သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ပညာေရးစတာေတြကို အထဲသြင္းျခင္းနဲ႔ အျပင္ထုတ္ျခင္းအေပၚ ကိုဝတုတ္ရဲ့အျမင္။

သမိုင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ပညာေရး စတာေတြကိုအထဲသြင္းျခင္းနဲ႔အျပင္ထုတ္ျခင္းအေပၚ ကိုဝတုတ္ရဲ့အျမင္။

ကိုယ့္အဝန္းအဝိုင္းကြက္ကြက္ေလးကလြဲၿပီး တျခားမွာျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကို စိတ္မဝင္စားသူေတြဟာ conservative ျဖစ္ဖို႔အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပံုရတယ္။ အေကာင္းဆံုးဥပမာအျဖစ္ ဂ်ပန္နဲ႔အေမရိကန္ကို ျပရဖြယ္ရွိတယ္။ ဂ်ပန္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ အျပင္ထြက္စာသင္တဲ့ဦးေရနဲ႔ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒကိုေထာက္ခံမႈေရခ်ိန္နွစ္ခုက ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးက်တယ္လို႔ စစ္တမ္းတခုမွာဖတ္ရဖူးတယ္။ အေမရိကန္ဆို ေျပာမေနနဲ႔ေတာ့။ အျပင္ေလာကကိုစိတ္မဝင္စားတဲ့ေနရာမွာနံမယ္ႀကီးလွတဲ့ Texas နဲ႔(အေကာင္းဆံုးဥပမာအျဖစ္ သမၼတေဟာင္း GWB ကိုၾကည့္၊ တကၠဆက္ဟာ ရီပတ္ဗလစ္ကန္ျပည္နယ္) mid-west ေခၚတဲ့ ကုန္းတြင္းပိုင္းကျပည္နယ္ေတြဟာ ေျပာခဲ့တဲ့ရီပတ္ဗလစ္ကန္ အမာခံေနရာေတြ။ ေနာက္ ဗမာျပည္ကိုၾကည့္အံုးမလား။ ဂ်ပန္ အေမရိကန္လို က်က်နနသုေတသနလုပ္ထားတာရွိပံုမရေပမယ့္ ဗမာေတြထဲမွာ အျပင္ေလာကအေၾကာင္းစိတ္ဝင္စားသူနည္းလွတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံက ေက်ာင္းသူ
ေက်ာင္းသားေတြထဲလည္းျမန္မာ့သမိုင္း၊ ျမန္မာ့ယဥ္က်းမႈ၊ ျမန္မာ့ပညာေရး၊ ျမန္မာ့လိင္ေလာက
ေလ့လာတဲ့လူေတြပဲမ်ားသလိုပဲ။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္နဲ႔ပတ္သက္တာ သိသင့္သိထိုက္တာကို မျငင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အထဲကဟာေတြကို အျပင္ထုတ္ျပတာေတြခ်ည္းလုပ္တာထက္ တဘက္မွာ အျပင္ကဟာေတြကို အထဲကိုယူလာေပးဖို႔လည္းအေရးႀကီးတယ္။ ပိုေတာင္အေရးႀကီးသလားပဲ။
နွစ္ဆယ္ရာစုကမၻာ့သမိုင္းရဲ့အဓိကအျဖစ္အပ်က္ႀကီးေတြ၊ အဓိကအျဖစ္အပ်က္ဆိုတာ နွစ္ဆယ္ရာစုထဲမွာ ကမၻာႀကီးတခုလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအေျခအေနေတြကိုပံုေလာင္းတဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ဥေရာပနဲ႔အေမရိကန္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုး ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ဂ်ပန္ျမန္မာနိုင္ငံကိုမသိမ္းခဲ့ရင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဆိုတာ ဘယ္နားေနမယ္မွန္းမသိ၊ ဗိုလ္ေအာင္ဆန္းလည္း လြတ္လပ္ေရးဗိသုကာဆိုတဲ့ဘြဲ႔ကိုရလာဖို႔ အခြင့္အလမ္းမရွိသေလာက္ပဲ။ တနည္းအားျဖင့္၂ဝ ရာစု ျမန္မာ့သမိုင္းကိုေလ့လာတဲ့အခါ (ျမန္မာနိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရလာပံု၊ ေနဝင္းစစ္အာဏာရွင္စနစ္ တည္တံ့ပံု စတာေတြကိုေလ့လာတဲ့အခါ) တကမၻာလံုးကအျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ကင္းျပီးေလ့လာရင္ ျပည့္စံုတဲ့ေလ့လာသံုးသပ္ခ်က္မ်ိဳးရမွာမဟုတ္ဘူး (ေနဝင္းစစ္အာဏာရွင္စနစ္တည္တံ့ပံုဟာ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလမွာ ဒီေကာင္ အာဏာရလာလို႔ပဲ။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲကာလထဲေလာက္ နိုင္ငံေသးေသးေလးေတြမွာ အာဏာရွင္လုပ္လို႔ေကာင္းတာ၊ အေနေခ်ာင္တာ မရွိ) ကိုယ့္နိုင္ငံကကိစၥအေၾကာင္းအရာ ကြက္ကြက္ေလးေတြကိုပဲေလ့လာေနတာအျပင္ တျခားက၊ အျပင္ကအေၾကာင္းအရာေတြကိုပါ ျဖန္႔က်က္သင့္တယ္။ ဒါဟာ euro-centric ျဖစ္တာမဟုတ္။ ဥေရာပကို (ေနာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္နဲ႔ဥေရာပ) အေျချပဳထားတဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရး၊ နိုင္ငံေရးစနစ္မွာအေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ အဓိကအျဖစ္အပ်က္ႀကီးေတြဟာ ဥေရာပ၊ အေမရိကန္မွာျဖစ္တာဆိုရင္ ဒီအေၾကာင္းေတြေရးသားတဲ့စာအုပ္ေတြမွာ ဥေရာပအေမရိကန္အေၾကာင္းေတြက အဓိကေနရာကပါမွာပဲ။ ကေန႔ေခတ္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံထဲက နိုင္ငံေရးစိတ္ဝင္စားသူ၊ အက္တိဗစ္ေတြထဲမွာ အာဖရိကနိုင္ငံေတြလူးလြန္႔လာတဲ့အျခင္းအရာကို စိတ္ဝင္စားသူဘယ္နွစ္ေယာက္ရွိမလဲ၊ ဗင္နီဇြဲလားေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္း စိတ္ဝင္စားသူ၊ ဆိုက္ပရပ္ကို အီးယူနိုင္ငံႀကီးေတြဘယ္လိုဖ်ံက်လဲ စိတ္ဝင္စားသူဘယ္နွစ္ေယာက္မ်ားရွိမလဲ။ ရုတ္တရက္ၾကည့္ရင္ေတာ့ ဒီအေၾကာင္းေတြဟာ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ထဲ ကိုယ္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့အေရးကိစၥေတြနဲ႔ဘာမွဆိုင္ပံုမရဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ႀကီးသံုးႀကီးစာခ်ဳပ္ေတြကို ေလ့လာစိတ္ဝင္စားသူဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းအာဏာသိမ္းတဲ့အခါ ရာသက္ပန္အာဏာသိမ္းထားနိုင္မွာကို (ဒီအျဖစ္နွစ္ခုဟာ ဘာမွဆိုင္ပံုမရေပမယ့္) ႀကိဳတြက္မိေကာင္းတြက္မိနိုင္စရာရွိတယ္။ ေနာက္တခါ ကိုယ့္ဆီမွာမရွိတဲ့ သုတရတနာကို အထဲကိုယူလာတဲ့အခါ ကိုယ့္အထဲကရွိတာနဲ႔ေပါင္းစပ္နိုင္ရင္ သုတပြားစီးၿပီး အက်ိဳးအမ်ားႀကီးရွိနိုင္မယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ေလာဂ်စ္ဆိုတာ (စနစ္တက် formalized လုပ္ထားတဲ့ ပညာရပ္) အျပင္မွာဘဲရွိတယ္။ ဦးေရႊဇံေအာင္တို႔၊ ပီမိုးနင္းတို႔ကအျမင္က်ယ္လို႔ ဒါေတြကို အထဲယူလာရေကာင္းမွန္းသိတယ္။ အဲဒီေလာဂ်စ္ကေန ဥပမာတခုျပခ်င္တယ္။ အင္ဂလိပ္လို or ဆိုတာ ေလာဂ်စ္မွာဘာအဓိပၸါယ္ထြက္လည္းဆိုေတာ့ A or B ဆိုတာ at least one of them လို့ အဓိပၸါယ္ထြက္တယ္၊ နွစ္ခုလံုးလည္ းျဖစ္နိုင္တယ္။ အဲဒီ or ကို ဗမာလိုျပန္ေတာ့ သို႔မဟုတ္၊ ဒါမွမဟုတ္ လို႔ျပန္ၾကတယ္။ A ဒါမွမဟုတ္ B ဆိုတာကို ဗမာေတြနားလည္ပံုက 'A နဲ႔ B ထဲက အနည္းဆံုးတခု' လို႔နားမလည္ၾကဘူး၊ A ဒါမွမဟုတ္ B ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးထြက္ၿပီး 'A ေရာ B ပါ' ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္မ်ိဳးေပးပံုမရဘူး၊ အနည္းဆံုး ambiguous ျဖစ္တယ္။ Or ဆိုတဲ့ သေကၤတဟာ ေလာဂ်စ္မွာေတာ့ အေျခခံအက်ဆံုးသေကၤေတြထဲ တခုအပါအဝင္ပဲ။ က်ေနာ္တို႔စကားက 'သို႔မဟုတ္' ကို အင္ဂလိပ္ Or က 'at least one of them' ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္မ်ိဳးထြက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ လုပ္လို႔ မရဘူးဆိုရင္ (ဒါမွမဟုတ္ဆိုတဲ့စကားစုရဲ့ literal meaning က နွစ္ခုစလံုးၿပိဳင္ျဖစ္နိုင္တဲ့ျဖစ္နိုင္ေျခကို လက္ခံပံုမရဘူး) ဒါဘာ့ေၾကာင့္ လုပ္လို႔ မရသလဲဆိုတာကိုလိုက္ေလ့လာရင္း အရင္ကမေတြ႔ေသးတဲ့ သုတတခု တိုးလာၿပီး ကိုယ့္စာစကားအတြက္ပါ အက်ိဳးမ်ားမွာပဲ။ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္စာ၊ စကားကိုခ်ည္း သဲႀကီးမဲႀကီးလုပ္ေနတဲ့ ဗမာစာပိဋကတ္အိုးကြဲဟာ philosophy of language၊ linguistic စတာေတြကို သတိမမူမိဘဲ 'ဘာသာစကားရဲ့ အေျခခံယူနစ္ဟာ စကားလံုးမဟုတ္၊ ဝါက်' ဆိုတဲ့ အဆိုနဲ႔တိုးတဲ့အခါ ေခြးအ လွည္းနင္းသလို ျဖစ္မွာပဲ။

https://www.facebook.com/ko.watote/posts/549852498400335