အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ(၁၂ဝဝ – ၁၂၅၆) ရန္ဝင္း(ေတာင္တံခါး)

အခ်ဳပ္တန္း ဆရာေဖ (၁၂ဝဝ – ၁၂၅၆) ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး)ဇြန္ ၂ ၊ ၂ဝ၁ဝ
“ေတြးမိတိုင္း အ႐ိုးနာသည္ အမ်ဳိးပါ ဆဲခ်င္ေပါ့ေလး”
အခ်ဳပ္တန္းရပ္ကို အစြဲျပဳၿပီး အခ်ဳပ္တန္းေမာင္ေဖ၊ ေနာက္ေတာ့ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ ရယ္လို႔ နာမည္ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့ မ်ဳိးခ်စ္စာဆိုေတာ္ႀကီးက ကိုယ့္အမ်ဳိးသားေတြကို စည္းကမ္းရွိေစခ်င္လြန္းလို႔၊ ညီၫြတ္ၾကေစခ်င္လြန္းလို႔ အားမလိုအားမရျဖစ္ၿပီး ေရးခဲ့တဲ့ ေတးထပ္တပုဒ္ကို သတိရမိၾကဦးမွာပါ။

အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ က ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ဖြား အင္းဝဇာတိပါ။ ဆရာေဖရဲ႔မိခင္က သဘင္သည္မ်ဳိး႐ိုး ျဖစ္ပါတယ္။ ပုဂံမင္းလက္ထက္မွာ အသံုးေတာ္ခံစာေရးအျဖစ္ အမႈထမ္းတဲ့ ဖခင္ဦးေရာက္နဲ႔အတူတူ အမရပူရၿမိ့ဳကို မိသားစု လိုက္ပါခဲ့ၾကတယ္။

ပုဂံမင္းနန္းက်ၿပီး မင္းတုန္းမင္းနန္းတက္ေတာ့ ပုဂံမင္းလက္ထက္က အမႈထမ္းေတြ အနားယူရတဲ့အထဲမွာ ဦးေရာက္လည္းပါခဲ့တယ္။ ဆရာေဖတို႔မိသားစုက အခ်ဳပ္အလုပ္ပညာတတ္ကၽြမ္းၾကေတာ့ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ဆရာေဖ ငယ္စဥ္ကတည္းက မိသားစုနဲ႔ ဒိုးတူေပါင္ဖက္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခဲ့ရတယ္။

မင္းတုန္းမင္းႀကီးက မႏၲေလးၿမိ့ဳသစ္တည္တဲ့အခါ၊ အမရပူရၿမိ့ဳက လိုက္ပါေျပာင္းေရြ႔ခ်င္တဲ့ ၿမိ့ဳသူၿမိ့ဳသားေတြကို လုပ္ငန္းခ်င္း တူရာတူရာ အလိုက္ အစုေတြ၊ ရပ္ကြက္ေတြ၊ ဝင္းႀကီးေတြမွာ ေနရာခ်ထားေပးခဲ့တယ္။ ဒီေန႔အထိပဲ မႏၱေလးၿမိ့ဳရဲ႔ရပ္ကြက္ေတြကို တန္း၊ ဝင္း၊ ရပ္၊ စု လို႔ ေခၚပါေသးတယ္။

စိတၱရမဟီလို႔ ေခၚတဲ့ မႏၲေလးၿမိ့ဳ က်ဳံးေတာင္ဘက္ထိပ္က အခ်ဳပ္တန္းကို ဆရာေဖတို႔မိသားစု ေျပာင္းေရႊ႔ေနထိုင္ပါတယ္။ ဆရာေဖနဲ႔မိသားစုက ဘဝရပ္တည္ေရးအတြက္ အပ္ခ်ဳပ္အလုပ္ေတြကို လုပ္ကိုင္စားၾကရသူေတြမို႔၊ အခ်ဳပ္တန္းမွာ ေနရာရပါတယ္။ အခ်ဳပ္တန္းဆိုတာ အပ္ခ်ဳပ္သည္ေတြေနတဲ့ရပ္ကြက္ပါ။ အပ္ခ်ဳပ္တန္းလို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ျမင္းကုန္းႏွီးတန္းလို႔လည္း ေခၚပါတယ္။

ဝါသနာပါတဲ့စာေပကိုလည္း တဖက္ကေရးေနေတာ့၊ ဆရာေဖရဲ႔စာေတြကို လူႀကိဳက္မ်ားလာတယ္။ အခ်ဳပ္တန္းရပ္ကိုအစြဲျပဳၿပီး အခ်ဳပ္တန္းေမာင္ေဖ၊ ဒီေနာက္ေတာ့ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖလို႔ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့တယ္။ ဆရာေဖရဲ႔စာေတြက ေလးခ်ဳိးနဲ႔ေတးထပ္ေတြပဲ မ်ားတယ္။ ဇာတ္စာေတြေရးတာမွာ ေျပာင္ေျမာက္ေလေတာ့ ဇာတ္ပညာရွင္အသိုင္းအဝိုင္းမွာေက်ာ္ၾကားခဲ့ၿပီး အသက္ ၂ဝ အရြယ္ကတည္းက ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ဆရာ နာမည္တပ္ၿပီး အေခၚခံခဲ့ရသူပါပဲ။

ဇာတ္စာေတြအေရးမ်ားၿပီး ဘုရင္ကလည္း သိပ္ၿပီးမေျမႇာက္စားလို႔ ဆရာေဖရဲ႔စာေတြက ေခတ္ၿပိဳင္စာဆို စေလဦးပုညရဲ႔ စာေတြေလာက္ လူသိမမ်ားခဲ့ပါ။ ဆရာေဖ က စာဆိုၿပိဳင္ဖက္ စေလဦးပုညထက္ အသက္ ၁ဝ ႏွစ္ ငယ္ပါတယ္။ စေလဦးပုညကို မင္းတုန္းမင္းႀကီးကပဲ ဆရာဦးပုညလို႔ ေခၚေလ့ရွိပါသတဲ့။ ေနာက္ေတာ့မွသာ စေလဆရာဦးပုညလို႔ ေခၚလာၾကတယ္လို႔ မွတ္သားဖူးပါတယ္။ ‘ဘယ္နဲ႔ေရးတဲ့ ေမာင္ပုတ္စည္၊ ဆန္တျပည္ ေတးတပုဒ္’လို႔စာဆိုရွိၿပီး၊ ငယ္နာမည္ ေမာင္ပုတ္စည္လို႔ေခၚတဲ့ စေလဆရာဦးပုညကေတာ့ ဘုရင့္ ေႁမွာက္စားခံရသူပီပီ အဆင္ေျပခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆရာေဖကေတာ့ အလုပ္မ်ဳိးစံုေအာင္ လုပ္ကိုင္စားခဲ့ရတယ္။

စာစပ္စာဆို ၿပိဳင္ဘက္ျဖစ္လာေတာ့ စေလဦးပုညနဲ႔ ဆရာေဖတို႔ တဦးနဲ႔တဦးအေပၚ ကိုယ္ရည္ေသြးတဲ့စာေတြ၊ တဖက္သားကို ႏိွမ့္ခ်ကဲ့ရဲ႔တဲ့ စာေတြ အျပန္အလွန္ေရးၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာေဖရဲ႔ စာေတြမွာ ဂမၼေဒါသကိုေရွာင္ၿပီး ေရးေလ့ရွိတာကိုေတြ႔ရပါတယ္။

“ခါးေတာင္းက်ဳိက္ ပိတုန္းပိတ္ကယ္ႏွင့္ က်ဳံးထိပ္က ငေဖ၊ ကုန္းၿပိတၱတေစၦလို အသေရဟိတ္ႏြမ္း” စေလဦးပုည လူပံုသဏၭာန္ေရာ ေနတဲ့အရပ္ပါမက်န္ေအာင္၊ စာဆိုၿပိဳင္ဖက္ စေလဦးပုညရဲ႔ ရင့္ရင့္သီးသီးစာခ်ဳိးတာကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ မကၡရာမင္းသားဆီမွာ ပုဆိုးခါးေတာင္းက်ဳိက္နဲ႔ ဆရာေဖဓားထမ္းၿပီး အေဆာင္ကိုင္အျဖစ္ အမႈထမ္းေနတာကိုျမင္တဲ့အခါ စာဆိုၿပိဳင္ဖက္ စေလဦးပုညက အခ်က္ေကာင္းယူၿပီး ခါးေတာင္းက်ဳိက္နဲ႔ ဆရာေဖရဲ႔ပံုကိုေဖာ္ၿပီးႏိွမ့္ခ်လို႔ စာဖြဲ႔လိုက္တာပါပဲ။ လူအမ်ား ေလးစားၾကည္ညိဳ အားကိုးၾကတဲ့ မကၡရာမင္းသားဆီမွာ ဆရာေဖ အမႈထမ္းတာကေတာ့ မင္းသားကိုၾကည္ညိဳရင္းစြဲရွိၿပီး ခံယူခ်က္ခ်င္းလည္းတူညီလို႔ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

ဆရာေဖရဲ႔ ႐ုပ္ရည္က လူေခ်ာလူလွတဦးမဟုတ္ေပမယ့္ စေလဦးပုည စာခ်ဳိးသေလာက္ေတာ့ အ႐ုပ္မဆိုးလွဘူးလို႔ သူ႔အဆက္အႏြယ္ေတြက အစဥ္အဆက္ေျပာခဲ့ၾကတယ္။ နန္းတြင္းပန္းခ်ီဆရာႀကီးဦးေစာေမာင္ဆြဲခဲ့တဲ့ ပံုတူတခုကလြဲရင္ သက္ေသျပစရာေတာ့ မရွိၾကပါ။

ဆရာေဖနဲ႔ စေလဦးပုညတို႔ အျပန္အလွန္ စာစပ္ၾက စာခ်ဳိးၾကၿပီး၊ ကဗ်ာတိုက္ပြဲျဖစ္လာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့၊ နာမည္ေက်ာ္ ယင္းေတာ္မေလးဇာတ္မွာ အဆိုပိုင္လွတဲ့ယင္းေတာ္မေလး ဆိုလိုက္လို႔ နာမည္သိပ္ႀကီးသြားတဲ့ ဆရာေဖရဲ႔ ၾကင္ေဖာ္ကြဲ႔ေလးခ်ဳိး ငိုခ်င္းတပုဒ္ကို ဦးပုည က စာေျပာင္ကဗ်ာေလွာင္ ဖ်က္ေရးတာက စပါတယ္။

“သည္ဘဝ သည္မွ်နဲ႔တန္ရေပ။
ေနာင္ဘဝေသာ္မွ၊ ေမာင္လွကို ပိုလို႔ခ်စ္မယ္၊ မ်ဳိးစစ္တဲ့ေဆြ။
ဗုဒၶေဟ ေညာင္ေရႊကြဲ႔သဖန္း။
ပြင့္ဝတ္ကယ္ ညႇာတံေႂကြမွ၊ လြဲေသြၾကစတမ္း။”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အဲဒီ ဆရာေဖရဲ႔ နာမည္ေက်ာ္ ၾကင္ေဖာ္ကြဲေလးခ်ဳိးကို ဦးပုညဖ်က္ေရးတဲ့ စာေျပာင္ကဗ်ာေလွာင္က အင္မတန္ ဂမၼေဒါသသင့္ေနတယ္။ ဆရာေဖကေတာ့ “႐ိုင္းလိုက္ေလကြယ္” လို႔သာ ဆိုပါသတဲ့။ အဲဒီ ၾကားရသူ ရွက္စဖြယ္ စာေျပာင္ကဗ်ာေလွာင္ကို နာမည္ႀကီး႐ုပ္ေသးဆရာ ဦသာေဗ်ာက ဆိုလိုက္ျပန္ေတာ့၊ ပရိတ္သတ္အမ်ားခ်စ္ခင္တဲ့ ယင္းေတာ္မေလးနဲ႔ ဆရာေဖရဲ႔ အမ်ားႀကိဳက္တဲ့စာကိုပါ မဖြယ္မရာ လုပ္မိရာ ေရာက္သြားတယ္။

အဲဒီမွာတင္ပဲ၊ စာေကာင္းကို ဖ်က္ရမလားလို႔ ပရိတ္သတ္က စိတ္မေကာင္းျဖစ္ၾကၿပီး၊ ကဗ်ာေလွာင္သီခ်င္းကိုဆိုမိတဲ့ ႐ုပ္ေသးဆရာ ဦသာေဗ်ာလည္း နံမည္က်ဆင္း သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဦးပုညနဲ႔ ဆရာေဖတို႔ ႏွစ္ဦးစလံုးရဲ႔ စာေတြကိုသံုးေနတဲ့ ယင္းေတာ္မေလး ကလည္း ဦးပုညဆီက ဘာစာကိုမွ ထပ္ၿပီးမေတာင္းေတာ့ပါ။ အမ်ားျပည္သူေတြကေမတၱာထားလို႔ ၾကည္ညိဳၾကတဲ့သူကို နင္ပဲငဆ မေစာ္ကားမိၾကေစဖို႔ သင္ခန္းစာ ယူစရာပါပဲ။ ဆရာေဖက မ႐ိုင္းပါ။ ဒီေလာက္ပဲျပန္ေရးခဲ့ပါတယ္။

“ကဗ်ာေလွာင္ နေဘေတးကို၊
ဆရာေယာင္ စေလ က ေရးတယ္တဲ့ဗ်ာ
ေတြးဆသင့္ေၾကာင္း။”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

ဆရာေဖရဲ႔စာေတြကိုဖတ္ၾကည့္ရင္ မန္က်ီးရြက္ကေလးေတြ အစီအရီ အထပ္ထပ္ေနသလိုမို႔၊ မန္က်ီးရြက္ထပ္အေျခပါတဲ့ နေဘလို႔ေခၚတဲ့ ကာရန္ကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္းသံုးထားတာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

“ႏွစ္တရာ၊ ခ်စ္ရွာသင့္သူမို႔၊ သစၥာႏွင့္ႁမြက္မယ္၊ ေမတၱာျဖင့္ ပႏၷက္ရြယ္တယ္၊ တသက္ဝယ္ယံုတမ္း”
“ည႐ံုေတာ္ အေျခပ်က္ေစဖို႔၊ ေရႊလက္နဲ႔ဆြဲကာ၊ ေပြရက္ေပ့ ပုလဲညႇာရယ္၊ ကဲပါေပ့ဘုရား”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အဲဒီလို မန္က်ီးရြက္ထပ္နေဘနဲ႔ ေမတၱာဘြဲ႔ေတြ ေရးခဲ့တယ္။ ႏုႏုရြရြ အလွအပေတြေရးတဲ့စာဆို ျဖစ္ေပမယ့္လည္း၊ တခ်ိန္က်ေတာ့ ေတာ္လွန္တဲ့စာဆိုဘဝကို ေရာက္ခဲ့တယ္။ ဂမၼေဒါသကို ေရွာင္ေလ့ရွိတဲ့ဆရာေဖလည္း ကိုယ့္အမ်ဳိးသားေတြ ေကာင္းေစခ်င္တဲ့ေစတနာနဲ႔ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း၊ ထိထိမိမိစာေတြ ေရးလာခဲ့ရေတာ့တယ္။

က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ နယ္ခ်ဲ႔ကိုေတာ္လွန္ဖို႔က မ်ဳိးခ်စ္ေတြရဲ႔ ဘဝေပးတာဝန္ျဖစ္တယ္လို႔ ခံယူထားသူေတြမွာေတာ့၊ ျမန္မာျပည္တျပည္လံုး နယ္ခ်ဲ႔လက္ေအာက္ကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား မက်ေရာက္ခင္ကတည္းက နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ နယ္ခ်ဲ႔ကိုဆန္႔က်င္ေနခဲ့ၾကၿပီ။ ဆရာေဖလည္း ကေလာင္လက္နက္ကိုကိုင္စြဲလို႔ တဖက္တလမ္းက ပါဝင္ခဲ့တယ္။ နယ္ခ်ဲ႔ရဲ႔ ကလိမ္ကညစ္ အက်င့္ဆိုးေတြကုိ ေဖာ္ထုတ္ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ ဇာတိေသြးဇာတိမာန္ေတြ တက္ႂကြၾကဖို႔လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့တယ္။

ျမင္ကြန္း၊ ျမင္းခုန္တိုင္ အေရးအခင္းျဖစ္ေတာ့ ကေလာင္ကိုင္႐ံုတင္မကဘဲ၊ ဓားပါကိုင္ခဲ့ရတယ္။ မကၡရာမင္းသားက မင္းတုန္းမင္းကို ကယ္တင္တဲ့အခါမွာ ေနာက္ပါးကလိုက္ပါခဲ့တယ္။၊ ကေနာင္မင္းရဲ႔သားေတာ္ပတိမ္းစား သူပုန္ထတဲ့အခါ ပလိပ္စစ္ေၾကာင္းအတိုင္း၊ ေညာင္ရမ္းမင္းသားရဲ႔တပ္က သူပုန္တပ္ေတြကို ရွင္းလင္းတဲ့အခါမွာလည္း ပါဝင္တိုက္ခုိက္ခ့ဲတယ္။

မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္မွာ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္လာလည္ေတာ့ မင္းအမိန္႔နဲ႔ ရန္ကုန္ၿမိ့ဳကို ဆရာေဖနဲ႔ယင္းေတာ္မေလးတို႔က သြားၿပီး ႀကိဳဆိုေဖ်ာ္ေျဖရတယ္။ အဲဒီမွာ ျမန္မာေတြ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ နန္းသံုးထီးျဖဴႏွစ္လက္မိုးၿပီး ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကို ႀကိဳဆိုတာျမင္ခဲ့ရေတာ့၊ မတန္ရာကို အလုပ္ခိုင္းရမလားလို႔ သံုးခြင့္ျပဳတဲ့ဘုရင္ကိုပါ စိတ္နာၿပီးျပန္ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္တလၾကာေတာ့ အဲဒီဘုရင္ခံခ်ဳပ္လည္း ‘ပို႔ဘလဲ’ ဆိပ္ကမ္းၿမိ့ဳမွာ အက်ဥ္းစခန္းတခုကို စစ္ေဆးေနတုန္း၊ အက်ဥ္းသားတဦးရဲ႔လက္ခ်က္နဲ႔ ကြယ္လြန္တယ္။ ဆရာေဖက တျပည္လံုးေက်ာ္တဲ့ ေတးထပ္တပုဒ္ေရးခဲ့တယ္။

“ပိတ္ရွာၿပီ ဇီဝိ၊ ဘုန္းမတန္႔ ဘုန္းတန္႔ႀကံတယ္၊ ဆံုး႐ုပ္နမ္ သြားေပါ့ ဝီဇိ၊
မင္းတုတု ေခြးေသ ေသ”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အဲဒီေတးထပ္ကို ဘယ္ေလာက္လူႀကိဳက္မ်ားသလဲဆိုရင္၊ ဇာတ္အဖြဲေတြက ‘မိစၧာေကာင္ ဓားထိုးဇာတ္’ နာမည္တပ္လို႔ ဇာတ္လမ္းဆင္ၿပီး ဆိုၾက၊ ပြဲကၾကတဲ့အထိပါပဲ။ ေတးထပ္ရဲ႔ထူးျခားခ်က္က ေတးထပ္လို ဆိုခ်င္ဆို၊ ဒါမွမဟုတ္ ဗံုေထာက္သံနဲ႔ ဝိုင္းဖြဲၿပီးဆိုလို႔လည္းရေအာင္ ေရးထားတာပါပဲ။ ေက်ာ္လြန္းမက ေက်ာ္လာေတာ့၊ နယ္ခ်ဲ႔အရာရွိေတြက မခံခ်ိမခံသာျဖစ္ၾကၿပီး၊ စာေရးတဲ့သူကို အေရးယူပါ၊ ပြဲေတြမွာလည္း မကျပေစပါနဲ႔ဆိုၿပီး အတိုင္ခံရပါေလေရာ။ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ကေတာ့ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကို သိကၡာက်ေစတဲ့စာေရးတဲ့အမႈနဲ႔ ဆရာေဖ အက်ဥ္းက်ခံရေလတယ္။ ေအာက္ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းထားတဲ့ နယ္ခ်ဲ႔က်ဴးေက်ာ္သူကို အထက္ျမန္မာျပည္ဘုရင္က မ်က္ႏွာသာေပးၿပီး မဟာမိတ္လုပ္ေနရခ်ိန္ဆိုေတာ့၊ အက်ယ္အက်ယ္မၿငိမ္းဖြယ္ မျဖစ္ေစခ်င္တာေၾကာင့္ ကိုယ့္လူကို ကိုယ္တိုင္အေရးယူရတာမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္၊ ဆရာေဖခမ်ာ ႏွစ္ခါနာရျပန္ေတာ့တယ္။

ေတးထပ္တပုဒ္ကို အခ်ဳပ္ထဲမွာေရးၿပီး၊ မိတ္ေဆြရင္း ၿဗဲတိုက္စာေရး ဦးထြန္းဝ က တဆင့္၊ ေရႊတိုက္ဝန္မင္းေဆာင္ၾကဥ္းေပးလို႔ မင္းတုန္းမင္းႀကီးက ၾကားနာရတယ္။

“သမုတိအတြက္ ငဝက္က ဒဏ္ခံ၊
အထက္က အတန္တန္ကို ေရႊနန္းစံမသိ၊
ရွစ္ ခုႏွစ္ေတာင္မ်က္ႏွာတြင္၊ မကၡရာမင္းႏွင့္ပါရွိ၊
ပလိပ္ေၾကာင္း ေအာင္ပန္းေခၽြ ေမာင္ထမ္းေခ်ေစဘိ၊
ေညာင္ရမ္းေဆြရဝိက၊ ပကတိ သက္ေသ၊
ရန္သူေတာ္ ေရႊဘိုဘြား၊ ေဖကိုယ္စား တိုက္ခဲ့ရေပ၊”
“ယခုျဖင့္ ေကာင္းေမြလန္တယ္၊ ဆိုးေမြခံ ထိပ္တုံးႏွင့္ေလး”

(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အဲဒီေတးထပ္ေၾကာင့္ ဆရာေဖ အခ်ဳပ္ကလြတ္ခဲ့ရပါေတာ့တယ္။ အခ်ဳပ္ကလြတ္ေစတဲ့ေတးထပ္ဆိုၿပီး ေက်ာ္ၾကားခဲ့ျပန္တယ္။ မၾကာခင္မွာပဲ၊ မင္းတုန္းမင္းႀကီးရဲ႔ေလသာေဆာင္မွာ အေဆာင္ေတာ္ၿမဲ ရာထူးနဲ႔ အမႈထမ္းခြင့္ရခဲ့တယ္။

ဆရာေဖရဲ႔ ပုဆိုးခါးေတာင္းက်ဳိက္အေၾကာင္း ရယ္သြမ္းေသြးခဲ့ဖူးတဲ့ စေလဦးပုညကေတာ့ ျမင္ကြန္းျမင္းခုန္တိုင္ မင္းသားေတြကို အခါေပးတဲ့အမႈနဲ႔ ရာဇဝတ္သင့္ၿပီး၊ ေခတၱ ထိန္းသိမ္းထားခံရတုန္း၊ ၿမိ့ဳဝန္ဦးသာအိုးလက္ထဲမွာ လူကိုေခြးသတ္လို႔ ဘဝဆံုးခဲ့ရရွာတယ္။ စာဆိုၿပိဳင္ဖက္ခ်င္းျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္၊ ဘဝတူ စာေပပညာရွင္တဦးကို မလိုမုန္းထား အမ်က္ပြားတာသက္သက္ေၾကာင့္ အဆံုးစီရင္လိုက္တဲ့ အခ်က္ကို ဆရာေဖက မေက်နပ္ႏိုင္ခဲ့ပါ။ ကိုယ့္ထက္အင္အားႀကီးသူဆိုေတာ့လည္း နီးရာဓားကိုေၾကာက္ရလို႔ ျပန္မေျပာသာတဲ့အေၾကာင္းကို ေရးျပ လိုက္ပါေသးတယ္။

“ဟုတ္သလို ျပန္မႁမြက္သာဘူး၊ တုတ္တျပက္ ဓားပါ၊ ႐ုတ္တရက္ ျခားမကြာသည္၊ အနားမွာ လက္ငင္း၊”
“သတိနဲ႔ပညာကို၊ စဥ္မကြာ မွန္ထားမွ၊ ရန္ပါးမည့္ခုအခါ၊ ေႏွာဘို႔သင့္စြာ၊
သေဘာလိုက္ မေျပာသာသည္၊ ေယာဆရာ လုပ္စမ္းခ်င့္ေလး”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

သီေပါဘုရင္ လက္ထက္ေရာက္ျပန္ေတာ့လည္း၊ သီေပါဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႔ အားေပ်ာ့တဲ့အခ်က္ေတြကို ဆရာေဖ က ျမင္ေပမယ့္ မေျပာသာခဲ့ျပန္ပါ။

“ျမန္မာေတြ စည္းကမ္းေဖာက္၊ ထီးနန္းေပ်ာက္ျဖစ္ၿပီ၊”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

၁၂၄၇ ခုႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ လာေခ်ၿပီ။ နယ္ခ်ဲ႔သေဘၤာေတြ လာၾကၿပီ။ ကင္းဝန္မင္းႀကီးဦးေကာင္း က သီေပါဘုရင္ကို နန္းခ်ၿပီး၊ ေညာင္ရမ္း မင္းသားကို နန္းတင္ဖို႔ တိတ္တဆိတ္ အႀကံႀကီးႀကီးနဲ႔ စီစဥ္ခဲ့တဲ့အတိုင္း၊ ‘မခုခံရ၊ ခုခံလွ်င္ သူပုန္’လို႔ အမိန္႔ထုတ္ထားေတာ့၊ သေဘၤာဦးမွာ ေညာင္ရမ္းမင္းသားကိုတင္လာတဲ့ နယ္ခ်ဲ႔သေဘၤာေတြ ျမင္းၿခံအထိ အေႏွာက္အယွက္မရွိ ေရာက္လာတယ္။ သေဘၤာဦးမွာပါလာတာက ေညာင္ရမ္းမင္းသားအတု ျဖစ္ေနတယ္။ ေညာင္ရမ္းမင္းသားအစစ္က ကာလကတၱားၿမိ့ဳမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီ။ ‘ဦးေကာင္းလိမ္ထုတ္၊ သီေပါျပဳတ္’ လို႔ဆိုေပမယ့္ ကင္းဝန္မင္းႀကီးဦးေကာင္းကိုယ္တိုင္လည္း နယ္ခ်ဲ႔က်ဴးေက်ာ္သူရဲ႔ အလိမ္မိခဲ့ေလတယ္။ နယ္ခ်ဲ႔က်ဴးေက်ာ္သူက ညစ္ဉာဏ္နဲ႔ မလိမ့္တပတ္လုပ္လာတာေၾကာင့္ အငိုက္မိသြားခဲ့ၾကရျပန္ပါတယ္။ ေနာက္က်ေခ်ၿပီ။ ေက်ာခ်လို႔ ဓားျပမွန္းသိၿပီဆိုေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ အဂၤလိပ္စကားေျပာကၽြမ္းက်င္တဲ့ ေက်ာက္ေျမာင္းဝန္ကိုေစလႊတ္ၿပီး စစ္ေျပၿငိမ္းဖို႔အေရး ေတာင္းပန္တဲ့အခါ၊ ရတနာပံုၿမိ့ဳႀကီးကိုသိမ္းဖို႔ စစ္ခ်ီလာတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က အခ်ဳိသတ္ၿပီး၊ လက္နက္သာခ်ပါ၊ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ကိုေျပာေပးမယ္လို႔ဆိုၿပီး စစ္ခ်ီၿမဲခ်ီလာတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ သီေပါဘုရင္ နယ္ခ်ဲ႔လက္ကို ပါခဲ့တယ္။

“လက္နက္ကုန္ အပ္ႏွံသလွ်င္ျဖင့္၊ ခြင့္လိုရာ ေတာင္းပန္ပါ့မယ္လို႔၊  ခ်ဳိလွစြာ ဉာဏ္နီစြက္တာမို႔၊ ခြင့္လိုရာယူေစလို႔ႁမြက္မိတယ္၊ တန္ခိုးပ်က္ဘြယ္ အမွားေပပ၊ မ်ဳိးကနက္ႏြယ္ဖြား။”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

သီေပါဘုရင္ကို အစားထိုးဝင္ေရာက္လာတဲ့ တိုင္းတပါးအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ ဆရာေဖ က ကေလာင္လက္နက္နဲ႔ ဆက္ၿပီးတိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တယ္။ အာဏာကို မတရားယူထားတဲ့ တိုင္းတပါးနယ္ခ်ဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြက တိုင္းျပည္ရဲ႔သယံဇာတ အဆီအႏွစ္ေတြကို စိတ္တိုင္းက်ယူ႐ံုမကဘဲ၊ ျမန္မာျပည္တျပည္လံုးက တိုင္းသူျပည္သားေတြကိုလည္း အင္မတန္ ရက္ရက္စက္စက္ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေလေတာ့၊ တိုင္းျပည္အလံုး ႀကိမ္မီးအံုးပမာ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။

“ျမတ္ေကာဇာ လွစ္ဆိုျပရမွာျဖင့္၊ သတ္ေဇာဒြါ အစ္ကိုက်ကာမွ၊
ေခတ္ညိႇဳလွ ျမန္မာေျပ၊ (အိုကြယ္) ဟစ္ငိုစရာ့ အခါေပ၊”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

ေနေရးထိုင္ေရးမွာ လူတိုင္း က်ပ္က်ပ္တည္းတည္း၊ ဝမ္းစာကိုလည္း ဆင္းဆင္းရဲရဲနဲ႔ ရွာေဖြစားေသာက္ခဲ့ၾကရတယ္။

“ဖြတ္လူမ်ဳိး မခ်မ္းသာသည္၊ ဝမ္းစာပင္ လက္ပူတိုက္ပါလို႔၊ မ်က္ျဖဴဆိုက္ တကိန္းဆင္၊ ၿငိမ္းဖို႔မျမင္၊”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အာဏာနဲ႔ မတရားဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ နယ္ခ်ဲ႔လက္ေအာက္မွာ တိုင္းျပည္က မၿငိမ္သက္ေလေတာ့ က်ီးလန္႔စာစား ျဖစ္ေနၾကရတဲ့အထဲ၊ ေတာမီးေလာင္၊ ေတာေၾကာင္လက္ခေမာင္းခတ္ဆိုသလို မ်ဳိးဖ်က္ေတြကလည္း ေရနစ္သူကို ဝါးကူလို႔ထိုးၾကျပန္တယ္။

“ေမာ္ဘို႔ရာ လမ္းမရွိပါဘူး၊ မွန္းကတိဆုတ္ကြာ၊ ဆန္းကလိယုတ္အခါမွာ၊ မဟုတ္တာပြင့္လင္း၊ သေဘာေျဖာင့္ ေရလိုက္ႀကံလွ်င္၊ ေငြပိုက္ဆံ ရွားတဲ့ေခတ္တြင္း၊ မုသားကို အေျပာသန္သည္၊ မေနာကံပ်က္ယြင္း၊”
“မိုက္မေနာ္ ျပဳမေဟးတို႔က၊ သူ႔ပေထြးေတာ့ ေခြးသို႔မေဟာင္၊ ေျပာေရာဟဲ့ ရာဇဝင္ေျပာင္ေအာင္၊”

(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)
ဘံုရန္သူနယ္ခ်ဲ႔ကိုေတာ့ တိုက္ထုတ္ပစ္ဖို႔မႀကိဳးစားဘဲ မ်က္ႏွာမြဲအခ်င္းခ်င္း အိုးမည္းသုတ္ခ်င္ၾကတဲ့သူေတြကို အဲဒီတုန္းက ေတာင္ပံနီလို႔ ေခၚတယ္။ အဲဒီေခတ္မွာသံုးတဲ့ ေဒါင္း႐ုပ္တံဆိပ္နဲ႔ ရတနာပံုေဒါင္းဒဂၤါးေတြကို ေငြသားအစစ္မ်ားမ်ား၊ ေၾကးနီကနည္းနည္းနဲ႔ေရာစပ္ၿပီး သြန္းထားတယ္။ အစစ္ကိုတုၿပီး အတုလုပ္ထားတဲ့ဒဂၤါးေတြမွာ ေငြကနည္းနည္း၊ ေၾကးနီကမ်ားမ်ားဆိုေတာ့ မၾကာခင္မွာပဲ ေဒါင္း႐ုပ္ရဲ႔ အေတာင္ပံေတြက အရင္ဆံုး ေၾကးနီေရာင္ေတြေပၚလာတယ္။ ေတာင္ပံေတြ နီလာတယ္။ ေတာင္ပံနီဒဂၤါး လို႔ ေခၚၾကတယ္။ အမ်ဳိးမစစ္တဲ့ ဒဂၤါးေတြေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ ေတာင္ပံနီဆိုတာ ကိုယ့္အမ်ဳိးကို ကိုယ္မခ်စ္တဲ့ လူဆိုးလူညစ္ေတြကိုေခၚတဲ့ စကားလံုးအျဖစ္ သံုးခဲ့ၾကတယ္။

ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ခုႏွစ္က ရတနာပုံ ေဒါင္းဒဂၤါး (ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး) စုေဆာင္းသည္။ )

ဆရာေဖ က ရမည္းသင္း လယ္ဝန္ေဟာင္း ဗိုလ္ထြန္း၊ ဗိုလ္ေအး၊ အရပ္ရပ္မွာရိွတဲ့ အင္အားစုေတြနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး နယ္ခ်ဲ႔ေတာ္လွန္ေရးေတြ လုပ္ေနခဲ့တယ္။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြကလည္း နယ္ခ်ဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႔ ေခ်မႈန္းတာကိုခံေနရေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အင္အားေတြ နည္းလာခဲ့ၾကရတယ္။

ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ နယ္ခ်ဲ႔ေတာ္လွန္ေရးကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္လုပ္ေနတဲ့အထဲက ဝန္းသိုေစာ္ဘြားႀကီးလည္း တ႐ုတ္ျပည္နယ္စပ္ဘက္ဆီကို ေျပာင္းေရႊ႔သြားခဲ့တယ္။ ျမင္စိုင္းမင္းသားက ေက်ာက္ဆည္ဘက္ကိုထြက္သြားတယ္။ ၾကည့္ျမင္တိုင္မင္းသားက ေတာင္တြင္းႀကီးဘက္ကို ထြက္သြားျပန္တယ္။ ေစာ္ဘြားနဲ႔မင္းသားေတြက ေနာက္ပါေတြနဲ႔အတူ ေရွာင္တိမ္းသြားေလေတာ့၊ ဆရာေဖလည္း အားေလ်ာ့သြားခဲ့ရ ျပန္ေတာ့တယ္။

“မိ ပစ္လို႔ ဖ ေရွာင္ေသြသည္၊ ဂြေကာင္ေတြ ေခြးျဖစ္ေပါ့ဗ်ဳိး၊”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)
ခင္မင္ရင္းစြဲရွိတဲ့ ရွမ္းျပည္က သံုးဆယ္ေစာ္ဘြားဆီကို သြားမွျဖစ္မယ္။ နည္းလမ္းရွာၿပီး နယ္ခ်ဲ႔ကိုဆက္လို႔ ေတာ္လွန္ၾကစို႔ဆိုၿပီး၊ မိတ္ေဆြရင္း ၿဗဲတိုက္စာေရးေဟာင္း ဦးထြန္းဝနဲ႔ ဆရာေဖတို႔ ၁၂၅၁ ခုႏွစ္မွာ ရွမ္းျပည္ကို ေျပာင္းေရႊ႔ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သံုးဆယ္ေစာ္ဘြားဆီမွာကြန္းခိုလို႔ လမ္းပန္းအဆက္အသြယ္မေကာင္းလွတ့ဲ ရွမ္းျပည္တဝိုက္ စည္း႐ံုးေရးဆင္းၾကရတယ္။ တေန႔မွာ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းတိုင္းျပည္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ဖို႔ ေမွ်ာ္မွန္းကုိးစား ေနခဲ့ၾကတယ္။ အေရးေတာ္ပံုကလည္း၊ ေအာင္ပန္းဆင္ဖို႔ရာ ေမွ်ာ္မွန္းထားတာနဲ႔အလွမ္းေဝး သထက္ေဝးေနခဲ့ ျပန္တယ္။

ဆရာေဖ ရွမ္းျပည္ေရာက္တာ ငါးႏွစ္ေလာက္အၾကာမွာေတာ့ ၁၂၅၆ ခုႏွစ္ သႀကၤန္ က်ခါနီးခဲ့ျပန္တယ္။ အေအးမိလို႔ ေတာ္ေတာ္ပဲ ေနမေကာင္းျဖစ္ရာကစၿပီး၊ ဒီအခါမွာေတာ့ ဆရာေဖအတြက္၊ အၿပီးတိုင္ေခါင္းခ်ဖို႔ရာ အခ်ိန္ေရာက္ခဲ့ၿပီ။

သူခ်စ္တဲ့၊ သူေမွ်ာ္တိုင္း ေဝးခဲ့ရတဲ့၊ သူ႔ရင္ထဲကရတနာပံုေရႊၿမိ့ဳနဲ႔ ေရႊျပည္ေတာ္ ျမန္မာျပည္ႀကီးကို အၿပီးတိုင္ခြဲခြာခဲ့ရေလေတာ့တယ္။
ေတာ္လွန္ေရးကို အဆံုးတိုင္ဆက္လုပ္ခြင့္ရမသြားေလတဲ့ မ်ဳိးခ်စ္စာဆိုေတာ္ႀကီး အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖတေယာက္၊ တမလြန္ဘဝမွာေတာင္မွ ေကာသလမင္းႀကီးရဲ႔အိပ္မက္မ်ဳိးေတြကို ဆက္ၿပီးေတာ့မ်ား မက္ေနေကာင္း မက္ေနလိမ့္မယ္လားလုိ႔ ေတြးမိခ်င္စရာပါပဲ။

“တေယာက္သား လဲလို႔ေသေသ၊ မေထာက္ထား ဆိုးရြားေခ်သည္၊ မိုးခါးေရ အကုန္ေသာက္တာမို႔၊ ယုံေလာက္ဖို႔ ဘယ္သူ႔ ဘယ္သူ၊ ေလာကမျပဴ၊ ေကာသလ စက္ေပ်ာ္သူရယ္၊ မက္ေတာ္မူ သည္ကိန္းထင့္ေလး။”
(အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ)

အထူးေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ ကိုးကားျခင္း

(၁) အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ (ဦးခ်မ္းျမ)၊ ၁၉၇၇
(၂) ျမန္မာစာေပသမိုင္း (ဦးေဘေမာင္တင္)၊ ျမန္မာ ၁၃ဝဝ ျပည့္ႏွစ္
(၃) နယ္လွည့္ရာဇဝင္ (ေဒါက္တာ သန္းထြန္း)၊ ပ၊ ဒု၊ တ၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂ဝဝ၄
(၄) ေညာင္ရမ္းအလြန္ (ေဒါက္တာထင္ေအာင္)၊
ေအာင္သန္း (မႏၱေလး) ျမန္မာျပန္သည္၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၉၇၃
(၅) မႏၱေလး (ရတနာပုံ ဘိုးမွတ္စု)၊ ေမလ၊ ၂ဝဝ၉
(၆) အႏွစ္ ၁ဝဝ ျပည့္ မႏၱေလး (ေရႊကိုင္းသား)၊ ဒု အႀကိမ္၊ ဧၿပီလ ၂ဝဝ၇
(၇) ကုန္းေဘာင္ရွာပံုေတာ္ (ညိဳျမ)၊ ၁၉၆၇
(၈) ကုန္းေဘာင္ကိုဆန္၍ (ေဒါက္တာ မတင္ဝင္း၊ ပညာေရးတကၠသိုလ္)၊ ဒီဇင္ဘာ၊ ၂ဝဝ၁

(ပန္းခ်ီ-ဦးရဲေသာင္း သ႐ုပ္ေဖာ္ ေရးဆြဲသည္။)

အခ်ဳပ္တန္း ဆရာေဖ (၁၂ဝဝ – ၁၂၅၆)

ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး)