ပုဂံမတိုင္မီ ျမန္မာအစႏွင့္ သမိုင္းထင္ရွား မင္းျမတ္ကိုးပါး(၁၀)
မင္းျမတ္အေလာင္းဘုရား
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အထင္ရွားဆံုးျဖစ္တဲ့မင္းေတြထဲမွာ တစ္ပါးအပါအဝင္ျဖစ္ၿပီး ဦးေအာင္ေဇယ်လို႔လည္းသိ၊ အေလာင္းမင္းတရားႀကီးလို႔လည္း သိၾကတဲ့ မုဆိုးဘို၊ ကုန္းေဘာင္၊ ရန္ႀကီးေအာင္၊ ေရႊဘို၊ ရတနာသိဃၤလို႔ဆိုၿပီး ငါးမည္ ရတဲ့ေရႊဘိုက တတိယျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ အေလာင္းမင္းဘုရားအေၾကာင္းကိုေရးရာမွာ ေရးစရာေတြကမ်ားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ အေလာင္းမင္းဘုရားဟာ မင္းမ်ဳိးထဲက မဟုတ္ပါဘူး။ အရပ္သားထဲကေန မင္းျဖစ္လာတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔မိဘေတြကေတာ့ မုဆိုးဘိုအလယ္ရြာက မုဆိုးဘိုသူႀကီးမင္းညိဳစံနဲ႔ ေစာၿငိမ္းဦးတို႔ျဖစ္ၿပီး၊ (၁၀၇၆) ခုနွစ္၊ ေတာ္သလင္းလျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔ (၁၂.၈.၁၇၁၄) ညဥ့္တစ္ခ်က္တီးေက်ာ္မွာ ေမြးလာခဲ့ပါတယ္။ ငယ္နံမည္ကေတာ့ ေမာင္ေအာင္ေဇယ်ပါ။ အသက္ (၁၉) ႏွစ္သားအရြယ္မွာေတာ့ မိခင္ေစာၿငိမ္းဦးရဲ့ ေမာင္ျဖစ္သူ ဦးဖိုးျမရဲ့သမီးလတ္ ခင္ယြန္းစံနဲ႔ မိဘေတြကအိမ္ေထာင္ခ်ေပးပါတယ္။
ေမာင္ေအာင္ေဇယ် အသက္ (၂၀) မွာ သားဦးျဖစ္တဲ့ ေမာင္ေလာက္ကို ေမြးၿပီးေနာက္ (၂) နွစ္အၾကာမွာေတာ့ ဒုတိယသားငယ္ ေမာင္ရြကို ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ သားႀကီးျဖစ္တဲ့ ေမာင္ေလာက္ကေတာ့ ေနာင္မွာ ေနာင္ေတာ္ႀကီး မင္း ျဖစ္လာၿပီး၊ ဒုတိယသားငယ္ ေမာင္ရြကေတာ့ သမိုင္းမွာ ထင္ရွားတဲ့စစ္ပြဲေတြကို တိုက္တိုင္းေအာင္လို႔ တိုက္ တိုင္းေအာင္ဘုရင္လို႔ေျပာရမယ့္ ေျမဒူးမင္းလိ႔ုသိၾကတဲ့ ဆင္ျဖဴရွင္မင္း ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ သား (၃) ေယာက္၊ သမီး (၂) ေယာက္ ေမြးတဲ့အနက္၊ ေနာက္ထပ္ေမြးလာတဲ့သားကေတာ့ ငယ္နာမည္ ေမာင္ဝိုင္းလို႔အမည္ရတဲ့ အစ္ကိုျဖစ္ သူ ဆင္ျဖဴရွင္မင္းလိုဘဲ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားတဲ့မင္းတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ဘိုးေတာ္ဘုရားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေအာင္ေဇယ်ဟာ မုဆိုးဘိုမွာ ေဆြမ်ဳိးေပါတ့ဲ ေဆြႀကီးမ်ဳိးႀကီးထဲကျဖစ္ၿပီး မိဘေတြကလည္း ဒီနယ္တစ္ဝိုက္မွာ ၾသဇာတိကၠမရွိသူေတြျဖစ္တယ္။ (၁၄) ႏွစ္သားအရြယ္က ရွင္သိဒိၶအမည္နဲ႔ သူ႔မိဘေတြကိုးကြယ္တဲ့ သာထြန္း ေက်ာင္းဆရာေတာ္ရဲ့ေက်ာင္းမွာ ကိုရင္ဝတ္ခဲ့ၿပီး ဆရာေတာ္ထံမွာ..
ဒါကေတာ့ ေအာင္ေဇယ်ရဲ့ငယ္ဘဝနဲ႔ အိမ္ေထာင္သည္ဘဝပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဆက္ၿပီးေရးရမွာက အဲဒီ အခ်ိန္နဲ႔ အဲဒီအခ်ိန္မတိုင္မီက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့အေျခအေနေတြဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ငူက တပင္ေရႊထီး စတင္တည္ ေထာင္ခဲ့ၿပီး တပင္ေရႊထီးနတ္ရြာစံသြားေတာ့ ေယာက္ဖေတာ္ျဖစ္တဲ့ ဘုရင့္ေနာင္က ဆက္လက္တည္ေထာင္ေတာ္ မူခဲ့တဲ့ ဒုတိယျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္က သားေတာ္နႏၵဘုရင္လက္ထက္မွာ ၿပိဳကြဲပ်က္စီးသြားကာ မင္းၿပိဳင္ေတြနဲ႔ သူတစ္ လူငါတစ္မင္းေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္ဆိုတာ အားလံုးသိၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
ေရးရရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ အင္းဝေနာက္ဆံုးမင္းႏွစ္ပါးျဖစ္တဲ့ တနဂၤေႏြမင္း (၁၇၁၄-၁၇၃၃) နဲဲ႔ သူ႕ရဲ့သားေတာ္ျဖစ္တဲ့ မဟာဓမၼရာဇာပတိမင္း (၁၇၃၃-၁၇၅၂) လက္ထက္မွာ အဆိုးဝါးဆံုးကာလလို႔ဆိုရရင္ မွားမယ္မဟုတ္ပါဘူး။
အဓိကအေရးႀကီးဆံုးက အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ဦးစီးေခါင္းေဆာင္ပါ။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တဲ့သူက အေရးႀကီးပါ တယ္။ ေခါင္းေဆာင္ၿပီးအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဦးစီးဦးေဆာင္တဲ့သူက အေရးႀကီးပါတယ္။ ဦးစီးဦးေဆာင္တဲ့သူက ညံ့ဖ်င္းၿပီး အရည္အခ်င္းမရွိဘူးဆိုရင္ ႏိုင္ငံဟာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးေတြ မျဖစ္သင့္တာေတြျဖစ္ရေတာ့တာပါပဲ။ လူသာပဓနျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ စကားလိုေပါ့။ မင္းေတြမေကာင္းေတာ့၊ ညံ့ဖ်င္းေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ့အေျခအေနက ပိုလို႔ပိုလို႔ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးေတြျဖစ္ၿပီး ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းလာခဲ့ရတယ္။
ျပည္တြင္းမွာ ပုန္ကန္မႈေတြျဖစ္လာသလို ဇင္းမယ္နဲ႔ မုတၱမ၊ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ထားဝယ္ စတာေတြကိုလည္း ယိုးဒယား ေတြက ဝင္တိုက္တာခံခဲ့ရတယ္။ မဏိပူရနဲ႔ ဇင္းမယ္ကလည္း ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ၾကတဲ့အတြက္ ဘုရင့္ေနာင္လက္ ထက္ကစၿပီး ျမန္မာေတြအုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့တဲ့ အဲဒီနယ္ေတြကိုလက္လြႊတ္ဆံုးရွံဳးခဲ့ရတယ္။
တနဂၤေႏြမင္းရဲ့သားေတာ္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိမင္း လက္ထက္က်ေတာ့ မင္းက အရည္အခ်င္းကလည္းမရွိ၊ အေပ်ာ္အပါးကိုသာမက္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုလည္း စိတ္ဝင္စားခ်င္းမရွိ၊ ဒီၾကားထဲမွာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ေတြ ကလည္း က်ေရာက္ခဲ့ရတဲ့အတြက္ ေရႀကီးၿပီး တာရိုးေတြက်ဳိးကာ လယ္ယာစိုက္ခင္းေတြ အမ်ားအျပား ပ်က္စီး ဆံုးရွံဳး၊ ေနာင္တစ္ခါ မိုးကေခါင္ၿပီး သီးႏွံေတြကလည္းမျဖစ္ထြန္းဘဲ စားေရရိကၡာရွားပါးၿပီး ျပည္သူေတြ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးမႈနဲ႔ ႀကံဳရတယ္။ ႏုိင္ငံအႏွံ႔မွာလည္း ဆူပူမႈေတြ ခိုးဆိုးတိုက္ခိုက္မႈေတြႀကံဳရၿပီး ဥပေဒမရွိသလို ျဖစ္ခ်င္တိုင္း ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ပဲ (၁၇၅၂) ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာမင္းအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အင္းဝဟာ မြန္ဘုရင္အုပ္စိုးတဲ့ ဟံသာဝတီလက္ေအာက္ကို ေရာက္ရွိက်ဆံုးၿပီးပ်က္ဆီးခဲ့ရတယ္။
အင္းဝကို ဟံသာဝတီတပ္ေတြ လာတိုက္ေတာ့မယ္လို႔သတင္းရထားတဲ့ မုဆိုးဘုိရြာက ဦးေအာင္ေဇယ်ဟာ နိုင္ငံ ေရွ႕ေရးကိုေျမာ္ေတြးၿပီး မုဆိုးဘိုကိုအေျခခံကာ လူထုကိုစည္းရံုးေရးေတြလုပ္တယ္။ မုဆိုးဘိုကို ဟံသာဝတီရန္က ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ အစီအစဥ္ေတြခ်ၿပီးႀကိဳတင္ေဆာင္ရြက္တယ္။ မုဆိုးဘုိကိုပတ္ဝိုင္းၿပီး တာေပါင္း (၄၇၀) ရွိတဲ့ ထန္း လံုးတပ္ႀကီးကိုတည္ေဆာက္ကာ အနီးအနားမွာရွိတဲ့ ရြာေပါင္း (၄၆) ရြာက လက္နက္ဆင္ျမင္းကိရိယာေတြကို လည္း ထန္းလံုးတပ္ထဲမွာထားလိုက္တယ္။ သူရဲေကာင္းေတြကိုေရြးျခယ္ၿပီး တပ္သားေတြကိုလည္း တုိက္ရည္ခိုက္ ရည္နဲဲ႔ျပည့္စံုေအာင္ စစ္ပညာေတြသင္ၾကားေပးတယ္။
အင္းဝကို မြန္ေတြသိမ္းပိုက္ၿပီး တစ္ႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာေတာ့ ဟံသာဝတီက မုဆိုးဘိုကဦးေအာင္ေဇယ်ကို လူ (၃၀) လြတ္ၿပီး သစၥာခံခိုင္းတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ မတၱရာအင္အားစုကိုဦးေဆာင္သူ ေကြ႔ရွမ္းဂုဏၰအိမ္ကလည္း သူ႔လူ (၂၀) ကို ေစလႊတ္ၿပီး သစၥာခံခိုင္းလာတယ္။
ဦးေအာင္ေဇယ်က ဘယ္သူ႔ကိုမွသစၥာမခံဘဲ ႏွစ္ဖြဲ႔စလံုးကို..“ႏွစ္ဦးစလံုး၏သစၥာကိုခံရန္မွာမူ မျဖစ္နိုင္။တစ္ဦးတည္း ၏သစၥာကိုသာ ခံယူသင့္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သံႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦးရွင္းလင္းရန္ကို ဦးစြာ ရွင္းလင္းသင့္ သည္။ ရွင္းလင္း၍ မည္သူသည္ အႀကီးအကဲျဖစ္ေၾကာင္း ေဆာင္ရြက္ၿပီးသည့္အခါမွသာ ယင္းအႀကီးအကဲထံတြင္ သစၥာေတာ္ခံယူပါမည္” ဟု စကား အလိမၼာသံုးၿပီး သံေတြကို ျပန္ေစပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ေတာ့ ျပန္သြားတဲ့ သံေတြဟာ ဟံသာဝတီသံအဖြဲ႔ကို လမ္းကေနေစာင့္တိုက္တာ သံအဖြဲ႕ဝင္ (၅) ေယာက္ေလာက္ပဲ လက္လြတ္ထြက္ေျပးသြားနိုင္ခဲ့တယ္။ သံေတြ အတိုက္ခံလိုက္ရေတာ့ ဟံသာဝတီ မြန္ဘုရင္ လည္း မုဆိုးဘိုကိုတိုက္ဖို႔ဆိုၿပီး စစ္သည္ (၃၀၀၀) ကို ေစလြတ္လိုက္ေပမယ့္ ဦးေအာင္ေဇယ်တပ္ေတြကို မႏိုင္ဘဲ အေရးနိမ့္ခဲ့ရတယ္။
ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ဟံသာဝတီမြန္စစ္သူႀကီး ဒလပန္းရဲ့တပ္ေတြ သြားတိုက္ေတာ့လည္း ဦးေအာင္ေဇယ်ရဲ့ မုဆိုးဘို တပ္ေတြကပဲ အႏိုင္ရရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲေတြမွာ အေျမာက္၊ စိန္ေျပာင္း၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ေတြ အမ်ားအျပား သိမ္းယူရရွိလိုက္တဲ့ အတြက္လည္း ေသနတ္တပ္စုအသစ္ေတြကို တိုးခ်ဲ႔ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီေနာက္မွာေတာ့ ဦးေအာင္ေဇယ်ရဲ့တပ္ေတြဟာ အင္အားေကာင္းလာၿပီး ရန္သူေတြကို တုိက္ပြဲတိုင္းမွာေအာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ (၁၇၅၃) မွာေတာ့ မုဆိုးဘိုကို ၿမိဳ့နန္းတည္ၿပီး ရတနာသိဃၤလို႔သမုတ္ကာ အေလာင္းဘုရားဘြဲ႔ကိုခံယူၿပီး ထီးနန္းစိုးစံတယ္။ အင္းဝကိုလည္း မြန္ေတြရဲ့လက္က တိုက္ခိုက္သိမ္းယူႏိုင္ခဲ့တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ေကာင္းတံု၊ မိုးညွင္း၊ မိုးေကာင္း၊ မိုးမိတ္နယ္ေတြကိုလည္း သိမ္းယူခဲ့တဲ့အတြက္ အေလာင္းဘုရားေခါင္းေဆာင္တဲ့ ျမန္မာေတြရဲ့အင္အားဟာ ပိုၿပီးႀကီးမားလာခဲ့ရတယ္။ ပုဂံ၊ ပုပၸါးစတဲ့ ေတာင္ဘက္ နယ္က ျမန္မာေတြကလည္း အေလာင္းဘုရားလက္ေအာက္မွာ ခိုဝင္လာၾကတယ္။
(၁၇၅၄) မွာ အေလာင္းဘုရားဟာ ျပည္ၿမိဳ့ကိုသိမ္းယူရရွိၿပီး (၁၇၅၅) မွာ ကူထြတ္ေခၚ လြန္ေဆးကို ရရွိတဲ့အတြက္ ျမန္ေအာင္လုိ႔ ၿမိဳ့ကိုအမည္ေပးတယ္။ အဲဒီမွာ ဟသၤာတ၊ ပုသိမ္၊ ေျမာင္းျမ၊ ဥကၠံ၊ သံုးဆယ္၊ သာယာဝတီ၊ ေတာင္ငူ နဲ႔သံတြဲစတဲ့နယ္ေတြကလည္း အေလာင္းဘုရားလက္ေအာက္ ေရာက္လာၾကတယ္။ ဟိုင္းႀကီးကြ်န္းမွာ ေနထိုင္ၿပီး ေရာင္းဝယ္လုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ မစၥတာဘရြတ္ဦးေဆာင္တဲ့ အဂၤလိပ္ေတြကလည္း အေလာင္းဘုရားကို လက္ ေဆာင္ပ႑ာေတြ လာဆက္ၾကတယ္။
(၁၇၅၅) မွာ ဒဂံုၿမိဳ့ကိုသိမ္းယူၿပီးေတာ့ တာဝန္းတစ္ေထာင့္တစ္ရာတစ္ဆယ့္ကိုးတာရွိတဲ့ သစ္ျမိဳ႕အျဖစ္တည္ ေဆာက္တယ္။ က်ဳံး၊ ေျမာင္း၊ တံခါး၊ ျပအိုး စတဲ့ ၿမိဳ့အဂၤါေတြနဲ႔လည္းျပည့္စံုေအာင္လုပ္ေဆာင္ၿပီး ရန္အေပါင္းကို ေအာင္ျမင္တာကိုအေၾကာင္းျပဳလို႔ မူလဒဂံုအမည္ကိုေျပာင္းကာ ရန္ကုန္လို႔ေခၚဆို သမုတ္ေတာ္မူတယ္။
(၁၇၅၆) မွာေတာ့ အေလာင္းဘုရားဟာ သန္လ်င္ကိုတိုက္ခိုက္သိမ္းယူၿပီး ျပင္သစ္ကိုယ္စားလွယ္ ဗိုအာႏိုနဲ႔အဖြဲ႔ကို ဖမ္းဆီးထားလိုက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မြန္ေတြကိုကူညီဖို႔ လက္နက္အျပည့္အစံုနဲ႔ သေဘၤာႏွစ္စင္းေရာက္လာတဲ့ အတြက္ သေဘၤာေတြကိုသိမ္းယူၿပီး ဗိုအာႏိုနဲ႔အဖြဲ႔ကို ကြပ္မ်က္ပစ္လိုက္တယ္။
အဲဒီႏွစ္မွာပဲ ဟံသာဝတီကို ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာမွာ ဟံသာဝတီမြန္မင္း စစ္ေျပၿငိမ္းဖို႔ကမ္းလွမ္းလာတဲ့အတြက္ လက္ခံကာ (၁၇၅၇) မွာ ဟံသာဝတီကို ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ ဟံသာဝတီကို ေအာင္ျမင္လိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အေလာင္းဘုရားဟာ သူတစ္လူငါတစ္မင္းနဲ႔ ၿပိဳကြဲေနတဲ့ႏိုင္ငံကို မုဆိုးဘုိကေန အေျခတည္ကာ တတိယျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ေတာ္မူႏိုင္ခဲ့တယ္။
ဒီေနရာမွာေရးခ်င္တာက အေလာင္းဘုရားဟာ မြန္မင္းစိုးစံတဲ့ဟံသာဝတီကိုရေတာ့ မီးရိႉ႔ဖ်က္ဆီးလိုက္တာပဲျဖစ္ တယ္။ ဒီတစ္ႀကိမ္နဲ႔ ဟံသာဝတီကို မီးရိႉ႔ဖ်က္ဆီးခံရတာ နွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ၿပီး၊ ပထမအႀကိမ္ နႏၵဘုရင္လက္ထက္မွာ ဖ်က္ဆီးခံရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ့သမိုင္းပညာရွင္ေတြကေတာ့ အေလာင္းဘုရားအခုလို လုပ္ေဆာင္တာဟာ မြန္တို႔က ျမန္မာတို႔ရဲ့အင္းဝကို လာေရာက္တိုက္ခိုက္သိမ္းယူတာေၾကာင့္ရယ္၊ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းတစ္ခ်က္က အင္းဝမင္းျဖစ္တဲ့တဟာဓမၼရာဇာဓိပတိကို ဟံသာဝတီကိုေခၚေဆာင္လာၿပီးေတာ့ ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္ေတြနဲ႔အတူ ေရခ်ေဖ်ာက္ဖ်က္သတ္ပစ္လိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မေက်နပ္လို႔လက္စားေခ်တယ္တဲ့ သေဘာရွိတယ္လို႔ ယူဆ ၾကပါတယ္။
(၁၁၂၀) မွာေတာ့ မဏိပူရကသည္းကို တိုက္ခိုက္သိမ္းယူၿပီးေတာ့ ကသည္းအမတ္စႏၵေရာ္ေမာ္နီကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ခန္႔အပ္ကာ ျမန္မာတပ္အခ်ဳိ့ကို အေစာင့္ထားၿပီးျပန္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာဘဲ အေလာင္းဘုရား ရန္ကုန္ကို ခ်ီလာ တဲ့အခါ အာေမနီယံလူမ်ဳိး ဂရီဂုရီဆိုသူ ျပင္သစ္ကိုယ္စားလွယ္ လာဗင္တံု႔က ဟိုင္းႀကီးကြ်န္းမွာရွိတဲ့ အဂၤလိပ္ေတြ က မင္းတရားႀကီးကို ပုန္ကန္ေနတဲ့မြန္ေတြကို လက္နက္ေတြေရာင္းခ်ေနတယ္လို႔ ေလွ်ာက္တင္တဲ့အတြက္ ျမန္မာ တပ္ကိုလြႊတ္ၿပီး ဟိုင္းႀကီးကြ်န္းမွာ ေနထိုင္ေရာင္းဝယ္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ အဂၤလိပ္ေတြနဲ႔ ေသနတ္ကိုင္စစ္သား (၁၀၀) ေက်ာ္ကို တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ပစ္လိုက္တယ္။ ပုသိမ္ၿမိဳ့ဝန္ကိုလည္း အဂၤလိပ္ေတြရဲ့ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈအခ်က္ အျခာျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေစတယ္။
အေလာင္းဘုရားဟာ (၁၁၂၁) မွာ ရန္ကုန္ကိုေရာက္ၿပီး ေရႊဘိုကို ျပန္လည္ၾကြခ်ီမယ္လို႔စီစဥ္ေနစဥ္မွာ ယိုးဒယား ေတြက ထားဝယ္မွာရွိတဲ့ေက်းရြာေတြကို ထိပါးလာေၾကာင္း၊ ရန္ကုန္ကိုလာတဲ့ သေဘၤာသံုးစီးကိုလည္း တားဆီး ေၾကာင္းနဲ႔ ထားဝယ္ကိုေစေတာ္မူတဲ့သေဘၤာနဲ႔ သမၺန္ေတြကိုလည္း သိမ္းယူသြားေၾကာင္း ၾကားသိေတာ္မူတဲ့ အတြက္ ရန္ကုန္ကေနယိုးဒယားကို ေရေၾကာင္းလမ္းက စစ္ခ်ီေတာ္မူတယ္။
ယိုးဒယားတပ္ေတြကို တိုက္ပြဲတိုင္းေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ယိုးဒယားၿမိဳ့ေတြျဖစ္တဲ့ ကြီးၿမိဳ႕့ ျဗတ္ဘီးၿမိဳ႔၊ သဖန္းပံုၿမိဳ့ေတြကို သိမ္းယူကာ ယိုးဒယားဘုရင္ရဲ့ၿမိဳ့ေတာ္ျဖစ္တဲ့ အယုဒၶယၿမိဳ့ကို စစ္သည္အလံုးအရင္းနဲ႔ ဝန္းရံထားလိုက္တယ္။ ယိုးဒယားဘုရင္လည္း ၿမိဳ့ျပင္ကိုထြက္မတိုက္ဝ့ံဘဲ ၿမိဳ့တြင္းမွာသာ အခိုင္ေနတယ္။
အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ အေလာင္းဘုရားက ကိုယ္လက္မက်န္းမမာျဖစ္လာတဲ့အတြက္ သားေတာ္ေျမဒူးမင္း၊ စစ္သူ ႀကီး မင္းေခါင္ေနာ္ရထာတို႔နဲ႔တိုင္ပင္ၿပီး ယိုးဒယားၿမိဳ့ရင္းကခြာကာ ေနျပည္ေတာ္ကိုျပန္အလာ ဘီးလင္းနယ္၊ မုတၱမေက်းကင္ရြာအေရာက္မွာ နတ္ရြာစံေတာ္မူတယ္။
အေလာင္းဘုရား နတ္ရြာစံတဲ့ နွစ္ကေတာ့ (၁၁၂၂) ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ (၁၂) ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔၊ နံနက္မိုး ေသာက္ယံအခ်ိန္ (၁၁.၅.၁၇၆၀) မွာျဖစ္တယ္။ နန္းစည္းစိမ္ (၈) ႏွစ္နဲ႔ (၁) လျဖစ္ၿပီး သက္ေတာ္ (၄၅) ႏွစ္နဲ႔ (၈) လမွာ နတ္ရြာစံေတာ္မူတယ္။
အေလာင္းဘုရားရဲ့အေလာင္းေတာ္ကို ကင္းရြာကေနရန္ကုန္ကို သယ္ယူလာၿပီး ရန္ကုန္ကမွေရႊဘိုကို သယ္ ေဆာင္ကာ သၿဂၤိဳလ္ခဲ့တယ္။ အေလာင္းဘုရားရဲ့ သခၤ်ဳိင္းေတာ္ကေတာ့ ေရႊဘိုေက်း၊ အေနာက္ေျမာက္ယြန္း၊ ရံုးဝင္းအတြင္းမွာ ယေန႔တိုင္ရွိေနပါတယ္။
အေလာင္းဘုရားကိုဖူးျမင္ရတဲ့ အဂၤလိပ္ကပၸတိန္ေဘကာရဲ့မွတ္တမ္းမွာ အေလာင္းဘုရားဟာ အရပ္ေတာ္ (၅) ေပ (၁၀) လက္မခန္႔ရွိၿပီး က်န္းမာတဲ့ရုပ္လကၡဏာရွိေၾကာင္း၊ သန္မာၿပီးတင့္တယ္ညီညြတ္တဲ့ လံုးရပ္သ႑န္ရွိ ေၾကာင္း၊ အသားညိဳ၊ မ်က္ႏွာသြယ္ၿပီး ေက်ာက္ေပါက္မာအနည္းငယ္ရွိေၾကာင္း၊ မ်က္နွာထား တည္ၾကည္တင္း မာေၾကာင္းနဲ႔ ရာဇကၠဳေျႏၵနဲ႔ျပည့္စံုေတာ္မူေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားတာကိုေတြ႕ရွိရတယ္။
သာမန္ရြာသူႀကီးဘဝက တတိယျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကိုတည္ေထာင္ေတာ္မူႏိုင္ခဲ့တဲ့အထိ ႀကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ ေတြကိုစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ဦးေအာင္ေဇယ်၊ အေလာင္းဘုရားမင္းတရားနဲ႔ အေလာင္းဘုရားဆိုတဲ့ အမည္ေတြနဲ႔ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာထင္ရွားေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ကို စတင္တည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ အေလာင္းဘုရား ကိုေတာ့ သူမတူတဲ့ ထူးျခားတဲ့ ဘက္စံုအရည္အခ်င္းေတြနဲ႔ စံျပဳစရာသူရဲေကာင္းမင္းျမတ္လို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ဳိးကိုေစာင့္ေရွာက္ေတာ္မူတဲ့ မင္းျဖစ္သလို၊ ရဲရင့္တည္ၾကည္ၿပီး အေျမာ္အျမင္ရွိတယ္။ ေဝဖန္စီမံခန္႔ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ တဲ့အပိုင္းေတြမွာလည္း ပါးနပ္လိမၼာတယ္။ လံု႔လႀကီးသလို မတြန္႔မရြံ႕တဲ့ၿမဲၿမဲခိုင္ခံ့တဲ့ သံမဏိစိတ္ဓာတ္နဲ႔လည္း ျပည့္စံုတယ္။ စစ္မႈစစ္ေရးမွာလည္း စည္းကမ္းစနစ္ႀကီးေတာ္မူၿပီး ရန္သူကို ျပတ္ျပတ္သားသား ႏွိမ္နင္းသုတ္သင္ တတ္တယ္။ ႀကီးက်ယ္ျမင့္မားတဲ့ မွန္းထားရည္ရြယ္ခ်က္ရွိေတာ္မူတဲ့အတိုင္း ရန္အေပါင္းကိုလည္း ေအာင္ျမင္တာ က မ်ားတယ္။ ႏႈတ္ေရးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လက္ေရးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူရည္လူေသြး လူရိပ္လူကဲကို သိတယ္။ ေဆြေတာ္မ်ဳိး ေတာ္ေတြန႔ဲ သူရဲေကာင္းေတြ အမႈထမ္းေကာင္းေတြေပါမ်ားသလို အားလံုးကိုလည္း အရည္အခ်င္းရွိရင္ ရွိတဲ့ အေလ်ာက္ ခ်ီးျမွင့္ေျမွာက္စားေတာ္မူတယ္။
ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အဝွမ္းမွာ သားထိုး၊ ႏြားသတ္၊ နတ္ကိုး၊ နတ္တင္၊ အရက္ဘိန္းဘင္ စတဲ့အလုပ္ေတြကိုလည္း တားျမစ္ေတာ္မူတယ္။ ေအာက္ေျခက အထက္ဆင့္အထိ အမႈထမ္းေတြကိုလည္း တရားစီရင္ေရး၊ ဥပေဒေရးရာ ကိစၥေတြမွာ မမွန္ကန္မႈ၊ မတရားမႈေတြမရွိေစဖို႔ အျပစ္ရွိသူကိုရွိတဲ့အေလ်ာက္၊ အျပစ္မရွိသူေတြကိုလည္း မရွိတဲ့ အေလ်ာက္ တရားနဲ႔အညီ စီစစ္ေဆာင္ရြက္ေစတဲ့အတြက္ ျပည္သူအေပါင္းရဲ့ ေလးစားၾကည္ညိဳတာကိုခံရတဲ့ ျပည္သူခ်စ္တဲ့ မင္းျဖစ္တယ္။
အေလာင္းဘုရားဟာ ေရႊဘိုမဟာနႏၵာကန္ေတာ္ႀကီးန႔ဲ အရပ္ရပ္မွာရွိတဲ့ဆည္ေျမာင္းေတြကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္စီရင္ ဆည္ဖို႔ေတာ္မူတယ္။ ေျမဒူးကို ခ်ီေတာ္မူၿပီး မူးျမစ္ကိုဆည္ကာ မဟာနႏၵာကန္ေတာ္ကေန ေျမဒူးျမိဳ႕အေနာက္ဘက္ မွာရွိတဲ့ မူးျမစ္ဆည္ရာကို ေရာက္ေအာင္ေျမာင္းတူးေဖာက္ေစတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ေရကိုသြင္းေစတယ္။
ဘာသာ၊ သာသနာေရးအေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း ရတနာသံုးပါးကို ေလးျမတ္ၾကည္ညိဳေတာ္မူတဲ့အတြက္ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈေတာ္ေတြကိုလည္း ျပဳေတာ္မူခဲ့တယ္။
အေလာင္းဘုရားတည္ထားခဲ့တဲ့ ဘုရားေစတိေတြကေတာ့ ေရႊဘိုၿမိဳ့က ေမာ္ေဓာျမင္သာလို႔ေခၚတဲ့ ေရႊေစတီႀကီး၊ ေရႊခ်က္သို ေစတီ၊ ေရႊဂူႀကီး စတဲ့ဘုရားေစတီေတြ ျဖစ္တယ္။
သာသနာေတာ္မွာ ဝိနည္းက်မ္းဂန္နဲ႔အညီ မက်င့္တဲ့ရဟန္းေတြကိုလည္း မဟာဒဏ္ဝန္ခန္႔ၿပီးေတာ့ သုတ္သင္ရွင္း လင္းစစ္ေၾကာေစကာ သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့တယ္။
အေလာင္းဘုရားရဲ့လက္ထက္မွာ ျမန္မာစာေပကလည္း တိုးတက္ထြန္းကားၿပီးေတာ့ စာတတ္ေပတတ္ပညာရွိ စာဆိုေတြလည္း ထြက္ေပၚခဲ့တယ္။ ထင္ရွားတဲ့စာဆိုေတြကေတာ့ စိႏၱေက်ာ္သူဦးၾသ၊ လက္ဝဲသုႏၵရဘြဲ႕ခံ အမတ္ ႀကီးဦးျမတ္စံနဲ႔ ရန္ေအာင္ဗလ တို႔ပဲျဖစ္တယ္။
(၁၇၅၃) ကေန (၁၇၆၀) ထိ အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ အေလာင္းဘုရားရဲ့လက္ထက္ ႏိုင္ငံေတာ္ကေတာ့ ရခိုင္ကိုခ်န္ထားၿပီး ေတာ့ တနသၤာရီအထဲနဲ႔ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလံုး၊ ၿပီးေတာ့ မဏိပူရ ကသည္းျပည္၊ ေျမာက္ဘက္ရွမ္းနယ္တလႊား၊ အေရွ႕ဘက္ ရွမ္းနယ္တစ္လႊားေတြပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါရေစ။
ဟိန္းေဇ
တကယ္အႏွစ္ရွိတဲ့ စာေတြကိုဖတ္လိုက္ရတာကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဦးမ်ဳိး