ဖီးနစ္ငွက္ေတြ ပင္လယ္ကမ္းေျခမွာ ပ်ံသန္းၾကတဲ့အခါ

ဖီးနစ္ငွက္ေတြ ပင္လယ္ကမ္းေျခမွာ ပ်ံသန္းၾကတဲ့အခါ

လမင္းလိုပဲ မအိပ္ၿဖစ္တဲ့ညေတြ ပင္လယ္လို စီးဆင္းခဲ့တယ္

အရိွန္အဟုန္တဲ့လား ကမၻာေျမရဲ႔ျပႆနာေပါင္းစံုအတိုင္းပါပဲ ။         ။

(ပင္လယ္မဂၢဇင္း ပိုစတာမွ)

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသမားတခ်ိဳ႔က သူတို႔တေတြ အင္းစိန္ေထာင္ထဲမွာ အက်ဥ္းက်ခံေနရစဥ္ ဖန္တီးခ့ဲတ့ဲ အႏုပညာ တခုအေႀကာင္းကို ေၿပာၿပႀကဘူးတယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ ေၿပာဆိုထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ မဂၢဇင္းေလးတခုအေႀကာင္းပါ။ တကယ္ေတာ့ အႏုပညာကိုႏွလံုးသားန႔ဲအေသးစိတ္မွတ္ၿပီး သူမ်ားကိုလွလွပပၿပန္ေၿပာတတ္တဲ့သူေတြဆိုတာ ညေနခင္းပင္လယ္ကမ္းေၿခေပၚပ်ံဝဲေနတ့ဲ ဖီးနစ္ငွက္လိုေနမွာေပါ့့လို႔ မွတ္ခ်က္ခ်မိတယ္။ သူက ဘာလို႔လဲတ့ဲ ၿပန္ေမးတယ္။“ ခင္ဗ်ားစဥ္းစားႀကည့္ေလ၊ ေထာင္ထဲမွာ ဒဏ္ရာနဲ႔ေရးထားတ့ဲအႏုပညာကို ၿပန္ဖတ္ၿပတယ္ဆိုတာ

အဲသလိုပဲေနမွာပါ။ ဖီးနစ္ငွက္ဆိုတာ မီးေလာင္ေနတဲ့ႏွလံုးသားန႔ဲ ၿပန္လည္ရွင္သန္ေနတ့ဲ ငွက္။ အ့ဲဒီငွက္ေတြ ပင္လယ္ကမ္းေၿခမွာ လွလွပပေတြကိုေတြ႔ေတာ့လည္း ဒဏ္ရာေတြကမက်က္ႏိုင္ေသးဘူး။ ေသေသခ်ာခ်ာရွင္းၿပရင္ ေပါ့သြားမွာစိုးလို႔ ကိုယ့္ဘာသာ စဥ္းစားႀကည့္ပါလို႔။

တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္၊ အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းက မာလီအင္ပါယာအေႀကာင္း ေလ့လာႀကည့္တ့ဲအခ်ိန္မွာအက်ဥ္း ေထာင္ထဲက “ပါးစပ္မဂၢဇင္းေလး” ကို ၿဖတ္ကနဲ သြားသတိယမိတယ္။

မာလီႏိုင္ငံမွာ “ဂရီေရာ့တ္” ( Griot) လို႔ ေခၚတဲ့ ေတးဂီတပညာရွင္ေတြရိွတယ္။ သူတို႔က ကဗ်ာရြတ္တ့ဲအခါ သံစဥ္ေတြလို အနိမ့္အၿမင့္ထည့္ၿပီးရြတ္တယ္။

ကဗ်ာသီခ်င္းေတြကတဆင့္ သမိုင္းေတြကိုေၿပာၿပတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြကို ေၿပာသြားတယ္။ တကယ္ေတာ့ အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းေဒသေတြမွာ “ဂရီေရာ့တ္” ေတးဂီတသမားေတြဟာ (၁၄) ရာစုကတည္းက အေရးပါတ့ဲ သူေတြၿဖစ္တယ္။

တရားမွ်တမႈ၊ ကိုယ္ခ်င္းစာမႈ၊ လြတ္လပ္မႈအေႀကာင္းေတြကို ေရးသားေဟာေၿပာေလ့ရိွတ့ဲ အႏုပညာရွင္ေတြၿဖစ္ တယ္။ အခုေခတ္မွာေတာ့ အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းႏိုင္ငံေတြဆီက ၿမိဳ႕ႀကီးေတြရဲ႔ညဦးယံေတြမွာ ဂရီေရာ့တ္ ၿမဴးစစ္ေတာ္လွန္ေရး ( Griot Music Revolution) သံစဥ္ေတြက အရိွန္ၿပင္းလာတယ္။ စစ္ပြဲေတြအေႀကာင္းကို နာနာက်င္က်င္ေဖာက္ခြဲတယ္။ လူမႈေရးၿပႆနာေတြကိုေၿပာဆိုႀကတယ္။ စင္ၿမင့္ေနာက္ကေန အေရာင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေနတ့ဲ မီးစလိုက္အေၿပာင္းအေရြ႕ေတြက ဗံုးကြဲေနတ့ဲလမ္းမေတြေပၚေရာက္ေနသလိုမ်ိဳး၊ (ဒါမွမဟုတ္) ၿမိဳ့ပ်က္ တခုေအာက္မွာေအာ္ဟစ္ေနတ့ဲ ခင္ဗ်ားရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ကို ၿပန္ႀကည့္ေနရသလိုမ်ိဳဳးခံစားရမယ္။ ေနာက္..ခင္ဗ်ားလည္း ဒဏ္ရာရေနတ့ဲ က်ားနာတေကာင္လို ေအာ္ဟစ္လိုက္မိလိမ့္မယ္။

အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းမွာ ၿမိဳ႕ရြာအႏွံ႔ခရီးေလွ်ာက္သြားၿပီး ၿပည္သူလူထုကို အႏုပညာန႔ဲအလင္းေရာင္ေပးေနတ့ဲ ဂရီေရာ့တ္ဆိုတ့ဲ ဂီတသမားေတြ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံထဲမွာသာ ရိွခဲ့ရင္.......

ဒီတပတ္ အဂၤ ါေန႔ညက လြတ္လပ္တ့ဲအာရွအသံမွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႔ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈအေႀကာင္းကို ေဆြးေႏြး ထားပါတယ္။ ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား အာဖရိကအေနာက္ၿခမ္းမွာတည္ရိွတ့ဲ မာလီႏိုင္ငံဟာ တခ်ိန္တုန္းက မက္ဒီေတးရီးယန္းကမၻာန႔ဲအာဖရိက ဆာဟာရကမၻာႏွစ္ခုႀကားမွာ ေရႊ၊ အဘိုးတန္လူသံုးကုန္ပစၥည္းန႔ဲ ကြ်န္ကုန္ ကူးၿခင္း လုပ္ငန္းေတြထြန္းကားခ့ဲတဲ့ အင္ပါယာသံုးခုအနက္ တခုၿဖစ္ပါတယ္။ အင္ပါယာစစ္ပြဲေတြႀကားမွာ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာၿဖတ္သန္းခ့ဲ ၿပင္သစ္ကိုလိုနီၿဖစ္ခဲ့တ့ဲ မာလီႏိုင္ငံဟာ ၁၉၆၀ မွာေတာ့လြတ္လပ္တ့ဲႏိုင္ငံတခုအၿဖစ္ တည္ရိွခ့ၿဲပီး “မိုဒီဘို ကီယက္တာ” ကို သမၼတအၿဖစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေၿမွာက္လိုက္ပါတယ္။ တပါတီဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ ကိုက်င့္သံုးခဲ့ၿပီး ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စု ေခါင္းေဆာင္တဲ့အေရွ႕အုပ္စုန႔ဲ နီးစပ္လာခဲ့ပါတယ္။

“ႏိုင္ငံမွာရိွသမွ်စီးပြားေရးေတြကို ၿပည္သူပိုင္သိမ္းတ့ဲ တပါတီဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ေအာက္မွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးက က်ဆင္းလာခဲ့တယ္။ ဒါကိုအေႀကာင္းရွာၿပီး ၁၉၆၈ မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မူဆာထြာအိုရီ က အာဏာသိမ္းယူလိုက္တယ္။ သူ က လစ္ဘရယ္ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစံနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖၚမယ္လို႔ ေႀကြးေႀကာ္ခဲ့ေပမ့ဲ စစ္အာဏာသိမ္းမႈကို အန္တုၿငင္းဆန္တဲ့ႏိုငံေရးမၿငိမ္သက္မႈေတြေႀကာင့္ တိုင္းၿပည္ရဲ့အေၿခအေနပိုဆိုးလာခဲ့တယ္။ ၁၉၆၈ ကေန ၁၉၇၄ အထိ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ငတ္ၿပတ္ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ခဲ့ႀက၊ ေသဆံုးခ့ႀဲကတယ္။ ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြက လည္း ေနရာအႏွံ႔ေပၚေပါက္လာခဲ့သလို၊“မူဆာထြာအိုရီ” ကို တန္ၿပန္အာဏာသိမ္းဖို႔ႀကံစည္တ့ဲ ျဖစ္ရပ္(၃)ခု ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီအရာအားလံုးကို အာဏာရွင္ထြာအိုရီ က ေခ်မႈန္းႏိုင္ခဲ့တယ္”

ဖိႏွိပ္မႈေတြၿပင္းထန္လွတဲ့ အာဏာရွင္လက္ေအာက္ကမာလီႏိုင္ငံဟာ လႈပ္ရွားမႈမဲ့ေနတဲ့အေနအထားကိုေတာ့ မေရာက္ခဲ့ပါဘူး။ ၿပည္သူလူထုရဲ့ ပါတီစံုစံနစ္ေတာင္းဆိုမႈေတြကိုႀကားေနရတ့ဲ မာလီအာဏာရွင္ ထြာအိုရီ ဟာ အကန္႔အသတ္လြတ္လပ္မႈတခ်ိဳ့ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကရက္တစ္ႏိုင္ငံတခုကို မရရိွႀကေပမယ့္ အတိုက္အခံအင္ အားစုေတြဟာ ရရိွေနတ့ဲအေနအထားအတြင္းကေန သူတို႔ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈပုံစံေတြကို တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းလဲလုပ္ ေဆာင္ခဲ့ႀကပါေတာ့တယ္။

“မာလီအလုပ္သမားပါတီ ဟာ စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးမွာ ထင္ရွားတဲ့ပါတီၿဖစ္တယ္။ အလုပ္သမားလႈပ္ရွားမႈ သမိုင္းေတြ၊ ဝါဒၿဖန္႔ခ်ီေရးေတြ၊ ပညာေပးေဟာေၿပာမႈေတြကို က်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ၿပဳလုပ္ခ့ႀဲကတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြန႔ဲနီးနီးကပ္ကပ္ေနၿပီး ေလးစားမႈရေအာင္ဆြဲေဆာင္ႀကသလို၊ တခ်ိဳ႔ ပညာတတ္ေတြကို အစိုးရဝန္ႀကီး႒ာနေတြမွာ ဝင္ေရာက္အမႈထမ္းေစတယ္။ တခ်ိန္မွာ မာလီႏိုင္ငံရဲ့သမၼတၿဖစ္လာမယ့္ “အယ္လ္ဖာ ကိုနာရီ” ဟာ အလုပ္သမားပါတီရဲ့ ေၿမေအာက္ပါတီဝင္တေယာက္ၿဖစ္သလို၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဘာမာကိုမွာ ေက်ာင္းဆရာ တေယာက္အၿဖစ္ေနထိုင္ခဲ့ယ္။ ၁၉၇၈ မွာ အာဏာရွင္ ထြာအိုရီ ဟာ တန္ၿပန္အာဏာသိမ္းဖို႔ သံသယရွိတ့ဲ ကာကြယ္ေရး႒ာနအႀကီးအကဲတခ်ိဳ႕ကို ၿဖတ္ခ်ၿပီးတဲ့ေနာက္ အယ္ဖာကိုနာရီကို ယဥ္ေက်းမႈ၊ အႏုပညာပညာနဲ႔ အားကစားဝန္ႀကီး႒ာနအႀကီးအကဲအၿဖစ္ တာဝန္ယူဖို႔ကမ္းလွမ္းတဲ့ခါ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့တယ္” အစိုးရအဖြဲ႔ တြင္းမွာ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ၿပီး ၿပည္သူလူထုေလးစားလာႏိုင္တ့ဲ ပံုသ႑န္အၿဖစ္ရပ္တည္ၿပီးတဲ့အခါ အႏုပညာ၊ မီဒီယာေတြမွတဆင့္ လူထုကိုပညာေပးေရးအစီအစဥ္ေတြကို အယ္ဖာကိုနာရီလို အလုပ္သမားပါတီရဲ႕ေၿမ ေအာက္အဖြဲ႔ဝင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ခဲ့ႀကပါတယ္။

တဘက္မွာေတာ့ အာဏာရွင္ထြာအိုရီရဲ့ ႏိုင္ငံေရးဖိႏွိပ္မႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက ေဝဖန္ရႈတ္ခ်လာေန တာေႀကာင့္ မာလီအာဏာရွင္ဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီတခ်ိဳ့ တရားဝင္တည္ေထာင္ခြင့္ကို ခြင့္ၿပဳခဲ့ပါတယ္။ အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားသူေတြကလည္း အ့ဲဒီအခြင့္အေရးကို အမိအရအသံုးခ်ခ့ဲ့ပါတယ္။ အားလံုးညွိႏိႈင္းလို႔ရႏိုင္တ့ဲ မာလီ ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး၊ ၿပည္သူေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ဖိုု႔ ႀကိဳးစားလိုက္ႀကပါေတာ့တယ္။

“မာလီႏိုင္ငံမွာ မ်ိဳးရိုးအစဥ္အလာကိုဆက္ခံတ့ဲ ေတးဂီတပညာရွင္ေတြရိွတယ္။ သူတို႔ကို “ဂရီေရာ့တ္” လို႔ေခၚတယ္။ သူတို႔ဟာ ဟိုးအရင္ကတည္းက မာလီႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးသတင္းေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းသယ္ေဆာင္လာႀကသလို၊ ကဗ်ာရြတ္ဆိုၿပီး သမိုင္းေတြ ေၿပာၿပတာမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္မႈေတြမွာ ထင္ရွားက်ာ္ႀကားသူေတြၿဖစ္တယ္။ စာမတတ္ တဲ့ေဒသေတြဆီကိုသြားေရာက္ၿပီး ၿပည္သူလူထုကို ပညာေပးလႈံႈ႔ေဆာ္ခဲ့ႀကသူေတြၿဖစ္တယ္။ မာလီႏိုင္ငံမွာ ထင္ရွား ခဲ့တဲ့ပံုၿပင္ေတြ၊ စကားပံုေတြ၊ ကဗ်ာေတြကိုရြတ္ၿပၿပီး တရားမွ်တမႈနဲ႔လြတ္လပ္ခြင့္အေႀကာင္းကို မီးေမာင္းထုိးၿပႀက တယ္။ ၁၄ ရာစုတုန္းက နာမည္ႀကီးပံုၿပင္တခုကို အာရံုစိုက္ၿပီးရွင္းၿပႀကတယ္။ ပံုၿပင္ထဲမွာ အင္ပါယာ ဆန္ခ်တာကို ေဒသဆိုင္ရာအႀကီးအကဲက သူ႔ရဲ့လွံကိုအပ္ႏွင္းသစၥာခံတ့ဲအခါ ဘုရင္က လွံကို အႀကီးအကဲဆီ ၿပန္ေပးၿပီးမိမိရဲ့ ေဒသကို လြတ္လပ္စြာအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတ့ဲ ခြင့္ၿပဳမႈေတြေပးခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ မာလီႏိုင္ငံဟာ ၁၄ ရာစုေလာက္ ကတည္းက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၿပ႒ာန္းခြင့္နဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္အေတြးအေခၚေတြကို တည္ေဆာက္ခဲ့တာၿဖစ္တယ္လို႔ ရွင္းၿပၿပီး အ့ဲဒီအရာႏွစ္ခုဟာ မာလီႏိုင္ငံရဲ႕ရိုးရာအစဥ္အလာအေမြအႏွစ္ေတြၿဖစ္တယ္လို႔ ရွင္းၿပခ့ႀဲကတယ္။ ဒါေႀကာင့္ မိရိုးဖလာရိုးရာအေမြအႏွစ္ကို ဆန္႔က်င္ဖိႏွိပ္ေနတ့ဲအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုသစၥာေဖာက္တဲ့ အစိုးရ တရပ္ၿဖစ္တယ္လို႔ ေဟာေၿပာလႈံ႔ေဆာ္ႀကတယ္။” ဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္မ်ားအဖြ႔ဲ႔ခ်ဴပ္ဟာ လူထုႀကားမွာအေတြး အေခၚတည္ေဆာက္ေရးကို ပညာတတ္ေတြၿဖစ္တ့ဲ က်န္းမာေရးလုပ္သားေတြန႔ဲ ေက်ာင္းဆရာေတြက တဆင့္လုပ္ ကိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေက်းလက္ေဒသေတြမွာ ရိွတ့ဲ ၿပည္သူေတြရဲ႕က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးေတြကို သြားေရာက္ကူညီ လုပ္ကိုင္ႀကတ့အဲခါ၊ အစိုးရရဲ႕တာဝန္မဲ့မႈေတြကို မသိမသာေထာက္ၿပႀကသလို၊ ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြနားမွာ

ၿပည္သူလူထုရဲ႕ဒုကၡကို ခံစားနားလည္လာႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းေတြ၊ နီးနီးစပ္စပ္ေၿပာဆိုလို႔ရမယ့္ အေႀကာင္းအရာေတြ ကို စဥ္းစားခ့ႀဲကပါတယ္။

“၁၉၉၁ ဂ်န္နဝါရီလမွာ ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ ဖမ္းခံရတဲ့ က်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ဟာ စစ္ ေႀကာေရးစခန္းမွာ ႏွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ခံရတယ္။ မတ္လ ၂၂-၂၆ ထိဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြဟာ အေထြေထြ သပိတ္ကိုဆင္ႏြဲႀကၿပီး သူတို႔ရဲ့မေက်နပ္မႈကိုၿပခ့ႀဲကတယ္။ စစ္တပ္ကလည္း လမ္းေတြကိုပိတ္ဆို႔ပစ္လုိက္ၿပီး အေရးေပၚဥပေဒ ထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာခဲ့တယ္။ ဆႏၵၿပသူေတြကိုရာခ်ီၿပီး ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ ဆႏၵၿပသူ (၃၀၀) ေက်ာ္ကို ပစ္ခပ္သတ္ၿဖတ္ၿပလိုက္တယ္။ ”ေသာတရွင္မ်ားခင္ဗ်ား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ထြာအိုရီရဲ့ အႀကမ္းဖက္သတ္ၿဖတ္မႈဟာ ၿပည္ သူေတြကို ေနာက္မဆုတ္ေစႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အာဏာရွင္ႏႈတ္ထြက္ေပးေရး ေႀကြးေႀကာ္သံေတြက ေသနတ္သံေတြႀကား က က်ယ္ေလာင္ေနခဲ့ပါတယ္။

ေသာင္းခ်ီေနတဲ့လူအုပ္ကို ဆက္လက္ပစ္ခတ္ခ်င္စိတ္မရိွေတာ့တ့ဲ စစ္သားေတြဟာ ဆႏၵၿပၿပည္သူေတြန႔ဲ ပူးေပါင္း လုိက္ႀကပါတယ္။ ၿမိဳ႔ေတာ္ရဲ႕အသံလႊင့္ရံုဆီက အာဏာရွင္ “မူဆာထြာအိုရီ”ကို လက္ရဖမ္းလိုက္ၿပီၿဖစ္ေႀကာင္း၊ မာလီစစ္ေခါင္းေဆာင္တဦးက ထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာလိုက္ပါတယ္။

ေသာတရွင္တို႔လည္း စာနာနားလည္တတ္တ့ဲ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ဆံုစည္းႏိုင္ႀကပါေစ။

(ဒီ ေရဒီယိုအသံလႊင့္ေဆာင္းပါးကို က်ေနာ္လည္း ဘယ္တုန္းက ဘယ္သူ႔ဆီက ဘယ္လိုရခဲ့သလဲေတာ့ မမွတ္မိေတာ့ဘူးဗ်ာ။ ထင္တာေတာ့ ကိုၿငိမ္းေဝ လို႔ထင္ပါတယ္။ သိသူေတြရွိလည္း ေျပာျပေပးၾကပါဗ်ား)