ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးသမိုင္းမွ သင္ခန္းစာတစ္ပုဒ္
၁။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ ေန႔၊ နံနက္ ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ့အတြင္း၀န္မ်ား႐ံုးႀကီး၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ၀န္ႀကီးမ်ားျဖစ္ ၾကေသာ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိ၊ သခင္ျမ၊ ဦးဘ၀င္း၊ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး စပ္စံ ထြန္း၊ ဦးရာဇတ္၊ မန္းဘခိုင္၊ အတြင္း၀န္ဦးအုန္းေမာင္ႏွင့္ သက္ေတာ္ ေစာင့္ကိုေထြးတို႔ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမွာ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီဒုတိယဥကၠ႒ (ဒုတိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္) တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံက လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈကို စစ္ေဆးစီရင္ရန္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ အထူးခံု႐ံုးဖြဲ႔စည္းသည့္ဥပေဒထုတ္ျပန္ျခင္းႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ အထူးခံု႐ံုးဖြဲ႔စည္းတာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းတို႔ကို စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။ အထူးခံု႐ံုးသည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္႐ံုးထိုင္၍ ဦးေစာ၊ ေမာင္စိုး၊ သက္ႏွင္း၊ စိန္ႀကီး(ေမာင္စိန္ေခၚ လွေအာင္)၊ ရန္ႀကီးေအာင္(လွထြန္း)၊ သုခ၊ ခင္ေမာင္ရင္၊ ေမာင္နီ(ဘိုနီ ေခၚ ဂနီ)၊ မံႈႀကီး(ေမာင္မႈန္)ႏွင့္ ဘၫြန္႔ တို႔ (၁၀)ဦးအား တရားစြဲဆိုျခင္းႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ အမႈစတင္ စစ္ေဆးျခင္းတို႔ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တရားစြဲဆိုျခင္းခံရသူ ၁၀ ဦးအနက္ ဦးေစာသည္ ဂဠဳန္ဦးေစာ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ နန္းရင္း၀န္ဦးေစာအျဖစ္လည္းေကာင္းထင္ရွားခဲ့ၿပီး လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈကို စီစဥ္လႈပ္ရွားခဲ့သူအျဖစ္လည္း ေက်ာ္ၾကားခဲ့ပါသည္။
အထူးခံု႐ံုးေရွ႔ေမွာက္တြင္ ေရွ႔ေနခ်ဳပ္၏ေမးျမန္းခ်က္အား ဦးေစာ၏ေျပာၾကားခ်က္မ်ားအနက္မွ ဦးေစာ၏ဘ၀ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ေအာက္ပါအတိုင္း ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
ကြၽန္ေတာ္ ေက်ာင္းမွာ ၅ တန္း ေအာင္ပါတယ္။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္မွာ ေအာက္တန္းေရွ႔ေနစာေမးပြဲ ေအာင္ပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာ ေအာက္တန္းေရွ႔ေနစာေမးပြဲ ေနာက္ဆံုးက်င္းပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးထဲ ၀င္ေတာ့ ဂ်ီစီဘီေအ၀ံသာႏုအဖြဲ႔ကို၀င္ပါတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ႀကီးကြဲသြားေတာ့ ၂၁ ဦးအဖြဲ႔မွာပါပါတယ္။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွာပါ။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမတိုင္မီ မွာ ၂၁ ဦး အဖြဲ႔နဲ႔ အျခားႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းၾကၿပီး ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔ ဖြဲ႔ၾကပါတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီကို ၁၉၃၈ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ကို မ်ဳိးခ်စ္ပါတီက ပထမဆံုးေခါင္းေဆာင္တင္ေျမွာက္ပါတယ္။ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီဟာ သီးျခားပါတီပါ။ ငါး ပြင့္ဆိုင္ႏွင့္မဆိုင္ပါ။ အဲဒီ အခ်ိန္ေလာက္က်ေတာ့ ငါးပြင့္ဆိုင္အဖြဲ႔လည္း ကြဲပါၿပီ။
၁၉၂၇ ခုႏွစ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမာက္ျခင္းခံရပါတယ္။ သာယာ၀တီေတာင္ပိုင္းမဲဆႏၵနယ္က တက္ပါတယ္။ ဗမာျပည္နဲ႔အိႏၵိယျပည္ ခြဲေရးတြဲေရးျပႆနာကိုအေျခ ခံတဲ့ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးမွာ ကြၽန္ေတာ္ သာယာ၀တီေတာင္ပိုင္းကပဲ ယွဥ္ၿပိဳင္အေရြးခံပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ႐ႈံးနိမ့္ ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ၁၀လေလာက္ၾကာေတာ့ ဟသၤာတေျမာက္ပိုင္းမွာ အေရြးခံရပါတယ္။
နန္းရင္း၀န္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၄၁ခုႏွစ္မွာ လန္ဒန္သြားခဲ့ၿပီးအျပန္ စစ္အတြင္းက ကြၽန္ေတာ့္ကို ယူဂန္ဒါႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီးထားခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဖမ္းဆီးၾကတယ္ဆိုတာ မသိပါ။ ရန္ကုန္ျပန္ေရာက္ၿပီး ၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ ေမလ ေလာက္မွာ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီကိုျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ကြၽန္ေတာ္ ႀကိဳးပမ္းပါတယ္။ အဲဒီလမွာ စည္းေ၀းၾကၿပီး အမႈေဆာင္ေကာ္မတီဖြဲ႕ပါတယ္။ ေကာ္မတီမွာ ၁၉ ေယာက္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ ကြၽန္ေတာ္ ဘုရင္ခံအမႈေဆာင္အဖြဲ႔၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ့္ကိုယ္ကြၽန္ေတာ္ ဂဠဳန္စစ္သူႀကီးလို႔ဘြဲ႔ခံတာ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ထဲမွာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဂဠဳန္အေပ်ာ္တမ္း တပ္ဖြဲ႔ရဲ႔ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။ ယူဂန္ဒါကျပန္လာေတာ့ ပါတီကိုသာအဓိကထားၿပီးစည္း႐ံုးေနရလို႔ ဂဠဳန္ တပ္ဖြဲ႔ကို ျပန္မဖြဲ႔ႏိုင္ပါ။ သာယာ၀တီနယ္သား ျပည့္စံုႂကြယ္၀လွသည္ မဟုတ္ေသာ ၅ တန္းသာ ေအာင္ျမင္ ကာ ေအာက္တန္းေရွ႔ေနလက္မွတ္သာရသည့္ဦးေစာသည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရေခတ္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွဘြဲ႔ရမ်ား၊ ၀တ္လံုမ်ား၊ တကၠသိုလ္မွဘြဲ႔ရမ်ားႏွင့္ အဂၤလိပ္စာေရးႏိုင္ေျပာႏိုင္သူမ်ားၾကားတြင္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္သို႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။
ဟသၤာတေျမာက္ပိုင္း မဲဆႏၵနယ္မွ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ အေရြးခ်ယ္ခံရၿပီးေနာက္
ျမန္မာႏိုင္ငံအား အိႏိၵယအင္ပါယာမွခြဲထုတ္၍ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သစ္ စမ္းသပ္က်င့္သံုးခ်ိန္ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္ဦးေဆာင္၍ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဦးေစာက လႊတ္ေတာ္တြင္ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုျဖစ္ပြားၿပီး ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ေရးအရွိန္အဟုန္ျမင့္မားလာခဲ့၍ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ေဒါက္တာဘေမာ္၏ ၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရအား လႊတ္ေတာ္တြင္ ဦးေစာက အယံုအၾကည္မရွိအဆိုတင္သြင္းၿပီး ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ဆန္းတြင္ နန္းရင္း၀န္အျဖစ္ဦးပုျဖစ္လာၿပီး အစိုးရအဖြဲ႔ကိုေခါင္းေဆာင္ကာ ဦးေစာသည္ လယ္ယာႏွင့္သစ္ေတာ၀န္ႀကီး ျဖစ္လာသည္။ ၀န္ႀကီးျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ဦးေစာသည္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီအား ေတာင့္တင္းေအာင္ဖြဲ႔စည္းၿပီး အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ၀င္မ်ားကိုရေအာင္သြင္း၍ လႊတ္ေတာ္အပါအ၀င္ အဘက္ဘက္တြင္ စည္း႐ံုးမႈ၊ အင္အားစုစည္းမႈတို႔ကို အစဥ္တစိုက္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ဦးပု၏အစိုးရအဖြဲ႔အား တစ္ဖက္လွည့္ျဖင့္ အယံုအၾကည္မရွိေၾကာင္း အဆိုကိုတင္သြင္းေစၿပီး အစိုးရအဖြဲ႔မွႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္။ အစိုးရအဖြဲ႔မွ ႏုတ္ထြက္ၿပီးနာရီ၀က္အတြင္း၌ပင္ အယံုအၾကည္မရွိအဆိုကို ေထာက္ခံမဲေပး၍ ဦးပုအစိုးရျပဳတ္က်ကာ ဦးေစာနန္းရင္း၀န္ ျဖစ္လာသည္။
နန္းရင္း၀န္အျဖစ္ ဦးေစာသည္ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံအပါအ၀င္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရအရာရွိမ်ားျဖင့္ သင့္တင့္ေအာင္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္း၊ အတိုက္အခံမ်ားအား ၿဖိဳခြင္းျခင္း၊ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမ်ားမွ သခင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား အား ႏွိမ္နင္းျခင္း၊ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံႏွင့္ အေပးအယူလုပ္ဆက္ဆံၿပီး နန္းရင္း၀န္သက္တမ္းရွည္ရန္ ေရြးေကာက္ပြဲအားေရႊ႔ဆိုင္းျခင္း၊ ေရွးျမန္မာဘုရင္မ်ားႏွယ္ လယ္ထြန္မဂၤလာပြဲ ခင္းက်င္းျခင္း၊ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံႏွင့္ညႇိႏႈိင္း၍ ၿဗိတိသွ်နန္းရင္း၀န္ မစၥတာခ်ာခ်ီႏွင့္သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Dominion) ေတာင္းဆိုေရးအတြက္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ့သို႔ သြားေရာက္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ လန္ဒန္သို႔ ဦးေစာသြားေရာက္စဥ္က အတြင္း၀န္ ဦးတင္ထြဋ္လည္း လိုက္ပါခြင့္ရခဲ့သည္။
ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတြင္ ၿဗိတိသွ်နန္းရင္း၀န္မစၥာခ်ာခ်ီႏွင့္ ျမန္မာနန္းရင္း၀န္ဦးေစာတို႔ေတြ႔ရာတြင္ မစၥတာခ်ာခ်ီက ၿဗိတိန္အေနျဖင့္ ေလာေလာဆယ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ေအာင္ႏိုင္ေရးလံုးပမ္းေန၍ စစ္ၿပီးမွျမန္မာ့အေရးစဥ္းစား ေပးပါမည္” ဟုသာ အေျဖစကားေပးလိုက္၍ ဦးေစာလည္း ၿဗိတိန္မွအေမရိကန္သို႔ ခရီးတစ္ေထာက္နားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ျပန္ခဲ့သည္။ ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံ ဟိုင္ဖာၿမိဳ့အေရာက္တြင္ အျပန္လမ္းခရီး လစ္စ္ဘြန္းၿမိဳ့ ေရာက္ရွိစဥ္က ဂ်ပန္သံ႐ံုးသို႔သြားေရာက္ဆက္သြယ္မႈအတြက္ ၿဗိတိသွ်တို႔ကထိန္းသိမ္းလိုက္ၿပီး ယူဂန္ဒါ ႏိုင္ငံတြင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ေလးႏွစ္ခန္႔ၾကာထိန္းသိမ္းထားခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔သည္ ဦးေစာအား တစ္လ ေက်ာ္ခန္႔ လွ်ဳိ႔၀ွက္ထိန္းသိမ္းထားၿပီးမွ ၁၉၄၂ ခု ႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ထိန္းသိမ္းထားေၾကာင္းနွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ခြင့္မျပဳေသးေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ နန္းရင္း၀န္ဘ၀မွ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံအက်ဥ္းသားဘ၀ ေရာက္ခဲ့ရေသာဦးေစာသည္လည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈတို႔ျဖင့္ မ်က္ျခည္ ျပတ္ခဲ့ရသည္။
၂။
၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ သာယာ၀တီနယ္မွစတင္၍ ဂဠဳန္ဆရာစံဦးေဆာင္သည့္ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔၏ လက္နက္ကိုင္ ၿဗိတိသွ်နယ္ ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ေရးအရွိန္အဟုန္မွာ သာယာ၀တီနယ္မွ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားသို႔ ကူးစက္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ် အစိုးရသည္ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔၏ လက္နက္ကိုင္ဆန္႔က်င္မႈအား စစ္သည္ႏွင့္လက္နက္အင္အား ႀကီးမားစြာသံုးစြဲ၍ေျခမႈန္းခဲ့ရသည္။ ဦးေစာသည္ ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံု ျဖစ္ရပ္စံုအား ဓာတ္ပံု မွတ္တမ္းမ်ားႏွင့္ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ရက္စက္စြာႏွိမ္နင္းမႈတို႔ႏွင့္အတူ ဂဠဳန္အေရးေတာ္ပံုအမည္ျဖင့္ စာအုပ္ျပဳစု ျဖန္႔ေ၀ခဲ့သည္။ ဦးေစာသည္ ဂဠဳန္အေရးေတာ္ပံုစာအုပ္အား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာသာမက ႏိုင္ငံတကာ သို႔ပါ အစီအစဥ္တက်ျဖန္႔ေ၀ခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ လိုက္လံသိမ္းဆည္းပိတ္ပင္မႈခံရၿပီး ဦးေစာလည္း ဂဠဳန္ဦးေစာအျဖစ္ နာမည္တြင္ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ ဦးေစာသည္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္က်င္လည္လွ်င္ စာနယ္ဇင္းေလာကႏွင့္ကင္းကြာ၍ မရသည္ကို လည္းေကာင္း ၊ ဦးေစာ၏ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ၏လႈပ္ရွားမႈအား ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈႏွင့္စည္း႐ံုးမႈအတြက္ ကိုယ္ပိုင္သတင္းစာ တစ္ေစာင္လိုအပ္သည္ကိုလည္းေကာင္း၊ ေကာင္းစြာသိျမင္ခံယူသည့္အားေလ်ာ္စြာ သတင္းစာလုပ္ငန္းကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ၀ိုင္အမ္ဘီေအအသင္းမွ ဂ်ီစီဘီေအအသင္းအျဖစ္ ေျပာင္း လဲဖြဲ႔စည္းခဲ့သည့္ အသင္းႀကီး၏စည္း႐ံုးလႈပ္ရွားမႈကို အားေပးေထာက္ခံသည့္ ထိုစဥ္က အရွိန္အ၀ါႀကီးလွ ေသာ သူရိယသတင္းစာတြင္ ဦးစြာအစုရွယ္ယာမ်ားစြာထည့္၀င္ၿပီး စာနယ္ဇင္းေလာကတြင္ က်င္လည္လႈပ္ ရွားခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ တြင္ သတင္းစာဆရာအျဖစ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ လွည့္လည္ေလ့လာၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ
ျပန္ေရာက္ခ်ိန္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံႏွင့္ဂ်ပန္လူမ်ဳိးတို႔အား ခ်ီးမြမ္းခန္းဖြင့္ ေရးသားေဟာေျပာခဲ့သည္။
ထို႔ျပင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔၀င္ေရာက္ခဲ့သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ဆူဇူကီး (ဗိုလ္မိုးႀကိဳး) သည္ သတင္းစာဆရာတစ္ဦးအသြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၀င္ေရာက္၍ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို ေထာက္လွမ္းခဲ့စဥ္ကေတြ႕ဆံုသူမ်ားတြင္ ဦးေစာလည္းပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဦးေစာက ဆူဇူကီးအား ၿဗိတိသွ်တို႔အား ေတာ္လွန္ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ လက္နက္ခဲယမ္းႏွင့္ေငြေၾကးတို႔ကမ္းလွမ္းခဲ့ရာ ဆူဇူကီးက ေကာင္စစ္၀န္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးရန္တုံ႕ျပန္ၿပီး ေနာက္ဆုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ သူရိယသတင္းစာမွာ မ်ဳိးခ်စ္ပါတီ၏၀ါဒ ျဖန္႔ခ်ိေရးသတင္းစာျဖစ္လာၿပီး ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေစာသည္ သူရိယသတင္းစာ၏အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့ သည္။
ဦးေစာသည္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ အခါအားေလ်ာ္စြာ မ်က္ေမွာက္ကာလ ႏိုင္ငံေရးကို အေျခခံေဟာေျပာေလ့ရွိရာ ဦးေစာ၏အာ၀ဇၨန္းေကာင္းမႈေၾကာင့္ လူငယ္မ်ား၏ႏွစ္သက္အားေပးမႈကိုလည္း ရယူႏိုင္ခဲ့သည္။ ဦးႏုႏွင့္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ စဥ္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္လာေရာက္၍ ဦးေစာေဟာေျပာခဲ့ရာ ေက်ာင္းသားထုက အားေပးသေဘာက် ခဲ့သည္။ ေမာင္သုမန (ညိဳျမ)က ဗမာ့၀ဋ္ေႂကြးေဆာင္းပါး(အိုးေ၀ သတင္းစာ ၁.၅.၄၈)တြင္ “၁၉၃၈ ခုႏွစ္ေလာက္က ဦးေစာက သူရိယသတင္းစာအယ္ဒီတာ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကလည္း ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္နဲ႔ တကၠသိုလ္သမဂၢမွာရွိေနစဥ္ပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဦးေစာကို အေတာ္ၾကည္ညိဳတယ္။ “ဦးေစာဟာ ဘယ္ေလာက္ခ်ီးမြမ္းစရာေကာင္းလဲ။ သူမ်ားလို ဘီေအ၊ အမ္ေအ မေအာင္ေပမယ့္ ကိုယ္ထူးကိုယ္ခြၽန္ႀကိဳးစား ၿပီး ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ့လူပဲလို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ေမာင္သုမနကိုေျပာတာ မွတ္မိေသးတယ္”ဟု ျပန္ေျပာင္း ေအာက္ေမ့ေရးသားခဲ့သည္။
ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပံုကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဂဠဳန္အေရးေတာ္ပံုစာအုပ္ ေရးသားျဖန္႔ခ်ိမႈႏွင့္ ဂဠဳန္ ဆရာစံအား ၿဗိတိသွ်အစိုးရမွ ဖမ္းဆီးတရားစြဲဆို ေသဒဏ္ခ်မွတ္ရာတြင္ ေအာက္တန္းေရွ႕ေနအျဖစ္ လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္မႈတို႔ျဖင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ ဦးေစာ စတင္ထင္ရွားခ်ိန္တြင္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးႀကီးမွာ စတင္ဖြဲ႔စည္းလႈပ္ရွားေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္ တြင္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အိႏိၵယ၏ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္မွခြဲထုတ္၍ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကိုရပ္စဲ၍ ၉၁-ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သစ္ကို စတင္ေဖာ္ေဆာင္ၿပီး ဦးေစာကလည္း မ်ဳိးခ်စ္ပါတီီကို ဖြဲ႔စည္းဦးေဆာင္လႈပ္ရွားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဦးေစာသည္ ၉၁-ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္၏ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံေရးနယ္တြင္ ဆက္လက္လႈပ္ရွားခဲ့ရာ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္၊ စက္တင္ ဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ နန္းရင္း၀န္ဘ၀ကို ပိုင္ဆိုင္လာခဲ့သည္။
ထိုကာလအတြင္း တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုးမွ ေတာင္သူလယ္သမား၊ အလုပ္သမား၊ လူငယ္စသည့္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားကိုစည္း႐ံုးၿပီး ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႔ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ ရာ၌ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္းမွ ထင္ရွားသည့္ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးအား လက္နက္စြဲကိုင္တိုက္ခိုက္ရယူေရးအစီအစဥ္ကို ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။ နန္းရင္း၀န္အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥအေရးဆိုရန္သြားခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးစီမံကိန္းအား ဂ်ပန္တပ္မေတာ္မွ လက္ခံအတည္ျပဳၿပီး၍ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္သည္ စစ္ပညာသင္ယူေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရမွ ဦးေစာအား ျပည္ပတြင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ျဖင့္ စတင္ ထိန္းသိမ္းစဥ္ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔တြင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္က ဗမာ့လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ကိုဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕၌ ပထမအႀကိမ္စစ္ေရးျပအခမ္းအနားကိုက်င္းပ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔၀င္ေရာက္ကာ ၿဗိတိသွ်တို႔အား စတင္တိုက္ခိုက္ေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
ဦးေစာ နန္းရင္း၀န္ဘ၀မွ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ အက်ယ္ခ်ဳပ္အက်ဥ္းသားဘ၀ ေရာက္ရွိေနစဥ္ကာလအတြင္း ျမန္မာျပည္သူမ်ားႏွင့္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ဂ်ပန္တပ္မေတာ္ႏွင့္လက္တြဲ၍ ၿဗိတိသွ်တို႔အား တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ခဲ့ျခင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္စိုးမိုးေသာကာလ (၁၉၄၂ -၁၉၄၅)တြင္ ခါးသီး ေသာအေတြ႕အႀကံဳမ်ား ရရွိခဲ့ျခင္း၊ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအခ်ဳိ႔ ပူးေပါင္း၍ ေနာင္ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည့္သူလြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ဖ.ဆ. ပ.လ) ျဖစ္လာမည့္္ ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရးျပည္သူ႔အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဖ.တ.ဖ)ကို စတင္ဖြဲ႔စည္း၍ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးအစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း၊ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္သည္ ၿဗိတိသွ်ႏွင့္မဟာမိတ္တပ္မ်ားႏွင့္လက္တြဲ၍ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္တို႔အား တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ျခင္းတို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
၃။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္မ်ားဆုတ္ခြာၿပီး ၿဗိတိသွ်တို႔ ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္သည့္ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ ၿဗိတိသွ်တို႔ထံမွ လံုး၀လြတ္လပ္ေရးရရွိရန္ ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ညႇိႏိႈင္းႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ဖဆပလတြင္ ပါတီစံုအဖြဲ႔စုံမွ လူႀကီးလူရြယ္ လူငယ္မ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ေတာင့္တင္းခိုင္မာသည့္အမ်ဳိးသားေရး အင္အားစုႀကီးျဖစ္ေအာင္လည္း ႀကိဳးပမ္းဖြဲ႔စည္းထားသည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ၿပီး ေနသားတက်ျဖစ္သည္ႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္အက်ဥ္းခ်ထားသူေဒါက္တာဘေမာ္ႏွင့္ ယူဂန္ဒါ ႏိုင္ငံတြင္အက်ဥ္းခ်ထားသူဦးေစာတို႔အားျပန္လႊတ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ပို႔ေပးခဲ့သည္။ နန္းရင္း၀န္ေဟာင္း ၂ ဦး အား ျမန္မာႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ ျပန္လည္လႈပ္ရွားခြင့္ေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္သည္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိ လာ ၿပီးလွ်င္ ဖဆပလေခါင္းေဆာင္မ်ားပါ၀င္မႈမရွိသည့္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ (အစိုးရအဖြဲ႔)အား ၿဗိတိသွ် ၄ ဦးႏွင့္ ျမန္မာ ၈ ဦးျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဘုရင္ခံ၏ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္အား အဖြဲ႔၀င္ ၃၄ ဦး ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလႏွင့္ဒီဇင္ဘာလအတြင္း၌ဖြဲ႔စည္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို စီမံေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူတို႔သည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ စကၠဴျဖဴစီမံကိန္းအုပ္ ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈ၊ အမ်ဳိးသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္မႈ၊ လြတ္လပ္ေရး အျမန္ဆံုးေပးေရး ေတာင္းဆိုမႈ၊ လြတ္လပ္ေရးမေပးမီ ယာယီအစိုးရဖြဲ႔စည္းေရးႏွင့္ ျပည္သူမ်ား ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမႇာက္သည့္ တိုင္းျပဳ ျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ထားရွိေရးတို႔ကို အစဥ္တစိုက္အေရးဆိုခဲ့ၿပီး ထန္းတပင္ လယ္သမားမ်ား၏ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈႏွင့္ အမႈထမ္းသပိတ္မ်ားဆက္တိုက္ေပၚထြန္းခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရသည္ ဘုရင္ခံဆာေဒၚမန္စမစ္အားျပန္လည္ေခၚယူ၍ ဘုရင္ခံအျဖစ္ ဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ကို အစားထိုးခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္သည္ ဆာေဒၚမန္စမစ္ ဖြဲ႔စည္း ခဲ့ေသာ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီကို တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၿပီးႏွစ္ပတ္အၾကာ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ႏုတ္ထြက္ေစခဲ့သည္။ ဘုရင္ခံသည္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေရးအတြက္ စက္တင္ဘာလအတြင္း၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္သံုးႀကိမ္တိုင္ေတြ႔ဆံုညိႇႏႈိင္း ခဲ့သည့္ျပင္ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာႏွင့္လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့သည္။ ဘုရင္ခံႏွင့္ေတြ႔ဆံုၿပီး အျပန္တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာအား ေသနတ္ျဖင့္ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ပြားၿပီး ဒဏ္ရာရခဲ့သည္။ ဖဆပလ အမႈေဆာင္ လူႀကီးမ်ားက “ႏိုင္ငံေရး နယ္နိမိတ္အတြင္းသို႔ အၾကမ္းဖက္သည့္စနစ္မ်ား သြတ္သြင္းလာျခင္းကို မ်ားစြာျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ၾကလ်က္ ယခုကဲ့သို႔ ဦးေစာ ဒဏ္ရာအနာတရျဖစ္သြားသည့္အတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း” ထုတ္ေဖာ္ခဲ့သည့္ျပင္ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ေဆး႐ံုတြင္ ေဆး၀ါးကုေနသည့္ဦးေစာအား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္သခင္ႏုတို႔ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈအားေပးခဲ့ၾကသည္။
ၿဗိတိသွ်အစိုးရမွ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီသစ္ကို အမ်ဳိး သားယာယီအစိုးရအျဖစ္ ျပင္ဆင္ဖြဲ႔စည္းရာတြင္ ဖဆပလမွ ၆ ဦးႏွင့္ က်န္ပါတီမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ တစ္သီးပုဂၢလမွ ၅ ဦး ပါ၀င္ခြင့္ရခဲ့သည္။ အမႈေဆာင္ေကာ္မတီဥကၠ႒အျဖစ္ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ႏွင့္ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကၿပီး မ်ဳိးခ်စ္ပါတီမွဦးေစာကိုလည္း ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဌာန၀န္ႀကီးအျဖစ္ ပါ၀င္ေစခဲ့သည္။ ထို႔ ေနာက္ၿဗိတိသွ်၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာအက္တလီက ျမန္မာျပည္အေရး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးရန္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီမွ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔အား ဖိတ္ၾကား ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေခါင္းေဆာင္၍ ၀န္ႀကီးႏွင့္ တာ၀န္ရွိသူ ၁၆ ဦးတို႔သည္ လန္ဒန္ၿမိဳ့သို႔ စတင္ထြက္ခဲ့ၾကရာ၌ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ဦးေစာလည္းလိုက္ပါခြင့္ရခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာအက္တလီႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ေခါင္းေဆာင္သည့္ ႏွစ္ဖက္ကိုယ္စား လွယ္မ်ား ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၾကၿပီးေနာက္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ်ႏွင့္ျမန္မာတို႔သည္ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္ဟုေခၚ တြင္မည့္စာခ်ဳပ္တစ္ရပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။ ဘုရင္ခံ၏ အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာင္စီအား ၾကားျဖတ္အစိုးရအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳ၍ ႏိုင္ငံျခားေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရးစသည့္ကိစၥရပ္မ်ား ေဆာင္ရြက္ခြင့္၊ ျပည္သူ႔ဆႏၵျဖင့္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ၿပီး ထားရွိေရး၊ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားမွ ျပည္သူမ်ား၏ဆႏၵအရသာ ဗမာျပည္မႏွင့္ေတာင္တန္းေဒသအတူ လြတ္လပ္ေရးရယူရန္ဟူသည့္ အခ်က္မ်ားပါ၀င္သည္။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္မွာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ အား ျမန္မာျပည္သူမ်ားႏွင့္ဖဆပလတို႔၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး တစ္ႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရးရေတာ့ မည့္အာမခံခ်က္လည္း ျဖစ္သည္။ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္အား ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔၀င္ႏွစ္ဦး ျဖစ္သည့္ ပညာေရးႏွင့္အမ်ဳိးသားေရးစီမံကိန္းဌာန၀န္ႀကီးဦးေစာႏွင့္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္လမ္းပန္းဆက္ သြယ္ေရးဌာန၀န္ႀကီး သခင္ဗစိန္တို႔က ကန္႔ကြက္စကားဆို၍ လက္မွတ္ေရးထိုးမႈ မျပဳခဲ့ၾကေသာ္လည္း ၿဗိတိသွ်အစိုးရမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ က်န္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီမွ ဦးေစာႏွင့္သခင္ဗစိန္တို႔ ႏုတ္ ထြက္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ဥကၠ႒ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ႏွင့္ ဒုတိယဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဆာင္ဆန္းတို႔ ဦးေဆာင္သည့္အဖြဲ႔၀င္ ၁၃ ဦးပါ၀င္သည့္ ၾကားျဖတ္ယာယီအစိုးရ အဖြဲ႔ကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ၾကားျဖတ္ယာယီအစိုးရအဖြဲ႔၀င္ ၁၃ ဦးတြင္လည္း ဦးေစာ ပါ၀င္မႈမရွိ ေတာ့ေခ်။
၄။
ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္အရ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ ဗမာႏွင့္ေတာင္တန္းေဒသမ်ားမွ တိုင္းရင္းသား မ်ားက လြတ္လပ္ေရးရယူၿပီး ေအးအတူပူအမွ်ေနထိုင္သြားၾကရန္ သႏိၷ႒ာန္ခ်မွတ္သည့္ တိုင္းရင္းသားစည္း လံုးညီၫြတ္မႈ၏ ျပယုဂ္ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုျခင္း၊ ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵျဖင့္ဖြဲ႔စည္းေသာ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ပထမအႀကိမ္အစည္းအေ၀းကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၀ ရက္ ေန႔တြင္ က်င္းပျခင္း၊ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ပထမအႀကိမ္ အစည္းအေ၀းတြင္ အဖြဲ႔၀င္ ၅၅ ဦးပါ၀င္သည့္ အေျခခံဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုေရးဆြဲေရးေကာ္မတီဖြဲ႔စည္းျခင္းတို႔ကို ေအာင္ျမင္စြာေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဖဆပလအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သည္ တစ္ႏွစ္အတြင္းလြတ္လပ္ေရးရရွိေရးအတြက္ လိုအပ္သမွ် အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကစဥ္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္တေထာင္ လက္နက္ တိုက္မွ ဘရင္းေသနတ္ အလက္ ၂၀၀၊ ေျပာင္း ပို ၂၀၀ ႏွင့္က်ည္ကပ္ ၈၀၀ ကို စာရြက္စာတမ္းအတုျဖင့္ ထုတ္ယူသြားမႈႏွင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ မဂၤလာဒံုအေျခစိုက္ လက္နက္တိုက္မွ ပြိဳင့္-၃၀၃ ႐ိုင္ဖယ္က်ည္ဆန္ ၁ သိန္း၊ စတင္းက်ည္ဆံ ၂၅၆၀၀၀ ႏွင့္ လက္ပစ္ဗံုးအလံုး ၂၀၀ ကို ထုတ္ယူသြားမႈတို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လအတြင္း ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေပ်ာ္ဘြယ္ဦးျမတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္သခင္ႏုတို႔သည္ လည္းေကာင္း၊ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ သခင္ႏုသည္လည္းေကာင္း ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္႔ႏွင့္ေတြ႕ဆံုၾက၍ လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားေပ်ာက္ဆံုးမႈကို ေဆြးေႏြးၾကသည္။
ထို႔ျပင္ ထိုစဥ္က ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန၀န္ႀကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိသည္ သတင္းစာဆရာမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုအသိ ေပးခဲ့ရပံုကို သတင္းစာဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ခင္က ႏိုင္ငံေရးမွတ္တမ္းမ်ား ေဆာင္းပါး (ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာ ၁၄.၅.၆၇)တြင္ “ဦးဘခ်ဳိက ဂဠဳန္ဦးေစာသည္ လက္နက္မ်ားကို စုေဆာင္းေနသည္ဟု ေျပာေသာ အခါ ဘာလုပ္ဖို႔လဲဟု ကြၽန္ေတာ္တို႔က သံၿပိဳင္ေမးမိပါသည္။ က်ဳပ္တို႔ကို သတ္ဖို႔ေပါ့ဟု ဦးဘခ်ဳိက စိုးရိမ္မႈ လံုး၀မျပဘဲ ဖြင့္ဟေျပာျပလိုက္ပါသည္။ ဒါျဖင့္ ဒီလူကို အေရးမယူၾကဘူးလား။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေကာ ဘာမွအကာ အကြယ္မလုပ္ဘူးလားလို႔ ေမးၾကေသာအခါ ဒါကေတာ့ဗ်ာ က်ဳပ္တို႔က ဗမာျပည္ႀကီးေကာင္းစားေအာင္ ဒီေလာက္ႀကိဳးစားေနတာပဲ။ သူတို႔က မေက်နပ္လို႔သတ္ခ်င္လည္းသတ္ေပါ့ဟု ဦးဘခ်ဳိက ကြၽန္ေတာ္တို႔အား တစ္ဆင့္ေျပာျပပါသည္” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဦးဘခ်ဳိႏွင့္ေတြ႔ဆံုေၾကာင္း မွန္းထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံ ဆာဟူးဘတ္ရန္႔စ္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္မ်ားသည္ လက္နက္ခဲယမ္း မ်ားအား လံုၿခံဳစြာထိန္းသိမ္းရန္ပ်က္ကြက္မႈ၊ မသမာသူတို႔၏ အၾကမ္းဖက္ရန္ျပဳမႈအား မကာကြယ္ႏိုင္မႈႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏လံုၿခံဳေရးကို တာ၀န္မယူႏိုင္မႈတို႔ေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔ နံနက္ ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ မသမာသူတို႔၏သတ္ျဖတ္မႈခံရၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ႀကံမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ႀကံမႈအတြက္ အထူးခံု႐ံုးက ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာႏွင့္အေပါင္း ပါတို႔အား ေသဒဏ္စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ စီရင္ခ်က္ဖတ္ၾကားၿပီးခ်ိန္တြင္ ဂဠဳန္ဦးေစာက စီရင္ခ်က္သံုး သပ္ခ်က္အခ်ဳိ႔ကို ျပန္လွန္ေခ်ပကန္႔ကြက္ခဲ့သည့္ျပင္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ တရားလႊတ္ ေတာ္တြင္ အယူခံလႊာတင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ဦးေစာ၏အယူခံေလွ်ာက္လႊာကို ပယ္ခဲ့သည္။ ဦးေစာသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္၌ ဇနီး၊ သမီးတို႔ႏွင့္အတူ မိုးညႇင္း သိဂႌေက်ာင္းတိုက္ ေရလဲ ဦးပ႑ိစၥဆရာေတာ္ထံမွ လကၡဏာေရးသံုးပါးတရားနာၿပီး လွ်င္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၈ ရက္ေန႔ နံနက္ အ႐ုဏ္တက္တြင္ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း၌ ႀကိဳးေပးခံခဲ့သည္။
ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ကူး၍ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ဦးေစာအားႀကိဳးေပးပံုအား မွတ္တမ္း တင္ထားခဲ့သည္။ ထိုမွတ္တမ္းတင္သတင္းကားအား ၾကည့္႐ႈခြင့္ရခဲ့ေသာ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္က ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ႀကံမႈစာအုပ္တြင္ ခံစားေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ရာ ဦးေစာ၏ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ လႈပ္ရွားမႈဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
ဦးေစာသည္ သူ႔အား ေသာက္ရန္ေပးထားေသာ နံနက္လက္ဖက္ရည္ကို အခန္း၌ဆြမ္းကပ္ခဲ့သည္။ ဖေယာင္းတိုင္သံုးတိုင္ ထြန္းညိႇ၍လည္းပူေဇာ္ခဲ့သည္။ ၿပီးမွ အျပင္တြင္ေစာင့္ေနၾကေသာ အက်ဥ္းဌာန မင္းႀကီး ဦးဘေမာင္၊ ဦးသန္းႏြဲ႔(ယခုအက်ဥ္းဌာနမင္းႀကီး)၊ ဆရာ၀န္၊ တရားသူႀကီး စသူတို႔ကိုၿပံဳးရႊင္စြာ ႏႈတ္ဆက္သည္။ ဦးေစာသည္ ရွမ္းေဘာင္းဘီ မီးခိုးေရာင္ကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ၀တ္စားထားသည္။ ႀကိဳးစင္ရွိရာသို႔ ထြက္ခြာလာၾကရာ ဘုရား႐ုပ္ပြားေတာ္ တစ္ဆူတည္ထားကိုးကြယ္ရာကို လြန္လာသျဖင့္ ျပန္လွည့္၍ ဒူးတုပ္၀ပ္ခ်သည္။ ႀကိဳးစင္ဘက္သို႔ ဆက္လက္ထြက္ခြာၾကရာတြင္ ျမင္ရာလူကိုလွမ္း၍ႏႈတ္ ဆက္သည္။ မျမင္ရသူကိုေမး၍ ႏႈတ္ဆက္လိုက္ေၾကာင္းမွာၾကားသည္။ အထူး ခံု႐ံုးနာယက ဦးေက်ာ္ျမင့္ႏွင့္ တကြ သူ႔အေပၚတာ၀န္အရေဆာင္ရြက္ရသည့္သူမ်ားအား မုန္းတီးမႈမရွိပါဟု မွာၾကားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ပင္ ႀကိဳးစင္ေပၚကိုတက္သြားေလသည္။
၅။
ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလတြင္ ဗုဒၶဘာသာကလ်ာဏယု၀ အသင္း(၀ိုင္အမ္ဘီေအ)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ႀကီး(ဂ်ီစီဘီ ေအ)၊ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး၊ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ျပည္သူလြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔(ဖဆပလ) တို႔မွာ ထင္ရွားသည့္အဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ အျခားပါတီအဖြဲ႔မ်ားတြင္ က႑အသီးသီးတြင္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္စြမ္းေဆာင္လႈပ္ရွားၾကသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားစြာလည္း ေပၚထြန္းခဲ့ၾကသ ည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရခဲ့သည္မွာ ယခုအခါႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ ခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ ထိုအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ား၏စြမ္းေဆာင္လႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္သမိုင္းအျဖစ္ ေမာ္ကြန္း၀င္ လ်က္ရွိပါသည္။
မ်က္ေမွာက္ကာလ မ်ဳိးဆက္မ်ားအေနျဖင့္ သမိုင္းကို႐ႈျမင္ဆင္ျခင္၍ အေကာင္းႏွင့္အဆိုး၊ အမွန္ႏွင့္အမွား ပိုင္းျခားၿပီး သင္ခန္းစာယူသြားၾကရန္သာျဖစ္သည္။
ေကျမဴး
ကိုးကားမႈ
၁။တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္၏ ႏိုင္ငံေတာ္လုပ္ႀကံမႈ။
၂။ေမၿမိဳ့ခ်စ္ေဆြ၏ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ လစဥ္မွတ္တမ္း။
၃။ဖိုးေအာင္ေလး၏ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈရက္စဥ္ သမိုင္း။
၄။ေမာင္ျမဟန္(မဟာ၀ိဇၨာ)၏ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္းအဘိဓာန္။
၅။ယူပီအိုင္ဦးဘသန္း၏ ျမန္မာႏိုင္ငံသတင္းစာသမိုင္းစာတမ္း။
၆။ဇ၀န၏ စာနယ္ဇင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးစာတမ္း။
၇။ဦးျမင့္ေဆြ၏ ကိုလိုနီေခတ္ စာေပလႈပ္ရွားမႈ။
0 comments:
Post a Comment