အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး ဆိုရာဝယ္ (National Security)
(စကားခ်ီး- အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတဲ့စကားလံုးကို အသံုးျပဳျပီး၊ စစ္အာဏာရူးေတြဟာ ျပည္သူေတြကို ဖိႏွိပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးနဲ႔လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဆိုတဲ့ ကာလံုကို အသံုးျပဳျပီး၊ အတုအေယာင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ၾကိဳးကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတာ အဲဒီလို စစ္အာဏာရွင္လံုၿခံဳေရး (military regime security) ကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္မွန္တဲ့အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာေတြနဲ႔ မူဝါဒေတြသာရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္း၊ ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္း၊ ျမစ္ဆံုေရကာတာစီမံကိန္း၊ လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းတို႔ေတြက ေပၚထြက္လာႏိုင္စရာကို မရွိဘူး။ ဒါေတြဟာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြ ေပၚထြက္လာကတည္းက အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို စစ္အာဏာရွင္ေတြ အမွန္တကယ္ဂရုမစိုက္ခဲ့ပဲ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္လံုၿခံဳေရးကိုသာ ဦးစားေပးခဲ့ေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါတယ္။ စစ္မွန္တဲ့ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအတြက္ ဘာေတြကို အာရံုစိုက္သင့္ေၾကာင္း ေအာက္ပါေဆာင္းပါးမွာ ေရးသားတင္ျပထားပါတယ္)
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး ဆိုရာဝယ္
နိဒါန္း
စစ္ေအးတိုက္ပြဲလြန္ကာလရဲ့ အဆိုးဝါးဆံုးသြင္ျပင္လကၡဏာတရပ္ဟာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ေရးဆြဲမွဳေတြကို စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာတုန္းကထက္ ပိုျပီးခက္ခဲနက္နဲေစတဲ့ မေရရာမေသခ်ာမွဳမ်ား (uncertainties)နဲ႔ ရွဳပ္ေထြးမွဳမ်ား(complexities) ေရာျပြန္းေနေသာ လံုၿခံဳေရးဝန္းက်င္(security environment) ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ထုတ္ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားမွာ စစ္အင္အားသံုးက်ဴးေက်ာ္မွဳေတြက ေလ်ာ့နည္းသြားေပမယ့္ လက္နက္အင္အားၿပိဳင္ဆိုင္တိုးခ်ဲ႔တပ္ဆင္မွဳေတြက ရပ္တန္႔သြားျခင္း မရွိပါဘူး။ ေျမပိုင္နက္၊ ေရပိုင္နက္၊ ေဝဟင္ပိုင္နက္ဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမွဳေတြ၊ စစ္အင္အားျပိဳင္ဆိုင္မွဳေတြနဲ႔ ေခတ္မွီလက္နက္မ်ား တိုးခ်ဲ႔တပ္ဆင္မွဳေတြက ႏိုင္ငံအမ်ားစုရဲ့အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမူဝါဒေတြမွာ ထိပ္ဆံုးကေန ေနရာယူထားဆဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
နိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ရာဇဝတ္မွဳေတြျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ(terrorism)၊ မူးယစ္ေဆးဝါးထုတ္လုပ္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမွဳ(illicit drug production and trade)၊ လူကုန္ကူးမွဳ(human trafficking) နဲ႔ လက္နက္ကုန္ကူးမွဳ(arms trafficking) ျပႆနာေတြကလည္း ႏိုင္ငံေတြရဲ့အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ၿခိမ္းေခ်ာက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မွဳ(political instability)၊ ျပည္တြင္းစစ္(civil wars)၊ လူဦးေရအဆမတန္တိုးပြားမွဳ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ(poverty reduction)၊ အဂတိလိုက္စားမွဳ(corruption) နဲ႔ ေကာင္းမြန္ေသာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အားနည္းမွဳ(lack of good governance) စတဲ့ ျပႆနာေတြကလည္း တိုင္းျပည္အမ်ားစုရဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း(state and society) ကို တိုက္ရိုက္ၿခိမ္းေခ်ာက္လ်က္ ရွိပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး (National Security) ဆိုရာဝယ္
John Schlesser ဆိုသူက အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတာ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုကို ဝန္ေဆာင္မွဳေပးရမယ့္ ပထမဦးဆံုးနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုး ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မွဳျဖစ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတဲ့သေဘာတရားကို က်ဥ္းေျမာင္းေသာရွဳေထာင့္နဲ႔ က်ယ္ျပန္႔ေသာရွဳေထာင့္ႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ ရွဳျမင္သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလတေလွ်ာက္မွာ ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ က်ဥ္းေျမာင္းေသာရွဳေထာင့္ကိုအသံုးျပဳခဲ့ၾကၿပီး၊ စစ္ေအးတိုက္ပြဲလြန္ကာလမွာေတာ့ က်ယ္ျပန္႔ေသာရွဳေထာင့္ကို အသံုးမ်ားလာပါတယ္။
က်ဥ္းေျမာင္းေသာရွဳေထာင့္အရ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔လံုၿခံဳေရးကို ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ထိပါးၿခိမ္းေခ်ာက္ ခံရျခင္းမွကင္းေဝးေစရန္ စစ္တပ္၊ ရဲ၊ ေထာက္လွမ္းေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွကာကြယ္ေပးျခင္းနဲ႔ဆက္စပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Edmonds ဆိုသူက အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ျပည္တြင္း(သို႔မဟုတ္)ျပည္ပၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေရးဆြဲျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်မွတ္ျခင္းႏွင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတာ coercion (ဥပမာ- The use of force) နဲ႔ intrusion (ဥပမာ- The use of secret intelligence) ပါဝါမ်ားနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢရဲ့ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမွဳရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းပဲျဖစ္ျပီး၊ ဒီလိုေဆာင္ရြက္ရာမွာ အင္အားသံုးေျဖရွင္းမွဳနဲ႔ တျခား power instruments မ်ားကို မွ်တေအာင္ခ်ိန္ဆဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
က်ယ္ျပန္႔ေသာရွဳေထာင့္အရ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုၾကရာမွာ လံုၿခံဳေရးရာနဲ႔ဆက္စပ္ေနတဲ့ နိုင္ငံသားခံယူခြင့္(citizenship)၊ စီးပြားေရးရာလံုၿခံဳေရး(economic security)၊ ပတ္ဝန္းက်င္လံုၿခံဳေရး (environmental security)၊ လူသားလံုၿခံဳေရး(human security) စတာေတြကိုပါ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ Stephen Krasner က အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုရာမွာ မူလရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးကိစၥေတြတင္မကပဲ၊ စီးပြားေရးလံုၿခံဳေရး စတဲ့တန္ဖိုးေတြပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္ေၾကာင္း၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ ေနာက္က်ေႏွးေကြးေနတဲ့နိုုင္ငံေတြမွာေတာ့ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ နိုင္ငံေတာ္ရဲ့ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
အခ်ိဳ႔ေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံႀကီးေတြမွာေတာ့ တဦးခ်င္းလံုၿခံဳေရး၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္လံုၿခံဳေရးနဲ႔ လူသားလံုၿခံဳေရးေတြနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ ေျမဆီလႊာေျခာက္ခန္းမွဳ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ျပဳန္းတီးမွဳ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားမွ ေရႀကီးမွဳ၊ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမွဳ၊ တန္းတူညီမွ်ျခင္း မရွိမွဳ၊ ပညာေရးအဆင့္အတန္း၊ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား စတာေတြကိုပါ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားေရးဆြဲရာမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပၾကပါတယ္။
၂၁ ရာစုကာလ၊ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို ေလ့လာသူပညာရွင္မ်ားကေတာ့ နိုင္ငံအမ်ားစုရဲ့အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္ ပဓာနက်ေသာအေျခခံအခ်က္ ေလးခ်က္ရွိေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးခ်က္ကေတာ့ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရး (Safety)၊ ကိုယ္ပိုင္ ျပဌာန္းခြင့္(autonomy)၊ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး(Development) နဲ႔ အုပ္စိုးမွဳ(rule) တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးဆိုရာမွာ တိုက္ခိုက္ခံရမွဳမွကင္းေဝးေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံသားမ်ားအေနနဲ႔ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းစြာနဲ႔ မိမိတို႔ဘဝကံၾကမၼာကို ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးႏိုင္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ နိုင္ငံေတာ္ကိုကာကြယ္ေပးဖို႔ တပ္မေတာ္ဆိုတာ ရွိရပါတယ္။ ရာဇဝတ္မွဳမ်ားေလ်ာ့ပါးေစဖို႔ ဥပေဒဘက္ေတာ္သား ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ေတြရွိရပါတယ္။
ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေအာ္တိုေနာ္မီဆိုရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဟာ ျပည္ပၾသဇာလႊမ္းမိုးမွဳကင္းတဲ့အစိုးရတရပ္ ျဖစ္ရပါမယ္။
ေနာက္တခ်က္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာက စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရးနဲ႔ႏိုင္ငံေရး တိုးတက္မွဳမ်ားကိုဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးတခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံအုပ္စိုးမွဳပါ။ အစိုးရတရပ္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့စြမ္းရည္ ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာသံုးရပ္ကို စနစ္တက် က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္မွဳရွိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေလးခ်က္ကို ၂၁ ရာစု အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး မဟာဗ်ဴဟာမ်ားေရးဆြဲရာမွာ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက ထည့္သြင္းစဥ္းစားလာၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး မဟာဗ်ဴဟာ
နိုင္ငံတကာစစ္ေရးနဲ႔ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာစြယ္စံုက်မ္းမွ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာဆိုတာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ့ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးနဲ႔ ျမွင့္တင္ေရးဆိုင္ရာဦးတည္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာ(state power) ယႏၱရားမ်ားကို စနစ္တက်ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳရန္ ေရးဆြဲထားေသာစီမံခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံအားလံုးမွာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ကိုင္စြဲထားၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႔ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားက implicit strategies မ်ားျဖစ္ျပီး၊ အခ်ိဳ႔ကေတာ့ explicit strategies မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
Implicit strategy ဆိုတာက အျခားႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ ႏိုင္ငံတကာလံုၿခံဳေရးဝန္းက်င္မွာ ပတ္သက္ဆက္စပ္ပံု (ဥပမာ- ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားမွာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မွဳမ်ား စသည္)ကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ျပီး၊ သင့္ေလ်ာ္တဲ့မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႔တေျပးညီ ခ်မွတ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာတုန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ့ Implicit strategy ဟာ ဝါေဆာစာခ်ဳပ္အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ deterrence ေပၚမွာ ဗဟိုျပဳထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္ေအးတိုက္ပြဲလြန္ကာလေတြမွာေတာ့ ဒီလိုဗဟိုျပဳမွဳ နည္းပါးလာပါတယ္။
Explicit strategy ဆိုတာကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာလံုၿခံဳေရးဝန္းက်င္မွာ တိုင္းျပည္ရဲ့ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာရည္မွန္းခ်က္မ်ားျပည့္မီေအာင္ မည္သို႔မည္ပံု ႀကိဳးပမ္းသြားမယ္ဆိုတာကို အမ်ားသို႔ အသိေပးေၾကျငာထားခ်က္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႔အစိုးရမ်ားကေတာ့ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ေရးဆြဲျပီးတဲ့အခါ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ႏိုင္ငံတကာကို တရားဝင္အသိေပးေၾကျငာထားတတ္ၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမ်ားက ေရးဆြဲေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမ်ားကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ားနဲ႔ အျခား အစိုးရအမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာမ်ားအရ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ထားၾကျပီး၊ ပါဝင္ေလ့ရွိတဲ့အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကေတာ့ သမၼတ၊ ဒုသမၼတ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ဒုဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ သမၼတလက္ေထာက္ စတဲ့ ထိပ္တန္းႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
အႀကံေပးအဖြဲ႔ကိုေတာ့ အမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရးႏွင့္ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေလ့ ရွိပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအေရးေပၚျပႆနာမ်ား (အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွ စစ္ေၾကျငာခံရျခင္း၊ အရွိန္အဟုန္ႀကီးေသာ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားလာျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခံရျခင္း) စတာေတြ ျဖစ္ပြားလာတဲ့အခါ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ကြပ္ကဲတာဝန္ေပးမွဳမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။
မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲရာမွာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာ(National Security Strategy) ကို ကနဦး ေရးဆြဲျပီး၊ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရး မဟာဗ်ဴဟာ(National Defense Strategy) နဲ႔ အမ်ိဳးသားစ စ္ေရးမဟာဗ်ဴဟာ(National Military Strategy) မ်ားကို ဆင့္ပြားေရးဆြဲ ၾကပါတယ္။ အျခား sub-strategies မ်ားျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳတိုက္ဖ်က္ႏွိမ္နင္းေရးမဟာဗ်ဴဟာ(National Strategy for Combating Terrorism) စသည္မ်ားကိုလည္း လိုအပ္ခ်က္နဲ႔အညီ ထပ္မံေရးဆြဲေလ့ရွိၾကပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမွာ အဓိက အခ်က္ႀကီးေလးခ်က္ကို အေျခခံေရးဆြဲေလ့ရွိပါတယ္။ ပထမတခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္မွဳနဲ႔ တိုင္းျပည္ရဲ့ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကေနဆင္းသက္လာတဲ့ တိုင္းျပည္တခုရဲ့ vision ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ့အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား(National Interests) မ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားေတြက vision ကို ထင္ဟပ္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအက်ိဳးစီးပြားေတြဟာ တိက်ၿပီး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ အေရးပါတဲ့က႑မ်ား (အရင္းအျမစ္ လံုၿခံဳေရး၊ တန္ဖိုးထားမွဳ စံႏွဳန္းမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စသည္မ်ား) ကို ၿခံဳငံုမိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တတိယအခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကိုျမွင့္တင္ေရးနဲ႔ တိုင္းျပည္ရဲ့ power instruments (သံတမန္၊ သတင္းအခ်က္အလက္၊ စစ္တပ္ႏွင့္ စီးပြားေရး စသည္မ်ား)ကို သတ္မွတ္ေရြးခ်ယ္ရာမွာ အတားအဆီး၊ ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အရာမ်ားကိုဆန္းစစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ power instruments မ်ားကို စုစည္းသံုးျပဳျပီး၊ တိုင္းျပည္ရဲ့အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္မယ့္ မဟာဗ်ဴဟာခ်ဥ္းကပ္မွဳ(strategic approach) ကို ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာဟာ တိုင္းႏိုင္ငံတခုအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးမဟာဗ်ဴဟာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ရာမွာ မွားယြင္းမွဳတစံုတရာျဖစ္သြားခဲ့ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ့ စစ္ေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားအားလံုးကို သက္ေရာက္မွဳေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပန္လည္ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားကို စဥ္ဆက္မျပတ္ျပဳလုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုဆန္းစစ္ရာမွာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားသင့္တဲ့အခ်က္မ်ားကေတာ့
အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္းမွ မည္သည့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲရန္ တာဝန္ရွိသနည္း။ အစိုးရမဟုတ္ေသာ မည္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲျခင္းတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သနည္း။
ဥပေဒျပဳအာဏာရွိသူမ်ားမွ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံထားျခင္း ရွိပါသလား။
မဟာဗ်ဴဟာမွာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကိုၿခိမ္းေခ်ာက္ေနေသာအခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားျခင္း ရွိပါသလား။ မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ ေဖာ္ျပ ထားသနည္း။
မဟာဗ်ဴဟာမွာ စစ္တပ္ဖြဲ႔စည္းပံုမ်ားကို ရည္ညႊန္းထားခ်က္ ရွိပါသလား။
မဟာဗ်ဴဟာမွာ အင္အားသံုးေျဖရွင္းျခင္းဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ား ပါရွိပါသလား။
မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲရာမွာ သင့္ေလ်ာ္ေသာရည္ညြန္းကိုးကား စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ျခင္းရွိပါသလား။
စတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရး မူဝါဒမ်ား
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာကို ခ်မွတ္ေရးဆြဲၿပီးတဲ့အခါ၊ ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရမယ့္ မူဝါဒမ်ား ဆက္လက္ ေရးဆြဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမူဝါဒမ်ားမွာ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒ(defence policy)၊ လံုၿခံဳေရးမူဝါဒ(security policy)၊ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ(foreign policy)၊ စီးပြားေရးမူဝါဒ(economic policy) စသည္မ်ားပါဝင္ၿပီး၊ မူဝါဒမ်ားအၾကားမွာ နီးစပ္စြာဆက္ႏြယ္မွဳ ရွိပါတယ္။
ကာကြယ္ေရးမူဝါဒေတြက ႏိုင္ငံရဲ့အေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး ကြဲျပားျခားနားမွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲကြဲျပားေပမယ့္ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒ ေရးဆြဲျခင္းကိုေတာ့ ပထမဦးစြာျပဳလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားေရးဆြဲျခင္းက အစျပဳလို႔၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းအဆင့္အထိ အစိုးရနဲ႔စစ္တပ္တို႔အၾကားမွာ နီးကပ္စြာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အေရးကိစၥတခု ျဖစ္ပြားလာခ်ိန္မွာ လိုအပ္တဲ့မဟာဗ်ဴဟာလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား(strategic functions) ကို ကာကြယ္ေရးမူဝါဒထဲမွာ တိက်စြာ ေရးဆြဲျပဌာန္းထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံရဲ့ကာကြယ္ေရးမူဝါဒဟာ အစိုးရရဲ့ စကၠဴျဖဴစာတမ္း(white paper) ထဲမွာ ပါဝင္ၿပီး၊ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့အေရးကိစၥမ်ားအတြက္လိုအပ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားရာမွာ၊ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ ခံရျခင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ scenarios ေျခာက္ခုကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားေရးဆြဲရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးကို(အေပၚ)သက္ေရာက္မွဳရွိေစတဲ့အခ်က္မ်ားကို စံုလင္ေအာင္ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ အဓိက သက္ေရာက္ေစတဲ့အခ်က္မ်ားကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မွဳ၊ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မွဳေရးရာ ထိေရာက္မွဳ၊ လူမ်ိဳးစုေရးရာႏွင့္ ဘာသာေရးရာပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ တင္းမာမွဳမ်ား၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာ ျပႆနာမ်ား၊ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ သံတမန္ေရးရာ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၏စစ္အင္အား၊ ေဒသတြင္း စစ္ေရးပူးတြဲေဆာင္ရြက္မွဳမ်ား စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ကာကြယ္ေရးမူဝါဒဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ့ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မွဳ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳ အေျခအေနေတြအေပၚမွာ တိုက္ရိုက္ အခ်ိဳးက်စြာ မူတည္ ပါတယ္။ တည္ၿငိမ္ေသာႏိုင္ငံေရးရာသီဥတု(stable political climate) ကို ဖန္တီးႏိုင္ေရးအတြက္ ကာကြယ္ေရးအင္အားစုမ်ားရဲ့ အခန္းက႑က အေရးပါတဲ့အတြက္ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားေရးဆြဲရာမွာ တည္ၿငိမ္ေသာႏိုင္ငံေရးရာသီဥတုဖန္တီးႏိုင္ေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္မွဳကို ထိပါးေစေသာအရာမ်ားကို(အား)တုန္႔ျပန္ေရးဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား ထည့္သြင္းစဥ္းစားထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ့ ျပည္သူ႔ေရးရာဝန္ေဆာင္မွဳက႑မ်ား (ေရေပးေဝမွဳ၊ လွ်ပ္စစ္ေပးေဝမွဳ၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးစသည္မ်ား) မွာ ထိေရာက္မွဳ ရွိျခင္းဟာ အစိုးရဲ့စြမ္းပကားကို မီးေမာင္းထိုးျပေနတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီက႑မ်ားမွာထိေရာက္မွဳမရွိတဲ့အခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ျပည္သူလူထုက ယံုၾကည္မွဳကင္းမဲ့လာၿပီး၊ အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးလွဳပ္ရွားမွဳေတြ ေပၚထြက္လာေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနေတြမွာ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားလည္း ရွိလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ေရးရာ ဝန္ေဆာင္မွဳက႑မ်ားရဲ့ ထိေရာက္မွဳအေျခအေနကို ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားေရးဆြဲရာမွာ ထည့္သြင္းသံုးသပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
လူမ်ိဳးစုေရးနဲ႔ ဘာသာေရးဆိုင္ရာတင္းမာမွဳမ်ားကေနတဆင့္ ပဋိပကၡေတြ ႀကီးထြားလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ား ေရးဆြဲရာမွာ လူမ်ိဳးစုေရးဒိုင္မင္းရွင္း(ethnic dimension) နဲ႔ ဘာသာေရး ဒိုင္မင္းရွင္း(religious dimension) ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေရးကလည္း ၂၁ ရာစုရဲ့ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားမွာ မရွိမျဖစ္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္အခ်က္တခ်က္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေျမဆီလႊာပ်က္သုဥ္းမွဳ၊ မိုးေခါင္ေရရွားမွဳ၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္သက္ေရာက္မွဳ၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲေဖာက္ျပန္မွဳစတာေတြ ျဖစ္ပြားရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးအင္အားစုမ်ားက အေရးေပၚအေျခအေန ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားရွိတဲ့အတြက္ ကာကြယ္ေရး မူဝါဒမ်ားမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ scenario မ်ားကို ေလ့လာသံုးသပ္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ေဒသတြင္း စစ္ေရးပူးတြဲေဆာင္ရြက္မွဳမ်ားကလည္း collective peace and security အတြက္ အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္း စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားနဲ႔ ကာကြယ္ေရးအင္အားစုမ်ားရဲ့ ပါဝင္ပတ္သက္ႏိုင္မွဳအခန္းက႑ဆိုင္ရာလိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ၾကိဳတင္သံုးသပ္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ဒီလိုအခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားထားတဲ့ ကာကြယ္ေရးမူဝါဒမ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန တာဝန္ရွိသူမ်ားနဲ႔ ပညာရွင္မ်ားပူးတြဲေရးဆြဲေလ့ရွိျပီး၊ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက အတည္ျပဳခ်မွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဒီလိုခ်မွတ္ထားတဲ့ Defense Policy Framework ကိုလည္း အေျခအေနေျပာင္းလဲမွဳမ်ားႏွင့္တေျပးညီ စဥ္ဆက္မျပတ္ေလ့လာသံုးသပ္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ျပီး၊ strategic diagnosis of the defense sector ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းအားျဖင့္ တိုင္းျပည္ရဲ့ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားကို ထာဝစဥ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္တဲ့ကာကြယ္ေရးမူဝါဒကို အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
လံုၿခံဳေရးမူဝါဒမ်ားေရးဆြဲရာမွာ ျပည္သူလူထုရဲ့လံုၿခံဳေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားေခ်ာေမြ႔စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အေရးေပၚကာလျဖစ္ပြားလာပါက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာၿပိဳလဲမွဳမျဖစ္ပြားေစရန္ လိုအပ္ေသာ ယႏၱရားမ်ားထားရွိေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးကို အျခားစစ္ေရးမဟုတ္ေသၿၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ားမွကာကြယ္ေရး စတာေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါတင္မကပဲ ၂၁ ရာစု ႏိုင္ငံေတာ္ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ားျဖစ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳ၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္မွဳဆိုင္ရာျပႆနာေတြ ျဖစ္ပြား လာခ်ိန္မွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ လံုၿခံဳေရးစြမ္းပကားမ်ားကို ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳႏိုင္ေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း ႀကိဳတင္ေလ့လာသံုးသပ္ ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အျခား ႏိုင္ငံေတာ္မူဝါဒမ်ားျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒနဲ႔စီးပြားေရးမူဝါဒမ်ားကလည္ဒး အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္စပ္ေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစိီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအေပၚမွာအေျခခံၿပီး ေရးဆြဲဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ဆန္းစစ္ခ်က္
အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားျပဳလုပ္ရာမွာ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့အခ်က္တခုခ်င္းဆီရဲ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့အတိုင္းအဆနဲ႔ သက္ေရာက္မွဳပဏာမေတြကိုသံုးသပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ဆန္းစစ္ခ်က္မွာ ျဖစ္ရပ္ သက္ေရာက္မွဳမ်ားကို စီးပြားေရးရာေနာက္ဆက္တြဲအက်ိဳးဆက္မ်ား၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရမွဳမ်ား၊ လူမွဳေရးရာအေျခအေနမ်ားအေပၚ မူတည္ျပီး ထည့္သြင္းစဥ္းခ်က္ေတြနဲ႔ ဆန္းစစ္ခ်က္ျပဳလုပ္ရန္ သတ္မွတ္ထားတဲ့အခ်ိန္ကာလတခုအတြင္းမွာ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေခ်ေတြကို သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ပါဝင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ဆန္းစစ္ခ်က္မ်ားကိုျပဳလုပ္ၾကရာမွာ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းစီအလိုက္အသံုးျပဳတဲ့ methodology ေတြ ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံႀကီးအမ်ားစုကေတာ့ သက္ေရာက္မွဳအတိုင္းအတာ(impact) နဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အတိုင္းအဆ(Likelihood) တို႔အေပၚမွာအေျခခံထားတဲ့ methodology (ပံု- ၁) ကို အသံုးျပဳထားၾကပါတယ္။
ပံု (၁) ရဲ့ ညာဘက္ထိပ္ဆံုးမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားဟာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်အတိုင္းအဆမ်ားသာမက၊ သက္ေရာက္မွဳ အတိုင္း အတာလည္း ႀကီးမားပါတယ္။ ဒီလို အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကို အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာရဲ့ high priorities စာရင္းမွာ ထည့္သြင္း သံုးသပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်အတိုင္းအဆမ်ားနဲ႔ သက္ေရာက္မွဳအတိုင္းအတာနည္းပါးတဲ့ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကိုေတာ့ low priorities စာရင္းမွာ ထည့္သြင္းေလ့ရွိပါတယ္။ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊ ဆန္းစစ္ျခင္းနဲ႔ ဦးစားေပးစာရင္း ထည့္သြင္း သံုးသပ္ျခင္းေတြဟာ အနာဂတ္ၿခိမ္းေခ်ာက္မွဳမ်ားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာသတိေပးခ်က္ (strategic notice) ကို လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္တဲ့ အတြက္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးရဲ့ ေရတို၊ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ျပည့္မွီေစႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ဆန္းစစ္ခ်က္ဟာ မဟာဗ်ဴဟာသံုးသပ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္ေဟာစာတမ္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာင္တခ်ိန္ျဖစ္လာမယ့္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအႏၱရာယ္တရပ္ဟာ ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္ပြားလာမယ္ ဆိုတာကို ဘယ္သူမွ ေသခ်ာသိႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကို ႀကိဳတင္သံုးသပ္ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ထားျခင္း၊ ဦးစားေပးသတ္မွတ္ျခင္းနဲ႔ တုန္႔ျပန္ႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြထားျခင္းအားျဖင့္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို တစံုတရာအတိုင္းအတာတခု အထိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုး
ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ့ ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားေတြကို အစိုးရ၊ စစ္တပ္၊ ျပည္သူဆိုတဲ့ “eternal trinity” သံုးရပ္စလံုးက ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္တာဝန္ရွိျပီး၊ အစိုးရတရပ္အေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုကိုဝန္ေဆာင္မွဳေပးရမယ့္ ပထမဦးဆံုးနဲ႔ အေရးႀကီးဆံုးျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မွဳဟာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုဝန္ေဆာင္မွဳေပးရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာ (state power) ယႏၱရားမ်ားကို စနစ္တက်ေပါင္းစပ္အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးမဟာဗ်ဴဟာ (National Security Strategy) ကို အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ခ်မွတ္ေရးဆြဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို ထိေရာက္စြာအေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ရွဳပ္ေထြးေဝဝါးမွဳမ်ားမရွိေသာ တိက်ေသခ်ာတဲ့ ကာကြယ္ေရး မူဝါဒ၊ လံုၿခံဳေရးမူဝါဒ၊ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒနဲ႔ စီးပြားေရးမူဝါဒေတြကိုလည္းျပဌာန္းဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒီမူဝါဒမ်ားမွာ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအႏၱရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားကို မည္သို႔မည္ပံုတုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာလုပ္ငန္းတာဝန္မ်ားကို တိက်စြာေဖာ္ျပလမ္းညႊန္ထားျခင္း၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးအတြက္ အစိုးရ၊ စစ္တပ္၊ ျပည္သူမ်ားရဲ့ အခန္းက႑မ်ားကို လူအမ်ားသို႔အသိေပးေျပာၾကားျခင္းစသည္တို႔ကိုလုပ္ေဆာင္ရန္ အေရးႀကီးလွပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ရည္ညႊန္းကိုးကား
Barnett, Thomas P.M. (2004) The Pentagon’s New Map: War and Peace in the Twenty-First Century. New York: G.P. Putnam’s Sons
Baylis, J. et. Al (2002) Strategy in the Contemporary World, Oxford, OUP
Betts, R. (2000)” Is Strategy an illusion?” International Security, Vol. 25, No.2, Fall 2000
Campbell, KurtM., andMichael E. O’Hanlon. Hard Power: The New Politics of National Security, New York: Basic Books
Drew, Dennis M., and Donald M. Snow (2006) Making Twenty-First-Century Strategy: An Introduction to Modern National Security Processes and Problems. Maxwell Air Force Base: Air University Press
Edmonds, M. (1971) “Armed Forces and the National Security System: The meaning and basics of compliance”, in ed. Holloway, D., European Military Institutions, USSG, Edinburgh
Erica-Irene, A. (1990) Freedom of the individual under Law: An analysis of Article 29 of the Universal Declaration of Human Rights, Human Rights Study Series No.3, UN publications
Karesner, S. (1983) “National security and Economics”, in Trout, T., Herf, J. (eds) National Security Affairs, New Brunswick: Transaction Books
International Military and Defense Encyclopedia (1993), pp. 2577-78. NY: Brassey’s (US)
Luttwak, E. (1987) Strategy : The Logic of War and Peace, Harvard, Belknap
Liddell Hart, B. H. (1967) Strategy: The Indirect approach, London, Faber & Faber
Murray, W. et. al. (1994) The Making of Strategy: Rulers, States & Wars, Cambridge, Cambridge University Press
Paret, P. (ed) (1986) Makers of modern strategy from Machiavelli to the Nuclear age, Princeton University Press
Pearce & Robinson (1997) Strategic Management: Formulation, Implementation and Control, London, IRWIN
Remark by John Schllesser, Quoted in Fitz-Gerald, A. (2007) Developing in a Comprehensive approach to national security, Chatham House Debate, 21 Feb 2007
