ေကသံုးလံုးနဲ႔ လူမ်ိဳးဘာသာတေဇာက္ကန္းမ်ား(မ်ိဳးျမင့္ခ်ိဳ)

(ေမ ၉ ရက္ ၂ဝ၁၃)ကလူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးကိစၥနဲ႔ ဖို႔တ္ဝိန္းကေန အင္ဒီယားနားပိုးလီးစ္(ျပည္နယ္ၿမိ့ဳေတာ္)ကို သြားရတယ္။ ေရာက္တုန္း အခ်ိန္ေလးခဏရတာနဲ႔ ျပည္နယ္ျပတိုက္ကိုဝင္ခဲ့တယ္။ ျပခန္းေတြထဲမွာ ဓါတ္ပံုတခ်ိဳ႔ရိုက္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေလးေတြ ကူးေရးယူခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ အခြင့္သင့္တဲ့အခါ ျပန္ေရးပါမယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ တခ်ိန္တုန္းက အေမရိကန္မွာ လူေတြဖိန္႔ဖိန္႔တုန္ခဲ့ရတဲ့ ေသြးပ်က္ေျခာက္ျခားခဲ့ရတဲ့ ေကသံုးလံုးျပခန္းက်ဥ္းေလး ထဲေရာက္ေတာ့ ေခၽြးေတြျပန္ ရင္ေတြတုန္ ေရငတ္သလိုျဖစ္ၿပီး ေရႊျပည္ႀကီးဆီ

စိတ္ကေရာက္သြားတယ္။  အမ်ိဳး ဘာသာ သာသနာအကာအကြယ္နဲ႔ အိမ္ရွင္ဧည့္သည္အေကာက္အယူနဲ႔ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္ေတြ ေရႊျပည္ႀကီးမွာ ေရႊထီးေဆာင္းခ်ိန္ ေကာင္းစားခ်ိန္ မြန္းတည့္ခ်ိန္မဟုတ္လား။ ဓါတ္ပံုေလးနည္းနည္းနဲ႔ ပံုစာေလးနည္းနည္းေတာ့ အျမည္းသေဘာၾကည့္ရ ျမင္ရေအာင္ ခု တင္ပါတယ္။ ေနာင္ အခ်ိန္ရရင္ေတာ့ ျဖည္ျဖည္ျဖန္႔ျဖန္႔ေရးခ်င္ပါတယ္။ မ်ိဳးျမင့္ခ်ိဳ။ ေမ ၁၁ ရက္ ၂ဝ၁၃။

ပံု ၁

(၁) ဂၽြန္လူးဝစၥနစ္ဘ္လက္ခ္ John L. Niblack က အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ရဲ့ အေက်ာ္ၾကားဆံုးတရားသူႀကီးေတြထဲကတဦး။ ၁၉၇၃ မွာ သူ႔ရဲ့ ျပန္လည္အမွတ္ရခ်က္မ်ား စာအုပ္ထြက္လာတယ္။ ဂ်ာနယ္လစ္၊ အစိုးရေရွ႔ေနနဲ႔တရားသူႀကီးျဖစ္တယ္။ တရားသူႀကီးဘဝက  ေကသံုးလံုးေတြကိုတရားစီရင္ပံုေတြ အင္ဒီယားနားပိုးလီးစ္တိုင္မ္းသတင္းစာမွာ ေရးသားခဲ့တယ္။ ေနာက္မွာ ပူလစ္ဇာဆုရခဲ့တယ္။

ပံု ၂

(၂) ေဒးဗစ္ကားတစၥတစီဖင္န္ဆန္  David Curtiss Stephenson အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ က ေကသံုးလံုးရဲ့နဂါးႀကီးလို႔ေက်ာ္ေစာသူျဖစ္တယ္။ I am the law in Indiana ငါဟာ အင္ဒီယားနားရဲ့ဥပေဒ လို႔ဝင့္ဝါခဲ့သူႀကီး။ အျခားျပည္နယ္(၇)ခု မွာ ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းသားေတြစုေဆာင္း ေနာက္လိုက္မ်ား ခ်မ္းသာလာတဲ့အခါ ေကသံုးလံုး ဂိုဏ္းခြဲေထာင္။ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံ အက္ဒ္ဝပ္အယ္လ္ ဂ်က္ဆင္အပါအဝင္ နိုင္ငံေရးသမားေတြကို ခါးပိုက္ထဲထည့္ထား။ ၁၉၂၅ မွာ လူျဖဴေက်ာင္းဆရာမေလး တေယာက္ကိုသတ္မႈ မုဒိန္းမႈေတြနဲ႔တရားစြဲခံရ ေထာင္ ၃၂ နွစ္က်။ ေထာင္ထဲကေန သူနဲ႔ ပုလင္းတူဗူးဆို႔ ႀကံရာပါနိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေဖာ္ေကာင္လုပ္။ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံ၊ ၿမိ့ဳေတာ္ဝန္အပါအဝင္ နိုင္ငံေရးသမားေတြ အကုန္ျပဳတ္။

ပံု ၃ က

(၃-က) အဲ့ဒီ လိုဂင္န္စပို႔တ္ Logansport ဆိုတဲ့ၿမိ့ဳပိစိေလးမွာ ဝက္သတ္ အသားဖ်က္ရံုရွိတယ္။ ဗမာျပည္သား ရာနဲ႔ခ်ီၿပီးအလုပ္လုပ္ၾကတယ္။ ဖို႔ဝိန္းကေန တနာရီခြဲေလာက္ေမာင္းရတယ္။ အဲ့ဒါ အဲ့ဒီတုန္းက အဲ့ဒီၿမိ့ဳေလးက ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းဝင္မ တေယာက္ရဲ့ (၄)ဦးသံၿပိဳင္ဆို အသံသြင္းဓါတ္ျပား။

ပံု-၃ ခ

(၃-ခ) ဒါက ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းသားေတြရဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု လအေျခခံဥပေဒ (၃-ဂ) ဒါက ၁၉၂၄ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔မွာ အင္ဒီယားနားပိုးလီးစ္ တြမ္လင္ဆန္ခန္းမ မွာ ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းအစည္းအေဝးဖိတ္စာ။ မီးသမၼန္စာလို႔ေခၚရမယ္ထင္တယ္။ ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ ေသြးပ်က္ခ်င္စရာ။

ပံု-၃ ဂ

ပံု-၄

(၄)ဒါက ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းသားေတြဝတ္စံုနဲ႔ ေခါင္းစြပ္။ ရင္ဘတ္တံဆိပ္ကိုထင္ထင္ရွားရွားျမင္ရမယ္။ ခါးမွာ ႀကိဳးလံုးႀကီးႀကီးကို မိန္းမခ်ည္ ခတ္တင္းတင္းခ်ည္ၿပီး ခါးပတ္လိုစည္းထားတယ္။

ပံု-၅

(၅) ေသြးဆာဘီလူးစီးေနတဲ့လူအုပ္ႀကီးက နီဂရိုးေတြကို ေထာင္ထဲကဆြဲထုတ္ ရိုက္နွက္ၿပီး ႀကိဳးဆြဲခ်သတ္ပလိုက္တယ္..တဲ့။

(၆) ၁၉၂၆ ေကသံုးလံုးဂိုဏ္းဝင္ထုစည္းေဝးပြဲႀကီးက ေသြးသန္႔တဲ့ အမတ္ေလာင္းေတြကိုသာမဲေပးၾကဆိုၿပီးလႈံ႔ေဆာ္တာ။ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံ၊ ဥပေဒျပဳအမတ္မင္းေတြအေပၚ ေကသံုးလံုးၾသဇာကအေတာ္ေလးႀကီးခဲ့တယ္။ အတိုက္အခံဆိုသူေတြေရွ႔မွာတင္ ေျဗာင္လုပ္ခဲ့တာ။ ေကသံုးလံုးရဲ႔ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒကို ပရိုတက္စတင္န္႔ခရစ္ယာန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြက အတိအလင္းဆန္႔က်င္ေတာ့  လူမည္းအမ်ားစုႀကီး၊ လူျဖဴအခ်ိဳ႔နဲ႔ ကက္သလစ္ ကိုယ္ေတာ္ေတြပါ ပါလာၾကတယ္။ ၁၉၂၃ မွာ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ ေရွ႔ေနမ်ား အဖြဲ႔က ေကသံုးလံုးရဲ့တည္ရွိမႈကို လူသိရွင္ၾကားတရားဝင္ကန္႔ကြက္ခဲ့။ အဲ့ဒီတုန္းက အင္ဒီယားနားသားအမ်ားစုက(ဒီမွာေတာ့ အင္ဒီယားနားသားေတြကို Hoosiers ေတြလို႔ အတည္ေပါက္နဲ႔ေနာက္ေခၚၾကတယ္) ေရငံုႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ ဒီအယူသည္းတေဇာက္ကန္းေတြကို ေပယ်ာလကံသေဘာထားခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ မနိုင္၍သည္းခံသေဘာေနခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ ေကသံုးလံုးေတြလုပ္ေနတာေတြကို ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္သလိုေနခဲ့ၾကတယ္။

ပံု-၆

(၇) ၁၉၂ဝ တဝိုက္မွာ အင္ဒီယားနားနိုင္ငံေရးထဲကို ေကသံုးလံုးေတြ ခ်ဲ႔ထြင္တိုးဝင္ခဲ့တယ္။ ေရႊထီးေဆာင္းကာလ တိုတာ သက္ဇိုးမရွည္တာမွန္ေပမယ့္ အားေတာ့အလြန္ေကာင္းခဲ့တယ္။ အျခားေနရာေတြမွာလို ဒီမွာလည္း တယူသန္တေဇာက္ကန္းအယူနဲ႔ အမုန္းတရားေတြေဟာတယ္။ တျခားကေရႊ႔ေျပာင္းအေျခခ်လာသူေတြကို တို႔နဲ႔မတူဒို႔ရန္သူလုပ္ၿပီး လူထုအၾကား အေၾကာက္တရားေတြႀကဲခ်တယ္။ ကက္သလစ္ေတြ အာဖရိကန္အေမရိကန္နဲ႔ ဂ်ဴးေတြကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္တယ္။ အစပိုင္းေတာ့ လူမႈေရးအဖြဲ႔လိုလိုဘာလိုလိုထင္ၿပီး ဝင္သူေတြဝင္ၾကတယ္။ မဟုတ္တမ္းတရားေတြကို စကားလံုးပ်ားရည္လူးၿပီး လူမႈပြဲလမ္းေတြမွာ ဝင္ဝင္ျဖဴးတယ္။ တမဟုတ္ျခင္း တဟုန္ထိုးႀကီးထြားလာတယ္။ လက္ဖ်ားေငြသီးလာတယ္။ နိုင္ငံေရးသမားေတြကိုဝယ္တယ္။ ရီပတ္ဘလီကင္န္ပါတီက အက္ဒဝပ္အယ္လ္ဂ်က္ဆင္ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံျဖစ္ဖို႔ လဘ္ေပးလဘ္ယူနဲ႔ မဲလိမ္ မဲခိုးေတြလုပ္တယ္။ ၁၉၂၅ မွာ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္က ေကသံုးလံုးရဲ့နဂါးႀကီးလို႔ေက်ာ္ေစာတဲ့ ေဒးဗစ္ကားတစၥတစီဖင္န္ဆန္  David Curtiss Stephenson ကိုဖမ္းၿပီး ေထာင္ ၃၂ နွစ္ခ်လည္း ခ်ျပလိုက္ေရာ ခ်က္ျခင္းျပန္ခ်ိနဲ႔အားနည္း ထိုးက်သြားတယ္။