အေျခခံဥပေဒ ဘာေတြျပင္မလဲ ဘယ္လိုျပင္မလဲ(ေက်ာ္ဝင္း)

http://mrzine.monthlyreview.org/2010/images/fb_turkey_constitutional_amendments.jpg

အေျခခံဥပေဒ ဘာေတြျပင္မလဲ ဘယ္လိုျပင္မလဲ(ေက်ာ္ဝင္း)

ခ်ဥ္းကပ္ပံုႏွစ္မ်ိဳး

အေျခခံဥပေဒကိစၥတြင္သာမဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ခ်ဥ္းကပ္ပံုႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္ဟု ေယဘုယ်ဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ‘ႏႈန္းစံအေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္း’(Normative approach) ႏွင့္ ‘လက္ေတြ႔ အေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္း’ (Pragmatic approach)တို႔ျဖစ္သည္။

နႈန္းစံအေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္းက မိမိတန္ဖိုးထားရာစံႏႈန္းမ်ားကို အေသကိုင္သည္။ အဆိုပါစံႏႈန္းနွင့္ကိုက္ညီလ်င္ ေထာက္ခံမည္ႀကိဳဆိုမည္။ မကိုက္ညီလ်င္ဆန္႔က်င္မည္ ကန္႔ကြက္မည္။ လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းမရွိေခ်။ လက္ေတြ႔အေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္းကမူ မိမိတန္ဖိုးထားရာစံႏႈန္းမ်ားကိုအေသမကိုင္ လံုးဝပစ္ပယ္သည္ေတာ့မဟုတ္။ ‘အနာဂတ္အျမင္’ (vision) အျဖစ္ သေဘာယူၿပီး လက္ရွိပကတိ အရွိကိုအေျခတည္စဥ္းစားသည္။ အလုပ္ေထာင့္မွၾကည့္၍ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကိုရွာသည္။ မတူေခ်။ နိုင္ငံမ်ား၏ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ေထာင့္အေစ့ဆံုးစံကိုက္အက်ဆံုးအျဖစ္ သူ႔ေခတ္သူ႔အခါက အလြန္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ဖူးသည္မွာ ပထမကမာၻစစ္ႏွင့္ဒုတိယကမာၻစစ္ၾကား ဂ်ာမဏီ၏ ဝိုင္မာသမၼတႏိုင္ငံအေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါသည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္ ဤအေျခခံဥပေဒေအာက္မွာပင္ ‘ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရေသာအာဏာရွင္’(elected dictator)တစ္ေယာက္ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ဟစ္တလာျဖစ္ပါသည္။ ‘ႏႈန္း’ ေတြ၊ ‘စံ’ေတြအရ မည္မွ်ပင္ေကာင္းမြန္ပါေစ.. ၊ လက္ေတြ႔က်င့္သံုးပံုဟန္မက်လ်င္ ျဖစ္ခ်င္သလိုျဖစ္သြားႏုိင္သည့္သာဓက … ။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏အေျခခံဥပေဒမွာ၊ စတင္ခါစကအားနည္းခ်က္ေတြအေတာ္ရွိသည္။ ေတာင္ပိုင္း ျပည္နယ္မ်ား၏အေျခခံဥပေဒမွာ ဆိုလ်င္၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ‘ကၽြန္စနစ္’ကိုပင္ခြင့္ျပဳထားသည္။ သို႔တေစ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ က်င့္သံုးၿပီး ပါးပါးနပ္နပ္ျပင္ဆင္ႏုိင္ေသာအခါ အေကာင္းဆံုးအေျခခံဥပေဒတစ္ခုအျဖစ္ အမ်ားကသိမွတ္လက္ခံေနရေခ်ၿပီ။ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုအေနႏွင့္ ‘စံက်’၊ ‘စံကိုက္’ မဟုတ္သည့္တုိင္၊ လက္ေတြ႔အလုပ္လုပ္ရင္း အေျမွာ္ျမင္ရွိရွိျပဳျပင္ႏိုင္လ်င္ အေကာင္းဘက္သို႔ဦးတည္နိုင္သည့္သာဓက။

၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒႏွင့္ တုန္႔ျပန္မႈမ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၂ဝဝ၈ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ဒီမိုကရက္တစ္ႏႈန္းစံမ်ားအရၾကည့္လွ်င္ ေျပာစရာႏွင့္ဆိုစရာခ်ည္းျဖစ္ပါသည္။ ဤအျဖစ္ကို၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီမ်ား မသိ၍မဟုတ္။ ေကာင္းေကာင္းသိၾကသည္သာျဖစ္သည္။ သို႔တေစ၊ သူတို႔က၊ ႏႈန္းစံမ်ားျဖင့္မၾကည့္။ အလုပ္ေထာင့္မွၾကည့္ၿပီး ‘ႏိုင္ငံေရးအဖြင့္က်ားကြက္’(political opening) တစ္ခုသို႔ ဦးတည္သြားႏုိင္စရာရွိသည္ဟု တြက္ဆသည္။ သို႔အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္ ‘ႏိုင္ငံေရးဓေလ့’(political culture)မွာပင္ ႏႈန္းစံအစဲြႀကီးေသာျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဤအယူအဆႏွင့္ဤအတြက္အခ်က္ကို လူႀကိဳက္မမ်ားခဲ့ပါ။ ‘အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္’ (NLD) အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက‘ေရြးေကာက္ပဲြသပိတ္ေမွာက္ေရး’ျဖင့္ တုန္႔ျပန္ခဲ့ၾကသည္။ NLD က ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္ကိုအသိအမွတ္မျပဳ၍ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒကိုလက္မခံႏုိင္၍ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ာ မွတ္ပံုတင္ဥပေဒကိုလက္မခံႏုိင္၍ (အခ်က္သံုးခ်က္ေၾကာင့္)ေရြးေကာက္ပဲြကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ သို႔တေစ၊ ၂ဝ၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြတြင္မူ NLD ပါဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပဲြသပိတ္ေမွာက္ရသည့္အေၾကာင္း ၃ ခ်က္အနက္ ၂ ခ်က္ရၿပီျဖစ္၍ မရေသးေသာက်န္တစ္ခ်က္ (အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး)ကို လႊတ္ေတာ္တြင္းမွေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ဖို႔ဆံုးျဖတ္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုပါသည္။ အမွန္စင္စစ္ ရခဲ့ၿပီဆိုေသာ ၂ ခ်က္ထဲမွ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွတ္ပံုတင္ဥပေဒကိုျပင္ေပးခဲ့သည္မွာကား အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ (အမွန္ေတာ့ ျပင္မေပးလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ျပစ္ဒဏ္ေစ့ခဲ့ၿပီျဖစ္၍ တားဆီးလို႔ရေတာ့သည္မဟုတ္ပါ)

ေနာက္တစ္ခ်က္၊ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္ကိုအသိအမွတ္ျပဳလုိက္ၿပီ-ဆိုသည္ကိုမူ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ႏွင့္ ကိုကို(စက္မႈတကၠသိုလ္)တို႔၏ အင္တာဗ်ဴးျဖင့္သာဓက တင္သည္။ အဆုိပါအင္တာဗ်ဴးတြင္ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္က“၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြကို အသိအမွတ္ျပဳလို႔ပဲ ေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္ေတြကို တရားဝင္ေၾကျငာေပးခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ”…စသျဖင့္ေျဖသြားခဲ့သည္။ (ဤမွ်ႏွင့္-အမွန္တကယ္ အသိအမွတ္ျပဳရာေရာက္ပါ၏ေလာ… ၊ စဥ္းစားစရာ…) ထားေတာ့။ မည္သို႔ပင္ရွိေစ၊ NLD ေရြးေကာက္ပဲြလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာသည္မွာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ အလြန္အားေကာင္းေသာ ျဖည့္ဆည္းမႈျဖစ္လာသည္မွာအမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ‘လက္ေတြ႔အေျချပဳခ်ဥ္းကပ္မႈ’ဘက္ ေရာက္လာသည္ဟုဆိုခ်င္သည္။ သူ႔ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္မွအသံုးအႏႈံးအတိုင္းဆိုရလ်င္ ‘ေတာ္လွန္ေရး လမ္းေၾကာင္း’မွ ‘တည္ေဆာက္ေရးလမ္းေၾကာင္း’ဘက္ ေရြ႔လာသည္ဟုသေဘာရပါသည္။ လြႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲမဲဆြယ္ကာလက ‘ေၾကြးေက်ာ္ခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး’ဆိုသည္ထက္ လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏုိင္သည္မ်ားကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္လာသည္ကိုေတြ႔ရသည္။

၂၀၁၅ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္း

လက္ေတြ႔တြင္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို စတင္အဆိုျပဳတင္ျပလုိက္သည္မွာ အာဏာရပါတီဟုဆိုႏိုင္ေသာ USDP ပါတီမွ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သည္။ သို႔တိုင္ေအာင္ ဘာေတြျပင္မည္ ဘယ္လို ျပင္မည္ဆိုသည္ကိုကားသဲသဲကဲြကဲြမသိရေသးပါ။ ေကာ္မတီဖဲြ႔ၿပီး ေလ့လာသံုးသပ္ဆဲအဆင့္ျဖစ္ပါသည္။ မည္သူကအဆိုျပဳတင္ျပသည္ျဖစ္ေစ အေျခခံဥပေဒကိုအေသမကိုင္ဘဲ ျပင္သင့္ ျပင္ထုိက္သည္မ်ားကို ျပင္ရမည္ဆိုေသာစဥ္းစားခ်က္ကိုမူ ႀကိဳဆိုၾကရပါလိမ့္မည္။ ေျပာရလ်င္ မည္သည့္အေျခခံဥပေဒမွ ရာႏႈန္းျပည့္ ၿပီးျပည့္စံုသည္မရွိပါ။ လက္ေတြ႔အလုပ္လုပ္ရင္း အဟန္႔အတားအခက္အခဲမ်ားရွိလွ်င္ ျပင္ၾကရမည္သာျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူ မွတ္မိသေလာက္ ႏိုင္ငံတကာပညာရွင္မ်ားထဲမွ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို ပထမဆံုးအဆိုျပဳခဲ့သူမွာ စတင္းဖို႔(ဒ)တကၠသိုလ္မွ ‘လာရီဒိုင္းမြန္း’ဟုထင္သည္။ သူက ၂ဝ၁၅ တြင္ ႀကံဳေတြ႔ဖြယ္ရာရွိသည့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကိုေထာက္ျပၿပီး အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အတြက္စဥ္းစားၾကဖို႔ သူ႔ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္အႀကံျပဳခဲ့သည္။(၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလထုတ္၊ Journal of Democracy ပါ ‘The Need for a PoliticalPact’ ေဆာင္းပါး။ စာေရးသူဘာသာျပန္ၿပီး) သူ၏အလိုအရဆိုလွ်င္ ၂ဝ၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြအေတြ႔အႀကံဳအရ ၂ဝ၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြသာ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တမႈရွိခဲ့လ်င္ NLD အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရဖို႔မ်ားလိမ့္မည္ဟုဆုိသည္။ အကယ္၍ ဤအတိုင္း ျဖစ္ခဲ့လ်င္ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပဲြကံၾကမၼာမ်ိဳးမတိုးႏိုင္ပါသေလာ- ေမးခြန္းထုတ္သည္။ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒအရ တပ္မေတာ္မွအမ်ားစုေနရာ ယူထားေသာ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက အေရးေပၚအေျခအေနေၾကျငာႏိုင္သည့္အခ်က္ကိုလည္းေထာက္ျပသည္။ ဤအခ်က္မ်ားအရ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္လာႏုိင္သည့္နိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္ အစိုးရအဖဲြ႔မွ ‘သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ား’ (soft liners)နွင့္ အတိုက္အခံဘက္မွ ‘အစြန္းမေရာက္သူမ်ား’ moderates) အေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္ညွိႏိႈင္းေဆြးေႏြးၾကဖို႔အႀကံျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါေဆာင္းပါးမွာပင္ ဆုိခဲ့ပါ ၂ဝ၁၅ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကိုေရွာင္ရွားႏုိင္ေရးအတြက္ နည္းလမ္းတစ္သြယ္အျဖစ္ ‘အခ်ဳိး က်ကိုယ္စားျပဳစနစ္’ (PR-စနစ္)က်င့္သံုးဖို႔အဆိုျပဳခဲ့သည္လည္းရွိသည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္ NLD က PR စနစ္ကိုလက္မခံႏုိင္ဟုသတင္းမ်ားထြက္ေန ေလရာ အကယ္၍ ဤသတင္းသာမွန္ခဲ့လ်င္ PR စနစ္သည္ပင္လ်င္ ေနာက္ထပ္အက်ပ္အတည္းတစ္ခု ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္သြားနိုင္ေပသည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲအတြက္ ႏိုင္ငံေရးပဋိညဥ္တစ္ရပ္ေပၚထြက္လာေစရန္ နွစ္ဘက္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္း သူမ်ားၾကား ညွိႏိႈ္င္းေဆြးေႏြးအေျဖရွာၾကပါ-ဆုိေသာလာရီဒိုင္းမြန္း၏အႀကံျပဳခ်က္မွာကား လက္ေတြ႔ျဖစ္နိုင္ေခ်ရွိေလမည္လားစဥ္းစားမိသည္။

အနည္းဆံုးညိႇလမ္းေၾကာင္း

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တုိင္(သူမ၏ အသံုးအႏႈန္းအရ)တည္ေဆာက္ေရးလမ္းေၾကာင္းသို႔ သိသိသာသာေရြ႔လာျခင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌသူရဦးေရႊမန္းႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔(အျမင္အရ)ဆက္ဆံေရးအထူးေကာင္းမြန္ေနျခင္း၊ ထုိ႔ထက္ လက္ပံေတာင္းေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာထြက္ခါစေလာက္က လွ်ံထြက္လာေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေပၚေဝဖန္ခ်က္တစ္ခုတြင္ပါသည့္ “ေဒၚစုက သူသမၼတျဖစ္ဖုိ႔ စစ္ဗိုလ္ေတြကိုလိုက္ေလ်ာလြန္းေနတယ္”ဆိုေသာစြပ္စဲြခ်က္ …။ ဤအခ်က္မ်ားကို ဆက္စပ္စဥ္းစားၾကည့္လိုက္ ေသာအခါ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္တာဝန္ရွိသူမ်ားၾကား ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းမႈမ်ားရွိေနမည္လား-ေတြးစရာရွိသည္။ ေျပာရလ်င္ ‘နားလည္မႈ’တစ္ခုခုပင္ရွိေကာင္းရွိေလမည္လား(ကံေသကံမ မဟုတ္သည့္တုိင္)စဥ္းစားစရာရွိလာသည္။ ဤနားလည္ခ်က္မွာ ဘယ္အရာျဖစ္လိမ့္မည္ဆိုသည္ကို တိတိပပမေျပာႏိုင္သည့္တုိင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သမၼတျဖစ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္ ေကာင္းပတ္သက္နိုင္ ပါသည္။ ဤသို႔ယူဆႏုိင္ေလာက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္အခ်ဳိ႔လည္း ရွိသေလာက္ရွိေနသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္က သမၼတျဖစ္ဖို႔ရည္မွန္းခ်က္ရွိသည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိလာျခင္း၊ သမၼတကလည္း ျပည္သူလူထုလိုလားလ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ႏိုင္-ဆိုသည့္သေဘာ ေျပာဖူးျခင္း၊ မၾကာေသးခင္ကပင္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္းက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတျဖစ္ေရးအတြက္ အေျခခံဥပေဒပါ သမၼတႏွင့္ဒုတိယသမၼတမ်ား၏အရည္အခ်င္းမ်ားကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ဖုိ႔သေဘာ ေျပာဆိုလာျခင္း… စသည္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ဤမွန္းဆခ်က္သာမွန္ခဲ့လ်င္၊ ၂ဝ၁၅ ႏိုင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းကိုေက်ာ္လႊားနိုင္စရာရွိ၍ ႀကိဳဆိုအပ္သည္ဟု သေဘာရပါသည္။ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အေနနွင့္ နိုင္ငံေရးအာဏာရယူလိုသည္မွာ လြန္စြာမွပင္သဘာဝက်သည္ဟု ယူဆသည္။ “ေတာ္လွန္ေရး၏အဓိကျပႆနာမွာအာဏာ”ဆိုေသာ ‘လီနင္’၏ စကားရွိသည္မဟုတ္ပါေလာ … ။ (ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုေဝဖန္ေနၾကသူမ်ားမွာ လက္ဝဲႏြယ္မ်ားျဖစ္၍ လီနင္ကို ကိုးကားရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤကား - စကားခ်ပ္)

ထို႔ထက္ စာေရးသူအာရံုညြတ္ေသာအယူအဆတစ္ရပ္ရွိသည္။ Minilateralism  ‘အနည္းဆံုးညိႇလမ္းေၾကာင္း’ဆိုပါစို႔။ အားလံုးပါဝင္ညိွႏႈိင္း ေဆြးေႏြးၾကသည့္ Multilateralism မွာ သီအုိရီအရေကာင္းပါ၏။ လက္ေတြ႔အေျဖေပၚဖို႔ သိပ္မလြယ္။ အမွန္တကယ္အဆံုးအျဖတ္ေပးႏုိင္မည့္ လူပုဂိၢဳလ္အနည္းငယ္မွ် ညိွႏႈိင္းေဆြးေႏြးအေျဖရွာၾကသည့္ Minilateralism ကသာ အလုပ္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟုထင္သည္။ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေရႊမန္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ … ၊ သူတို႔အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈျဖင့္ အက်ပ္အတည္းကိုေက်ာ္ႏိုင္လွ်င္ မေကာင္းပါသေလာ … ။ ေကာင္းသည္ဟု ယံုသည္။

တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ားအေရး

ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အေျပာင္းအလဲမွာ နိုင္ငံေရးစီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသာမက အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ တစ္နည္း ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရးပါအက်ဳံးဝင္သည့္ သံုးပြင့္ဆိုင္အခင္းအက်င္းျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းျပေျမပံု တစ္ခုလည္းခ်မွတ္ေဖာ္ထုတ္ၿပီးျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါလမ္းျပေျမပံုတတိယအဆင့္တြင္ လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားသာမက ဆက္စပ္ပတ္သက္သူအားလံုး စုစည္းၿပီး ေရရွည္တည္တန္႔ခိုင္ၿမဲမည့္ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ရယူႏုိင္သည္အထိ ႀကိိဳးပမ္းမည္ဟု ဆိုသည္။ ဤအဆင့္တြင္ လိုအပ္ပါကဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးအထိပါ ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းၾကမည္ဟု လမ္းဖြင့္ထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။

ယခုဆိုလ်င္ ဒုတိယအဆင့္စတင္ေနၿပီျဖစ္၍ ၂ဝ၁၅ မတိုင္မီ တတိယအဆင့္သို႔ ေရာက္ေကာင္းေရာက္သြားႏုိင္သည္။ အဆုိပါတတိယအဆင့္ ေဆြးေႏြးၾကေတာ့မည္ဆိုလ်င္ စကားလံုးတေစၦေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အစိုးရိမ္လြန္မႈေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာခြင့္ဆုိခြင့္ ေဆြးေႏြးခြင့္မရခဲ့ေသာ ဖက္ဒရယ္စနစ္အေၾကာင္းကိုလည္း ေျပာၾကဆိုၾကေဆြးေႏြးၾကရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒမွာ ဖက္ဒရယ္သေဘာမ်ားအေတာ္အတန္ပါေသာ္လည္း အစိုးရ၏ေပးထားခ်က္သာျဖစ္ေလရာ လူမ်ိဳးစုမ်ားဘက္မွ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္လိုသည္မ်ား သဘာဝက်စြာရွိလာႏုိင္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ကျပင္ဆင္မည့္အေျခခံဥပေဒတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ားအေရးႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာ အခ်က္မ်ား(ဥပမာ - ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃ ႏွင့္ ၅) ပါမပါ မသိရေသးပါ။ အကယ္၍ ဤအခ်က္မ်ားကိုျပင္ဆင္မည္ဆိုလ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းျပေျမပံု အဆင့္ ၃ ႏွင့္ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုမည္ထင္ပါသည္။ ဤသို႔မဆက္စပ္ဘဲ သီးျခားေဆာင္ရြက္မည္ဆိုပါက လႊတ္ေတာ္မွအတည္ျပဳျပဌာန္း လုိက္ေသာ ျပင္ဆင္ခ်က္ျဖစ္လ်င္ေသာ္မွ အမ်ားလက္ခံႏိုင္မည့္အေျဖ ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္ပါလိမ့္မည္။ အေၾကာင္းမူ ယေန႔တည္ဆဲလႊြတ္ေတာ္ တြင္၂ဝ၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြအၿပီးမွ မွတ္ပံုတင္ၾကေသာနိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမပါၾကေသးသလို လူမ်ဳိးစုလက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔မ်ားလည္း မပါေသးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ဤကိစၥမွာ ျပည္ေထာင္စုႀကီးတည္တန္႔ခိုင္ၿမဲေရးႏွင့္ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနရာ လူမ်ိဳးစုအားလံုး စံုစံုညီညီ ပါဝင္သည့္ all inclusive ညီလာခံမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔လိုပါလိမ့္မည္။

၂၅% ကိစၥ

ေနာက္ဆံုးအေနႏွင့္ လူေျပာမ်ားသည့္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္၂၅ % ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာေရးသူအျမင္ကိုတင္ျပပါမည္။ ေျပာရလ်င္ ဤကိစၥမွာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး၏အသိမ္ေမြ႔ဆံုး အခက္ခဲဆံုးအပိုင္းဟုဆိုႏုိင္ေလာက္ေသာ ‘စစ္ဘက္-အရပ္ဘက္’ဆက္ဆံေရးျပႆနာ ျဖစ္ေလရာ စိတ္လိုက္မာန္ပါအေဆာတလွ်င္မဆံုးျဖတ္သင့္ဟု သေဘာရပါသည္။ တပ္မေတာ္အေနႏွင့္ ၎၏အဖဲြ႔အစည္းဆုိင္ရာ ကိုယ္ပိုင္ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးတြင္ဦးေဆာင္မႈအခန္းမွပါဝင္ေရးဆုိသည္ကို ရပ္ခံထားသည္။ ၂ဝဝ၈ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ အဆိုပါရပ္ခံခ်က္ကို တရားဝင္ျပဌာန္းထားသည့္သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကရက္တစ္စံႏႈန္းမ်ားအရဆိုလ်င္ အရပ္ဘက္က စစ္ဘက္အေပၚ လႊမ္းမုိးႏုိင္မွသာ စစ္မွန္ေသာဒီမိုကေရစီဟုဆိုရပါလိမ့္မည္။ သို႔ႏွင့္တုိင္ ရာစုဝက္မွ်ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ စစ္ဘက္အုပ္စိုးမႈမွထိုးထြက္ခါစနိုင္ငံတစ္ခု အေနႏွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္အညီ ခ်က္ျခင္းေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ဆိုသည္မွာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခအလြန္နည္းပါသည္။ ထုိ႔ထက္ ဆိုခဲ့ပါရပ္ခံခ်က္အတြက္ တပ္မေတာ္၏အေၾကာင္းျပခ်က္မွာ ႀကိဳက္/မႀကိဳက္အသာထား ျငင္းဖို႔ခက္သည့္အေနအထားတြင္လည္းရွိေနသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း အင္အားအႀကီးဆံုး ဗကပ မရွိေတာ့သည့္တိုင္ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ေနၾကေသာလက္နက္ကိုင္အင္အား စုစုေပါင္းမွာ ယခုအထိ တစ္သိန္းအထက္ရွိေနဆဲဟု သိရသည္။ လူဦးေရႏွင့္အခ်ိဳးခ်ၾကည့္လ်င္ သူပုန္အမ်ားဆံုးတုိင္းျပည္ျဖစ္ေနသည္။ ထိုမွ်မက အစိုးရသစ္သက္တမ္း(၂)နွွစ္သာသာကာလအတြင္းထိပ္တက္လာေသာ လုံၿခံဳေရးျပႆနာမ်ားကလည္းရွိေနျပန္သည္။ ေျပာရလ်င္- ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေအာင္ျမင္စြာတည္ေဆာက္ႏိုင္မွသာ စစ္ဘက္-အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရးပံုမွန္ျဖစ္ဖုိ႔ လမ္းပြင့္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ အမွန္စင္စစ္ တပ္မေတာ္ကိုပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္အဖဲြ႔အစည္းအျဖစ္ ေျပာင္းလဲပံုေဖာ္ႏိုင္ေရးမွာ ဒီမိုကေရစီအတြက္အေရးႀကီးသည့္တိုင္ ေရရွည္ေဆာင္ရြက္ရမည့္သေဘာရွိသည္။ အခ်ိန္မတုိင္မီ အေလာတႀကီးေဆာင္ရြက္လုိက္လ်င္ လက္ရွိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ အႀကီးမားဆံုးစိန္ေခၚခ်က္ပင္ ျဖစ္လာနိုင္စရာရွိသည္။ လက္ရွိစစ္ဘက္-အရပ္ဘက္အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာအရ တပ္မေတာ္၏သေဘာတူ ၾကည္ျဖဴမႈမရလ်င္၊ ၂၅% ကိစၥမွာ လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါေခ်။ အႏၱရာယ္ႀကီးေသာ ႏိုင္ငံေရးမီးရႈးမီးပန္းသာျဖစ္ဖို႔ မ်ားပါလိမ့္မည္။ ယခုစာစုကို ‘ဒီမိုကရက္တုိင္ေဇးရွင္း’ ပညာရပ္၏ေခါင္းကိုင္ဖခင္တစ္ဦးဟုဆိုႏိုင္ေလာက္ေသာ ပါေမာကၡဂီယာႏိုဒီယာ၏သတိေပးစကားျဖင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္အပ္ပါသည္။ ယခုလို … ၊

“ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမွာ လက္ေတြ႔မျဖစ္ႏိုင္ေသးတာက မစမိပါေစနဲ႔။ အက်ဳိးရလဒ္ထြက္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းအေကာင္းဆံုးနယ္ပယ္မွာ အာရံုစိုက္ပါ။ ဒါက စပါ… ။”

ေက်ာ္ဝင္း ၁၂၊ ေမ ၂၀၁၃ ယူတာက https://www.facebook.com/kyawwin.thewriter?sk=notes

(ဖတ္ၾကည့္ပါ မယ္ေဘာ္၊ ေရးကင္းျပနဲ႔ဘုန္းႀကီးေရွ႔ကႂကြ အာေဘာ္ဖန္တီးမႈမ်ားျဖစ္ေပမယ့္ ပီအာရ္နဲ႔ဆက္စပ္ေနတာမို႔ ဖတ္ဖို႔တင္တာျဖစ္ပါတယ္)