ေဗာ္လတဲႏွင့္ မဟာဖရက္ဒရစ္ (ေမာင္သာမည)

(သည္ေဆာင္းပါးကို စတိုင္သစ္မဂၢဇင္းမွာ ပထမေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ေနာက္ေတာ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ေဆာင္းပါးမ်ားဆိုတဲ့ စာေပါင္းစုစာအုပ္ထဲမွာထည့္သြင္းခဲ့ ပါတယ္။ မူရင္းကေတာ့ E.M.Forster ရဲ့ Two Cheers for Democracy စာအုပ္ထဲက Voltaire and Frederick the Great ျဖစ္ပါတယ္)
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ရာေက်ာ္က ျပင္သစ္လူမ်ဳိးတေယာက္ဟာ ဂ်ာမန္လူမ်ဳိးတေယာက္ဆီကို အလည္အပတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ သမိုင္းမွာ အလြန္လူသိမ်ားတဲ့ အလည္အပတ္ခရီးစဥ္ႀကီးတခုပါ။ 
ျပင္သစ္လူမ်ဳိးျဖစ္သူက ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးဆီ အေရာက္လာရတာကို အလြန္ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးေနသလို အိမ္ရွင္ျဖစ္တဲ့ဂ်ာမန္လူမ်ဳိးကလည္း အလည္လာတဲ့ျပင္သစ္လူမ်ဳိးကို ၀မ္းပမ္းတသာႀကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။

သူတို႔ႏွစ္ဦးရဲ့၀မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ ယဥ္ေက်းမႈသေဘာအရဟန္လုပ္ျပသရတဲ့ ၀မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈမ်ဳိးေလာက္ မဟုတ္ပါဘူး။ တို႔ႏွစ္ေယာက္ေတာ့ ေသတပန္သက္တဆံုး မိတ္ေဆြအရင္းအခ်ာေတြျဖစ္ၾကရေတာ့မယ္လို႔ aတြးၿပီး စိတ္အားထက္သန္မႈေတြအျပည့္နဲ ့ လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ၀မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ၾကတာပါ။

သို႔ေပမယ့္ သူတို့ေတြးထင္ခဲ့တဲ့အတိုင္းမျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ သမိုင္းတြင္တဲ့ခရီးစဥ္ႀကီးဟာ ေအာင္ျမင္မႈမရဘဲ အပ်က္ႀကီးပ်က္အဆံုးရႈံးႀကီးဆံုးရႈံးခဲ့ပါတယ္။

သည္ခရီးစဥ္ႀကီးအေၾကာင္းကို သည္ကေန႔အထိ ဂ်ာမန္ေတြေရာျပင္သစ္ေတြပါ ေျပာဆိုေနၾကတုန္းပါ။ ဂ်ာမန္ေတြက သည္ခရီးစဥ္ပ်က္ရတာဟာ ျပင္သစ္လူမ်ဳိးေၾကာင့္လို႔ေျပာေနသလို ျပင္သစ္ေတြကလည္း ဂ်ာမန္လူမ်ဳိးေၾကာင့္ သည္ခရီးစဥ္ပ်က္ရတာလို႔ေျပာေနပါတယ္။

ဧည့္သည္ျဖစ္တဲ့ျပင္သစ္လူမ်ဳိးက စာေရးဆရာႀကီး ေဗာ္လတဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္ေန႔ေခတ္လူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ ေဗာ္လတဲဟာ ဘယ္အရာကိုမဆိုအျပစ္ျမင္တတ္တဲ့သူ၊ သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္တတ္တဲ့သူ၊ မဖြယ္မရာျပက္လံုးထုတ္တတ္တဲ့သူလို႔ပဲ ျမင္ေနၾကပါလိမ့္မယ္။

တကယ္ေတာ့ ေဗာ္လတဲဟာ သူ႔ေခတ္သူ႔အခါက တျခားသူေတြထက္ ေခါင္းတလံုးပိုျမင့္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္ဆံုးမွာရွိခဲ့တဲ့လူတေယာက္ပါ။ ဥေရာပယဥ္ေက်းမႈႀကီးက ဖန္တီးထုတ္လုပ္ခဲ့တဲ့မဟာလူသားေတြထဲမွာ ေဗာ္လတဲလည္း တေယာက္အပါအ၀င္ျဖစ္တယ္လို႔ တထစ္ခ်ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

တကယ္လို႔မ်ား ဘုရားသခင္ရဲ့ေနာက္ဆံုးတရားစီရင္ပြဲမွာစကားေျပာဖို ့ ဥေရာပတိုက္ႀကီးအတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ႏွစ္ေယာက္ေရြးပါဆိုရင္ က်ေနာ္ကေတာ့ ရွိတ္စပီးယားနဲ့ေဗာ္လတဲကိုေရြးပါမယ္။ ရွိတ္စပီးယားကိုေရြးရတာက သူ႔ရဲ့ ဖန္တီးမႈစြမ္းရည္ေၾကာင့္ပါ။ ေဗာ္လတဲကိုေရြးရတာကေတာ့ ေ၀ဖန္မႈစြမ္းရည္နဲ ့လူသားဆန္တဲ့စိတ္ဓာတ္ေၾကာင့္ပါ။

ေဗာ္လတဲဟာ အမွန္တရားကိုျမတ္ႏိုးတယ္။ သည္းခံျခင္းတရားကို ယံုၾကည္လက္ခံတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံေတြကို ၾကင္နာသနားတတ္တယ္။ စိတ္ဓာတ္ကလည္း ႀကံ့ခိုင္ထက္ျမက္တာဆုိေတာ့ သူ႔အယူအဆေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖာ္ထုတ္တင္ျပႏုိင္ခဲ့တယ္။

က်ေနာ္တို႔လိုလူေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္အယူအဆကို အဆီအေငၚတည့္ေအာင္ေျပာႏိုင္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ ေဗာ္လတဲလို ႀကီးက်ယ္တဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးက ျပတ္ျပတ္သားသားေျပာဆုိႏိုင္ခဲ့ေလေတာ့ သာမန္ျပည္သူေတြလိုပဲ က်ေနာ္လည္း ေဗာ္လတဲကို ေက်းဇူးတင္မိပါတယ္။ မတရားမႈကိုဆန္႔က်င္ၿပီး သာယာ၀ေျပာတဲ့ေလာကႀကီးကိုတည္ေဆာက္ဖို႔ အားထုတ္ေနၾကတဲ့လူသားအေျမာက္အမ်ားအတြက္ ေဗာ္လတဲဟာ စကားေျပာခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ စာေတြ အမ်ားအျပားေရးခဲ့ပါတယ္။ ျပဇာတ္ေတြ၊ ၀တၳဳတုိေတြ အမ်ားအျပားေရးခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ သူ႔ျပဇာတ္ေတြကို ေမ့ကုန္ၾကပါၿပီ။ သူ႔၀တၳဳတိုတခ်ဳိ႔ကိုေတာ့ ဖတ္ေနၾကပါေသးတယ္။ အလြန္လူသိမ်ားတဲ့ ကင္ဒိ (Candide) အမည္ရွိ ၀တၳဳရွည္တပုဒ္ကိုေရးခဲ့ပါတယ္။ သတင္းစာသမားတေယာက္လည္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေၾကညာစာတမ္းေတြလည္းေရးခဲ့ပါတယ္။ သိပၸံပညာနဲ႔ဒသနပညာကိုလည္း ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့သမိုင္းဆရာတေယာက္လည္းျဖစ္ၿပီး အဘိဓာန္စာအုပ္ႀကီးတအုပ္ကိုလည္း ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါတယ္။

ဥေရာပတိုက္တခြင္ကလူေတြဆီကို ေပးစာေတြေရးသားေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ေနရာတကာမွာ ေဗာ္လတဲ စာအဆက္အသြယ္လုပ္သူေတြရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဥာဏ္ကလည္းရႊင္၊ ေခတ္လည္းမီ၊ သြက္လက္ထက္ျမက္သူလည္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ဥေရာပတခြင္ကဘုရင္ေတြ အင္ပါယာအရွင္ေတြဟာ ေဗာ္လတဲကို အလြန္အေလးဂရုျပဳၾကပါတယ္။ ေဗာ္လတဲဆီက စာတေစာင္ရရင္ ၀မ္းေျမာက္ဂုဏ္ယူၾကၿပီး အလ်င္အျမန္ျပန္စာေရးၾကပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ ရသစာေပဖန္တီးရာမွာေတာ့သိပ္မထူးခြ်န္ေပမယ့္ သူ႔မွာ ႀကီးက်ယ္တဲ့ဥာဏ္ပညာရွိတယ္။ ၾကင္နာတတ္တဲ့ႏွလံုးသားရွိတယ္။ သည္ဥာဏ္ပညာနဲ႔ႏွလံုးသားကို လူ႔ေလာကရဲ့အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ျမွဳပ္ႏွံထားသူျဖစ္ပါတယ္။

သည္အရည္အခ်င္းေတြေၾကာင့္ပဲ ဥေရာပတိုက္ႀကီးရဲ့ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ရွိတ္စပီးယားနဲ႔အတူ ေဗာ္လတဲကိုလည္း ေရြးခ်ယ္ရျခင္းပါ။ နာဇီေတြမေပၚေပါက္ခင္ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ရာေလာက္ႀကိဳတင္ၿပီး နာဇီေတြကိုဆန္႔က်င္ခဲ့တာ ေဗာ္လတဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေဗာ္လတဲရဲ့စိတ္ဓာတ္ဟာ စင္းလံုးေခ်ာမဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ေဗာ္လတဲဆီမွာ ဆန္႔က်င္ဖက္ျဖစ္ေနတဲ့ စိတ္ဓာတ္၊ စရိုက္ေတြရွိေနပါတယ္။ သူဟာ အမွန္တရားကိုျမတ္ႏိုးသူျဖစ္ေပမယ့္ မၾကာခဏ လွည့္ပတ္ေျပာ ဆိုတတ္ပါတယ္။ လူေတြကို ခ်စ္ခင္ၾကင္နာတတ္ေပမယ့္ မၾကာခဏ ေဒါသထြက္တတ္ပါတယ္။ ရက္ရက္ေရာေရာေပးကမ္းတတ္ေပမယ့္ ေငြေၾကးအက်ဳိးအျမတ္ရေအာင္လည္း လုပ္တတ္ပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ ေမြးရာပါလူေျပာင္လူေနာက္တေယာက္ပါ။ သူတပါးကို သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္ေနရမွ ေနထုိင္ေကာင္းတဲ့လူစားပါ။ သူ႔မွာ ဘြဲ႔ထူးဂုဏ္ထူး ဘာမွမရွိ။ ရုပ္ရည္သြင္ျပင္ကလည္း အလြန္ဆိုး။ လူေကာင္က ေသးေသးညွက္ညွက္ ဂင္တိုတို။ ႏွာေခါင္းက ရွည္ရွည္။ အသားက မည္းမည္း။ မ်က္လံုးက ျပဴးျပဴး။ စကားေျပာေတာ့မပီ့တပီ ေလလံုးမကြဲပါဘူး။ အ၀တ္အစား၀တ္တဲ့အခါ လူေကာင္ေသးေသးေတြ ၀တ္ၿမဲထံုးစံအတိုင္း တန္ဆာပလာခပ္မ်ားမ်ား။ ဆံပင္အတုက သူ႔ေခါင္းနဲ႔မလိုက္ေအာင္ႀကီးလြန္းေတာ့ မ်က္ႏွာကေပ်ာက္ေနတယ္။

သို႔ကလိုျပင္သစ္လူမ်ဳိးေဗာ္လတဲဟာ ဘာလင္ေရႊၿမိဳ့ေတာ္ကို ၁၇၅၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာေရာက္ရွိခဲ့ ပါတယ္။ သူ႔ကိုႀကိဳဆိုတဲ့အိမ္ရွင္ကေတာ့ ပရပ္ရွားႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို ဘုန္းမီးေနလအုပ္စိုးေတာ္မူတဲ့ ဂ်ာမန္လူမ်ဳိး မဟာဖရက္ဒရစ္ ျဖစ္ပါတယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္ဘုရင္ႀကီးဟာ ေခတ္သစ္ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူေတြထဲမွာ တေယာက္အပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ ဟစ္တလာဟာ မဟာဖရက္ဒရစ္ဘုရင္ႀကီးကို အေသအခ်ာေလ့လာ ခဲ့သူပါ။

မဟာဖရက္ဒရစ္ဟာ အလြန္အလိုႀကီးသူျဖစ္တာေၾကာင့္ အလိုျပည့္ဖို႔အတြက္ ဥေရာပတိုက္ႀကီးကို စစ္ေျမတလင္းဆီပို႔ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ အင္အားကိုယံုၾကည္သူ ျဖစ္တယ္။ လွည့္ဖ်ားျခင္းပရိယာယ္ကို ယံုၾကည္သူျဖစ္တယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈကိုယံုၾကည္သူ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္အရာကိုမဆို ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွ စိတ္ခ်သူျဖစ္တယ္။ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းျခင္းအတတ္မွာ တဖက္ကမ္းခတ္သူ ျဖစ္တယ္။ လူညံ့ေတြကိုပဲ အလုပ္ခန္႔ခ်င္သူျဖစ္တယ္။ လူ႔ေလာကႀကီးကုိ စက္ဆုပ္ရြံရွာမုန္းတီးသူလည္းျဖစ္တယ္။ သည္ စိတ္ေန စိတ္ထားေတြဟာ မဟာဖရက္ဒရစ္နဲ႔ေဗာ္လတဲၾကားက နယ္ျခားမ်ဥ္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

လူလူခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုတဲ့ဂရုဏာတရားကို ေဗာ္လတဲကယံုၾကည္ေပမယ့္ မဟာဖရက္ဒရစ္က မယံုၾကည္ပါဘူး။ "လူဆိုတာ အလြန္ဆိုး၀ါးတဲ့ သတၱ၀ါပဲ။ လူေတြအေၾကာင္းကို သင္မသိပါဘူး။ ငါပဲ သိတယ္" လို႔ ဖရက္ဒရစ္က ေဗာ္လတဲကိုေျပာဖူးပါတယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္ဟာ လူ႔ေလာကႀကီးအေပၚ အဆိုးျမင္တတ္သူျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ငယ္စဥ္ကတည္းက တစက္ကေလးမွစိတ္မခ်မ္းသာခဲ့့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔အေပၚ ဘယ္သူကမွ မခ်စ္ခင္မျမတ္ႏိုးဘူးဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ကို ငယ္စဥ္ကစၿပီးေသတဲ့အထိ ခံစားသြားရတဲ့သူပါ။ သည္လိုခံစားခ်က္မ်ဳိးရွိတဲ့သူဟာ ဘယ္ေလာက္အႏၱရာယ္ႀကီးၿပီး သူ႔ကုိယ္သူေရာ သူတပါးကိုပါ ဘယ္ေလာက္ဒုကၡေပးတတ္သလဲဆိုတာ သိထားၾကပါၿပီ။

မဟာဖရက္ဒရစ္ဘုရင္ႀကီးမွာ ေကာင္းတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူဟာ အသိပညာႀကီးသူျဖစ္သလို အႏုပညာခံစားမႈဘက္မွာလည္း ေလးနက္သူျဖစ္ပါတယ္။ ဂီတပညာမွာကြ်မ္းက်င္လိမ္မာၿပီး စာေပက်မ္းဂန္ လည္း ႏွံ႔စပ္ပါတယ္။ ျပင္သစ္စာေပကိုလည္း ႏႈိက္ႏႈိက္ခြ်တ္ခြ်တ္ေလ့လာထားၿပီး ကဗ်ာတခ်ဳိ႔ကို ျပင္သစ္လိုဖြဲ႔စပ္ခဲ့ပါတယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္ရဲ့ ျပင္သစ္ကဗ်ာေတြဟာသိပ္မေကာင္းလွေပမယ့္ သည္ကဗ်ာေတြကိုေထာက္ရႈလိုက္ရင္ သူဟာ ဂ်ာမန္တခုတည္းကိုပဲ အေရးထားခဲ့တာမဟုတ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါတယ္။ သည္ေနရာမွာေတာ့ သူဟာ ဟစ္တလာထက္ ပိုယဥ္ေက်းသူျဖစ္ပါတယ္။ သည္ကမၻာႀကီးကို ဂ်ာမန္ေတြကပဲအုပ္စိုးရမွာျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အေတြးမ်ဳိး သူ မေတြးဘူးပါ။

သည္ကမၻာႀကီးဟာ အလြန္ရႈပ္ေထြးေပြလီတဲ့ကမၻာႀကီးျဖစ္တယ္။ သူလည္း သူႀကိဳက္တာလုပ္၊ ကိုယ္လည္း ကိုယ္ႀကိဳက္တာလုပ္လို႔ျမင္ခဲ့ပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မဟာဖရက္ဒရစ္ဟာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုမႈကို ယံုၾကည္လက္ခံခဲ့တာပါ။ "ငါႀကိဳက္တာ ငါလုပ္ေနရသေရြ႔ လူေတြလည္း သူတို႔ေျပာခ်င္ရာေျပာၾကပါေစ"လို႔ သူ သေဘာထားပါတယ္။

တေန႔မွာ ဘာလင္ေရႊၿမိဳ့ေတာ္အတြင္း တိုင္းခန္းလွည့္လည္ရင္း လမ္းေဘးတံတိုင္းတခုေပၚမွာ သူ႔ပံုတူ ရုပ္ေျပာင္တခု ခ်ိတ္ဆြဲထားတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။ "သည္ပံုကို ေအာက္နည္းနည္းႏွိမ့္လိုက္ပါ။ ဒါမွ လူေတြက ေကာင္းေကာင္းျမင္ႏိုင္မယ္"လို႔ မိန္ံၾကားလိုက္ပါသတဲ့။

ေဗာ္လတဲနဲ႔မဟာဖရက္ဒရစ္တို႔ဟာ စေတြ႔တာနဲ႔ တေယာက္ကိုတေယာက္ခ်ီးမြမ္းေထာမနာစကားေတြ ေျပာပါေတာ့တယ္။ ေဗာ္လတဲက မဟာဖရက္ဒရစ္ဘုရင္ႀကီးကို "ဥတၱရတိုင္းရဲ့ ေဆာ္လမြန္ဘုရင္ႀကီး" လို႔ ခ်ီးပင့္ေခၚဆိုခဲ့ပါတယ္။ မဟာဖရက္ဒရစ္ကလည္း "ငါကိုယ္ေတာ္ျမတ္ရဲ့ ေအာင္ပြဲခံဘြဲ႔ထူးမ်ားအနက္ တန္ဖိုးအထိုက္ဆံုးဘြဲ႔ထူးမူကား ေဗာ္လတဲကိုပိုင္ဆိုင္သူတည္းဟူေသာဘြဲ႔ထူး ျဖစ္ေပသတည္း" လို႔ လူသိရွင္ၾကားမိန္႔ဆိုပါတယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္က ေဗာ္လတဲကို ေရႊနန္းေတာ္၀န္မင္းတပါးလို ေနရာေပးပါတယ္။ ေနစရာအေဆာင္ေတာ္ တခုနဲ႔အတူ ရိကၡာေတာ္ေငြလည္း မ်ားမ်ားႀကီးေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ ေဗာ္လတဲရဲ့ စားေရးေသာက္တာ 
ေနရာထုိင္ခင္းကိုစီမံခန္႔ခြဲေပးမယ့္ တူမေတာ္ မဒမ္ဒင္းနစ္ေရာက္လာရင္လည္း ရိကၡာေတာ္ေငြ ထပ္ခ်ီးျမွင့္ေပးမယ္လို႔ မိ္န္႔ပါေသးတယ္။

သည္ေနာက္မွာေတာ့ အသိပညာထံုမႊမ္းထားတဲ့စကားေျပာဆိုမႈေတြ ၊ေတြးေခၚဆင္ျခင္မႈေတြနဲ႔ၿပီးတဲ့ ေဆြးေႏြးေ၀ဖန္မႈေတြ၊ ရသာစံုလင္တဲ့စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြဟာ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ရဲ့ေတြ႔ဆံုမႈကို လႊမ္းၿခံဳေနခဲ့ပါတယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္ဟာ အစားအေသာက္ခံုမင္သူအျဖစ္ နာမည္ႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စရိတ္သက္သက္သာသာနဲ႔ ခ်က္ျပဳတ္ႏိုင္ေရးအတြက္လည္း အလြန္ဂရုထားေတာ္မူတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္ေစ သူတို႔ႏွစ္ဦးရဲ့ေတြ႔ဆံုပြဲမ်ားဟာ လိုေလေသးမရွိေအာင္ျပည့္စံုခဲ့ပံုရပါတယ္။

မၾကာခင္မွာပဲ ေဗာ္လတဲဟာ ျပင္သစ္ကမိတ္ေဆြတေယာက္ထံကုိ စာေရးပါတယ္။ သည္စာထဲမွာ "သို႔ေပမယ့္"ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားပါ၀င္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

"ညစာစားပြဲေတြကေတာ့ အလြန္ဖြယ္ရာလွပါတယ္။ စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္ေတြလည္း အလွ်ံပယ္ပါပဲ။ သည္ပြဲေတြမွာ ဘုရင္ႀကီးကအေပ်ာ္ရႊင္ဆံုးေပါ့။ သို႔ေပမယ့္ - -"

"က်ဳပ္ေတာ့ ေအာ္ပရာေတြလည္း ၾကည့္ရတယ္။ အေသာအရႊင္ျပဇာတ္ေတြလည္း ၾကည့္ရတယ္။ ဂီတပြဲေတြလည္း နားဆင္ရတယ္။ ေလ့လာမႈေတြလည္း လုပ္ရတယ္။ စာေပက်မ္းဂန္ေတြလည္း ဖတ္ရတယ္။ သို႔ေပမယ့္ - -"

"ဘာလင္ေရႊၿမိဳ့ေတာ္ႀကီးကျဖင့္ အလြန္တရာခမ္းနားတင့္တယ္လွပါတယ္။ မင္းသမီးေတြကလည္း အလွထိပ္ေခါင္တင္ေတြဆုိေတာ့ ရႈမ၀ႏိုင္ပါဘူး။ ရံေရြေတာ္ေတြကလည္း အေခ်ာအလွေတြခ်ည္းပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ - -"

သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္တပါးရဲ့အာဏာက်ေရာက္ေနရတဲ့ လြတ္လပ္သူတေယာက္ရဲ့ ဗီဇပါဆန္႔က်င္မႈအျဖစ္ ေဗာ္လတဲရဲ့ "သို႔ေပမယ့္"စကားလံုးကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္လို႔ရႏိုင္ပါတယ္။

ေဗာ္လတဲမွာ ဘယ္လိုအျပစ္ေတြ ဘယ္လိုခ်ဳိ႔ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိေနပါေစ၊ သူဟာ လြတ္လပ္သူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာဖရက္ဒရစ္ကေတာ့ ဥာဏ္ပညာႀကီးၿပီးဆြဲေဆာင္စြမ္းရွိေပမယ့္ သက္ဦးဆံပုိင္ဘုရင္ တပါးပါ။

အလည္အပတ္ခရီးစဥ္ဟာ အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔မၿပီးသြားခဲ့ပါဘူး။ ေဗာ္လတဲဟာ ၿငီးေငြ႔စရာေကာင္းတဲ့အလုပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကိုလုပ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ေငြေၾကးကိစၥတခုမွာပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ ရၿပီး မဟာဖရက္ဒရစ္ရဲ့အမႈထမ္း ျပင္သစ္တေယာက္နဲ႔လည္း အႀကီးအက်ယ္စကားမ်ားခဲ့ပါေသးတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ ေခ်ာကလက္ေဖ်ာ္ရည္ကို အလြန္အကြ်ံေသာက္သံုးတဲ့အတြက္ ဘုရင္ႀကီးက ခြဲတမ္းသတ္မွတ္ ရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဗာ္လတဲက မေက်နပ္တာေၾကာင့္ ဖေယာင္းတိုင္ေတြျဖဳတ္ၿပီးေရာင္းစားခဲ့ပါသတဲ့။ ဂုဏ္သိကၡာမဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြပါပဲ။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ေဗာ္လတဲဟာ မဟာဖရက္ဒရစ္ေရးစပ္ထားတဲ့ ျပင္သစ္ကဗ်ာေတြကိုဖတ္ၿပီး ေလွာင္ေျပာင္ရယ္ေမာခဲ့တာပါ။

ဟစ္တလာလိုပဲ မဟာဖရက္ဒရစ္ဟာလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္အႏုပညာရွင္တေယာက္အျဖစ္ စိတ္ကူးယဥ္ေနတဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပင္သစ္လိုေရးထားတဲ့သူ႔ကဗ်ာေတြကို မြမ္းမံျပင္ဆင္ေပးဖို႔ အထူးဧည့္သည္ေတာ္ႀကီးထံ အပ္ႏွံခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ယခုေတာ့ ျပင္သစ္ေမ်ာက္ပ်င္းက အရွင္မင္းျမတ္ရဲ့ ကဗ်ာေတြကို သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္ေနပါေပါ့လား။

ေဗာ္လတဲရဲ့ သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္မႈဟာ ေရႊနားေတာ္ကိုေပါက္သြားပါတယ္။ သည္ကဗ်ာေတြဟာ အတြင္းလူေတြသာဖတ္ခြင့္ရတဲ့ကဗ်ာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရင္မင္းျမတ္ေရးတဲ့ကဗ်ာေတြဆိုၿပီး ေရႊနန္းေတာ္တခြင္လံုး အံုးအံုးကြ်က္ကြ်က္ျဖစ္ေအာင္လုပ္လိုက္တာဆုိေတာ့ အလြန္ရိုင္းပ်တဲ့အမႈတခု ျဖစ္ေနေတာ့တာေပါ့။ သည္လိုနဲ႔ ဥတၱရတိုင္းရဲ့ေဆာ္လမြန္ဘုရင္ႀကီး မဟာအမ်က္ေတာ္ရွပါေတာ့တယ္။

မဟာဖရက္ဒရစ္က သည္လိုေတြးပါတယ္။ "ငါ့ရဲ့ဧည့္သည္ေတာ္ဟာ ပါရမီရွင္တဦးျဖစ္တာမွန္ပါရဲ့။ သို႔ေပမယ့္ သူဟာ အက်ဳိးထက္ အျပစ္မ်ားသူျဖစ္တယ္။ သစၥာမဲ့သူလည္း ျဖစ္တယ္"

ေဗာ္လတဲကလည္း သည္လိုေတြးပါတယ္။ "ငါ့ရဲ့အိမ္ရွင္ဟာ ဘုန္းမီးေနလေတာက္ပတဲ့ ဧကရာဇ္
ဘုရင္ႀကီးျဖစ္တာမွန္ပါရဲ့။ သို႔ေပမယ့္ သည္ဧကရာဇ္ဟာ အေ၀းကပဲပူေဇာ္ထိုက္သူျဖစ္တယ္"

ေဗာ္လတဲဟာ ဘာလင္ေရႊၿမိဳ့ေတာ္မွာ ႏွစ္ႏွစ္ၾကာ ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သည္ကာလအတြင္းမွာ အိမ္ရွင္ေရာ ဧည့္သည္ပါ စိတ္လက္မအီမသာျဖစ္လာၾကပါတယ္။ သည္လိုနဲ႔ ေဗာ္လတဲဟာလည္း ျပင္သစ္ကိုျပန္လာ ပါေတာ့တယ္။

သည္အခ်ိန္မွာ တူမျဖစ္သူ မဒမ္ဒင္းနစ္က သူ႔ဆီကို လာေနတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဗာ္လတဲဟာ ဖရင့္ဖတ္ၿမိဳ့ ကေန ေစာင့္ဆိုင္းေနပါတယ္။ အဲသည္အခ်ိန္က ဖရင့္ဖတ္ၿမိဳ့ဟာ ပရပ္ရွားပိုင္နက္ထဲမွာမရွိေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖရင့္ဖတ္ၿမိဳ့ကို မဟာဖရက္ဒရစ္က မပိုင္ပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္ မဟာဖရက္ဒရစ္မွာလည္း လွ်ိဳ႔၀ွက္ရဲအဖြဲ႔(ဂက္စတာပို) ရွိပါတယ္။ ေဗာ္လတဲကို သည္လွ်ိဳ႔၀ွက္ရဲေတြနဲ ့ ဒုကၡေကာင္းေကာင္းေပးပါတယ္။

ဘာလင္ကေန ေဗာ္လတဲထြက္သြားတုန္းက မဟာဖရက္ဒရစ္ရဲ့ ျပင္သစ္ကဗ်ာမိတၱဴတစံုကို ယူသြားပါတယ္။ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ယူသြားတာ ျဖစ္မွာပါ။ ဒါကို မဟာဖရက္ဒရစ္ကသိသြားတဲ့အခါမွာ အႀကီးအက်ယ္ ေဒါသူပုန္ထၿပီး ေဗာ္လတဲရဲ့၀န္စည္စလယ္ေတြကိုရွာေဖြစစ္ေဆးဖို႔ အမိန္႔ထုတ္လိုက္ပါတယ္။

ထံုးစံအတိုင္း မဟာဖရက္ဒရစ္ရဲ့အမႈထမ္းေတြက ဒုတိယတန္းစားေတြဆိုေတာ့ အလြန္အကြ်ံေတြ ျဖစ္ကုန္ေတာ့တာေပါ့။ ေဗာ္လတဲရဲ့၀န္စည္စလယ္ေတြကို ရွာေဖြစစ္ေဆးရံုတင္မကေတာ့ဘဲ လူကိုပါ ဖမ္းဆီးလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေန႔ေရာညပါ မနားမေနႏွိပ္စက္ၿပီး စစ္ေဆးေမးျမန္းပါတယ္။ ေဗာ္လတဲဆီက တခုခုရရင္ မဟာဖရက္ဒရစ္ဘုရင္ႀကီး ေရႊေဘာေတာ္က်ေအာင္လုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ေနခဲ့ တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ မယံုႏိုင္စရာအျဖစ္အပ်က္ပါ။ နာဇီအက်င့္၊ နာဇီနည္းလမ္းေတြရဲ့ ေရွ႔ေတာ္ေျပး လုပ္ရပ္ေတြပါ။

ေဗာ္လတဲဟာ ထြက္ေျပးဖို႔ႀကိဳးစားပါေသးတယ္။ ဖရင့္ဖတ္ ၿမိဳ့တံခါး၀မွာတင္ျပန္ဖမ္းမိၿပီး အခ်ဳပ္ခန္းထဲကို တရြတ္တိုက္ဆြဲေခၚတာခံရျပန္ပါတယ္။ သည္အခ်ိန္မွာပဲ တူမေတာ္ မဒမ္ဒင္းနစ္က ေရာက္လာပါတယ္။

တူမျဖစ္သူလည္း ဦးရီးေတာ္နည္းတူ ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္တာခံရပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ မဒမ္ဒင္းနစ္က စိတ္ဓာတ္ မာေက်ာၿပီး ဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့အမ်ဳိးသမီးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔တူအရီးႏွစ္ေယာက္ရဲ့ဒုကၡကို ဥေရာပတတိုက္လံုးသိေအာင္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဦးရီးေတာ္ေဗာ္လတဲရဲ့က်န္းမာေရးကလည္း ေတာ္ေတာ္ဆိုးေနပါၿပီ။ ေဗာ္လတဲကလည္း တကယ္ျဖစ္တာထက္ ပိုဆိုးတယ္လို႔ထင္ရေအာင္ ဟန္ေဆာင္ပါတယ္။ ႏွိပ္စက္ေနသူေတြေရွ႔က အတင္းထြက္ေျပးၿပီး "ငါ့ကုိ ဖ်ားနာခြင့္ေလးေတာင္ မေပးၾကေတာ့ဘူးလား" လို႔ ေဟာဟဲလိုက္ေနတဲ့ အသက္ရွဴသံနဲ႔ ေအာ္ေျပာပါသတဲ့။

ေဗာ္လတဲရဲ့ကိုယ္ေရးအတြင္း၀န္က ဆရာျဖစ္သူကို ကူညီဖို႔အနားကပ္သြားတဲ့အခါမွာ ပါးစပ္က တေအာ့ေအာ့နဲ႔ အန္တဲ့ပံုမ်ဳိးလုပ္ၿပီး "ဟဲ့ေကာင္ ငါဟန္ေဆာင္ေနတာေနာ္ ၊ တကယ္မဟုတ္ဘူး" လို႔ တပည့္ရဲ့နားရြက္နားကပ္ၿပီး တိုးတုိးေလးေျပာပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ လူေတြကိုအရူးလုပ္ရတဲ့အေပၚ ေပ်ာ္တတ္သူျဖစ္ပါတယ္။ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္ အေျပာင္အျပက္လုပ္ႏိုင္တဲ့သူပါ။ အလြန္ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့ စိတ္ဓာတ္ပါ။

မဟာဖရက္ဒရစ္ကေတာ့ သူလြန္သြားၿပီဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားပါတယ္။ ေဗာ္လတဲနဲ႔သူ႔တူမကို ျပန္လႊတ္ခုိင္းလိုက္ပါတယ္။

သည့္ေနာက္မွာလည္း ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ႏွစ္ေယာက္ဟာ စာအဆက္အသြယ္ ဆက္လုပ္ေနပါေသးတယ္။ အရင္အတိုင္းလႈိက္လႈိက္လွဲလွဲပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ သူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္မေတြ႔ရေအာင္ေတာ့ သတိထားခဲ့ၾကပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ သင္ခန္းစာတခု ရသြားပါတယ္။ လြတ္လပ္ျခင္း၊ မတူကြဲျပားျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ ၾကင္နာသနားျခင္း စတာေတြအေပၚ သက္၀င္ယံုၾကည္တဲ့လူတေယာက္ဟာ သက္ဦးဆံပိုင္ရွင္ဘုရင္တပါး  အုပ္စိုးတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းက ေလကို မရွဴရႈိက္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့သင္ခန္းစာ ျဖစ္ပါတယ္။

သည္သင္ခန္းစာကို ဘာလင္ေရြႊၿမိဳ့ေတာ္ႀကီးက သင္ၾကားေပးလိုက္တာပါ။

အေပၚယံမွာေရႊမႈန္ႀကဲထားပါရဲ့။ သို႔ေပမယ့္--။ ဧကရာဇ္ဘုရင္ႀကီးဟာ အလြန္ခန္႔ညားၿပီး ဥာဏ္ပညာႀကီးေတာ္မူပါရဲ့။ သုိ႔ေပမယ့္--။ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းတာမြန္တာမွန္ေပမယ့္ တခုခုလိုေနပါတယ္။ မွန္ပါတယ္။ လူဆန္တဲ့စိတ္ဓာတ္လိုေနပါတယ္။

ေဗာ္လတဲဟာ လူဆန္တဲ့စိတ္ဓာတ္အေပၚ မေဖာက္မျပန္သက္၀င္ယံုၾကည္သူျဖစ္တယ္။ သူဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာေက်ာ္ကတည္းက သက္ဦးဆံပိုင္အာဏာရွင္စနစ္ကိုဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္သူ ျဖစ္ပါတယ္။         ။

ေမာင္သာမည

(ယူတာကဒီကပါ) http://www.maukkha.org/index.php/book-store/essay-maukkha/1897-maukkha-two-cheers-for-democracy