သတိျပဳသင့္သည့္
ျမန္မာစာလံုးေပါင္းမ်ား(ေမာင္သာႏိုး)
တစ္ေန႔က တစ္ရက္တည္းမွာပဲ
စာလုံးေပါင္းတစ္ခုတည္းမွားတာကို ႏွစ္ေနရာမွာေတြ႔ခဲ့တယ္။
မွားတာကလည္း 'စိတ္တိုင္းၾက' ဆိုတဲ့ စကားလုံး။
ပထမတစ္ေနရာက ကုန္တိုက္။ 'ပစၥည္းမ်ားကိုစိတ္တိုင္းၾက ေရာင္းခ်ေပးေနပါသည္'
တဲ့။ ေကာင္တာတိုင္းမွာ ဒီစာတန္းကို ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တစ္ေနရာက
ကားေရေဆး ဆီထိုး အလုပ္႐ံု။ ရုံထိပ္မွာဧရာမ စာလုံးမည္းၾကီးေတြနဲ႔ 'လုပ္ငန္းမ်ားကိုစိတ္တိုင္းၾက ေဆာင္ရြက္ေပးေနပါသည္'
တဲ့။ အဲဒီကတည္းကဒီေဆာင္းပါး ေရးဖို႔ ေတးထားခဲ့တာပါ။
တကယ္ကေတာ့ကုန္တိုက္တို႔၊
ကားေရေဆးဆီထိုးတို႔ဆိုတာက စာေပနဲ႔တိုက္႐ိုက္ဆက္စပ္ျခင္း
မရွိၾကဘူးလို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဝတၳဳစာအုပ္တို႔၊ မဂၢဇင္းတို႔
ဆိုတာေတြကမွ စာေပနဲ႔တိုက္႐ိုက္ဆက္ႏြယ္ စပ္ယွက္ေနတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြမွာ
စာလုံးေပါင္းမွားၾကတယ္။ ဒါကမွ အ႐ုပ္ဆိုးတာပါ။ မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္ ေကာက္ကိုင္ၾကည့္လိုက္လို႔
မ႐ႉမလွ စာလုံးေပါင္းမွားေနတာ ေတြ႔ရရင္ ျမန္မာစာေပ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႔
အင္မတန္ စိတ္ဆင္းရဲရတယ္။ တစ္ခါ အဲဒီမဂၢဇင္းမွာ ကိုယ္က အမွန္ေရးေပးလိုက္တာႀကီးကို အမွားလုပ္ထားတာ ေတြ႔လိုက္ရေတာ့ ေသခ်င္ေစာ္နံရေရာ။
ေနာက္ျပီး ဒီမွားတာေတြၾကည့္လိုက္ေတာ့ ခဲရာခဲဆစ္ မဟုတ္။ အေျခခံ စာလုံးေပါင္းကေလးေတြ၊
ေန႔စဥ္သုံး စကားေလးေတြ။
'စိတ္တိုင္းၾက' ကိုပဲ ၾကည့္ေလ။ အမွန္က 'စိတ္တိုင္းက်' ရယ္လို႔ျဖစ္ရပါမယ္။ 'စိတ္တိုင္းက်'တယ္ဆိုတာ မိမိစိတ္က အလိုရွိတဲ့အတိုင္း အေျခအေန ေရာက္ရွိတယ္လို႔ေျပာတာပါပဲ။
အလားတူ 'က်' ကိုသုံးပံုေတြက 'အလိုက်တယ္'၊ 'ဟန္က်တယ္'၊ 'ေနရာက်တယ္'၊ 'ဇိမ္က်တယ္' စသျဖင့္ေတြ႔ရပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ သိုးကာသီကာလြဲတဲ့
'က်' ကေတာ့ 'မ်က္စိက်ေနတယ္'၊ 'ေနာက္တန္းက်တယ္'၊ 'ေအာက္တန္းက်တယ္'၊ 'အထက္တန္းက်တယ္'၊ အံဝင္ခြင္က်တယ္' တို႔ပါပဲ။
ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ ခံလိုက္ရတဲ့ 'က်'
ကေတာ့ 'လုပ္ေနက်အလုပ္'၊ 'စားေနက် အစာ'၊ 'လာေနက် ဧည္႔သည္'
မွာပါတဲ့ 'က်' ျဖစ္ပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္ကေဆာင္းပါးထဲမွာ 'ကြၽန္ေတာ္ သြားေနက် ခရီး' လို႔ ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ မဂၢဇင္းထြက္လာေတာ့ 'သြားေနၾက' ျဖစ္သြားလို႔ အေတာ္စိတ္ပ်က္ရပါတယ္။ 'ေနက်' ကို ျမန္မာအဘိဓာန္က 'ျဖစ္တည္ေဆာင္ရြက္ေလ့ရွိသည္ကိုျပေသာစကားလုံး'
လို႔ရွင္းျပျပီး၊ 'လုပ္ေနက် အလုပ္' ကိုနမူနာေပးထားပါတယ္။ 'အေလ့အထရွိ' တာပါပဲ။ 'စားေနက်အစာ' ဆိုတာ
စားေလ့စားထရွိတဲ့ အစာလို႔အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ တကယ္လို႔ 'ေနၾက'
ရယ္လို႔ရရစ္လိုက္ရင္ အမ်ားသေဘာ၊ ဗဟုဝုစ္အဓိပၸါယ္
ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္။ ဥပမာ၊ ကေလးေတြ ေဆာ့ 'ေနၾက' တယ္ ဆိုတာမ်ိဳး။
ေနာက္အမွားအမ်ားဆုံး စကားလုံးက 'တ'
ပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္က 'တ'လို႔
စသတ္မပါဘဲ ေရးေပးလိုက္တာကို စသတ္ထည့္ျပီး 'တစ္' လုပ္ေပး ေနၾကေလ့ရွိတယ္။ ဥပမာ 'တခ်ိဳ႕' ကို 'တစ္ခ်ိဳ႕' လုပ္ပစ္ၾကတာမ်ိဳး၊
တဝမ္းပူစသတ္ 'တစ္' က အေရအတြက္ 'တစ္' ကိုေျပာမွသုံးရပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္၊
စာအုပ္တစ္အုပ္၊ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕။ ေနာက္ျပီး သားငါးကို 'တစ္'
တာ၊ လည္ေခ်ာင္းထဲ 'တစ္' ဆို႔ေနတာ၊ က်ားသတၱဝါ 'တစ္' (အသံျပဳ)တာ၊
တစ္တီတူးငွက္၊ တစ္တစ္ခြခြ၊ တစ္တစ္ရစ္ရစ္၊ ကကတစ္(ငါး) စတာေတြမွာလည္း စသတ္သုံးပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အဲသလို မဟုတ္ရင္ စသတ္မပါပါဘူး။ တကယ္၊ တခ်ိဳ႕၊ တျခား၊ တကတဲ၊ တကားကား၊
တကူးတက၊ တကြ၊ တခမ္းတနား၊ မိုးတစိမ့္စိမ့္၊ တတြတ္တြတ္၊ တရင္းတႏွီး၊ တလြဲတေခ်ာ္
စသျဖင့္။ ဒါေတြကို ျမန္မာစာလုံးေပါင္းသတ္ပံုက်မ္းမွာ ရွင္းျပထားပါတယ္။
အမ်ားနားလည္ေနၾကပံုရေပမယ့္ တခ်ိဳ႕နားလည္ေသးပံုမရတဲ့ စကားႏွစ္လုံးကေတာ့ 'ဖူး'
နဲ႔'ဘူး' ပဲျဖစ္တယ္။
'ဖူး' က'ႀကံဳေတြ႔သိျမင္ ျဖစ္ပ်က္ ခဲ့ျပီးေၾကာင္း ထင္ရွားေစ' တဲ့အဓိပၸာယ္
ေဆာင္ပါတယ္။ 'ေတြ႔ဖူးတယ္'၊ 'ဖတ္ဖူးတယ္' စသျဖင့္။ 'ဘူး'
က 'ျငင္းပယ္ေသာအနက္ျဖင့္ ၾကိယာကို ေထာက္ကူ'
တာပါ။ ဥပမာ၊ 'မသိဘူး' 'မစားဘူး'
စသျဖင့္။ ဒီႏွစ္ခုေရာလိုက္တဲ့အခါ မမွားဖို႔ သတိထားရတယ္။
'မေတြ႔ဖူးဘူး'၊ 'မဖတ္ဖူးဘူး'၊ ' မစားဖူးေသးဘူး' စသျဖင့္။ 'ဖူး' ကို 'ဖူးပြင့္'၊ 'ဖူးေျမာ္'၊ 'ဖူးစာ' တို႔မွာလည္း သုံးေသးတယ္။ 'ဘူး'ကိုေတာ့ 'ဘူးသီးေၾကာ္'၊ 'သံဘူး' တို႔မွာ ေတြ႔ရတယ္။
ေနာက္တစ္တြဲကေတာ့ 'ပဲ'
နဲ႕ 'ဘဲ' ပါပဲ။ 'ပဲ' ကို ျမန္မာအဘိဓာန္က'ရည္ညႊန္းေသာ
ပုဒ္ကိုေလးနက္ေစေသာစကားလုံး' လို႔ဖြင့္တယ္။ ၾကိယာ ရဲ့အနက္ကိုကန္႔သတ္လိုရာမွာ သုံးတယ္လို႔လည္း ဆိုတယ္။ အတူတူပါပဲ။ (ဒီ 'အတူတူပါပဲ' မွာသူ႔အသုံးကိုျမင္ရမယ္။)
'ဘဲ' ကိုေတာ့ 'ၾကိယာ၏အနက္ကိုတားျမစ္လိုရာ၌သုံး'
တယ္လို႔ျပတယ္။ ဥပမာ၊ မသြားဘဲ၊ မလာဘဲ။ ဒါကိုပဲ စာေစာင္တခ်ိဳ႕မွာ 'ကုန္သည္ဘဲ'၊ 'သားသမီး ဘဲ'
သုံးသူကသုံး၊ 'မသိပဲ'၊
'နားမလည္ပဲ' ေရးသူကေရး၊ လုပ္ေနၾကတာမ်ား ေတြ႔ေနရေသးတယ္။
နည္းနည္းပညာသားပါလာရင္ သြားေရာ။ 'မသိတာပဲ ေကာင္းပါတယ္'
ဆိုရာမွာ ရည္ညႊန္းတဲ့စကားလုံး (မသိတာ)ကိုေလးနက္ေစတာပါ။ 'မသိဘဲ' လို႔ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ 'ပဲ' ကို သုံးရတယ္။ 'ဘဲ'
မဟုတ္ဘူး။
ကြၽန္ေတာ္စိတ္ပ်က္ရတဲ့ အမွားတစ္ခုကေတာ့
ေမးခြန္းစကားလုံး 'လဲ' ကို 'လည္း' လို႔ေရးတာပါပဲ။ 'လဲ' ကို
ျမန္မာအဘိဓာန္က 'အေမးသေဘာသက္ေရာက္ေသာ ဝါက်အဆုံးသတ္'လို႔ ဖြင့္ဆိုတယ္။ 'လည္း' ကိုအတူတကြျဖစ္ေၾကာင္း၊
ပါဝင္ေၾကာင္းျပ' တဲ့ စကားလုံးလို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ 'ဘယ္သူလည္း၊ ဘယ္သြားမလို႔လည္း' ဆိုတာမ်ိဳးဟာ
အလြန္အ႐ုပ္ဆိုးတယ္။ 'ဘယ္သူလဲ၊ ဘယ္သြားမလို႔လဲ' ျဖစ္ရမယ္။ ကြၽန္ေတာ့ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွာ 'လဲက်ေသဆုံး'တာကိုေရးလိုက္တာ 'လည္းက်ေသဆုံး' ျဖစ္ေနေတာ့တာကိုလည္း ႀကံဳရဖူးရဲ႔။
ေနာက္မွားတတ္တဲ့ စကားလုံးတစ္တြဲကေတာ့
'မွ' နဲ႔ 'မွာ' ျဖစ္ပါတယ္။ 'တစ္ခါမွ မလာဘူး'၊ 'တစ္ေယာက္မွ မရွိဘူး'၊ 'နားခါမွ သိမယ္' ေရးေပးလိုက္ရင္ မဂၢဇင္းထဲမွာ
'တစ္ခါမွာ'၊ 'တစ္ေယာက္မွာ'၊ 'နားခါမွာ'
ျဖစ္ကုန္ေတာ့တာပဲ။ ျမန္မာစကားမွာ 'မွ' ဆိုတဲ့
ကန္႔သတ္ခ်က္ အဓိပၸာယ္ေဆာင္တဲ့ စကားလုံးရွိတယ္ဆိုတာကို သိၾကဟန္ေတာင္မရွိဘူး။
အလားတူရွားပါး အဓိပၸာယ္ေဆာင္တဲ့ 'ခဲ' ကိုလည္း
ၾကားဖူးၾကဟန္ မရွိဘူး။ ေအာက္ျမစ္ထည့္ျပီး 'ခဲ့' လုပ္ပစ္ၾကတယ္။ 'ပညာရွိ သတိျဖစ္ခဲ' ေရးေပးလိုက္ရင္ 'သတိျဖစ္ခဲ့' လို႔
ေအာက္ျမစ္နဲ႕ လုပ္ပစ္ၾကပါေလေရာ။ အလားတူ 'ေျပာခဲတယ္'၊ 'ႀကဳံရခဲတယ္' စသည္ျဖင့္ ေရးေပးလိုက္ရင္
'ေျပာခဲ့တယ္'၊ 'ႀကဳံရခဲ့တယ္'
ဆိုျပီး ျပီးခဲ့ၾကာင္း အဓိပၸာယ္ ျဖစ္သြားရပါေတာ့တယ္။
ႏိႈင္းယွဥ္ရာမွာသုံးတဲ့ 'ထက္'
ကိုလည္း 'တဲ့' လုပ္ပစ္တတ္ၾကေသးတယ္။
'အတိုင္းတဲ့ အလြန္'၊ 'လွသတဲ့လွမယ္ဆိုရင္၊ 'ခက္သတဲ့ ခက္' စသျဖင့္ေရးေနၾကတာမ်ား ေတြ႔ရတယ္။ အမွန္က 'အတိုင္းထက္အလြန္'၊ "လွသည္ထက္ လွမယ္ ဆိုရင္'၊ 'ခက္သည္ထက္ခက္' စသျဖင့္
ျဖစ္ရပါမယ္။
လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ဆိုင္းဘုတ္မွာလည္း ေတြ႔၊
စာထဲမွာလည္း ေတြ႔ရတတ္တဲ့ အမွားႀကီးတစ္ခုကေတာ့ 'ဆုံဆည္းရာ'
ပါပဲ။ 'ဆုံ' တာက ေတြ႔တာ၊
ႀကံဳၾကိဳက္တာ၊ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မိတာပါ။
'ဆည္း' က စုေဆာင္းတာ၊
ခ်ဥ္းကပ္ခစားတာပါ။ ဒီေတာ့ 'ဆံုဆည္း' ဆိုရင္
ေတြ႔ႀကံဳ ဆည္းပူးတယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္သြားမယ္။ အမွန္က ဒါကိုေျပာခ်င္တာ
မဟုတ္ပါဘူး။ ေတြ႔ဆံုၾကၿပီး စည္းရုံးၾက၊ စည္းေဝးၾက၊ စည္းလုံး ၾကတာကို
ေျပာခ်င္တာပါ။ 'ဆံုစည္း' ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
'ဆံုစည္း' ကို ျမန္မာအဘိဓာန္က 'ေတြ႔ဆံုႀကံဳႀကိဳက္သည္' လို႔
အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ထား ပါတယ္။ ျမန္မာစာလုံးေပါင္း သတ္ပံုက်မ္းမွာလည္း 'ဆံုစည္း' ပဲ ေပးထားတယ္။ 'ဆံုဆည္း'
ဆိုတာ ျမန္မာစကားမွာ ရွိကို မရွိဘူး။
ဒီလိုအမွားမ်ိဳးဟာ 'စ'လုံးနဲ႔'ဆ'လိမ္ ခြဲျခား
အသံမထြက္တတ္တဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ မပီကလာပီကလာနဲ႔ ျမန္မာစကား
သုံးႏႈန္းရာက စတင္ခဲ့တယ္လို႔ ခန္႕မွန္းရတယ္။
မဂၢဇင္းတခ်ိဳ႕က မွန္မွန္ကန္ကန္
သုံးတတ္သြားၾကျပီး တခ်ိဳ႕က ခုထိမွားတုန္း စကားလုံးစုကေတာ့ 'ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္' ျဖစ္တယ္။ သုံးခုစလုံး ယသတ္ရတယ္။ 'ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္'
ဆိုတာကို 'ကိုယ္ရဲ့ကိုယ္ကို ကိုယ္က" လို႔အျပည့္အစံုေရးရမွာျဖစ္တယ္။
'ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အထင္ ႀကီးတယ္' ဆိုတာ 'ကိုယ္ရဲ့ကိုယ္ကို ကိုယ္က အထင္ၾကီးတယ္'
လို႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ 'မိမိကိုယ္မိမိ'၊ 'သူ႔ကိုယ္သူ'၊ 'မင္းကိုယ္မင္း' တို႔နဲ႔
ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ 'မင္းကိုယ္မင္း ျပန္ၾကည့္စမ္း'
ဆိုတာ 'မင္းရဲ့ကိုယ္ကို မင္းျပန္ၾကည့္စမ္း'
လို႔ေျပာတာပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အသံထြက္ အေျပာင္းအလဲကိုလည္း သတိမူအပ္တယ္။
'ကိုယ့္ကိုယ္ကို' လို႔ေရးရင္
အသံထြက္မွာ ေနာက္ဆုံးကံပုဒ္ေနာက္ဆက္ 'ကို' ဟာ ေဃာသသံ ေျပာင္းသြားျပီး 'ကိုယ့္ကိုယ္ဂို' လို႔ထြက္လိမ့္မယ္။ အခု အဲသလိုမဟုတ္။ အေဃာသသံနဲ႕ 'ကို'
(KO) လို႔ အသံထြက္ေနတာပါ။
ဒါေၾကာင့္လည္း 'ကို'
မဟုတ္မွန္း ထင္ရွားတယ္။ 'ကိုယ္' ေနရာမွာ 'ဘာသာ' ထည့္သုံးလို႔ရတယ္။
'ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္'၊ 'မိမိဘာသာမိမိ'၊ 'သူ႔ဘာသာသူ' စသျဖင့္ ရမယ္။ တျခားစကားလုံးမ်ားထည့္ျပီးလည္း 'ကိုယ့္အေၾကာင္း
ကိုယ္သိတယ္'၊ 'ကိုယ့္ထမင္းကိုယ္စားတယ္'၊ 'ကိုယ့္အိမ္ ကိုယ္ျပန္တယ္'၊ 'ကိုယ့္ကေလး ကိုယ္႐ိုက္တယ္' စသျဖင့္သုံးၾကတာ
ဆင္ျခင္ေလ။ 'ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုသိတယ္' မဟုတ္ဘူး။
ျမန္မာစကားထဲ ဝင္ေရာက္ေနတဲ့ ပါဠိစကားလုံးတခ်ိဳ႕လည္း
စာလုံးေပါင္းမွား၊ အသံထြက္ မွားေနတာေတြ႔ရေသးတယ္။ တစ္ဆယ္ကို ပါဠိလို 'ဒသ'
လို႔ေခၚပါတယ္။ 'ဒႆ' (သႀကီးနဲ႔) မဟုတ္ပါ။ မယ္သီတာကိုခိုးတဲ့ဘီလူးဟာ ေခါင္းဆယ္လုံး
ရွိတဲ့အတြက္ 'ဒသဂီရိ' လို႔ အမည္ တြင္တယ္။
'ဒ - သ - ဂီ - ရိ' လို႔အသံထြက္ရတယ္။ 'ဒႆဂီရိ' မဟုတ္ဘူး။ အသံထြက္လည္း 'ဒတ္ - သ - ဂီ - ရိ' မဟုတ္ဘူး။ အလားတူ
ဆယ္လီစိတ္ေၾကာင္းျပညႊန္းတဲ့ အစက္ကေလးကိုလည္း 'ဒသမွတ္'။ ကာလေရြ႔လ်ားေတာ့ 'ဒသမတ္' ေခၚၾကတယ္။ အခု 'ဒသမ'
ျဖစ္သြားျပီ။ ျမန္မာအဘိဓာန္မွာ အဲဒီအတိုင္းပဲ ျပထားတယ္။ 'ဒႆမ'
မဟုတ္ဘူး။ 'ဒတ္သမ' လို႔ အသံမထြက္ရဘူး။
အသုံးနည္းေပမဲ့ သုံးစရာႀကံဳရင္
မွားတတ္ေသးတဲ့ ပါဠိစကားတစ္လုံးကေတာ့ ေခြးကိုေခၚတဲ့ 'သုနခ'
ပါပဲ။ 'သုနကၡ' မဟုတ္ဘူး။
သုနကၡတၱံ သုမဂၤလံ (နကၡတ္ေကာင္း၊ မဂၤလာေကာင္း) ဆိုတာနဲ႔ေရာသြားပံုရပါတယ္။
အလားတူပဲ ေရကူးေကာင္းတဲ့ ဘုရားေလာင္းမင္းသားဟာ 'ဇနက' ျဖစ္ပါတယ္။ 'ဇနကၠ' မဟုတ္ပါဘူး။
ျမန္မာစာေပလုပ္ငန္းနဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ဆိုမွေတာ့ ျမန္မာစာေလာက္ေတာ့တတ္ဖို႔ေကာင္းပါေၾကာင္း။
ေမာင္သာႏိုး
0 comments:
Post a Comment