစ္ေနေသာ ဂ်ပန္တြင္ စစ္ဝါဒီမ်ား စိတ္ႀကိဳက္လုပ္ခြင့္ရသြားပါက တဟုန္ထိုးစစ္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ ျပန္ျဖစ္သြားမွာ ေသခ်ာပါသည္။

ကမၻာတြင္ နယ္ခ်ဲ႔ႏိုင္ငံမ်ားရွိေနေသးသည္။ နယ္ခ်ဲ႔အႏၱရာယ္ရွိၿမဲရွိေနရာ တမ်ိဳးသားလံုးသည္ နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓါတ္ကို ျမႇင့္တင္ထားၾကရေပမည္။